NSUNZO 28
Kakana Nikuluvelo Nawi Oli Mwibaribarini
“Weyo thiddelavi ejile esunzilewe, enrumeliwe na murima wetene, omubuwelaga omuravilewe.”—2 TIM. 3:14.
JIBO 34 Nikalewo Mowiwanana na Nzina Nehu
DHINASUNZE IYO *
1. Muza aba “ebaribari” antapulela nni?
“WEYO osunzile dhavi ebaribari?” “Oleliwe mwibaribarini?” “Onkosa vyaka gansi mwibaribarini?” Enkala ninga wahiromaga okosiwa mavuzo aba—obe enoneya ninga wahiromaga omvuza muttu-muttuvi dhahene. Txini entapulela mazu aba “ebaribari”? Iyo ninlogetxa mazu aba wila niromolena dhorumela dhehu, webedha wehu na dhamugumini mwehu. Attu “ali mwibaribarini” anoziwa ensunziha Bibilia vina anedda mowiwanana na maganoya. Yopurelamuya jawi, anofuruleya mwari mwa marelejiau onyengetta vina anojavo egumi, ofiyedha apale vanwodhelani ninga attu ottega.—Jo. 8:32.
2. Mowiwanana na Joau 13:34, 35, txini enattukulela attu mwibaribarini?
2 Txini yuttukulele oziveliwana ebaribari? Enoneya ninga yeddelo yoriheya ya nlogo na Yehova. (1 Ped. 2:12) Obe onda okala okwela wonihilani. Ena anziddiyela okwelana oku labo noroma ninonani matugumano vina yinaya ja masunziho aniwa awene o tribunani, txino esene dhinowattukulela otikina venjene. Eji kintikiniha, sabwani Yezu wahiloga wi egazinddiyelihile anamafwara aye, egali okwelana muttu na mukweye. (Kenegesa Joau 13:34, 35.) Mbwenye akala iyo ninfuna nikane nroromelo noliba, enofuneya okosa guru yinjene.
3. Txini enanipadduwele akala omuroromela wehu Mulugu onda mwaha wa ofwara merelo a abali na arogora a mmulogoni?
3 Nroromelo nehu ninopitta okosa merelo a esanzo ya okwelana wa Akristu onda munikuruni na Mulugu. Ninlogelani dhahene? Sabwani ninoziwa wi ottega onowattidda attu otene—masiki muttuya akale munddimuwa wa mulogo obe pionero—ottega kunimvonya. Ki akala murogora obe mbali onowunyimula? Txino muttu onodha okala musadduweli, wuwaddela Rom. 12:2.
wi dhinrumeelihu kahiye dh’ebaribari. Ejo egawupadduwela, onela okakattuwa ofiyedha onyanyala omulabela Yehova? Onofwanyela oziwa wila akala weyo onowaraliha nroromelo nawo mowiwanana na esile dhinoniwe na attu ena, ottiya owaraliha wandana wawo na mwinyene Yehova, onodha oputtuwa, enkala ninga omaga numba mwari mwa nddebe nihili nawo. Esile dhinubuweliwe mwaha wa Yehova vamodha na nlogo naye dhinowodha wunuwiha nroromelo nawo, mbwenye vanofuneya dhina; omusunza Bibilia, vina ononelamo dhinsunziwe mwaha wa Yehova. Weyo onofwanyela okana ebaribari wamunya wi Bibilia ohikana ebaribari mwaha wa Yehova.—4. Mowiwanana na Mateu 13:3-6, 20, 21, txini enkosaga attu ena nroromelo nawa nigehiwa?
4 Yezu wahiloga wila attu ena anowakela ebaribari “n’oziveliwa,” mbwenye nroromelo nawa nigehiwa anonyala. (Kengesa Mateu 13:3-6, 20, 21.) Txino awene kanziwelamo wila mwari mwa onfwara Yezu munokala matxinjo vina munofuneya guru. (Mt. 16:24) Awene txino anrumeela wi okala Akristu enele wafwanyiha egumi yofwasa—na mareliho menjene s’ohikana makattamiho. Mbwenye sabwa yokalaga elabo yovirigana, makattamiho kanrabeleya. Akala ninopattiwa matxinjo mwigumini mwehu ejo enonittukulelaga oyelela wagalala wehu.—Masal. 6:6; Koh. 9:11.
5. Txini enoniha wi abali na arogora enjene anokuluvela wi ali mwibaribarini?
5 Abali na arogora enjene ahikana nikuluvelo nawakwana nawi ali mwibaribarini. Ninlogelani dhahene? Nikuluvelo nawa ninowattukulela ohikwakwattuwa masiki akala mbali onofara mweddelo ohinrumeeliwa na Akristu. (Masal. 119:165) Agafwanyiwa makattamiho, nroromelo nawa ninoliba ottiya wobana. (Tia. 1:2-4) Weyo onawodhe dhavi okana nroromelo noliba dhahene?
WENJEDHEDHA “OMUZIWA MULUGU”
6. Txini yattukuleli anamafwara a nsaka noroma olibiha nroromelo nawa?
6 Nsaka noroma, Akristu anlibiha nroromelo nawa mwaha woziwa wi Malebo vamodha na masunziho a Yezu Kristu aali ‘ebaribari ya muthaka wapama.’ (Gal. 2:5) Ebaribari eji eniwanana na masunziho otene Okristu, ninga mukutto wa yobolo vina ovenyihiwa mukwani wa Yezu. Murumiwi Paulo wahikaana nikuluvelo nawi masunziho aba aali ebaribari. Mwahaya? Sabwani Paulo wahilabihedha Malebo wila aziwihe wi “yanfuneya wi Kristu akwe, avenye mukwani.” (Mer. 17:3) Nsaka nttile anamafara anrumela masunziho aba vina anziwa wila muya wokoddela bunakamihedha ononelamo Mazu a Mulugu. Awene antamela anyene ononelamo akala esile dhisunzihiwani dhadheela Mmaleboni. (Mer. 17:11, 12; Aheb. 5:14) Awene kalibiha nroromelo nawa mwaha wa dhubuwelo na dhitanaalelo dhawa bahi, nne vina kamulabela Yehova na efunelo y’ojavo omarho wapama n’abali a mmulogoni. Ottiya ejo anlibiha nroromelo nawa mwa “omuziwa Mulugu.”—Kol. 1:9, 10.
7. Nroromelo nehu nigadhela mBibiliani ninanikamihedhe dhavi?
7 Ebaribari ya Mazu a Mulugu kinsadduwa. (Masal. 119:160) Ninga motagiha, ebaribari eji kinsadduwa akala mukristu onokosa yottega enddimuwa obe akala ononinyimula. Masiki nifwanyiwe makattamiho ebaribari eji kinsadduwa. Enfwanyelihu okosa ja oziwa mowakwana masunziho a Bibilia vina orumela wi masunziho aba ebaribari. Dhahene ninga nángura ninlikiha mwanddiya ogafanyiwa pevo enddimuwa, nroromelo nehu nigadhela mwibaribarini ya Bibilia, ninele owodha okala olibene nigafwanyiwa dhoweha. Onawodhe dhavi olibiha nikuluvelo nawo nawi oli mwibaribarini?
RUMELA NA “MURIMA WETENE”
8. Ninga munoniha 2 Timóteo 3:14, 15, txini emuttukuleli Timóteo okuluvela wila wahiziwa ebaribari?
8 Timóteo wankuluvela wila ohikana ebaribari. Iyene waziwile dhavi ejoya? (Kengesa 2 Timóteo 3:14, 15.) Mamayaye na bibe ahiroma omusunziha “Malebo Okoddela”. Mwigumini mwaye mwetene iyene ohinonga mudhidhi na guru wila asunze maleboya. Yodhelavoya jawi iyene wahirumela na “murima wetene” wila wahifwanya ebaribari. Musongorhomwa, Timóteo, mamayaye, na bibe ahidha osunza masunziho Okristu. Timóteo kaganyedha okwela walagiha anamafwara a Yezu, iyene wahunuwiha efunelo y’otugumanaga vina wakamihedha abali na arogora a mmulogoni. (Fil. 2:19, 20) Mbwenye, nroromelo naye kanunuwile mwaha wa ofwara dhubuwelo dha attu, ottiya ejo yali sabwa y’oziwa ebaribari vina omarho wofiyedheya wana iyene na Yehova. Weyo okana sabwa yamakamaka y’okuluvela wila dhinsunzewi mwaha wa Yehova vina mBibiliani s’ebaribari?
9. Masunziho gani mararu amakamaka anfwanyeliwe oziwa?
9 Onofwanyela oziwa wamwinyeene nipara na masunziho aba mararu amakamaka. Voroma, weyo onofwanyela okuluvela wi Yehova Mulugu, ddi Muttanddi wa dhilobo dhotene. (Obud. 3:14, 15; Aheb. 3:4; Ovuh. 4:11) Yanawili, onofwanyela orumela wamwinyene wila Bibilia muselu wa Mulugu ovudheleliwe ovahiwe nlogo na attu. (2 Tim. 3:16, 17) Yaneraru, onofuneya oziwa wi Anamoona a Yehova nikuru na attu animwebedha iyene, ansogorheliwa na Kristu ninga musorho wa mutugumano. (Iza. 43:10-12; Jo. 14:6; Mer. 15:14) Ononelamo masunziho aba mararu kintapulela wila onela oziwa dhotene dhili mBibiliani. Efunelo yawo ekale ya olabihedha ‘ewodhelo y’ononelamo’ wila ovaddihe nikuluvelo nawo nawi oli mwibaribarini.—Rom. 12:1.
OVISASANYEDHE WI WAKAMIHEDHE ATTU ENA OZIWA EBARIBARI
10. Ottiya oziwavi ebaribari, elobo gani enfwanyelihu okosa?
10 Vowi ohimala oziwa masunziho mararu a niparha na ebaribari, aniwanana na Mulugu, Bibilia na Nikuru naye, ovono onofwanyela okala wovikomene wi wawonihe attu ena ebaribari eji. Sabwaya? Sabwani ninga anamafwara a Yezu, ninofwanyela wasunziha ebaribari abale anfuna ovuruwana, esile dhisunzilihu. * (1 Tim. 4:16) Vina nigakamihedhaga attu ena orumela esile dhinsunzilehu mBibiliani wi s’ebaribari, nroromelo nehu ninele olibagavi.
11. Ninamutagihe dhavi murumiwi Paulo, nigasunzihaga attu ena ebaribari?
11 Murumiwi Paulo vasunzihiye attu, wattukula “dhili mMalamuloni a Mizé, vina mmanivuruni a anamavuhulela, wantamela watomolela murima omurumela Yezu.” (Mer 28:23) Ninamutagihe dhavi murumiwi Paulo, nigasunzihaga attu ena ebaribari? Ninofwanyela okosa venjene ottiya wawaddelavi enloga Bibilia. Ninofwanyela omukamihedha namasunza wa Bibilia wila anonelemo maleboya dhahene anokana mandano na Yehova. Iyo ninofuna wi awene arumeele ebaribari, aweneya kanrumela sabwa ya oniriha mbwenye anyene al’osunza nanda oziwa wi esidha sebaribari dhinda mwa Mulugu wehu wokwela.
12-13. Amambali anawodhe dhavi wakamihedha anawa wila akalevi mwibaribarini?
12 Amambali, mohaganyedha munofuna wi aninyu akalevi mwibaribarini. Aninyuya agasakula wandana na abali a mmulogoni, anele wunuwa omuyani. Ottiya okana mandano aderetu enofuneya elobo yina wila awene akalevi mwibaribarini. Enofuneya anenyu okana mandano oliba na Yehova vina akaane nikuluvelo wi esile dhinsunziha Bibilia sebaribari.
13 Akala amambali anokana efunelo ya wasunziha anawa ebaribari ya Mulugu, awene anofwanyela omusunzaga Bibila na ntidi wi aniwa atagihe. Anofwanyela otamela mudhidhi wi atanaalelege dhinsunzani. Dhawene anele okana ewodhelo ya wasunziha aniwa okosaga yakakene. Enofuneya amambali wasunziha anawa oziwa olabana dhipano dhehu dha omusunza Bibilia, dhayene ninga enkosani na anamasunza awa a Bibilia. Dhawene anawaya anela omuriha Yehova vina anelege ovaha ttima niparha ninvahiwanani yoja ya omuyani—enda na “mwimeleli wororomeleya wamalago.” (Mt. 24:45-47) Amambali, kamwasunzihe aninyu ebaribari eng’onovi. Munofwanyela wakamihedha aninyu wi akaane nroromelo n’oliba mwa wasunziha ‘dhilobo dhoviteya dha Mulugu’ dhawene anononelamo mowiwanana na ewodhelo yawa —1 Kor. 2:10.
KASUNZA MAVUHULO A MBIBILIANI
14. Ninfwanyelelani osunza mavuhulo a mBibiliani? (Kang’ana kasha “ Weyo Onowodha Otapulelamo Mavuhulo Aba?”)
14 Mavuhulo a mBibiliani, mpaddi wamakamaka wa Mazu a Mulugu, anikamihedha olibiha nroromelo nehu na Yehova. Mavuhulo gani anlibiha nroromelo nawo? Weyo onofwanyela ologa mavuhulo awi nili “masaka omariha.” (2 Tim. 3:1-5; Mt. 24:3, 7) Mavuhulo gani mena apadduwile anlibiha nroromelo nawo? Motagiha, enowodheya otapulelamo mavuhulo ali va Daniyel kapitulu 2 obe Daniyel kapitulu 11 onloga dhilobo dhireyile wale vina dhimpadduwa ovanene? * Akala nroromelo nawo nindela mBibiliani, nroromelona ninele oukamihedha okala ovikomene s’ohittekenyeya. Koona yotagiha epadduwile na abalihu a elabo ya Alemanha, atabutxiwe vaddiddi sabwa ya ofwara-fwariwa mudhidhi warabiwa Koddo II. Masiki s’ohinonelamo mowakwana-wene mavuhulo a mBibiliani mwaha wa masaka omariha, nroromelo nawa nali n’olibene sabwa ya Mazu a Mulugu.
15-17. Nsunzo na Bibilia nakamihedhile dhavi abali mudhidhi wafwara-fwariwani na akadda Nazi?
15 Nsaka nalamulela Nazi elabo ya Alemanha, abali vamodha na arogoraya matxikwi menjene ahittukuleliwa wutxedhiwani. Hitler na mwimeleli wa SS, Heinrich Himmler ali anddimuwa a asupayi, awidda Anamoona a Yehova. Mowiwanana na dhologa dha murogora dhahi, Himmler wahiloga na nikuru na arogora mazu awi: “Yehova-enyu mulamuleli wa wirimu, mbwenye vati apano onlamulelavo ddi iyo! Ninfuna none onfuna ogonelana olamulela waye, akala ddi nyuwo obe ddi iyo!” Txini yakamihedhile attu a nlogo na Yehova wi akalevi ororomeleya?
16 Anamasunza a Bibilia abale anziwa wi Omwene wa Mulugu ogaromile olamulela yaka ya 1914. Nona, awene katikina mwaha wa ofwara-fwariwa venjene. Masiki dhawene, nlogo na Yehova nanziwa wila olamulela wa attu txipo kunawodhe ogomiha efunelo ya Mulugu. Hitler kawodhile ogomiha webedha
webaribari obe kawo mulamuleli onna ewodhelo empitta Omwene wa Mulugu. Abalihu ahikana ebaribari wi malamulo etene a Hitler, na sikuna anele ogoma.17 Abali na arogora ahikaana nikuluvelo nawi ali mwibaribarini. Mvirele vyaka dhing’onovi, olamulela wa Nazi wahigoma. Heinrich Himmler—walogile wi “elabo ejino onlamulela ddi iyo akadda Nazi”—wahittawa wila avune egumi yaye. Attawaga ohigumana na Mbali Lübke wali mutxedhiwani; wozuzumene ohimvuza dhahi Mbali Lübke: “Namasunza wa Biblia, txini epadduwile?’’ Mbali Lübke wahimwaddela wi Anamoona a Yehova anziwa wi olamulela wa Nazi na mudhidhiya ogahidha ogoma vina anziwa wi agahifuruliwa. Himmler—walogetxa mwaha wa Anamoona a Yehova wahidha ofwanyiwana okoneya sabwani kaana yologa. Movira wa mudhidhi mong’onovi wahidha ovipa. Ninsunzavo eni? Nsunzo na Bibilia vamodha na mavuhuloya, anonikamihedha okana nroromelo n’oliba ninnivaha Mulugu, anonikamihedha vina okwaranya makattamiho manddimuwa.—2 Ped. 1:19-21.
18. Mowiwanana na Joau 6:67, 68, ninfunela nni wi okwela wehu wunuwegevi olibihiwaga na zelu dhotene, na ononelamo” dhahene ninga mulebele Paulo?
18 Muttu-muttu wa iyo onofwanyela olagiha okwela—vowi bunzinddiyeliha wi nili Akristu a ebaribari. Ninofuna vina wi okwela oku “wunuwegevi olibihiwaga na zelu dhotene, na ononelamo.” (Fil. 1:9) Nigahikale mento, ninodha onyengettiwa na “masunziho a athu opela malago, anfuna onipupurutxa n’opyaga wawa;” ninofwanyela vina ovyamelela wa abale ali asadduweli. (Ef. 4:14) Anamafwara enjene a masaka zana oroma N.K. ahittiya onfwara Yezu, nona Yezu wahavuza arumiwi aye, novenya Pedro wahimwakula na nikuluvelo eraga, “onna mazu andhana egumi yohimala, ddi nyuwo bahi.” (Kengesa Joau 6:67, 68.) Masiki Pedro ahinonelagamo mowakwana-wene makani otene alogani, iyene waneddanavi nroromelo sabwani wanziwa wi ebaribari yali na Yezu. Na mukalelo wakakene, weyo onowodha olibiha nroromelo nawo modhela omusunza Bibilia. Ogakosa dhahene, nroromelo nawo ninele oukamihedha ogafanyiwa dhoweha vina onele wakamihedha attu ena wunuwiha nroromelo nawa.—2 Jo. 1, 2.
JIBO 10 Ddili Veneva
^ par. 5 Mutoma obu onela onikamihedha ononelamo ebaribari ya masunziho a Mazu a Mulugu. Onela ologa masunziho anawodhe wenjedha nroromelo nehu nawi esile dhinrumelihu s’ebaribari.
^ par. 10 Wila nakamihedhe attu ena oziwa masunziho amakamaka a mBibiliani, kang’ana mpaddi wa Séries “ Uma Conversa Sobre a Bíblia” dhinfwanyeya mu A Sentinela wa 2010 ofiyedha yaka ya 2015. Munofanyeya mavuzo aba: “Jesus é Deus?” “Quando o Reino de Deus começou a governar?”, vina “Deus pune as pessoas no inferno?”