Miyo ddibaliwe labo 19 mweri wa Mayu yaka ya 1940, kwatti enkuweliwa Amioûn, elabo ya Líbano. Movira mwa vyaka dhing’onovi nahimwalela kwatti ya Trípoli, ddileliwe murala wowagalala vina wokwela wamulaba Yehova. Miyo ddali mimaya mwa ahima atanu, ayana araru analobwana eli. Amudhaga kazuzumeletxa kobiri. Iyo nazuzumeletxa mabasa a omuyani ninga omusunza Bibilia, wona matugumano vina mabasa a olaleya.

Mmulogoni mwehu mwahikala attikitteliwi enjene. Mmodhaya wali Michel Aboud, wasogorhela mpaddi wakuweliwa nsunzo na nivuru. Michal wasunzile ebaribari o Nova York, nanda ddi iyene ottukulile ebaribari o Líbano yaka ya 1920. Vasogorhova nahawakela mmulogoni mwehu arogora eli a azombwe asunzile Eskola ya Gilead—Anne na Gwen Beavor. Miyo ddinowubuwela mukalelo waweddiha Michael na nriho vina wakala womala nawale wi akamihedhe. Awene ahikala amarho ehu ofiyedheya. Movira mwa vyaka dhinjene, ddahagalala sabwa ya onfwanya wili Anne o Estados Unidos. Mvireli mudhidhi mung’onovi ddahinfwanya Gwen, walabela o Beteli ya Londres o Englatera na mamune Wilfred Gooch.

Baddili muzombwe o Líbano mwali Anamoona a Yehova ang’onovi. Mbwenye iyo nanziveliwa walaleya  attu miselu dha mBibiliani. Nandhowavi nilaleyaga masiki vafwarafwariwehu na anddimuwa a marelijiau. Napanovi ddinowubuwela elobo dhahi yapadduwile nilaleyaga.

Labo dhahi ddilaleyaga na murogoraga Sana mperedyuni. Padiri dhahi wahidha valaleyihu. Enoneya ninga wakalawo omwaddelile sabwa ya mabasa akosihu. Padiriya wahiroma omuruwana murogoraga. Iyene wahisilidhiwa vaddiddi mpaka omutukuma Sana vasikaddani valiye bamottela vati ofiyedha opeya. Mudhidhene obo akala waligarele asupayi, muttanyuwilani ahimuloba muttu mmodha wi amukamihedhe Sana. Awene ahimuttukulela padiriya oskwadara wenewo odhilani ozinddiyela wi padiriya wahikaana futti. Mwimeleli wa asupayi wahinvuza: “Weyo oli ani txibarene? Musogorheli wa relijiau obe musogorheli wa atimbwini?”

Ddinowubuwela vina labo nakosilihu oleddo wa odhowa olaleye kwatti dhahi yali mpaddi wolapela, mulogo wehu wahalugari karo wi enittukulelewo. Dhetene dhela wedda pama, mbwenye padiri wali kwatti ejile vewaliye wi iyo nali wenewale wahitugumaniha nikuru na attu wi anilupele. Awene ahinilupela, baroma oniponyedha malugu, vari va maguddulano aba babani wahivoreyiwa. Ddinowubuwela wi omentoni waye woneya nikamivi. Iyene wahidhowa mukaroni vamodha na mamayaga vina abali otene ahikosa yakakene. Mamayaga amukuputtaga babani wahiloga elobo ehinadduwale miyo, iyene wahiloga dhahi: “Yehova ddinowukumbirhani, kaleveleleni. Awene kanziwa dhinkosani.”

Nsaka dhahi nahidhowa wawona anamudhi akala kwatti ebaliwehu. Mfiyelihu vatakulu va avo nahinfwanya munddimuwa wa kapela worihiwa, iyene wali bisku. Iyene wanziwa wi amambali aga ali Anamoona a Yehova. Masiki vanimina vyaka tanu na modha, iyene wahiddang’ana oddivuza: “Ki weyo, onkoddelani obatiziwa?” Ddahimwakula, miyo ddamwana wi ddibatiziwe ddinofwanyela oziwa muselu wa mBibiliani vina okana nroromelo noliba. Biskuya kaziveliwe na yowakula yaga, nanda wahimwaddela avo aga wi miyo kaddaleliwe pama.

Mohagalaliha-mwene mapadduwo ninga aba ali mang’onovi. Attu a nlogo na Líbano bowiwananeyana vina anamakela aleddo. Yali yovevuwa ologa na attu owinjiva muselu wapama vina nanenddiha masunzo menjene a Bibilia.

Ddisunzaga oskola, mbali dhahi wa muzombwe wa elabo y’o Venezuela wahidha oziwa o Líbano. Iyene watugumana mulogo wehu, na ovira wa mudhidhi wahiroma omweeddelela murogoraga Wafa. Mmalelani otelana ahidhowa okalaga elabo y’o Venezuela. Wafa wannukeliwa vaddiddi onona, nona makarta alebiye wantamela omukwekwetta babani wi iyo notene nimwalele o Venezuela. Omamalelowa iyo nahimwala!

Nifiyile o Venezuela yaka ya 1953 nakala o Caracas, waddamana na numba ya mulamuleli wa elabo ejile. Vowi miyo ddali muzombwe, ddantikina ddigamonaga mulamuleliya aveleliwaga na karo yaye ya witxi. Mwa amambali aga kiyali  yovevuwa olemela elaboya, elogeloya, yeddeloya, dhojadha vina makaleloya. Muromilani olemela, yahipadduwa elobo “yokubanyiha.”

Babani wahikala muredda. Eji yahinitikiniha sabwani wahikaana egumi yaderetu vina wali muttu wa guru. Ntti nali labo noroma omona babani bali muredda. Mombeziwiye na dotoro wahifwanyiwana eredda ya kanseri, yanfuneya okosiwa operasau nanda wahikosiwa. Mokubanyiha, okwile muvireli sumana modha.

Yahirutxa ofwanya mazu ologa mukalelo wewamo iyo. Miyo ddana vyaka 13 dhobaliwa. Iyo kanajedhela wi babihu agahikwa ejile yanikalelile ninga ogoma wa elabo. Ehittukula mudhidhi mwinjene mmani arutxiwaga orumela wi mamune ohikwa. Mbwenye nahoona wi kaninfwanyela wiyelela mundduni, na nikamihedho na Yehova nahidha okwaranya nsaka nttile. Mwakwanihelimi vyaka 16, ddahikosa kursu oskola y’o Caracas, vowi ddanfuna wakamihedha amudhaga.

Mudhidhene obo, murogoraga Sana wahiteliwa na Rubén Araujo, wagomihile Eskola ya anamalaleya o Gilead nanda beyelela o Venezuela. Awene ahisakula omwalela o Nova York. Anamudhi aga ahiloga wi ddidhowe ddakose masunzo manddimuwa o Nova York, ddahidhowa okalaga na murogoraga vina na mulamu waga. Yotagiha yawa yaderetu eddikamihedha wunuwa mpaddi womuyani. Ottiya ejo iyo nali mulogo wa elogelo ya Espanholi wakala o Brooklyn vina mmulogonimwa mwahikala abali ali mudhidhi mwinjene mwibaribarini. Abali eli akanile miyo gari ya waziwa ali Milton Henschel na Frederick Franz; oheli alabela o Betel y’o Brooklyn.

Omamalelo wa yaka yoroma ya masunzo aga manddimuwa o Nova York, ddahiroma ovivuza, txini enfunimi okosa na egumi yaga. Miyo ddahengesa mitoma mMwang’anelini dhaloga sabwa ya dhogana dhomuyani vina ddahiroma otanalela makaniya. Vawang’animi apionero, aBetelita a mmulogoni akala owagalalene, miyo ddanfuna okala ninga awene. Mbwenye ddali ddihinatti obatiziwa nona ddahinonelamo wi ddanfanyela ovivelela wi ddibatiziwe. Jijuwene ekosilimi. Labo 30 wa mweri wa Marsu yaka ya 1957 ddahibatiziwa.

Mmalelimi obatiziwa ddahivilibihedha olupela ttarho yina—olaba mabasa a mudhidhi wotene. Yogana yaga yokala pionero yanunuwa labo na labo mbwenye olupela ttarhoya kiyali yovevuwa. Ddanivivuza ddinawodhe dhavi okala pionero oku ddikosaga masunzo manddimuwa? Ddahivahedhela makarta menjene o Venezuela ddimutapulelagamo mamayaga na abalaga wi ddafuna ddittiye masunzo manddimuwa akosemi o Estados Unidos wi ddiyelele o Venezuela wila ddikale pionero.

Ddahiyelela o Caracas mweri wa Junyu yaka ya 1957. Ddahoona wi mukalelo wakala amudhaga kuwakalile. Yanfuneya muttu mmodha wa iyo oroma olaba wi akamihedhege. Miyo ddigakamihedhile dhavi? Ddahivahiwa mabasa a olaba obanko, masiki dhawene ddanfunavi olaba ninga  pionero. Obu wali mwahaya waddittukuleli wiyela. Venevo ddahigana okosa dhilobo dhobili. Mwa vyaka dhinjene ddahilaba mbanko, vina ninga pionero. Ddakala mabasavi mbwenye ddankaana wagalala!

Yenjedhile wagalala waga ku omuziwa vina omutela Sylvia, murogora wokoddela wa elabo y’o Alemanha wamukwela venjene Yehova. Iyene wahimwalela o Venezuela vamodha na amambali aye. Iyo nahitelana, vasogorhova nahikana ahima eli, mwanamulobwana mmodha Michel (Mike), na Samira. Miyo vina ddahittukula muttorho omuzuzumela mmani. Iyene wahidha okalaga na iyo. Sabwa ya muttorho waga owazuzumela amudhaga, ddahiroma ottiya mabasa a mudhidhi wotene mbwenye ddanvingelavi mabasa a olaleya. Sylvia na miyo nantamela olaba ninga apionero okamihedha ogakala mudhidhi wa feriya.

Anaga ela osunzavi oskola, vapadduwile ejile elogile miyo vamaromo. Mwebaribari ddahikaana egumi ottugareya vina attu alaba na miyo obanko anddiriha. Masiki dhawene, ddafuna wi attu addonege ninga mulabeli wa Yehova. Mubuwelo obule wahikalavi mmusorhoni mwaga. Miyo ddahigilati na mwadhaga banipima kobiri dhana iyo. Kottiya ganyo yolaba obanko ddigahittambinra omodhawene kobiri yowinjiva. Vowila kaana mangau, nahoona wi kovevutxa egumi yehu nigahikanavi kobiri eganikamihedhile mudhidhi mwinjene.

Kiyali yovevuwa ottukula ttarho eji, mbwenye mwadhaga na mmani ahiddikamihedha. Dhahene ddigahiwodha ovolowa wili mmabasani a mudhidhi wotene. Eji ehinagalaliha! Musogorho nanjeedhela dhilobo dhaderetu olaba ninga apionero, mbwenye nahakela muselu wohijedheleya.

Labo nimodha dotoro wehu ahinaddela wi Sylvia wahikaana yari. Muselu obu wahinagalaliha! Masiki dhawene ddanubuwelavi ttarho ejile yolaba wili ningapionero. Ddigahiwodha olaba mabasa a mudhidhi wotene? Iyo nahivisasanyedha mowiwanana na muselu obule nanda nahiroma ojedhela obaliwa wa mwanihu. Ovano matadelo abale olaba ninga pionero?

Mmalelihu ologela matadelo ehu ahigana wimetxavi yogana yehu yolaba ninga apionero. Mwanihu Gabriel obaliwe mweri wa Abril yaka ya 1985. Venevo ddahittiya olaba obanko, mweri wa Junyu wa 1985 ddahiroma olaba wili ninga pionero. Vasogorhova ddihakela mareliho a okosa mpaddi wa asogorheli a Filial. Vowi Betiliya  kiyakala o Caracas, malabo meeli obe mararu va sumanani, ddankosa oleddo wa makilometru 80 wi ddifiyewo.

Beteli yakala katti yakuweliwa La Victoria, nona nahigana omwalela kwatti ya La Victoria wi nikale vakuvi na Beteli. Eji yali ttarho enddimuwa yakosilihu. Kaddina mazu awatamalelana amudhaga. Merelo awa addikamihedha venjene. Murogoraga Baha wahivilevela omuttukula mmani wi akalegena. Mike wahimala otela, oku Samira na Gabriel akalavi na iyo. Omwalela o La Victoria yatapulela wattiya amarho awa o Caracas. Ottiya ejo, mwadhaga wokweleya Sylvia wahimala olemela okala katti enddimuwa. Iyo notene nanfwanyela olemela okala numba eng’ono. Mohaganyedha, obudduwa o Caracas banimwalela o La Victoria kiyali elobo yovevuwa.

Dhilobodha dhahitxinja wili. Gabriel wahitela vina Samira wahimwalela vanivaye. Yaka ya 2007 Sylvia na miyo nahiwobeliwa okalaga na anamudhi o Beteli, ninkalavi wenewo mpaka ddabuno. Mike, mwanihu munddimuwa onlaba ninga pionero vamodha na mwadhiye Monica vina munddimuwa wa mulogo. Gabriel vina, munddimuwa wa mulogo, ankala o Itália na mwadhiye Ambra. Samira, pionera vina onokamihedha mabasa o Beteli.

Mwigumini mwaga, ddihikosa ttarho dhamakamaka. Dhosakula dhaga kadditxinuwilena. Kofuneya ddigahiyelela okosa wili dhetene. Miyo ddinotamaalela vaddiddi mabasa attomeliwemi vina mareliho akelelemi mmabasani a Yehova. Mwa ovira wa vyaka ddihoona wi okana mandano oliba na Yehova jamakamaka. Akala ninfuna nikose yogana, kintanala akala eng’ono obe enddimuwa Yehova ononivaha murenddele “onpitha thontho ya muthu.” (Fil. 4:6, 7) Sylvia na miyo nihiziveliwa vaddiddi okamihedha mabasa a o Beteli vina kuli waganyedha wi Yehova ohiniruriha vina ohisogorhela ttarho dhehu.