1-3. Omwebedha Yehova na “murima wotene” ontapulela eni? Katagiha.

IYO notene n’attu ovirigana noona ninokosaga dhottega. Yomutamalelana Yehova jawila onivaha yobolo vina oli womala nawale wi anilevelele. Noona nigakala oviyeviha vina nitxinuwa ninele okumbirha nlevelelo naye. Nikane ebaribari wila Yehova txipo kananeddihe “apimelelaga dhothega dhehu.” (Masalmo 103:10) Masiki dhawene, nimwebedhe na “murima wotene.” (1 Mapadduwo 28:9) Ninawodhe dhavi omwebedha banili attegi?

² Elebo yina enanikamihedhe ja oroma otanalela mweddelo wa Mwene Asa na Mwene Amaziya. Amwene aba eeli ahikosa dhilobo dhapama, masiki dhawene akosa vina dhabure sabwani aali attu ohiligana. Bibilia onologa wila “Asa waniwananeyavi na Nabuya okalawo waye wotene.” (2 Mapadduwo 15:16, 17; 25:1, 2; Gano 17:3) Iyene wantamela omuhagalaliha Yehova, nanda wannimulaba na “murima  wotene.” (1 Mapadduwo 28:9) Mbwenye Amaziya kamwebedhile Yehova na “murima wotene.” Mumaleliye wagonjiha amwiddani a Mulugu, iyene wahimetxa dhibuwa dha amulugu osemiwa baroma wawebedha.—2 Mapadduwo 25:11-16.

³ Attu animwebedha Mulugu na “murima wotene,” anotamela omukwela vina omwebedha na mukalakala. Mbibiliani nzu ntti “murima” nintapulela ekalelo na efunelo yehu ya mwari-mwari. Enotaganyiheya na mukalelo onkwela iyo, onubuwelihu, dhinnizivela obe dhinfunihu okosa. Masiki nigali attegi enowodheya omwebedha Yehova na murima wotene. Ninomwebedha sabwa ya omukwela wehu ottiya okala ninga elemelelo.—2 Mapadduwo 19:9.

4. Txini enasekeserhihu ovanene?

⁴ Ninele ononelamo entapulela omwebedha Yehova na murima wotene nigaroma otanalela egumi na mweddelo wa Asa vamodha na amwene eena araru anna nroromelo mu Judá. Abaya aali: Josafat, Ezekiya na Josiya. Amwene aba anai ahikosa dhilobo dhabure, masiki dhawene ahikumbirha nikamihedho na Yehova. Iyene wanziwa wi amwebedha na murima wotene. Mulugu wawoona dhavi alobwana aba, nanda ninawodhe dhavi watagiha?

5. Txini ekosile Asa mukaleliye mwene?

⁵ Asa wali mwene wanoraru w’o Judá, mumaleli nlogo na Izrayel ogawiwa dhipaddi bili, omwene wa Izrayel, na w’o Judá. Muromeli Asa olamulela ninga mwene w’o Judá, ohatolotxa amulugu osemiwa otene vina ogomiha ogonihana wonyakuwa wakosiwa mumweneni mwaye. Otwa maladdaniho otene a amulugu osemiwa vina opa yeddelo yoraruwa mmusanani. Asa vasogorhova “omurula maye izo y’omusano waye, thangwi y’osasanyiha nladdaniho na mulugu wamuyana.” (1 Amwene 15:11-13) Asa wahalibiha attu wila avilibihedhe “omfwara Nabuya” vina ovirihamo ‘Nlamulo na Maganoya.’ Iyene wahikosa dhetene dhafuneya wila akamihedhe attu eena omwebedha Yehova.—2 Mapadduwo 14:6.

6. Mwadheli akadda Etiópia wi amutolotxe Judá, txini yakosile Asa?

⁶ Mwari mwa vyaka kumi dhoroma dha olamulela wa Asa, akadda Judá karabile koddo. Nomala, akadda Etiópia adha na anyakoddo milhau mmodha na magareta mazana mararu wi arabe koddo na akadda Judá. (2 Mapadduwo 14:1, 6, 9, 10) Txini yakosile Asa? Iyene txipo kaganyedha wila Yehova agahivunedha nlogo naye. Venevo iyene wahilobela akumbirhaga nikamihedho na Yehova wi apemberhe koddoya. (Kengesa 2 Mapadduwo 14:11.) Masaka meena Yehova wahivaha nlogo naye gari y’owagonjiha amwiddani awa, masiki amwene eena vattiyani omwebedha. Iyene wankosa ejuwene wila alagihe wi ddi Mulugu  webaribari. (1 Amwene 20:13, 26-30) Mbwenye mudhidhi obu, Yehova wahivuna nlogo naye sabwani Asa wannimukuluvela. Yehova wahakula nlobelo na Asa, nanda nlogo nahipemberha koddoya. (2 Mapadduwo 14:12, 13) Musogorhomwa Asa wahikosa yottega yabure vadhowiliye okumbirha nikamihedho na mwene wa Asíria ottiya omukumbirha Yehova. (1 Amwene 15:16-22) Masiki dhawene, Yehova wahoona wila Asa wannimukwela. Murima waye “wali wawiwananeyana-wene na Nabuya okalawo waye wotene.” Ninawodhe dhavi ovirihamo yotagiha yaderetu ya Asa?—1 Amwene 15:14.

7, 8. Onawodhe dhavi omutagiha Asa?

⁷ Ninaziwe dhavi akala ninomwebedha-wene Yehova na murima wotene? Nivivuze nanya: ‘Ddinele omwiwelela Yehova masiki dhirutxe munrutxelani? Ddinofuna-wene wi mulogo waye okalevi wokoddela?’ Kobuwela wila Asa wahiliba murima ofiyedha omurula maye izo y’omusano! Txino weyo viina onofanyela oliba murima dhawene ninga Asa. Ninga motagiha, ogakosile eni kowiliwa mmudhawo obe marho wawo onokosa yottega enddimuwa nanda sabwa y’ohitxinuwa, battamagihiwa mmulogoni? Koddi ogahikosa guru y’ogwadda mandano na muttuya oddo? Murima wawo ogottukuleli okosa eni?

⁸ Dhahene ninga Asa, txino iyo ninoroma woona ninga attuya anonidda. Mudhidhi mwina akwawo oskola obe anamasunziha anowupuja sabwa yokala Munamoona wa Yehova. Txino akwawo omabasani, anowuwoona ninga zimorha sabwa y’okumbirhaga malabo wila woone matugumano, obe sabwa yokoodda wenjedhedha mudhidhi wa ganyo. Mwari mwa makattamiho ninga aba, omukuluvele Yehova ninga mwakoseli Asa. Olobele wa Yehova, okumbirhe nikamihedho wi oolibihe okosa yaderetu. Kobuwela, akala Mulugu wahinvaha guru Asa, onele wuvaha weyo viina.

9. Ninawodhe dhavi omuhagalaliha Yehova nigalaleyaga?

⁹ Asa kavyubuwela mwinya alibihaga nlogo wila nivilibihedhe “omfwara Nabuya.” Iyo viina nakamihedhe ttu omwebedha Yehova. Iyene onowoona nigawaddelaga attu eena miselu dhaye. Iyene onohagalala vaddiddi aganoonaga nikosaga mabasa aba sabwa ya omukwela wehu, vina ozuzumela egumi ya musogorho ya attu etene!

10, 11. Ninawodhe dhavi omutagiha Josafat?

¹⁰ Josafat mwana wa Asa, “ohedda na murima woligana ninga babe Asa.” (2 Mapadduwo 20:31, 32) Na mukalelo gani? Josafat wahilibiha nlogo wila nidhowevi banigamwebedha Yehova ninga mwakoseli babe. Waharuma alobwana wi avire mmittetteni mwetemwene m’o Judá  wi asunzihe attu “nivuru na malamulo a Nabuya.” (2 Mapadduwo 17:7-10) Iyene mwinyene wahidhowa epaddi ya omwene w’omadhelo wa nzuwa wa Izrayel makamaka mittette dha Efraim, wi “awiyelihedhe wa Nabuya Mulugu wa makolo awa.” (2 Mapadduwo 19:4) Josafat wali mwene “omfwarile Mulugu na murima wotene.”—2 Mapadduwo 22:9.

¹¹ Masaka abano, Yehova onfuna wila attu elabo yotene asunze sabwa yaye, nanda iyo podi okamihedha okosa mabasaya. Yosakula yawo myeri dhetene jijuwene? Onoziveliwa wasunziha attu eena sabwa ya Bibilia wila awene viina amwebedhe Yehova? Na mudhidhiya onolobelaga sabwa ya ejene? Weyo ogavilibihedha, Yehova onele wukamihedha oroma masunzo a Bibilia. Ogahiziveliwa osunza na muttu-muttuvi ngafuna mudhidhi mung’onovi? Vowila Josafat wahikosa guru wila akamihedhe attu omwiyelela Yehova, iyo viina podi wakamihedha abale oobanile. Anddimuwa a mulogo, anokosa masasanyedho a wakamihedha abale aburutxiwe mmulogoni nanda atxinuwa.

12, 13. (a) Josafat vattiddiwiye wova, wakosile eni? (b) Ekalelini yaderetu ofara yotagiha ya Josafat?

¹² Ninga mwakoseli babe Asa, Josafat wahimuloba Yehova mudhidhi wadhile amwiddani wi amutolotxe Judá. (Kengesa 2 Mapadduwo 20:2-4.) Iyene wahittiddiwa wova noona wahikumbirha nikamihedho na Yehova. Alobelaga wahiloga wila kagawodhile wagonjiha amwiddani abale. Wahiloga viina wila nlogo nahiribiwa murima nanda kanaziwa yokosa. Josafat kaganyedha wila Yehova agahakamihedha awene. Iyene wahiloga: “Mento ehu anuwañganani nyuwo bahi.”—2 Mapadduwo 20:12.

¹³ Ninga Josafat, mudhidhi mwina kaninziwa yokosa sabwa ya makattamiho annigwela, obe ninottiddiwa wova. (2 Korinto 4:8, 9) Mbwenye nubuwele yakosile Josafat. Vari va muttitti iyene wahilobela wa Yehova nanda wahimwaddela wobana wobanilani. (2 Mapadduwo 20:5) Asogorheli a murala anofanyela osanza yotagiha ya Josafat. Omukumbirhe Yehova wila akamihedhe murala wawo owanana obe oziwa yokosa mugafwanyiwa makattamiho. Kukane manyazo olobela ologaga makani aba na amudhawo. Awene anofanyela woona wi onomukuluvela Yehova. Iyene wahimukamihedha Josafat, noona onele wukamihedha weyo viina.

14, 15. Ezekiya omukuluveli dhavi kakamwe Yehova?

¹⁴ Ezekiya wali mwene mwina w’o Judá, nanda iyene “waneddavi na Nabuya.” Wankosa dhapama masiki babe valiye yotagiha yabure, sabwa ya wawebedha amulugu osemiwa. Ezekiya “ofudha miparha dha mmimburoni dhothukuwa, otwa maladdaniho, obwanyula miri dhinddimuwa dhawí kubwa-kubwa. Onyenyeretxa nowa ya muthove yatomeyilege Mizé,” vowi ana Izrayel anebedha. Ezekiya wanimwebedha Yehova na murima wotene. “Iyene waneddavi na Nabuya txipo kamuthawile; wanvirihamo magano amuthiyedhile Nabuya mwimeleli waye Mizé.”—2 Amwene 18:1-6.

¹⁵ Mumaleli Ezekiya okala mwene, anyakoddo a guru o Asíria alupela mittette dh’o  Judá nanda afuna adhowe o Jeruzalemi. Senakerib, mwene w’o Asíria wanimbedda Yehova vina wafuna wila Ezekiya aviperheke. Mwari mwa mudhidhi obule wawopiya, Ezekiya wahimukuluvela kakamwe Yehova nanda wanlobela akumbirhaga nikamihedho naye. Iyene wanziwa wila Mulugu ddwa guru opitta akadda Asíria vina agahibarela nlogo naye. (Kengesa Izaiya 37:15-20.) Mulugu wahakula nlobelo naye modhela omuruma mungelo wi aape anyakoddo 185.000 akadda Asíria.—Izaiya 37:36, 37.

16, 17. Onawodhe dhavi omutagiha Ezekiya?

¹⁶ Musogorhomwa, Ezekiya wahikala muredda bakala nena n’okwa. Mudhidhi obule wa makattamiho, iyene wahimukumbirha Yehova wila amutanalena merelo aye ororomeleya vina amukamihedhe. (Kengesa 2 Amwene 20:1-3.) Yehova wahivuruwana nlobelo na Ezekiya vina wahimukamihedha. Nsaka nttino, Bibilia kanloga wila Mulugu onokosa matikiniho wi anikamihedhe na eredda-ereddavi ennipatta, obe wi nikalewo mudhidhi mwinjene. Dhahene ninga Ezekiya, nikumbirhe nikamihedho naye. Ninofanyela omwaddela: “Eh Nabuya, kamudduwale wi miyo txibarene ddihedda na wiwananeyana vamentoni venyu, na murima womyala.” Onorumela wila Yehova onele wukamihedha masiki akala oli mmakattamihoni oredda?—Masalmo 41:3.

¹⁷ Koddi ninawodhe dhavi omutagiha Ezekiya? Txino mudhidhi mwina mandano ehu na Yehova onowobana, obe onovira mudhidhi s’omwebedha. Motagiha, masaka abano attu enjene anowawoona attu eena ninga amulugu. Anowatikina vina wariha masiki ahaziwaga. Ennaya anononga mudhidhi engesaga mapadduwo attuya abo obe onaga mafoto awa. Awene dila dhina anolabihedhaga dhipano dhovavihana mazu wi alogena mu internetini. Txibarene, iyo vina ninopurelagamo vaddiddi ologa na akwehu obe anamudhi ehu nilabihedhaga dhipano ninga esuwene. Dila dhiina ninononga mudhidhi wehu na dhipano-dhene eso. Nigahikale txenjewa ninoroma ovittukulela akala attu anologa wi anoziveliwana dhologa obe mafoto anekihu mu internetini. Obe ninonyimuwa sabwa ya woona wila kavo onziveliwana viina mafoto ehu. Egahikala deretu omutagiha murumiwi Paulo, Ákila na Prisila. Onubuwela wila awene antamela mudhidhi labo-labo wi oone dhovirigana dh’attu makamaka abale ahamwebedha Yehova? Malebo anloga wila Paulo “ovilevela nibasa n’olaleya.” Vina Prisila na Ákila anlabihedha mudhidhi wawa alaleyaga vina atapulelaga attu eena “vawakwana dila ya Mulugu.” (Merelo 18:4, 5, 26) Ogamala kavivuze: ‘Ddinokalaga txenjewa wi ddinadhe ddawoone attu eena ninga amulugu? Ddinowodha orebetta efunelo ya onongaga mudhidhi ddang’anaga dhilobo dhihinttidda mpirha?’—Kengesa Éfeso 5:15, 16.

18, 19. Ninawodhe dhavi omutagiha Josiya?

¹⁸ Mwene Josiya opikirhela ovirihamo malamulo a Yehova “na murima wotene.” (2 Mapadduwo 34:31) Josiya wali  mudhuli wa mwene Ezekiya. Iyene valiye muzombwe, “oroma omfwara mwa dhotene Mulugu wa nikolo naye David.” Nanda vaniye vyaka 20 oroma okoddeliha mu Judá. (Kengesa 2 Mapadduwo 34:1-3.) Josiya okosa guru wi amuhagalalihe Yehova, opitta amwene eena a mu Judá. Labo nimodha, namakutha munddimuwa wahifanya mumparhani nivuru na Malamulo a Mulugu. Nivuru ntti txino nalebiwe na Mizé! Mulebi waye mumaleliye omwengesela, Josiya wahoona wila wanfanyela omwebedha kakamwe Yehova. Iyene wahakokomeza attu eena okosa yakakene. Ninga yopurelamoya “kawo omwekile ekothi Nabuya Mulugu wa makolo awa” nsaka notene nattonga Josiya.—2 Mapadduwo 34:27, 33.

¹⁹ Akala wa muzombwe, kamutagihe Josiya nanda kamuziwe mowakwana Yehova. Josiya txino wahisunza mukalelo waleveleliwe bibe Mwene Manasé na Yehova mudhidhi watxinuwiliye. Weyo viina podi osunza dhokosa dhapama dha amudhawo obe abali owunuwelavo a mmulogoni mwawo. Awene anele owaddela dhilobo dhaderetu dhakoseli Yehova. Kobuwela mukalelo wewilemo Josiya mumaleliye wiwa dhaloga Malebo. Wahikumbirha nikamihedho na Yehova vina momaguva wahikosa masadduwo menjene. Modhela wengesa Malebo, weyo viina onele ogana na murima wawo wotene omwebedha Yehova. Ninga yopurelamo, omarho wawo na iyene onowunuwa. Onele viina ofuna wawaddela attu eena ebaribari ya Yehova. (Kengesa 2 Mapadduwo 34:18, 19.) Ogamusunza Bibilia onowoona wila dhikala dhipaddi dhinfanyeliwe osisigula mmabasani mwawo a Mulugu. Ogamala kavilibihedhe okosa masadduwo menjene ninga mwakoseli Josiya.

20, 21. (a) Txini eniwanana mwa amwene aba anai alogile iyo? (b) Mutoma ondawo onanisunzihe eni?

²⁰ Dhopadduwa dha amwene aba anai o Judá amulabeli Yehova na murima wotene dhinnisunziha eni? Alobwana aba ahisakula omukuluvela Yehova vina omwebedha mwigumini mwawa. Awene annimukuluvela Yehova ttabwa-ttabwa vonani wila amwiddani awa anodha abuddugele. Yamakamakaya jawila awene amwebedha Yehova sabwa ya omukwela.

²¹ Amwene aba anai aali attegi, nanda mudhidhi mwina ankosaga dhilobo dhovirigana, masiki dhawene Yehova wannalevelela. Iyene wahoona wila awene annimukwela Mulugu na murima wawa wotene. Iyo vina nattegi nanda ninovonya. Masiki dhawene, Yehova onele onikamihedha nigafuna omulabela na murima wowakwana. Mutoma ondawo ninele woona txini ensunzavo iyo na dhottega dha amwene aba anai.