1-2. Txini dhinfunihu osunza mwari mwa mutoma obu?

IYO NIHIKANA dhizinddiyelo dhinjene dhihinattigihu wona, dhawi ninkalawo malabo omariha a elabo ejino. Ovanene Yehova na Yezu anela watolotxa alamuleli otene anvurana na Omwene wa Mulugu. Yopadduwa ejo ehinatti wireya mwene w’omadhulu na mwene w’ogusini anelege owana-wanavi anya-anya vina anelege odhowavi abeddegelaga nlogo na Mulugu.

² Mwari mwa mutoma obu iyo ninele osunza nivuhulo nilogiwe va nivuruni na Daniyel 11:40–12:1. Ninela omuzinddiyela mwene w’omadhulu vina ninela osunzamo malago okala wofwaseyene nijedhelaga wi Yehova onele onivuna, masiki epadduwe elobo-elobovi.

3-4. Bani wubuwile ninga mwene w’omadhulu? Katapulela.

³ Mmalele akadda União Soviética obwara-bwanyuliwa yaka ya 1991, nlogo na Mulugu nihikamihedhiwa na “athu añgonovi”—ahifwanya mudhidhi wa murenddele. (Dan. 11:34) Nona, muttengo wa anamalaleya wahinjiva mwari mwa vilabo dhalamuleliwa na akadda União Soviética. Vasogorhova, Rússia vamodha na akamihedhi aye ahiroma wubuwa ninga mwene w’omadhulu. Ninga monelihu mwari mwa mutoma ovirile, wi mulamuleli azinddiyeliwe ninga mwene w’omadhulu obe mwene w’ogusini, vanofuneya woneyavo dhilobo ttaru dhinkosiye: (1) merelo ampatta nlogo na Mulugu, (2) woniha na dhawira dhaye wi mwiddani wa Yehova vina wa nikuru naye, (3) owanela mpaddo wolamulela wa mwiddani waye.

 ⁴ Karoma wona vizinddiyelo ttaru, dhinnittukulela ologa wi masaka abano, Rússia vamodha na akamihedhi aye mwene w’omadhulu. (1) Dhinkosa awene dhinowapatta kakamwe attu a nlogo na Mulugu; ahifuga mparha dhehu dha mabasa olaleya vina anowafwara-fwara abalihu vamodha na arogoraya ali mwari mwa vilabo dhinlamulelani. (2) Merelo aba anowoniha wi awene anomutxiga Yehova vamodha na nlogo naye. (3) Awene anovurana na mwene w’ogusini, Mulamuleli wa Anglo-Americana. Ndoweni none dhina dhinzinddiyeliha wi Rússia vamodha na akamihedhi aye, mwene w’omadhulu.

5. Nivuhulo na Daniyel 11:40-43, ninloga nsaka gani vina txini egapadduwile mwari mwa nsakana ntto?

⁵ Kengesa Daniyel 11:40-43. Mpaddi obu wa nivuhulo ntti onologa dhotene dhimpadduwa mwari mwa masaka omariha. Dhologadha dhinononihedhamo widdana wa mwene w’omadhulu na mwene w’ogusini. Daniyel wahivuhulela wi masaka omariha mwene w’ogusini agahivenyela owana na mwene w’omadhulu, iyene “agahimutxiga” vina agahidhaliha “mwilabonimwá myuva dha koddo.”—Dan. 11:40.

6. Dhizinddiyo gani dhinoniha wi amwene oheli anowana-wana?

⁶ Mwene w’omadhulu onotxiganavi na mwene w’ogusini n’efunelo y’olamulela mwilaboni. Kona epadduwile mmalele Koddo Yanawili alamuleli a União Soviética n’akamihedhi awa ahipuranya dhilabo dha Europa. Dhawira dha mwene w’omadhulu dhihimuttukulela mwene w’ogusini watugumaniha anyakoddo enjene a dhilabo dhakamihedhiye, adhile oziwiwa na nzina na OTNA [Organização do Tratado do Norte Atlântico]. Mwene w’omadhulu onodhowavi avuragana na mwene w’ogusini, mwa osasanyedha vipano dhinjene dha orabana koddo. Awene vina anokosa mavurano a wakamihedha anyakoddo aniwanana na awene ali mwilaboni mwa África, Ásia na America Latina. Vyaka esi dha ovanene Rússia vamodha na akamihedhi aye ahoneyana guru enddimuwa vaddiddi. Awene vina anowana na mwene w’ogusini amulabihedhaga komputadori. Anomagedhana wi akwawa ahilabana programa ya mukomputadorini wi anongena dhofuma dhawa na olamulelawa wa elabo yawa. Dhahene ninga mwavuhulele Daniyel, mwene w’omadhulu onodhowavi alupelaga nlogo na Mulugu.—Dan. 11:41.

7. “Elabo yokoddela opitha vilabo dhina” enaddiwana elabo gani?

⁷ Daniyel 11:41 onloga wi mwene w’omadhulu “onere ovolowa mwilaboni yothithimiheya.” Ejoya elabo gani? Masaka a wale, elabo ya Izrayel yoniwa ninga “elabo yokoddela opitha vilabo dhina.” (Ezek. 20:6) Mbwenye yakosiha elabo ejile okala yokoddela opitta dhina, yali yawi Mulugu webaribari webedhiwa mwenemo. Oromana nsaka na Pentekoste wa 33 N.K., elabo ejile kiyali vina elabo ya Izrayel ninga mwaziweliwani; sabwani nlogo na Yehova nali orugunuwa elabo yotene. Nona, masaka abano, “elabo yokoddela opitha vilabo dhina”, enaddiwana mabasa a nlogo na Yehova, ninga omwebedha mmatugumanoni vina odhowa mulaleyani.

8. Mwene w’omadhulu ovolowile dhavi mwilaboni “yokoddela opitha vilabo dhina”?

⁸ Mwari mwa masaka abano omariha mwene w’omadhulu onovolowaga wili-wili mwilaboni “yokoddela opitha dhina.” Ninga motagiha, akadda Nazi o Alemanha muttukulelani mpaddo wa mwene w’omadulu, nsaka na koddo yanawili, mweneyá ohivolowa mwilaboni “yokoddela opitha dhina”, mwa wafwara-fwara vina wapa aroromeli a Mulugu. Yakakene jipadduwile  omamalelo wa koddo yanawili; União Soviética mukaleliye mwene w’omadhulu, wahivolowa vina mwilaboni “yokoddela opitha vilabo dhina”, mwa wafwara-fwara vina watxedha alabeli a Mulugu.

9. Vyaka esi dha ovanene Rússia vamodha na akamihedhi aye avolowile dhavi mwilaboni “yokoddela opitha dhina”?

⁹ Vyaka esi dha ovanene Rússia vamodha na akamihedhi aye ahivolowa vina mwilaboni “yokoddela opitha dhina.” Avolowilemo dhavi? Yaka ya 2017, mwene oddu muswa ohitximiha mabasa a nlogo na Yehova vina ohafugeliha abali vamodha na arogoraya. Iyene ohikoddiha manivuru ehu vamodha na Bibiliyayá wa Tradução do Novo Mundo ovolowa mwilaboni enlamuleliye. Ohifugiha kambirhinya dhedhu dh’o Rússia na Numbadha dh’Omwene vina Numba dha Matugumano a Murudda. Mmalele dhotedhene esi opadduwa, yaka ya 2018, abali a Nikuru Nolamulela ahimuzinddiyela Rússia vamodha na akamihedhi aye ninga mwene w’omadhulu. Masiki dhawene, nlogo na Yehova nili noomalene, kaninkosa elobo-txilobo sabwa ya opujiwa oku. Enkosani ja ofwara malago a Malebo anloga wi enofuneya walobelela “anddimuwa otene a elabo”, ttabwa-ttabwa abale onkosa merelo angudulana na ofuru wawebedha.—1 Tim. 2:1, 2.

10. Mwene w’omadhulu onela owodha ompemberha mwene w’ogusini? Katapulela.

¹⁰ Nivuhulo na Daniyel 11:40-45 ninlogetxa dha mabasa ankosa mwene w’omadhulu. Kuloga iyene onela owodha ompembera mwene w’ogusini? Nne-wene. Mwene w’ogusini onere “okalawovi” ofiyedha mudhidhi onatolotxe Yehova na Yezu alamuleli otene mukoddoni ya Armagedón. (Ovuh. 19:20) Ninkanela nni ebaribari ya dhologa esi? Karoma wona vizinddiyelo dhinnivaha nivuhulo na Daniyel na nivuhulo na Ovuhulela.

11. Txini entapulela nivuhulo na Daniyel 2:43-45? (Kang’ana foto ya kapa.)

¹¹ Kengesa Daniyel 2:43-45. Namavuhulela Daniyel ohiromola engamuttu yana maningo obiwe na dhitagano dhottiyana-ttiyana. Epaddi modha-modha ya maningoya enatonya alamuleli attongile dhilabo dhottiyana-ttiyana mwenemo mwafwanyeya attu enjene a nlogo na Mulugu. Alamuleliyá, attongile masaka ottiyana-ttiyana. Manyalo a engamuttuya, obiwe epaddi modha ya mujila, yina ya ddongo. Mujila obu otaganyiheyile na ddongo, onimutonya mulamuleli womariha, Grã-Bretanha na Estados Unidos. Nivuhulo ntti nintapulela wi Grã-Bretanha na Estados Unidos anelege olamulelavi, ofiyedha Omwene wa Mulugu watolotxa alamuleli otene a mwilaboni.

12. Enama ya misorho mitanu na minli enimutonya ani, vina ekalele nni yofuneya oziwa?

¹² Murumiwi Joau vina ohaloga alamuleli enjene agakosile merelo agapattile nlogo na Yehova. Iyene ohaladdaniha alamuleli aba na enama enddimuwa yawopiha ena misorho mitanu na minli. Enamayá enimutonya Mulamuleli wa Anglo-Americana. Dholaddanihiwa esi s’ofuneya oziwa, sabwani enamayá kinoneyana wunuwa wa misorho dhina. Enama eji enelege olamulelavi ofiyedha mudhidhi onadhe Kristu na anyakoddo aye a wirimu wi atolotxe dhinama dhina dhiliwo. *—Ovuh. 13:1, 2; 17:13, 14.

13-14. “Gog wa elabo ya Magog” bani vina txini enamukosihe iyene olupela nlogo na Mulugu?

¹³ Nivuhulo nilogiwe munivuruni na Ezekiyel ninoniziwiha dhinampadduwele mwene w’omadhulu na mwene w’ogusini, mwari mwa masaka  omariha. Nigeyelela osunza mavuhulo a Ezekiyel 38:10-23; Daniyel 2:43-45; 11:44–12:1; na Ovuhulela 16:13-16, 21, ninowona wi munlogiwa dha mapadduwo a nsaka nimodhene, nona, akala pumwenemo, sisuwene-wene dhinziwehu wi dhinela opadduwa.

¹⁴ Goi enddimuwa ehinatti oroma, “amwene otene a mwilaboni” enele ogumanihiwa. (Ovuh. 16:13, 14; 19:19) Ogumanihiwa oku, Malebo ankuwela otugumana wa “Gog [wa] elabo ya Magóg.” (Ezek. 38:2) Malogo aba anatugumane anele ofuna olupela nlogo na Mulugu wila atolotxe kakamwe. Txini enapadduwe vasogorhova? Murumiwi Joau ohiloga wi muwonihiwani mwaye, ohonamo maralala ahinoneyaga-wene, agwelaga amwiddani a nlogo na Mulugu. Maralala aba a nladdaniho, enoneya ninga anlogiwana muselu w’ottongiwana, obuwene onavuwihe nlogo na Yehova. Enoneya wi muselu obu onela omuttukulela Gog wa Magóg olupela nlogo na Mulugu na efunelo ya otolotxa kakamwe.—Ovuh. 16:21.

15-16. (a) Dhopadduwa gani dhinlogiwa va Daniyel 11:44, 45? (b) Txini enapadduwe na mwene w’omadhulu vina na Gog wa Magóg?

¹⁵ Muselu obu wovadda na olupeliwa wa amwiddani a Mulugu, enoneya ninga enlogiwana nipadduwo nakakene nili va Daniyel 11:44, 45. (Kengesa.) Daniyel ohiloga wi mwene w’omadhulu “onere wakela mpaganyo” onamururumutxe bafiyedha ‘onyimuwa venjene.’ Vasogorhova onele odheliwa “mobuwelo owatata athu enjene”. Enoneya ninga attu aba “enjene” anaddiwana nlogo na Yehova. * Apa Daniyel onlogana olupeliwa womariha wa nlogo na Mulugu.

¹⁶ Mwene w’omadhulu na alamuleli ena a elabo agaroma olupela nlogo na Mulugu, mwinyene Namadhulu-dhulu onele ottukuleleya odhana koddo ya Armagedón. (Ovuh. 16:14, 16) Nsaka-nene ntto, mwene w’omadhulu na malogo mena ankosa mpaddi wa Gog wa Magóg anela otolotxiwa, ‘kawo onawodhe wavuna’.—Dan. 11:45.

17. Miguel “munddimuwa wa anju” onlogiwa va Daniyel 12:1 bani, vina txini enkosiye napanovi?

¹⁷ Versu enfwarela ya nivuhulo na Daniyel enoniziwiha mutolotxeliwo wa mwene w’omadhulu na abale anavitaganyihe na iyene,  vanologiwa vina mvuneliwo onavuniwehu. (Kengesa Daniyel 12:1.) Versu eji entapulela nni? Miguel, nzina nina nittuviwe Mwene wehu, Yezu Kristu. Iyene ddule “onkoya nlogo” na Mulugu oromana yaka ya 1914 mudhidhi wimetxiwe Omwene wirimu. Mohigonela, iyene onele “ovenya” obe onela otatamula koddo entxemeriwa Armagedón, wi anongena amwiddani a Mulugu. Koddo ejo jijile elogile Daniyel wi egaroma opadduwa, nsakana ninakale “nsaka nowawa” nihinakalagawo. Munivuhuloni na Joau, nsaka ntti, iyene wittanile na nzina na “masoso manddimuwa.”—Ovuh. 6:2; 7:14.

18. Iyo ninfwanyelela nni ojedha dha musogorho na nikuluvelo?

¹⁸ Iyo ninofwanyela ojedhela dhamusogoro na nikuluvelo, sabwani Daniyel na Joau ahiloga-wene wi abale animulabela Yehova vina amvirihamo malamulo a Yezu, anela ovuneya mwari mwa mudhidhi obo wowawa. Daniyel ohiloga wi anavuneye babale “alebeliwe munivuruni.” (Dan. 12:1) Txini enfwanyelihu okosa wi nzina nehu nilebiwe munivuruni? Ninofwanyela woniha na merelo ehu wi ninororomela wi Yezu, Mwana-Nibila wa Mulugu. (Joau 1:29) Ninofwanyela obatiziwa na ezinddiyelo ya ovivelela wehu wa Mulugu. (1 Ped. 3:21) Enowodheya vina okamihedha Omwene wa Mulugu mwa okosa venjene wi naziwihe attu ena esile dhinere Yehova.

19. Txini enfwanyelihu okosa ovanene, nanda sabwaya jani?

¹⁹ Masaka abano ankalihu ninofwanyela omukuluvela Yehova vamodha na nikuru naye na adhari ororomeleya. Ntti nsaka na okamihedha Omwene wa Mulugu. Nigakosa dhawene ninele ovuniwa Omwene wa Mulugu ogamutolotxa mwene w’omadhulu na mwene w’ogusini.