1. Mudhidhi ondhowihu banigoluvala yogana gani enfwanyelihu okana?

VENEVO vanuluvala iyo, ninodhaga wova ohilabihedhiwa ninga mwalabihedhiwihu wale. Ebaribari wi ovanene kanina guru ninga mwawale, mbwenye vyaka dhehu dhokalawo dhinivaha eziwelo vina ttotto dhokosa dhilobo enuwodhiha wakamihedha azombwe wunuwa mpaddi womuyani vina wakela dhittomo dhiswa. Munddimuwa dhahi wa mmulogoni odhile vawale ohiloga, “Vonilimi wi ddahuluvala ddahagalala sabwa ya oziwa wi mmulogoni mwahikala azombwe awodha odhowana vasogorho mabasaya.”

2. Txini enasunze iyo mwari mwa mutoma obu?

² Nsunzo nivirile nihona ekalelani yaderetu azombwe omaga mandano na attu owunuwelavo. Mwari mwa nsunzo ntti, ninele wona mikalelo minai dhinfwanyela attu owunuwelavo okana: Ovyeviha, ovipimelela, otamalela vina ovaha. Mikalelo esi dhinele wakamihedha attu owunuwelavo olaba vamodha na azombwe vina ejo enele okamihedha mulogo wotene.

3. Mowiwanana na Filipi 2:3, 4, ovyeviha txini, nanda mbali owunuwelavo onalagihe dhavi?

³ Wila attu owunuwelavo akamihedhe azombwe anofwanyela okala ovyeviha. Muttu wovyeviha onowawonana attu ena ttima opitta yaye. (Kengesa Filipi 2:3, 4.) Enowodheya muttu wowunuwelavo otonyihedha mukalelo obu na marhe ottiyana-ttiyana. Motagiha, enowodheya okosa mabasa menjene mmulogoni na marhe ottiyana-ttiyana. Marhe aba otene anowiwanana na Bibilia vina anolaba. Mbali wowunuwelavo oli wovyeviha kanjedhela wi attu otene attidde mabasaya na  mukalelo wattiddiye bali muzombwe. (Koh. 7:10) Masiki akanaga dhilobo dhinjene dhowasunziha azombwe mbali owunuwelavo oli wovyeviha, kandduwala wi “mukalelo wa elabo ejino onovira” nona iyene onofwanyela osunza okosa dhilobo na mukalelo muswa.—1 Kor. 7:31.

4. Anameddelela milogo anlagiha dhavi mikalelo dholigana na Alevita?

⁴ Abali owunuwelavo ali ovyeviha mudhidhi onuluvalani kanawodhege okosa dhilobo ninga mwakoselani wale. Koona yotagiha ya anameddelela milogo. Anameddelela milogo agakwaniha vyaka 70 dhobaliwa anowobiwa wi attidde mabasa mena. Enodhaga okala elobo yorutxa mwa abale akosile matxinjo ninga aba. Awene anttittimiha gari yanani ya walabela abali vina anokwelavi mabasa attiddani. Masiki dhawene, awene anononelamo wi mabasa aba anofwanyela ottiddiwa na azombwe. Abali aba okweleya anowatagiha deretu Alevita amw’Izrayel, Alevita agakwaniha vyaka 50 dhobaliwa anttiya olaba mmusasani. Mbwenye Alevita aba owunuwelavo, wagalala wawa kuwadha sabwa ya mabasa attiddani. Mottiyana-mwene awene anzuzumela mabasa awodhani ottidda vina anakamihedha azombwe. (Oleb. 8:25, 26) Yakene enowapadduwela abale attiyile mabasa oweddelela milogo masiki aheddelelaga milogo dhottiyana-ttiyana vina ahalibihaga, awene maruriho mmulogoni muttomeliwani.

5. Txini ensunza weyo na yotagiha ya Dan na mwadhiye Katie?

 ⁵ Koona yotagiha ya Dan, iyene wahilaba ninga nameddelela milogo mwari mwa vyaka 23. Vakwaniyedhiye vyaka 70 dh’obaliwa iyene na mwadhiye, Katie, ahittomeliwa mabasa o pionero avawoka. Awene awodhile dhavi olemela mabasa maswa? Dan ohiloga wi ovanene, iyene ohikana mabasa menjene opitta wale! Iyene onoweddiha mabasa aye a mmulogoni, onowakamihedha abali okala adhari okamihedha vina onowaswagiha attu ena olaleya vattaddo na mukambura. Abali owunuwelavo, akala nyuwo muli mmabasani a mudhidhi wotene obe nne enowodheya okosa dhilobo dhinji wi mwakamihedhe attu ena. Dhavi? Kavilibihedhe oziveliwa na mabasa ana weyo ovanene vina katamela okana dhogana dhiswa ozuzumelaga dhilobo dhinwodhiwe okosa ottiya dhihinwodhiwe okosa.

6. Ekaleleni yofwanyelela okala muttu wovipimelela? Kavaha yotagiha.

⁶ Muttu wovipimelela onoziwa vangomela guru dhaye. (Gano 11:2) Sabwa yokala wovipimelela, kanjedhela okosa ejile ehinwodhiye okosa. Yodhelavoya, iyene onodhowavi agalalaga vina attiddaga mabasa menjene. Niladdanihe ovipimelela wehu na muttu oneddiha mota vego vowela. Wila awele, nameddihaya onofwanyela ovugula muttamageloya. Ebaribari wi iyene onofwanyela ovugula ttarhodha mbwenye onofwanyela odhowagavi vasogorho. Na mukalelo wakakene, muttu wovipimelela onoziwa mudhidhi onfwanyeliye “ovugula ttarho” wila adhowegevi amulabelaga Yehova attiddaga mabasa ottiyana-ttiyana.—Fil. 4:5.

7. Barzelayi wonihile dhavi wi wali muttu wovipimelela?

⁷ Katanalela yotagiha ya Barzelayi. Vakwanihedhiye vyaka 80 dhobaliwa, iyene wahiwobiwa na Mwene David wi akalege na iyene. Sabwa ya okala muttu wovipimelela, Barzelayi wahikodda niwobo na Mwene. Iyene wahinonelamo wi sabwa ya okala muttu wowunuwelavo kawodha okosa dhilobo dhinjene. Barzelayi wahiloga wi muzombwe onkuweliwa Kimeya adhowe akale vamburoni vaye. (2 Sam. 19:35-37) Dhahene ninga Barzelayi, abali owunuwelavo anowagalala sabwa yowakamihedha azombwe wi azuzumele mabasa mena.

8. Mwene David ottonyihedhile dhavi ovipimelela mudhidhi wafuniye omaga mparha?

⁸ Mwene David wali yotagiha yapama ya muttu wovipimelela. Elobo yafunitxiye yali ommagela Yehova mparha. Mbwenye Yehova wahimwaddela wi gari eji onakele ddi mwanaye, Salomau. David wahirumela yogana ya Yehova vina wahikamihedha venjene mabasaya. (1 Map. 17:4; 22:5) David kobuweli wi wafwanyelela ottidda mabasa abale ddi iyene ottiya Salomau sabwa ya okala muzombwe vina ‘wali ahinatti wunuwa.’ (1 Map. 29:1) David wanziwa wi odhowa vasogorha wa mabasaya ewanana na ofuna wa Yehova ottiya yimo obe eziwelo yabale agattiddile mabasaya. Masaka abano attu abale owunuwelavo anamutagihe David, modela odhowavi amulabelaga Yehova masiki mabasa attomeliwani agatxinjiwa. Awene ahiziwa wi Yehova onele waruriha azombwe anttidda mabasa attiddani wale.

9. Musogorheli dhahi wa Filial wonihile dhavi wi wali muttu wovipimelela?

⁹ Masaka abano nikana yotagiha yapama ya mbali wovipimelela onkuweliwa Shigeo. Yaka ya 1976, Shigeo bana vyaka 30 dhobaliwa, wahittomiwa okosa mpaddi wa asogorheli a Filial. Yaka ya 2004, wahittomiwa ninga coordenador wa Filial. Vyaka dha musogorho, iyene wahinonelamo wi kawodha weddiha mabasa  ninga mwakoseliye wale. Shigeo wahilobelela mwaha wa makaniya vina wahubuwela wi egahikala yapama mbali wa muzombwe weddiha mabasaya. Ovano iyene kahiye coordenador, mbwenye onodhowavi akosaga mpaddi wa asogorheli a Filial. Dhahene ninga monelihu yotagiha ya Barzelayi, Mwene Davi na Shigeo, muttu wovyeviha vina ovipimelela kanzuzumeletxa wang’ana ewodhelo ya azombwe mbwenye ejile enwodhani okosa. Iyene kanawoona ninga amwiddani mbwenye ninga amarho a omabasani.—Gano 20:29.

10. Abali owunuwelavo anfwanyela waweddiha dhavi azombwe a mmulogoni?

¹⁰ Abali owunuwelavo, anawoona azombwe ninga nvaho wa Yehova. Awene anotamalela dhotedhene dhinkosa azombwe. Venevo vanvuguwa guru dhawa abali aba owunuwelavo anowagalala sabwa ya oziwa wi mmulogoni muhikala azombwe ana guru vina eziwelo yottidda mabasa otene a mmulogoni.

11. Nlebo na Ruti 4:13-16 nintonyihedha dhavi wi jamakamaka watamalela azombwe mwaha wa nikamihedho ninvahani?

¹¹ Mbibiliani munologiwa yotagiha ya Nowemi wali muttu wowunuwelavo waziwa otamalela. Nowemi wahirumela nikamihedho na Ruti wali muzombwe opitta iyene. Vamaromo, Nowemi wahimukumbirha Ruti wila eyele akale na amudhaye. Mbwenye mukaneli Ruti ntidi wi adhowe na Nowemi o Belen iyene wahirumela nikamihedho naye. (Ruti 1:7, 8, 18) Sabwa ya ejene ayana aba eli ahakela mareliho! (Kengesa Ruti 4:13-16.) Abali owunuwelavo ali ovyeviha anofwara yotagiha ya Nowemi.

12. Murumiwi Paulo wonihile dhavi okala muttu wotamalela?

¹² Murumiwi Paulo wanziwa otamalela sabwa ya nikamihedho nakeliye. Motagiha,  iyene wahatamalela abali o Filipi sabwa ya onvaha dhilobo dhamukamihedha. (Fil. 4:16) Iyene vina wahitamalela sabwa ya nikamihedho ninvahile Timóteo. (Fil. 2:19-22) Paulo wahimutamalela Mulugu sabwa ya nikamihedho navahile abali mudhidhi wattukuleliwiye o Roma ninga munyaperezu. (Mer. 28:15) Sabwa ya Paulo wali muttu wavingela mabasa wahikosa oleddo wolapela adhowaga olaleya vina olibiha milogo. Masiki dhawene, iye kali muttu wovittukulela anakela nikamihedho na attu ena.

13. Abali owunuwelavo anatonyihedhe dhavi wi anowatamalela azombwe?

¹³ Weyo akala wa muttu owunuwelavo, dhikalawo mikalelo dhottiyana-ttiyana dhowatamalelana azombwe a mmulogoni mwawo. Motagiha, azombwe ena anele wuvelela odhowa ogula dhilobo omusika vina wukamihedha okosa mabasa-mabasavi. Nona, katamalela vina karumela nikamihedho nawa. Woone nikamihedho ntti ninga okwela onda wa Yehova. Ejo enele wukamihedha omaga mandano oliba weyo na muzombweya oddo onukamihedha. Ottiya ejo, ozuzumelege wunuwa epaddi yomuyani wa akwawo. Kawaddele wi onowagalala venjene mwaha wa wawona azombwe avilibihedhaga okosa mabasa mmulogoni. Egawodheya, kawaddele dhilobo dhipadduwile mwigumini mwawo. Ogakosa dhawene, onele wooniha wi ‘onomutamalela’ Yehova sabwa ya azombwe anakukuseliye mmulogoni mwaye.—Kol. 3:15; Jo. 6:44; 1 Tes. 5:18.

14. Mwene David wonihile dhavi wi wali muttu wovaha?

¹⁴ Yotagiha ya Mwene David enotonyihedha mukalelo mwina wamakamaka onfwanyelela abali owunuwelavo okana—ovaha. David wahivaha muttengo mwinjene wa kobiri na dhilobo dhina dhamakamaka dhiburutxiliye vayumani yaye wi akamihedhena mabasa a omaga mparha. (1 Map. 22:11-16; 29:3, 4) Iyene wahikosa ejuwene masiki aziwaga wi nttittimihona agakelile ddi mwanaye Salomau. Masaka abano, txino ninodhaga ohikana guru yokamihedha mabasa a omaga mburo munebedhiwa Yehova. Masiki dhawene enowodheya okamihedha mabasa aba na mivaho mowiwanana na ejile enwodhihu. Enowodheya wakamihedha azombwe na esile dhisunzilihu mwari mwa ovira wa mudhidhi.

15. Dhilobo gani dhattima dhimusunzihile murumiwi Paulo Timóteo?

¹⁵ Mowiwanana na makani aba a ovaha, katanalela yotagiha ettiyile murumiwi Paulo. Iyene wahimuwoba muzombwe Timóteo wi avitaganyihe na iyene mmabasani a omisionario. Vowi Paulo wali wotapuwa mada, iyene wahimusunziha muzombwe oddo mukalelo wolaleya vina wosunziha. (Mer. 16:1-3) Maswagiho a Paulo ahimukamihedha Timóteo okala namalaleya waderetu vina namasunziha a miselu dhapama. (1 Kor. 4:17) Na mukalelo wakakene, Timóteo olabihedha esile dhisunziliye na Paulo wi akamihedhena attu ena.

16. Shigeo waswagiheleni attu ena?

¹⁶ Abali owunuwelavo kobuwele wi kanalabihedhiwege mmulogoni sabwa ya wakamihedha azombwe. Motagiha, Shigeo ologiwe mundduni, wahivira vyaka dhinjene aswagihaga azombwe akosa mpaddi wa Filial. Iyene okosile ejo sabwani wanziwa wi egahikamihedha mabasa a Omwene akosiwa elabo ejile. Yopurelamoya, mufiyile mudhidhi wa iyene ottiya mabasaya, wahikalawo mbali womala-nawale wi akale coordenador wa Filial. Shigeo onodhowavi bagaswagiha abali ali azombwe esile dhisunziliye mwari mwa vyaka 45 dhilabeliye ninga musogoreli wa Filial. Abali ali ninga iyene mareliho a nlogo na Mulugu!

17. Mowiwanana na Luka 6:38, abali owunuwelavo anfwanyela wavaha azombwe eni?

 ¹⁷ Abali owunuwelavo, yimo yenyu enowoniha wi muttu onkana egumi yowagalala agamulabelaga Yehova na nroromelo vina weddeyana. Yotagiha yawo enowoniha wi jamalago osunza magano a mBibiliani vina ottiddihedha mabasa mwigumini mwehu. Muhona na mento enyu mukalelo wakosiwa dhilobo wale, mbwenye muhona vina wi jamalago ofwara matxinjo akosiwe munikuruni na Yehova masaka abano. Masiki abali owunuwelavo abatiziwe ovanenevi, anowodha okamihedha na mikalelo dhinjene. Enowodheya attu owunuwelavo ologa mwaha wowagalala ona awene sabwa ya omuziwa Yehova. Azombwe anele oziveliwa vaddiddi wiwa mwaha wa mapadduwo a mwigumini mwenyu vina dhilobo dhisunzilenyu. Mugakala ‘attu ovaha’ vina mugasunzihaga azombwe dhetedhene dhinziwa nyuwo Yehova onele wururihani venjene.—Kengesa Luka 6:38.

18. Abali owunuwelavo na azombwe ankamihedhana dhavi muttu na mukwaye?

¹⁸ Azombwe na abali owunuwelavo agandana anowodha ovaha obe wakela nikamihedho. (Rom. 1:12) Abali owunuwelavo akana elobo yattima ehina azombwe vina azombwe ahikana elobo yattima ehina abali owunuwelavo eziwelo vina ahisunza dhilobo dhinjene mwa ovira wa vyaka. Oku azombwe ahikana guru. Azombwe na abali owunuwelavo agalabaga ninga amarho oku-noku, anomuttittimiha Babihu wawirimu vina anowapurihamo abali otene a mmulogoni.