1. Pedro oviwilemo dhavi vakosile Yezu ntikiniho vina mumukamihedhiliye ottadda oba dhinjene?

 PEDRO wahivira omattiyu wotene asapaga s’opa elo. Nona iyene wahitikina valogile Yezu dhahi: “Susihedhá vari, tuputxedhani milaba dhenyu, muthadde.” (Lk. 5:4) Pedro karumelile wi agahiwodha opa oba, mbwenyi masiki dhawene wahikosa emwaddelile Yezu. Osogorhowa mponyelani apa oba dhinjene ofiyedha milaba dhawa ofunaga otayeya. Vonile Pedro wi ejile yali ntikiniho, iyene na akwaye ahitikina. Venevo Pedro ohiloga dhahi: “Nabuya, venyanivo, miyo ddili muthegi.” (Lk. 5:6-9) Txino Pedro wobuwela wi kafwanyela okala vakukuvi na Yezu.

2. Ekalele nni yamakamaka osunza na yotagiha ya Pedro?

² Elogile Pedro enononeleyamo—iyene wali “muthegi.” Vina Bibilia onologa dila dhing’onovi dhilobo dhikosiliye vina dhilogiliye osogorhowa batxinuwa. Weyo wahiromaga oviwamo dhahene ninga Pedro? Ogahiziveliwa ovyogolela sabwa ya ekalelo yawo obe yowobana enwanana weyo mwa mudhidhi mwinjene? Akala pumwenemo, osunza na yotagiha ya Pedro enele wukamihedha ohiyeleliwa njedhelo. Onawodhe dhavi? Karoma wubuwela, Yehova kofuna kagarumelile wi dhovonya dha Pedro dhilebiwe mBibiliani. Mbwenyi dhihilebiwa mBibiliani wi iyo nisunzevo elobo. (2 Tim. 3:16, 17) Osunza na mulobwana oddu wana dhawobana dhahene ninga iyo enele onikamihedha ononelamo wi Yehova kanjedhela wi nikosege dhilobo dholigana. Enjedhela Yehova jawi iyo nihiyelele mundduni—nidhowegevi nivilibihedhaga—masiki na dhawobana dhehu.

3. Ninfwanyelela nni ohiyelela mundduni?

³ Ekalele nni yamakamaka ohiyelela mundduni? Sabwani nigavilibihedhaga  okosa elobo na mudhidhiya ninele owodha okosa eloboya deretu. Motagiha, akala muttu onofuna omoba pama viyola onodhaga ottukula vyaka dhinjene amusunzaga. Mudhidhene obo iyene onele ovonya dila dhinjene, mbwenyi akala iyene onodhowavi avilibihedhaga onele owodha. Masiki iyene agamala oziwa omoba pama, dila dhina, onelege ovonya. Masiki dhawene, iyene kaniyelela mundduni. Onele odhowavi asunzaga wi onuwihe ewodhelo yaye. Na mukalelo wakakene, masiki banimalile opemberha yowobana yanihu, dila dhina ninodhaga ovonya. Masiki dhawene, ninodhowavi nivilibihedhaga. Iyo notene ninologa vina ninokosa dhilobo omamalelowa banitxinuwa; yamakamakaya ja iyo ohiyelela mundduni, sabwani nigakosa dhawene Yehova onele okamihedha ovilibihedha wehu. (1 Ped. 5:10) Ovanene ninele osunza na yotagiha ya ovilela wa Pedro. Ttagaraga emulagihile Yezu Pedro masiki na dhovonya dhaye enele onikamihedha odhowagavi nimulabelaga Yehova.

4. Ninga enloga Luka 5:5-10, Pedro waviwona dhavi nanda Yezu omukamihedhile dhavi?

⁴ Bibilia kanloga sabwaya emuttukulile Pedro ologa wi “ddili muthegi” nne vina yottegaya yaloga iyene. (Kengesa Luka 5:5-10.) Txino iyene wahikosa dhottega dhinddimuwa. Yezu wahinonelamo wi Pedro wela wova, txino sabwa ya wubuwela wi kalitxi muttu wapama. Yezu wanziwa wi Pedro agahiwodha okalavi ororomeleya. Nona na opama Yezu ohiloga na Pedro wi ahove. Mazu aba anowoniha wi Yezu wannimukuluvela Pedro nanda eji yahitxinja egumi yaye. Osogorhowa Pedro na mbale André ahittiya mabasa a ottadda banvelela Yezu mmabasani mwaye olaleya, sabwa ya ejuwene awene ahakela mareliho menjene.—Mk. 1:16-18.

5. Mareliho gani akelile Pedro sabwa ya opemberha dhawobana dhaye vina orumela niwobo na Yezu?

⁵ Ninga namafwara wa Kristu Pedro wahikana egumi yowagalaliha vaddiddi. Iyene ohimona Yezu avulumutxaga aredda, attamagihaga muya dhabure, vina avenyihaga amarafula. b (Mt. 8:14-17; Mk. 5:37, 41, 42) Pedro vina wahikana gari ya omona Yezu ninga mwene wa Omwene wa Mulugu nanda eji yahimpatta vaddiddi. (Mk. 9:1-8; 2 Ped. 1:16-18) Pedro ohona dhilobo dhihigawodhiliye wona kohikala namafwara wa Yezu. Se waganyedha iyene wahagalala sabwa ya owodha opemberha dhawobana dhaye vina okana gari ya wakela mareliho menjene!

6. Pedro ohipemberha dhawobana dhaye momaguva mwene? Katapulela.

 ⁶ Masiki Pedro voniliye vina vewiliye dhilobo dhinji dhapama valiye na Yezu, iyene wanwanana dhawobana dhaye. Koona dhotagiha dhing’onovi. Valogile Yezu wi iyene wanfwanyela otabuwa venjene vina opiwa wi akwanihe mavuhulo a mBibiliani, Pedro wahiloga wi ejo kigapadduwile. (Mk. 8:31-33) Vina dila dhinjene, Pedro na anamafwara ena antamela oziwa wali munddimuwayavo. (Mk. 9:33, 34) Omattiyu womariha Yezu ahinatti okwa, Pedro wahikosa elobo se otanalela, iyene wahigwadda niyaru na mulobwana dhahi. (Jo. 18:10) Omattiyu ene obule, Pedro wahittiddiwa wova nanda bamukodda mukwaye Yezu. (Mk. 14:66-72) Eji yahimuttukulela Pedro wunla na okubanya onddimuwa.—Mt. 26:75.

7. Vamalile Yezu ovenyihiwa mukwani mabasa gani anvahiliye Pedro?

⁷ Pedro wanivipwatteliha muladdu sabwa ya dhipadduwile masiki dhawene Yezu kamunyanyalile. Mmaleliye ovenyihiwa mukwani, Yezu wahinvaha Pedro gari ya olagiha omukwela waye. Yezu wahinvaha mabasa Pedro, okala mukumbuzi wovyeviha vina osapiha mabila aye. (Jo. 21:15-17) Pedro ohikosa dhahene ninga mumukumbirile Yezu. Pedro wali o Jeruzalemi labo na Pentekoste vina wali mmodha wa attu oroma attikitteliwe na muya wokoddela.

8. Yovonya gani ekosile Pedro valiye o Antiokiya?

⁸ Masiki vakaliliye Mukristu wottikitteliwa, Pedro wandhowavi awanagana dhawobana dhaye. Yaka ya 36 EC, Mulugu ohimuruma Pedro vatakulu va Kornélio wahali muyuda, venevo Kornélio wahittikitteliwa na muya wokoddela, vina wahidha ononelamo wi “Mulugu kanimuthiyaniha muthu” vina wi Amalabo obe attu ahali Ayuda anfwanyela okosa mpaddi wa mulogo w’Okristu. (Mer. 10:34, 44, 45) Osogorhowa Pedro wahiroma oja na Amalabo, eji yali elobo yahinattigi iyene okosa mwigumini mwaye. (Gal. 2:12) Mbwenyi, Akristu ena ali Ayuda obuwela wi Ayuda na Amalabo kanfwanyela oja vamodha. Mudhowile Akristu ana mubuwelo obo o Antiokiya, Pedro wahittiya oja na Amalabo, txino sabwa ya wova wanyimula Akristu ali Ayuda. Murumiwi Paulo wahona wi Pedro wela okosa dhosalapitha vina wahimusisigula vamentoni va etene. (Gal. 2:13, 14) Masiki na yovonya eji, Pedro keyelile mundduni. Txini emukamihedhile?

9. Joau 6:68, 69 enoniha dhavi wi Pedro wali woweddeyana?

⁹ Pedro wali muttu woweddeyana iyene kattiyile nne muttu obe elobo omutximiha onfwara Yezu. Motagiha, nsaka dhahi iyene ohilagiha weddeyana waye mudhidhi wahanonelimo deretu anamafwara ena elobo yalogile Yezu. (Kengesa Joau 6:68, 69.) Anamafwara enjene a Yezu ahittiya wedda na iyene nne vina kajedhile Yezu watapulelamo yafuniye ologa. Mbwenyi Pedro kakosile ejuwene. Iyene wali woweddeyana vina wahiloga wi “onna mazu andhana egumi yohimala” ddi Yezu bahi.

10. Yezu olagihile dhavi wi wannimukuluvela Pedro? (Koona vina foto.)

¹⁰ Yezu kamunyanyalile Pedro. Omattiyu womariha ahinatti okwa, Yezu wanziwa wi Pedro na anamafwara ena agahimuttawa. Masiki dhawene, Yezu wahimwaddela Pedru wi iyene agahikalavi ororomeleyene. (Lk. 22:31, 32) Yezu wanziwa wi “murima onofuna, maningo bobanile.” (Mk. 14:38) Nona Yezu kamunyanyalile Pedro, masiki valogiye wi kamuziwa Yezu. Vina mmaleliye ovenyihiwa mukwani  enoneya ninga iyene wahimuttwanyuwela Pedro mudhidhi waliye yeka. (Mk. 16:7; Lk. 24:34; 1 Kor. 15:5) Eji yahimulibiha vaddiddi Pedro odduwene wali wokumuwene sabwa ya dhikosiliye mundduni!

11. Yezu omukamihedhile dhavi Pedro wona wi Yehova agahimukamihedha?

¹¹ Yezu wahimukuluveliha Pedro wi Yehova agahizuzumela dhojombeliwa dhaye. Mmaleliye ovenyihiwa mukwani Yezu wahikosa wili matikiniho wi Pedro na anamafwara ena awodhe ottadda oba dhinjene. (Jo. 21:4-6) Kavali waganyedha ntikiniho ntti nihimukosiha Pedro ononelamo wi kinimurutxa Yehova onvaha dhilobo dhotene dhomaningoni dhafuniye. Txino Pedro wahubuwela mazu alogile Yezu wi Yehova agahimuzuzumela muttu agekile Omwene vamburoni voroma. (Mt. 6:33) Dhetedhene esi dhihimukamihedha Pedro wika mabasa a olaleya vamburoni voroma mwigumini mwaye, ottiya mabasa a ottadda. Iyene na oliba murima ohilaleya labo na Pentekoste wa 33 EC, vina ohakamihedha attu matxikwi na matxikwi orumela miselu dhapama. (Mer. 2:14, 37-41) Vasogorhova iyene ohakamihedha Asamariya na Amalabo okala anamafwara a Kristu. (Mer. 8:14-17; 10:44-48) Se waganyedha Yehova ohimulabihedha Pedro na mukalelo wotikiniha wi akamihedhe attu ottiyana-ttiyana ovolowa mmulogoni.

12. Yotagiha ya Pedro ennikamihedha dhavi nigawanagana dhawobana dhehu mwa mudhidhi mwinjene?

¹² Yehova onowodha onikamihedha ovilela. Ebaribari wi dila dhina enorutxa ovilela makamaka nigawanagana dhawobana dhehu mwa mudhidhi mwinjene. Masaka mena, dhawobana dhehu dhinodhaga okala ninga dhorutxa vaddiddi opitta esile dhigumanilena Pedro. Mbwenyi Yehova onowodha onivaha guru enfunehu wi nihiyelele mundduni. (Masal. 94:17-19) Motagiha, mbali dhahi ahinatti osunza ebaribari mwa vyaka dhinjidhene wahimutela muttu wa yano yakene. Iyene ohitxinja kakamwe egumi yaye vina wahidhowavi akalaga mowiwanana na ensunziha Bibilia. Masiki dhawene dila dhina iyene onowanagana dhifunelo esi dhabure. Txini enimukamihedha ovilela? Iyene ohiloga: “Yehova onoddilibiha.” Iyene ohejendhedha: “Na nikamihedho na muya wokoddela . . . , miyo ddihisunza wi enowodheya weddagavi mudilani yebaribari . . . Masiki na dhawobana  dhaga Yehova onodhowavi addilabihedhaga vina addilibihaga.”

13. Ninga enloga Merelo 4:13, 29, 31 ninawodhe dhavi omutagiha Pedro? (Koona vina foto.)

¹³ Ninga monilehu, Pedro wahikosa dhovonya dhinjene sabwa ya wawova attu. Mbwenyi iyene wanlobela akumbirhaga guru vina wahiwodha oliba murima. (Kengesa Merelo 4:13, 29, 31.) Iyo vina ninowodha opemberha dhawobana dhehu. Koona epadduwile na Horst, mbali wa muzombwe okalile o Alemanha nsaka na Koddo Yanawili. Dila dhinjene sabwa ya wova odideliwa oskola, iyene wahikwekwetteleya ologa mazu aba a olejelana “Heil Hitler!” Vawaddele Horst amambali aye awene kamunyanyuweli ottiya ejo ahilobela na iyene vina ahimukumbirha Yehova wi amvahe oliba murima wafuniye. Na nikamihedho na amambali aye vina omukuluvela Yehova, Horst wahiwodha okana guru yafuniye wi akalevi olibene, vasogorho iyene ohiloga: “Yehova txipo kaddinyanyalile.” c

14. Akumbuzi ana okwela anakamihedhe dhavi abale akumuwile?

¹⁴ Yehova vina Yezu txipo kananinyanyale. Vamalile Pedro omukodda Yezu iyene wanfwanyela okosa yogana yamakamaka. Iyene agahittiya okala namafwara wa Kristu, obe agahidhowavi avilelaga? Yezu wahimukumbirha Yehova wi nroromelo na Pedro nihobane. Yezu wahimwaddela Pedro wi iyene wahikosa nlobelo ntti vina ohiloga wi Pedro agahiwodha walibiha abalaye. (Lk. 22:31, 32) Txino Pedro wampangarhazeya dila dhotene dhobuweliye mazu aba a Yezu! Enowodheya Yehova walabihedha akumbuzi okwela wila awukamihedhe na enujombela wi owodhe odhowavi  okalaga ororomeleyene. (Ef. 4:8, 11) Mbali dhahi onkuweliwa Paul onovilibihedha okosa ejuwene, muttu mmodha agobuwela wiyelela mundduni, iyene onomukamihedha muttuya wubuwela mukalelo omukukuseli Yehova mwibaribarini. Venevo iyene onowubuwela wi sabwa ya okwela woweddeyana wa Yehova kanamuttiye muttuya oddo wiyelela mundduni. Paul ohiloga, “Miyo ddihawona abali enjene akumuwile adhowagavi avilelaga na nikamihedho na Yehova.”

15. Yotagiha ya Pedro na Horst dhinoniha dhavi wi ninofwanyela okuluvela mazu ali va Mateu 6:33?

¹⁵ Dhahene ninga mumukamihedhile Yehova Pedro na anamafwara ena wakwaniha dhojombeliwa dhawa dhomaningoni, Iyene onele onikamihedha akala ninowika vamburoni voroma Omwene wa Mulugu. (Mt. 6:33) Horst, ologiwe mundduni, wahubuwela olaba ninga pionero nsaka nigomile Koddo Yanawili. Iyene wali muttu woyelega vaddiddi vina obuwela wi kagawodhile ovisapela kolaba ninga pionero wa mudhidhi wotene. Txini ekosiliye? Iyene ohigana wona akala txibarene Yehova agahimuzuzumela, vina mweri wa weddeleliwa na nameddelela milogo iyene wahilaba sumana yotene mmabasani a olaleya. Omagomo wa sumana ejile iyene wahitikina vaddiddi, mudhidhi onvahile nameddelela milogo envelopi na kobiri yinjene yanvahile mbali wahafuna oziwiwa. Mu envelopini ejile mwahikala kobiri dhigawodhiliye ovisapelana mwa myeri dhinjidhene. Horst ohona wi nvaho obule wali ezinddiyelo wi Yehova agahimukamihedha. Egumi yaye yotene iyene wahidhowavi ekaga Omwene wa Mulugu vamburoni voroma.—Mal. 3:10.

16. Ekalele nni yamakamaka osunza mwaha wa Pedro vina dhilebiliye mmakartani mwaye?

¹⁶ Txino Pedro wali wowagalalene sabwa ya Yezu ohimuttiya ninga mwakumbiriliye! Yezu wahidhowavi amushagihaga Pedro wi akale murumiwi wororomeleya vina tagiha yapama mwa Akristu ena. Iyo ninowodha osunza venjene na mashagiho akelile Pedro. Iyene ohiloga mashagiho aba akeliliye mwari mwa makarta meli alebeliye milogo dha nsaka zana noroma abuwene ankosa mpaddi wa Bibilia masaka abano. Nsunzo ninfwarela ninele osunza dhilobo dhing’onovi dhinlogiwa mukartani esi vina mukalelo onawodhihu ovirihamo masaka abano.