1. Elobo gani endaga opadduwa oskola obe omabasani?

 WEYO oniviwamo dhavi akala mukwawo w’omabasani obe w’oskola onowukosa mavuzo mwaha wa esile dhinrumela weyo? Weyo onozuzumaga? Enji mwa iyo niniviwamo dhawene. Mbwenyi mavuzo ninga abo anonikamihedha oziwa enubuwela muttuya vina anonivaha gari ya omulaleya. Mbwenyi dila dhina attu anokosa mavuzo na efunelo ya otota makani. Eji kinnitikiniha. Sabwani, enjene anowiwa miselu dhotambi sabwa ya dhinrumelihu. (Mer. 28:22) Vowi ninkalawo “masaka omariha,” ahikalawo attu enjene “ahinthiddeya myeddo” vina “awali.”—2 Tim. 3:1, 3.

2. Ninfunelani okala attu okurumuwa?

² Weyo txino onovivuza, ‘Ddinawodhe dhavi okala wokurumuwa vina wofwasa muttu agatamela wakulana sabwa ya esile dhinrumela miyo mBibiliani?’ Txini enaukamihedhe? Okurumuwa. Muttu wokurumuwa kammaguvela osilidhiwa, ottiya ejo onowodha ovyang’anela agaligiwa obe agahikane yowakula. (Gano 16:32) Ebaribari wi dila dhina enokala yorutxa okurumuwa. Onawodhe dhavi okala wokurumuwa? Onawodhe dhavi wakula n’okurumuwa akala muttu onovuza mwaha wa nroromelo nawo? Akala wamambali, onawodhe dhavi wakamihedha anawo wamelela nroromelo nawa n‘okurumuwa? Ndoweni none.

3. Ninlogela nni wi okurumuwa kahiye wobana? (2 Timóteo 2:24, 25)

³ Okala wokurumuwa kintapulela wi oli muttu wawobana. Akurumuwi attu oliba vaddiddi, enofuneya oliba wi nikale ofwaseyene nigafwanyiwa makattamiho orutxa. Okurumuwa onokosa mpaddi wa “dhinbala muya.” (Gal. 5:22, 23) Na Egrego nzu ntti okurumuwa nalogiwa na kavalo wa mwini wamalile oshagihiwa. Kavaloya agamala oshagihiwa wakala ofwaseyene. Mbwenyi wandhowavi akalaga olibene. Ki iyo ninawodhe dhavi okala okurumuwa vina olibene? Kaninawodhe okosa ejuwene nooka. Enofuneya olobela nikumbiraga muya wokoddela wi niwodhe okala attu okurumuwa. Dhihikalawo dhotagiha dhinoniha wi enowodheya okala wokurumuwa. Abali na arogora enjene ahikalavi ofwaseyene masiki valigiwani vina yimelelo yawa ehivaha onamoona wapama. (Kengesa 2 Timóteo 2:24, 25.) Okurumuwa onawukamihedhe dhavi?

4. Txini emukamihedhile Izaki okala muttu wokurumuwa?

⁴ Mbibiliani muhikala dhotagiha dhinjene dhinoniha wi okurumuwa mukalelo wamakamaka vaddiddi. Koona yotagiha ya Izaki. Mudhowiliye okala o Gerar mwilaboni ya akadda Filisti, anamanddamani ahimukanela nrima avuhela na mattaka matxela otone atibile adhari a babe. Ottiya owanela matxela abale, Izaki na amudhaye ahimwalela wolapela-wene atiba matxela mena. (Wita 26:12-18) Mbwenyi akadda Filisti ahiwadela matxelaya, ahiloga wi manje a matxela abale ali awa. Masiki dhawene, Izaki walivi wokurumuwa. (Wita 26:19-25) Txini emukamihedhile Izaki masiki attu ena amuligaga vaddiddi? Kinaganyedheya wi iyene ohisunza vaddiddi na yotagiha ya amambali aye, ohisunza venjene na okurumuwa wa babe Abrahamu vina na ofwasa murima wa Sara.—1 Ped. 3:4-6; Wita 21:22-34.

5. Dhotagiha gani dhinoniha wi amambali anowodha wasunziha aniwa okala wokurumuwa?

⁵ Amambali, kaasunziheni aninyu ttima yokala muttu wokurumuwa. Koona yotagiha ya Maxence wa vyaka 17. Iyene wanafwanya anamatota kani oskola vina mmabasani a olaleya. Amambali aye ali attu ovilela vina ahimusunziha okala muttu wokurumuwa. Awene ahiloga dhahi, “Maxence ohinonelamo wi kinrutxa wakula na owali nigaligiwaga, mbwenyi muttu wokurumuwa kanakula n’osilidhiwa obe nowali.” Ovano Maxence muttu wokurumuwa.

6. Olobela onanikamihedhe dhavi okala okurumuwa?

⁶ Txini enfwanyelihu okosa muttu aganiliga mwa obedda nzina na Mulugu obe Bibilia? Nimulobelele Yehova nikumbiraga muya wokoddela vina zelu wi nakule nokurumuwa. Txini enakosihu nigaziwa wi kanakulile pama ninga mwafunelihu? Nilobele wili vina nitanalele enakosihu egapadduwa dila yina. Yehova onele onakula mwa onivaha muya waye wokoddela vina onele onikamihedha okala wokurumuwa.

7. Okoya malebo mmusorhoni enanikamihedhe dhavi wang’anela dhologa dhehu na dhokosa dhehu? (Gano 15:1, 18)

⁷ Malebo menjene a mBibiliani anele onikamihedha wakula n’okurumuwa nigafwanyiwa makattamiho orutxa. Muya wa Mulugu onele onikamihedha wubuwela maleboya. (Jo. 14:26) Motagiha, magano ali munivuruni na Gano anonikamihedha  okala attu okurumuwa. (Kengesa Gano 15:1, 18.) Nivuru ntti ninologa ttima yokurumuwa akala ninoligiwa.—Gano 10:19; 17:27; 21:23; 25:15.

8. Txini enfwanyelihu okosa nihinatti wakula nigakosiwa mavuzo mwaha wa esile dhinrumelihu?

⁸ Zelu enonikamihedha okala okurumuwa. (Gano 19:11) Muttu wa zelu onowodha ovyang’anela agapambihiwa sabwa ya esile dhinrumeliye mBibiliani. Dila dhinjene attu aganikosa mavuzo awene kanloga mwahaya onattukulela okosa mavuzoya. Nona nihinatti wakula nubuwele wi iyo kaninziwa emuttukuleli muttuya okosa nivuzo.—Gano 16:23.

9. Jedeau olagihile dhavi zelu na okurumuwa mudhidhi walogiye na akadda Efraim?

⁹ Katanalela mukalelo wakulile Jedeau mudhidhi ologile akadda Efraim n’osilidhiwa. Awene osilidhiwene ahinvuza, okoddeleni onikuwela wi nawane vamodha na amwiddani a Izrayel. Mbwenyi mwahaya buvi wattukuleli ologa na osilidhiwa? Txino ovittukulela. Kintanala mwahaya, Jedeau wahinonelamo mukalelo waviwamo awene vina wahawakula na okurumuwa. Eji edhilena  yopurelamo gani? Bibilia onloga dhahi, “onyanyuwa wa akadda Efraim ofwasa.”—Anam. 8:1-3.

10. Txini enanikamihedhe wakula nigavuziwa sabwa ya esile dhinrumelihu? (1 Pedro 3:15)

¹⁰ Mukwihu w’omabasani obe w’oskola onodhaga onivuza mwahaya onivilibihedha iyo ofwara magano a mBibiliani. Ninovilibihedha wakula wi nibarele dhinroromelihu oku nirihaga monelo wa muttuya. (Kengesa 1 Pedro 3:15.) Ottiya wubuwela wi muttuya okosile nivuzona wi anisegedhe, nipure gari ejo wi niziwe emuttukuleli iyene okosa nivuzona. Kintanala mwahaya enimuttukulela okosa nivuzona, nakule n’oleleya vina nokurumuwa. Yowakula yehu enele omuttukulela otanalela pama. Masiki akala muttuya ologile nekalelo yabure obe yonivegana, dila dhotene iyo ninfuna nakule n’opama.—Rom. 12:17.

11-12. (a) Txini enfwanyelihu otanalela nihinatti wakula mavuzo orutxa? (Koona vina foto.) (b) Kavaha yotagiha enoniha wi okosa mavuzo onofugula dila ya ologa makani.

¹¹ Txino mukwawo w’omabasani onouvuza, mwahaya onuttukulela ohija mattanga a aniversário, ohinatti wakula karoma otanalela: Txino iyene onubuwela wi iyo kaninziveliwa ovega na attu ena? Obe onubuwela wi sabwa ya weyo okodda oja mattanga a aniversário onozuzumiha murenddele omabasani? Omutamalele sabwa ya iyene wazuzumela attu ena vina ozuzumela murenddele omabasani vina omwaddele wi iyo ninoziveliwa okala mburho oli murenddele. Okosa ejene enele onikamihedha okana makani aderetu na muttuya sabwa ya makani anloga Bibilia mwaha wa aniversário.

¹² Nikose yakene akala muttu onowita makani antota wakulana. Motagiha, mukwawo mmodha w’oskola ologa wi Anamoona a Yehova anofwanyela otxinja monelo wawa sabwa ya makani a otelana na attu a yano yakene. Iyene onlogela ejuwene sabwa yowaziwa pama Anamoona a Yehova? Obe ji sabwa ya iyene okana mwana mmudhi obe marho otelile na muttu wa yano yakene? Iyene onubuwela wi Anamoona a Yehova anowawidda attu antelana oku bali a yano yakene? Txino egahikala yapama omutapulelamo wi iyo ninowazuzumela attu etene vina muttu-muttu ohikana ofuru wosakula. b (1 Ped. 2:17) Txino ninodhaga okana gari ya omunonihedhamo ekalilani yapama ofwara magano a Bibilia.

13. Onawodhe dhavi omukamihedha muttu ohinrumela wi Mulugu ohikalawo?

¹³ Nigalogaga na muttu ondidela wi monelo waye bwaderetu kanubuwele wi ninoziwa enimuttukulela iyene ologa ejuwene. (Tito 3:2) Motagiha, txini egakosiliwe mukwawo w’oskola kologa wi kahiye yamalago orumela wi Mulugu ohikalawo? Ogobuwele wi iyene onoziwa vaddiddi makani anloga wi dhilobo dhipadduwile woka? Txino iyene onologa bahi esile dhiniwa iyene mmuruddani vina kanatti otanalela makaniya. Ottiya odhowanavi vasogorho makani anloga wi dhilobo dhipadduwile woka obe nne enowodheya omuttiyedha elobo enamukamihedhe otanalela mwaha wa makaniya. Kamulagihe mitoma dhinoniha wi dhilobo dhile ottanddiwa dhinfwanyeya mu jw.org. Txino labo nina munodhaga ologa mwaha wa mutoma obe vidiyu efwanyiliye mu saiti. Wakula wehu na nriho, enodhaga wakamihedha attu ena otxinja esile dhinubuwelani.

14. Niall olabihedhile dhavi saiti jw.org wi amukamihedhe mukwaye w’oskola oziwa ebaribari mwaha wa dhottambi dhinlogiwa mwaha wa Anamoona a Yehova?

 ¹⁴ Muzombwe dhahi onkuweliwa Niall ohilabihedha saiti yehu jw.org wi onihe ebaribari mwaha wa miselu dhopela malago dhinlogiwa mwaha wa Anamoona a Yehova. Iyene ohiloga, “mukwaga w’oskola wanloga wi miyo kaddinrumela dhinloga siensia sabwa ya orumela dhinloga nivuru ‘nilebiwe na attu’ ottiya esile dhinrumela a sientista.” Vowi mukwaye oddo kafuna orumela dhaloga Niall, iyene ohimwaddela wi adhowe mu jw.org apepese epaddi enloga “A Ciência e a Bíblia.” Vasogorhova, Niall ohizinddiyela wi mukwaye wahipepesa mu jw.org vina wahikana efunelo ya oziwavi mwaha wa dhopaddutxiwa. Enodhaga opadduwa yakene na weyo.

15. Amambali anakamihedhe dhavi anawa wakula n’okurumuwa agakosiwa mavuzo sabwa ya esile dhinrumelani?

¹⁵ Enowodheya amambali wakamihedha aniwa wakula n’okurumuwa akala anopambihiwa mwaha wa esile dhinrumelani. (Tia. 3:13) Amambali ena anowashagiha aniwa va webedhani wa ntakulu. Awene anosunza makani agadhile ologiwa oskola vina anokosa esanzo ya ovaha yowakula, anowasunziha anawa wakula nokurumuwa vina wattukulela attu okana efunelo.—Koona kasha “ Kashagihe Anawo.”

16-17. Ovishagiha nottaga onakamihedha dhavi azombwe?

¹⁶ Ovishagiha nottaga onowakamihedha azombwe watapulelamo attu ena na nikuluvelo esile dhinrumelani. Série “Os Jovens Perguntam” mu jw.org enodhana tabela enakamihedha azombwe. Tabela esi dhisasanyiwe  wi dhakamihedhe azombwe okuluvela esile dhinroromelani vina osasanyedha dhowakula na mazu awa. Anamudhi agasunza mitoma esi mumodhani, otene anowodha obarela nroromelo nawa, wakula nokurumuwa vina wattiya attu ena na efunelo y’ovuruwana.

¹⁷ Muzombwe dhahi onittaniwa Matthew ohiloga mukalelo omukamihedhile mashagiho aba. Va webedhani wa ntakulu, Matthew na amambali aye antamela makani agadhile witeya oskola. Iyene ohiloga: “Iyo nantamela mavuzo agadhile oddikosa anyaskola ena vina mukalelo wowatapulelamo. Venevo varumela miyo mwahaya onddittukulela orumela enloga Bibilia, ddanwodha ovikuluvela vina yali yovevuwa wakula n’okurumuwa attu ena agaddikosa mavuzo.”

18. Kolosi 4:6 ennisunziha nni?

¹⁸ Ebaribari wi otapulelamo deretu makaniya, kinattukulela attuya orumela dhinlogihu. Mbwenyi ologa na nriho vina okurumuwa enowodha okamihedha. (Kengesa Kolosi 4:6.) Ologa na muttu esile dhinrumelihu enkala ninga oponya mpirha na muttu mwina. Nihikana ewodhelo ya oponya bolaya n’ofwasa obe na guru vaddiddi. Nigaponya n’ofwasa, enokala yovevuwa mwa iyene ottidda bolaya vina odhowavi nijogariga. Na mukalelo wakene, nigaloga na nriho vina nokurumuwa attu ena anele okana efunelo ya odhowavi alogaga na iyo. Akala muttuya ontamela wakulana obe ologa bure esile dhinrumelihu, iyo kanindideliwa odhowagavi nilogaga na muttuya obe omwakula. (Gano 26:4) Attu enjene kanakose ejuwene—awene—anele onivuruwana.

19. Txini enanikamihedhe ologa n’okurumuwa nigabarelaga nroromelo nehu?

¹⁹ Iyo ninopurelamo vaddiddi nigakala attu okurumuwa. Kamukumbirhe Yehova nikamihedho wi okale wokurumuwa ogamwakulaga muttu onukosa mavuzo obe ombedda esile dhinrumeliwe. Kudduwale, wakula wawo n’okurumuwa onele okamihedha wi makaniya ahigome nowakulana. Okosa eji enodhaga wakamihedha attu ena otxinja mubuwelo wawa mwaha wa esile dhinrumelihu vina Bibilia. Kakala womala nawale wi obarele esile dhinrumeliwe, okose ejoya nokurumuwa vina na nriho. (1 Ped. 3:15) Eji enele woniha wi kuli muttu wawobana!