1. Ninziwa dhavi wila nlogo na Mulugu nigahifuruliwa Mbabilónia munddimuwa, nanda mavuzo gani anfunehu wakula?

MUTOMA ovirile, nihisunza wila Akristu ororomela ahifugeleya Mbabilónia Munddimuwa. Muselu wapama onloga wila awene kagakalile mwenemo na mukalakala. Ninziwela sabwa ya Bibilia ologa wi Mulugu wahipanga nlogo naye wila “budduwaní mmuthetheni” oli mparha wa relijiau yonyengetta. (Kengesa Ovuhulela 18:4.) Eji entapulela wila Akristu agahidha ofuruliwa mBabilonia Munddimuwa. Txibarene ninofuna oziwa nsaka nigadhilani ofuruliwa! Mbwenye voroma, ninfuna nakule mavuzo aba: Txini yobuweli okosa Anamasunza Bibilia modhela Babilónia Munddimuwa yaka ya 1914 ehinatti? Eeddihile dhavi mabasa olaleya mudhidhi wa Koddo ya Mulimau? Nlogona ntti na Mulugu nafugeleyi mBabilónia sabwa yowi nanfuna okosa masadduwo?

2. Anamasunza a Bibilia aganile okosa eni, masiki Koddo ya Mulimau ehinatti?

² Vyaka dhinjene, Koddo I ya Mwilaboni ehinaroma (1914- 1918), Charles Taze Russell na anamasunza eena a Bibilia ahinonelamo wila relijiau dheela s’Okristu kadhasunziha ebaribari ya Bibilia. Noona, awene ahikosa guru ya ogwadda mandano na relijiau yonyengetta. Revista Zion’s Watch Tower na 1879, nihiloga wila kapela dhetene dhinila dhinomwiwelela Kristu oku dhikosaga mandano na alamuleli, dhinokosa epaddi ya Babilónia Munddimuwa, nanda Bibilia ontxemerha jeberuwa.​—Kengesa Ovuhulela 17:1, 2.

3. Anamasunza a Bibilia akosile eni wila alagihe yawi kankosa epaddi ya relijiau yonyengetta? (Koona foto eli omaromo.)

³ Attu aba ororomela, anziwa wila kodhowanavi mandano awa na relijiau yonyengetta, txipo Mulugu kagarelihile. Noona enaya mwa abene ahilebela makarta kapela dhalani alogaga wi kafuna okosa epaddi viina. Enjiya anengesela kartaya mu kapela na lizu nowiweya. Wego wakoddihiwa okosa ejuwene, awene anleba makarta gwé bagadhowa wapakela attu otene a mukapela yalani. Anamasunza a Bibilia ahitamela ovikoddeliha, akooddaga okaana nleba na relijiau yonyengetta! Momaguva-mwene ahiroma otameliwa wi apiwe sabwa yonyanyala relijiau yonyengetta. Mbwenye oromana yaka ya 1870, alamuleli ahittiya kakamihedha makapela ninga mwakoselani wale. Mudhidhi obu attu anwodha ologa dha Bibilia na akwawa, obe osakula relijiau yafunani.

4. Nsaka na Koddo ya Mulimau, anamasunza Bibilia oonile eni yakosiwa Mbabilónia Munddimuwa? Katapulela.

⁴ Anamasunza Bibilia ahoona wila wawaddela amudhawa, amarho awa obe attu eena a mukapela wila kankosa epaddi ya kapela kunakwana. Awene afuna aziwihe attu a elabo yotene wila Babilónia Munddimuwa, relijiau eli ninga jeberuwa! Omamalelo wa Dezemburu wa 1917 na omaromo wa 1918, nikuru ntti na anamasunza Bibilia ororomela, ahigawa kopiya dhowakwana matxikwi kumi (10.000.000) dha taratado vina mutoma mmodha waloga “Ogwa Babilónia Munddimuwa.” Tratado esi dhahivitula dhokosa dha abale ela Akristu. Eji yahanyonya vaddiddi asogorheli a marelijiau! Masiki dhawene anamasunza a Bibilia kamaalile. Awene ahigana na murima wotene olaleya miselu, avirihagamo nlamulo ninloga “Enfuneya kumurumela Mulugu opitha athu.” (Merelo 5:29) Eji ennisunziha eni? Enlagiha wila Koddo ya Mulimau, ewaniwagavi, nlogo na Mulugu banimalile ofuruleya, ottiya ejuwene awene agwadda mandano na relijiau yonyengetta, vina anasunziha attu wi akose yakakene.

5. Ninlogela eni wila masiki na Koddo ya Mulimau abali ahilibiha nroromelo nawa?

⁵ Mundduni nihiloga wila Mulugu kakweletxa nlogo naye nsaka narabiwa Koddo ya Mulimau, sabwani nlogona kanalaleya noliba. N’eji ninorumeela wila Yehova wahattiya attu a nlogo naye ofugeleya mBabilonia Munddimuwa mudhidhi mung’onovi. Noona abali aba na arogoraya ororomeleya, amulaba Mulugu oromana yaka ya 1914 na 1918, ahoona wila ninga nikuru anfanyeela odhowanavi mabasa a olaleya. Oziwa dhipadduwile na Anamasunza a Bibilia nsaka nttile, enonikamihedha ononelamo mapadduwo ali Mbibiliani.

6, 7. (a) Nsaka na Koddo ya Mulimau, Anamasunza agumanilena makattamiho gani? (b) Txini enlagiha wila Anamasunza a Bibilia ahikaana zelu?

⁶ Txibarene, nsaka na Koddo I ya Mwilaboni, mabasa a olaleya a Anamasunza a Bibilia ahifugeleya. Noona awene ahigumanana makattamiho menjene. Ndoweni noone makattamiho meeli agumanilena awene. Voroma, Anamasunza Bibilia kawodha olaleya amulabihedhaga Bibilia. Awene angawa manivuru vina anttiya wila nivuruna nitapulele ebaribari. Noona guverno mukoddihedhiye opidiwa wa nivuru O Mistério Consumado, abali enjene anrutxiwa olaleya. Nikattamiho nanawili napadduwile yaka modhene yali eredda ya Musipanyola. Eji yali eredda yaraviheya momaguva, noona abali ena kaadhowa olaleya. Masiki na makattamiho aba, Anamasunza a Bibilia akosa kukuttu wi adhowena vasogorho mabasa a olaleya.

⁷ Yaka ya 1914, nikuru ntti ning’ono na Anamasunza Bibilia ahilagiha “Fotodrama da Criação.” Vidiyu ejo yali ya silaide dha mafoto dhotaganyihiwa na muzika vamodha na miselu dha omwene. Drama ejo  ninga mwalogeliwani, yaloga dha mapadduwo oroma nsaka nittanddiwe Adamu mpaka mudhidhi w’Olamulela wa Kristu. Drama eji muromelani olagihiwa oromana yaka ya 1914, muttengo wa attu owakwana 9.000.000 ahoona. Kobuwela! Muttengo obu, okwaranya muttengo wa Anamoona a Yehova ali orugunuwa elabo ya vati! Dhologa dhina dhinolagiha wila yaka ya 1916, attu muttengo wowakwana 809.000 ahoona matugumano aakosiwe w’Amerika nanda 1918, muttengo obo wahiwela mpaka waddamela attu 950.000. Anamasunza Bibilia aali oliba!

8. Abali asogorhela Anamasunza a Bibilia alibiha dhavi abali awa nsaka na Koddo ya Mulimau?

⁸ Nsaka na Koddo ya Mulimau, abali asogorhela, anlaba na guru wi apake manivuru adheela mBibiliani vina walibiha Anamasunza a Bibilia etene. Mweeddihedho obo wokwela, ohakamihedha awene odhowavi vasogorho na mabasa a olaleya. Richard H. Barber, wali namalaleya nsakanene nttile, ologa: “Nahikana abali ang’onovi alaba ninga anameedelela milogo, apaka marevista A Sentinela, ankosa oleddo adhowaga o Canada wi apakevi manivuya.” Ologa vina: “Ddahikaana gari ya wavahedha mbudduni kopiya dhing’onovi dha nivuru O Mistério Consumado abali ayeleli manivuru aba sabwa ya ofarafariwa. Mbali Rutherford, wahikosa masasanyedho wi akosiwe matugumano a kwatti, orugunuwa sidadi dhinjene, dha Estados Unidos, vina waharuma anamakosa diskursu enjene wi adhowe akamihedhe abali awa egawodheya.”

9. (a) Oromana yaka ya 1914-1919 nlogo na Mulugu nafanyeelela eni osisiguliwa? (b) Masiki vafuneyanina osisiguliwa, txini yahali yaderetu okosa?

⁹ Txibarene Anamasunza a Bibilia anfanyeela osisiguliwa. Awene kanonelamo mowakwana, yatapulela wawiwelela alamuleli ninga mwalogela Yehova. (Roma 13:1) Ninga nikuru awene kakooddile mowakwana ohikosa epaddi ya koddo. Motagiha, mudhidhi wakumbirhile perezidenti wa Estados Unidos attu wi alobelele murenddele, A Sentinela 30 wa Maio, wa 1918, wahakokomeza Anamasunza a Bibilia wi alobele vina. Abali eena ankamihedha koddo na korowa yawa, enaya andowa okoddoni. Masiki vafuneyani osisiguliwa, eji kintapulela wila ji sabwaya yakalelani ofugeleyene mBabilónia Munddimuwa. Ebaribariya jiji: enkala ninga awene agwadda kakamwe mandano na nipara na relijiau yonyengetta nsaka nttile na Koddo ya Mulimau.​—Kengesa Luka 12:47, 48.

10. Anamasunza a Bibilia alagihile dhavi oriha egumi?

¹⁰ Joziweya wi mudhidhi mwina Anamasunza  a Bibilia, kanonelamo txini yatapulela okodda okosa epaddi ya elabo. Mbwenye awene anziwa wi yali yabure ompa muttu-muttuvi. Dhahene abali aba adhowile oraba Koddo ya Mulimau vattukulani futti, awene ahikoodda wapana attu. Enjiya akoodda wapa attu ansogorhihiwa koddo bigarabiwa wila apiwe na amwiddani.

11. Anamasunza a Bibilia mwakoddelani oraba koddo alamuleli onilemo dhavi?

¹¹ Ddiabo wahisilidhiwa vaddiddi sabwani abali aba animwiwelela Mulugu. Noona iyene afuna alabihedhe “anamathonga osalapitha, ansoriha asadduwelaga nlamulo.” (Masalmo 94:20) Kazembe wa anyakoddo a Estados Unidos James Franklin Bell, wahimwaddela Mbali Rutherford bali na Van Amburgh wila alamuleli anfuna adhena nlamulo niswa na wattongela opiwa attu otene ankodda oraba koddo. Iyene wafuna makamaka awaddele Anamasunza a Bibilia. Vakoddilani oburitxiwa nalamulo ntti, kazembe oddu wahisilidhiwa vaddiddi ofiyedha omwaddela Mbali Rutherford wila nlamulona kanaburutxiwe sabwani perezidenti wa Amerika wahikooddiha. Kazembe oddu wahiloga vina: “Masiki dhavi, ninele outtiddani, apo kamuna wottawela!”

12, 13. (a) Abali atanu na araru attiyeliwe eni mudhidhi mwinjene mukambura? (b) Abali ahittiya omuroromela wawa Yehova sabwa ya ofugeliwa mukambura? Katapulela.

¹² Alamuleli ahidha ofanya marhe a wasottotta Anamasunza a Bibilia. Abali Rutherford na Van Amburgh, na eena atanu na mmodha akosa epaddi ya Sociedade Torre de Vigia ahittiddiwa. Anamattonga asogorhela makaniya ahiloga wila abali aba anopiha opitta nikuru na anyakoddo 1200 a Alemanha. Awene aloga wila abali aba ahapuja alamuleli, anyakoddo vamodha na kapela dhetene, noona anfanyeela osottottiwa vopitta. ^[1] (Koona  yowenjedha.) Anamasunza a Bibilia aba atanattaru, ahittongeliwa okala mukambura, mudhidhi munddimuwene, bali o Atlanta, Geórgia. Mbwenye mumaleli koddo, awene afuruliwa vina muttengo wavahiwani wi apitxe, ahileveleliwa.

¹³ Masiki valaani mukambura alobwana aba atanu na araru, ahigana wiwelela kakamwe nlamulo na Mulugu. Ninziwa dhavi ejoya? Awene amulebela karta prezidenti wa Estados Unidos akumbirhaga wila afuruliwe mukambura. Mukartanimwa aloga wila Bibilia onokooddiha ompa muttu, vina aleba wila muttu onsakula omwiwelela Mulugu nanda alupa malamulo aye n’opwaza, onotolotxiwa. Atapulela wila ji sabwaya enakosiha awene okoodda ompa muttu mukwawa. Awene ahiliba murima ofiyedha omulebela prezidente! Kuwali waganyedha wila abali abale afuna amwiwelele bahi Yehova.

14. Mowiwanana na malebo txini epadduwile yaka ya 1914-1919?

¹⁴ Malakiya 3:1-3 onotapulela yapadduweli Anamasunza a Bibilia oromana yaka ya 1914 mpaka 1919. (Kengesa.) Yehova Mulugu “mwinya wa elabo yotene” na Yezu Kristu “mwana-mukathi wa nipagano” ahigilatela wakupa “athu a ziza na Levi,” natapulela attikitteliwi. Mmaleli Yehova wakupa vina watxeniha, awene ali omala na wale wi aakele mabasa maswa. Yaka ya 1919, Yezu omuttoma “mwimeleli wororomeleya, wamalago,” wi avahe malago emeleli etene a Mulugu. (Mateu 24:45) Nlogo na Mulugu nahimala ofuruleya Mbabilónia Munddimuwa. Oromana nsakanene nttile, awene anosunzavi sabwa ya efunelo ya Mulugu, vina omukwela wawa onowunuwavi. Anotamaalela vaddiddi sabwa ya mareliho aba! ^[2]​—Koona yowenjedha.

15. Ninalagihe dhavi otamaalela sabwa ya ofuruliwa Mbabilónia Munddimuwa?

¹⁵ Ninotamaalela vaddiddi sabwa ya ofuruliwa Mbabilónia Munddimuwa. Satana kawodhile ogomiha webedha webaribari. Iyene ohiveya! Noona, nubuwelege emuttukuleli Yehova onifurula. Efunelo yaye jawila attu etene avuneye. (2 Korinto 6:1) Masiki dhawene relijiau yonyengetta enowapupurutxavi attu enjene ana murima wapama, nanda awene anofuna nikamihedho nehu! Nikose kukuttu wila natagihe abali ehu ororomela, nakamihedhe attu enjene ofuruleya.