1. Yika muyitukwasa mba tuzange kulilongesa uprofeto wa mu Mbimbiliya?

 MUKWEZE avuluka ngwo Ben, kambile ngwenyi: “Yami nakuzanga chinji kulilongesa uprofeto wa mu Mbimbiliya.” Shina ni yena che wakuzanga? Nyi hanji wakunyonga ngwe, kulilongesa uprofeto wa mu Mbimbiliya chili chikalu? Hanji kuushi kuzanga kulilongesa uprofeto, alioze nyi wanyingika mumu liaka Yehova atumine kusoneka uprofeto umwe mu Mbimbiliya, muchikukwasa kwalumuna nyonga liacho.

2. Yika mutumona ha mutwe uno?

² Ha mutwe uno, mutumonaho yize twatamba kulilongesela uprofeto wa mu Mbimbiliya, ni chize mutuhasa kuchilinga mu jila yalita. Mutumona nawa uprofeto waali mu mukanda wa Daniele; ni chize kunyingika kanawa uprofeto wacho muchitukwasa chinji musono.

3. Yika twatamba kulinga nyi tunazange kunyingika kanawa uprofeto wa mu Mbimbiliya?

³ Nyi tunazange kunyingika kanawa uprofeto wa mu Mbimbiliya, muchilita kufupa umwe hanga atukwase. Tutalenu chikuma chino. Tunyongenu ngwetu, unayi ni kumeneka chimwe chihela; kuze kanda uchiyako kama. Alioze uli hamwe ni sepa yoze unanyingika kanawa chihela chacho. Iye kananyingika nawa haze nuli ni kuze hita tapalo linayi. Chochene, kupwa hamuwika ni sepa wacho muchikukwasa chinji mu wenyi uze unalingi! Chizechene nawa, Yehova mwe sepa yoze twatongola hano. Iye kananyingika kanawa haze tuli ni yuma yize muyilingiwa kulutwe. Kashika, nyi tunazange kunyingika kanawa uprofeto wa mu Mbimbiliya, muchilita kulikehesa ni kwita ukwaso wa Yehova.—Danie. 2:28; 2 Petu. 1:19, 20.

4. Mumu liaka Yehova atumine kusoneka uprofeto mu Mbimbiliya? (Jeremia 29:11) (Tala nawa chizulie.)

⁴ Chizechene ngwe yisemi akuzanga hanga ana jo apwe ni mwono upema, ni Yehova neye kanazange hanga ana jenyi apwe ni mwono  upema kulutwe lia matangwa. (Tanga Jeremia 29:11.) Alioze kulisa ni atu, Yehova kananyingika yize muyilingiwa kulutwe; nawa yize akwamba yili yamwenemwene. Kashika atumine kusoneka uprofeto mu Mbimbiliya. Uprofeto uno, mutukwasa kulianga kunyingika yuma yize muyilingiwa kulutwe. (Iza. 46:10) Uprofeto wa mu Mbimbiliya uli chawana chize Yehova atuhele. Mba kuchi mutuhasa kupwa ni shindakenyo ngwetu, uprofeto wacho muukamanunuka?

5. Yika akweze mahasa kulilongesa ha chilweza cha Max?

⁵ Ku mashikola, ana jetu kali mukashi ka atu waze keshi kulemesa chinji Mbimbiliya, ni waze keshi kuyizanga chipwe hakehe. Yize atu akwamba hanji akulinga, muyihasa kutwala akweze Akwa-Kristu akakajane ha yize afuliela. Talenu yize yalingiwile kuli ndumbu Max. Iye yamba ngwenyi: “Ku ukweze wami, napwile ni kukakajana ha yize te yisemi jami akungulongesa ni kulihula ngwami, shina Mbimbiliya yili lume yakuhwima kuli Zambi?” Yika yisemi ja Max alingile? Max yamba ngwenyi: “Ayo te kakulihumikiza, alioze nanyingikine ngwami, muchima lia mbunge yo te kakulipikala chinji.” Yisemi ja Max kakumbulwile yihula yize iye apwile nayo hakutwala ku Mbimbiliya. Max neye yalinga chihanda chenyi. Mwene yamba ngwenyi: “Nahengwile hakutwala ku uprofeto wa mu Mbimbiliya, ni kulweza akweze akwo yuma yize nalilongesele.” Mba yika yalingiwile hanyima? Max yawezela ngwenyi: “Hanyima lia chino, chakapwile nawa ni kukakajana ngwami Mbimbiliya yili ya kuhwima kuli Zambi!”

6. Yika watamba kulinga nyi unakakajana, nawa mumu liaka?

⁶ Chizechene ngwe Max, nyi waputuka kukakajana ha yize Mbimbiliya yakwamba, kanda ulisuma mulonga. Alioze watamba kulinga chimwe, mumu kukakajana chapwa ngwe ngengeya. Nyi kuwakeyele, ngengeya yacho muyihasa kupihisa chuma chilemu chize ukwete. Kashika, mba uchize ngengeya yacho hanji kukakajana chize muchihasa kupihisa ufulielo we, watamba kulihula ngwe: ‘Shina nakufuliela lume ha yize Mbimbiliya yakwamba hakutwala kulutwe lia matangwa?’ Nyi kuushi ni shindakenyo ha chikuma chino, acho unafupiwa kulilongesa uprofeto wa mu Mbimbiliya uze hiunamanunuka. Mba kuchi muhasa kuchilinga?

7. Chilweza chika Daniele ahichikile hakutwala ku kulilongesa uprofeto wa mu Mbimbiliya? (Daniele 12:10) (Tala nawa chizulie.)

⁷ Daniele kahichikile chilweza chipema hakutwala ku kulilongesa uprofeto wa mu Mbimbiliya. Iye kapwile ni kulilongesa uprofeto ni nyonga lialita, hanga anyingike umwenemwene. Daniele kapwile mukwa-kulikehesa, nawa kanyingikine ngwenyi Yehova wika mwe mamukwasa kunyingika uprofeto nyi manunga ni kukundama kuli iye ni kumwononokena. (Danie. 2:27, 28; tanga Daniele 12:10.) Daniele kasolwele pundu ngwo, kali mukwa-kulikehesa mumu te kakufuliela ha ukwaso wa Yehova. (Danie. 2:18) Chikwo nawa, iye te kakulihulikila ha yize analilongesa. Daniele te kakulilongesa kanawa Yisoneko yize yapwileko ha mashimbu jacho. (Jere. 25:11, 12; Danie. 9:2) Mba kuchi mutuhasa kwimbulula chilweza chenyi?

8. Mumu liaka atu amwe keshi kutayiza uprofeto wa mu Mbimbiliya, mba yika yetu twatamba kulinga?

⁸ Lilongese uprofeto ni nyonga lialita. Shina wakulilongesa uprofeto wa mu Mbimbiliya  mumu lia kuzanga kunyingika umwenemwene? Nyi chenacho, Yehova makukwasa. (Yoa. 4:23, 24; 14:16, 17) Alioze, atu akwo kakulilongesa Mbimbiliya ni nyonga lieka. Atu amwe kakulilongesa Mbimbiliya mumu kanazange kusolola ngwo, hi yakuhwima kuli Zambi ko. Kuli atu jacho, nyi Mbimbiliya hi ya Zambi ko, ayo katambile kuyikaula; nawa ene mahasa kusakula chipi ni chipema. Kashika, yetu twatamba kulilongesa Mbimbiliya ni nyonga lialita. Mba tunyingike kanawa uprofeto wa mu Mbimbiliya, chitanga chika chilemu chize twatamba kupwa nacho?

9. Chitanga chika twatamba kupwa nacho mba tunyingike kanawa uprofeto wa mu Mbimbiliya? Lumbununa.

⁹ Pwako mukwa-kulikehesa. Yehova kakukwasa atu waze akulikehesa. (Tia. 4:6) Kashika, nyi tunazange kunyingika kanawa uprofeto wa mu Mbimbiliya, twatamba kulemba ha kwita ukwaso wa Yehova. Chikwo nawa, tunafupiwa kulikehesa ha kutayiza ukwaso wa ndungo washishika, yoze Yehova anazachisa hanga atwehe kulia cha ku spiritu ha shimbu lialita. (Luka 12:42) Yehova hi Zambi wa chizungo-zungo ko, kashika chinalite kuzachisa jila yimuwika ya kutukwashilamo kunyingika kanawa umwenemwene wa mu Mbimbiliya.—1 Kori. 14:33; Efwe. 4:4-6.

10. Yika walilongesa ha chilweza cha ndumbu Esther?

¹⁰ Lihulikile kanawa ha yize unalilongesa. Sakula uprofeto uze wakuzanga, mba hi muhengwola hakutwala ku uprofeto wacho. Yino ye alingile ndumbu Esther. Iye kazangile kunyingika kanawa uprofeto uze wambile hakutwala ku kwiza cha Mesaya. Yamba ngwenyi: “Muze napwile ni miaka 15, nazangile kupwa ni shindakenyo ngwami, uprofeto uze wahanjikile hali Yesu kaliangile kuusoneka muze te kanda achisemuka. Hachino, yinguputuka kuhengwola.” Muze natangile hakutwala ku yivungo ya Mar Morto, yingunyingika ngwami: “Yimwe ya ku yivungo yacho kaliangile kuyisoneka muze Yesu te kanda achisemuka. Kashika, uprofeto wacho muuhasa kupwa lume wa kuhwima kuli Zambi. Chipwe ngwe natangile yuma yacho ha yisuho yinji mba ngukwate chikuma, alioze haliapwila nguli ni shindakenyo ngwami yize Mbimbiliya yakwamba, yili yamwenemwene.” Hanyima lia kulilongesa kanawa uprofeto weka ni weka wa mu Mbimbiliya, Esther yawahilila chinji ha kunyingika ngwo tachi jize asele kujakalitokelele!

11. Mumu liaka twatamba kupwa ni shindakenyo ngwetu Mbimbiliya yili yamwenemwene?

¹¹ Muze twakumona chize uprofeto umwe wamanunukine, chino chakutukwasa kujikijila chinji muli Yehova, ni ha usongwelo uze akutwaha. Chikwo nawa, uprofeto wa mu Mbimbiliya wakutukwasa kulihulikila ha kutalatala chetu cha kulutwe lia matangwa, chipwe ngwe haliapwila mutupalika mu yipikalo yeka ni yeka. Tuhengwolenu hakehe uprofeto waali mu mukanda wa Daniele uze unamanunuka musono. Kunyingika kanawa uprofeto uno, muchitukwasa kukwata yiyulo yipema.

12. Yiliato ya utale ni uma yika yinalumbunuka? (Daniele 2:41-43)

¹² Tanga Daniele 2:41-43. Mu chilota cha mwanangana Nabukanezore chize Daniele alumbunwine, ‘yiliato ya kaponya yapwile kanda ya utale kanda ya uma.’ Muze twakutesa usolwelo uno ni ukwo uze uli mu mukanda wa Daniele ni mu Usolwele, twakupwa ni shindakenyo ngwetu  yiliato ya kaponya yinalumbunuka, Estados Unidos ni Grã-Bretanha. Yifuchi yino yaali, yakukalakala hamuwika; nawa yinalingi wanangana wa ndundo ja hashi heswe. Hakutwala ku wanangana wa ndundo ja hashi heswe, Daniele yamba ngwenyi: “Chocho wanangana muukapwa kanda ukolo kanda ulelu.” Mba mumu liaka Daniele ambile ngwenyi, wanangana wacho te mupwa ulelu? Mumu atu waze anatese ni uma kakukwika uhashi wa wanangana uno kusolola ndundo ngwe utale. b

13. Umwenemwene uka ulemu uze twalilongesa ha uprofeto uno?

¹³ Mutuhasa kulilongesa umwenemwene ulemu ha yize Daniele alumbunwine, chipi-chipi hakutwala ku yiliato ya kaponya. Tunanyingika ngwetu, Wanangana wa Anglo-Americana wakusolola ndundo jawo mu majila eka ni eka. Chakutalilaho, Estados Unidos ni Grã-Bretanha, yili yifuchi yize yakumbile jita yitangu ni yamuchiali ya hashi eswe. Alioze wanangana uno, unayi ni kupwa ulelu. Yino muyinunga lume chizechene mumu atu kanalihandununa ene; nawa keshi kuwahilila ha chize anayulu. Umwenemwene ukwo uze twalilongesa uli ngwo, wanangana uno, muupwa wanangana wa kasula kuyula, ndo haze Wanangana wa Zambi muwiza ni kusalakana mawanangana eswe a atu. Yifuchi yimwe yakufupa kuchiza wanangana uno ha chihela, alioze kuyichi kuhasa. Mumu wanangana uno, makawonwona ku Wanangana wa Zambi, uze anatese ni “liwe” lize mulikonwona yiliato ya kaponya yize yinalumbunuka wanangana wa Anglo-Americana.—Danie. 2:34, 35, 44, 45.

14. Kuchi kunyingika kanawa uprofeto wa yiliato ya utale ni uma muchitukwasa kukwata yiyulo yipema?

¹⁴ Shina uli ni shindakenyo ngwe uprofeto wa Daniele hakutwala ku yiliato ya utale ni uma unamanunuka? Nyi uli ni shindakenyo yacho, chino muchikwata ha mutapu uze wakumbata mwono we. Kuuchi kufupa kulikungila yikumba hanji kupwa pichi, mumu unanyingika ngwe hashi hano kwasala hakehe hanga anongeseho. (Luka 12:16-21; 1 Yoa. 2:15-17) Kunyingika kanawa uprofeto uno, muchikukwasa nawa kumona ulemu wa mulimo wa kwambujola ni kulongesa. (Mateu 6:33; 28:18-20) Hanyima lia kulilongesa uprofeto uno, lihule ngwe: ‘Yiyulo yize nakukwata yakusolola ngwo nguli ni shindakenyo ngwami, Wanangana wa Zambi kwasala hakehe hanga unongese manguvulu wano eswe a atu?’

15. “Mwanangana wa ku norte” ni “wa ku sule” musono iya? (Daniele 11:40)

¹⁵ Tanga Daniele 11:40. Kapitulu 11 wa Daniele, kakuhanjika hali mianangana aali hanji ngwetu, manguvulu a mafwefwe uze wakulimika mumu lia ndundo. Muze twakutesa uprofeto uno ni ukwo uze uli mu Mbimbiliya, twakuhasa kunyingika ngwetu, “mwanangana wa ku norte” kanalumbunuka chifuchi cha Rússia ni atu waze akumukwasa. Mba “mwanangana wa ku sule” kanalumbunuka wanangana wa Anglo-Americana. c

16. Yika “mwanangana wa ku norte” analingi hali tuvumbi twa Zambi?

¹⁶ Tuvumbi twa Zambi waze atwama mu chiyulo cha mwanangana wa ku norte, kanapalika mu yihungumiona yinji. Mandumbu jetu amwe a mapwo ni a malunga, kanaakwate, maalamba ni kwasa mu mazuwo a ususu mumu lia ufulielo wo. Alioze shimbu mandumbu jetu azeye ku ufulielo, yihungumiona yino yinakwase akolese chinji ufulielo wo. Mumu liaka? Mumu o kananyingika ngwo, yino yinamanununa uprofeto unji uze uli mu mukanda wa Daniele. d (Danie. 11:41) Kunyingika chikuma chino, muchitukwasa kukolesa kutalatala chetu cha kulutwe lia matangwa ni kununga ni kushishika kuli Yehova.

17. Kapinda muka akupwa nenyi tuvumbi twa Zambi waze atwama mu chiyulo cha “mwanangana wa ku sule” musono?

 ¹⁷ Ku mashimbu a kunyima, “mwanangana wa ku sule” neye kanakahungumiona tuvumbi twa Yehova. Chakutalilaho, mu miaka 1900 ndo 1950, mandumbu jetu anji kaasele mu mazuwo a ususu ni kuhuma ana jo ku mashikola, mumu lia kulituna kulinga yuma ya mafwefwe. Alioze musono, mwanangana wa ku sule kakuzachisa majila eka ni eka hanga eseke ushishiko wa tuvumbi twa Zambi. Chakutalilaho, ha mashimbu waze anafupu kusakula tuminyi mu chifuchi, Mukwa-Kristu mahasa kulivwa ngwe muchilita kuhanjika yuma yipema ha chimwe chizavu cha mafwefwe hanji hali umwe nguvulu. Chipwe ngwe iye kechi kuya ni ku votala, alioze mu manyonga jenyi hasakula kulu sali lize ali. Kashika, mba tuhase kwehuka yuma yeswe ya mafwefwe, tunafupiwa kuhengwola kanawa manyonga jetu!—Yoa. 15:18, 19; 18:36.

18. Kuchi twakwivwa ha kulitachika cha “mwanangana wa ku norte” ni “mwanangana wa ku sule”? (Tala nawa chizulie.)

¹⁸ Atu waze keshi kutayiza uprofeto wa mu Mbimbiliya, mahasa kusakalala chinji muze mamona “mwanangana wa ku sule,” malitachika ni “mwanangana  wa ku norte.” (Danie. 11:40) Mawanangana wano aali, eswe kali ni mata a ndundo waze mahasa kwonwona atu eswe hano hashi. Alioze yetu tunanyingika ngwetu, Yehova kechi kwecha hanga yuma ya mutapu au yilingiwe. (Iza. 45:18) Chipwe chocho, shimbu tulipikale ha yize muyilingiwa kulutwe, kulitachika cha “mwanangana wa ku norte” ni “mwanangana wa ku sule” chakukolesa ufulielo wetu. Kulitachika chino chinasolola ngwo, tuli kusongo lia yuma ya mwakono.

19. Yika twatamba kunyingika hakutwala ku uprofeto wa mu Mbimbiliya?

¹⁹ Yetu kutwanyingikine chize uprofeto umwe wa mu Mbimbiliya mukamanunuka. Chipwe profeta Daniele neye kakanyingikine ulumbunwiso wa uprofeto umwe uze iye asonekene. (Danie. 12:8, 9) Kashika, nyi kutushi kunyingika pundu chize uprofeto umwe muukamanunuka, chino kuchalumbunukine ngwo uprofeto wacho kuuchi kamanunuka. Tuli ni shindakenyo ngwetu, ha shimbu lialita Yehova matukwasa kunyingika yize tunazange ngwe chize alingile kunyima.—Amo. 3:7.

20. Uprofeto uka uze hikwasala hakehe umanunuke, mba yika yetu twatamba kulinga?

²⁰ Mutambi wa “sambukila ni kutwama kawape” makautwa pundu. (1 Tesa. 5:3) Hanyima lia mutambi uno, manguvulu ha hashi heswe makalimika ni uwayilo wa mahuza ni kuunongesa. (Uso. 17:16, 17) Mba hi malukukila tuvumbi twa Zambi. (Eze. 38:18, 19) Yuma yino yeswe muyikatutwala ndo ku jita ya Armagedone. (Uso. 16:14, 16) Mutuhasa kupwa ni shindakenyo ngwetu, kwasala hakehe yuma yino yeswe muyimanunuka. Alioze, shimbu kanda yichimanunuka, tunungenu ni kusolola usakwililo wetu hali Yehova, ha kulilongesa kanawa uprofeto wa mu Mbimbiliya ni kukwasa atu akwo hanga no achilinge.