Kututuluka ha Chikuma

Kuya ha katalilo wa yikuma

Kupwa Mutu Wakola ku Spiritu Yika Chinalumbunuka?

Kupwa Mutu Wakola ku Spiritu Yika Chinalumbunuka?

[Zambi], akanunyongese chimuwika umwe kuli mukwo ni mukwo, nikulita ni Kristu Yesu.”A-ROMA 15:5.

MIASO: 17, 13

1, 2. (a) Kuchi mandumbu jetu anji akunyonga hakutwala ku kukola ku spiritu? (b) Yihula yika yilemu mutushimutwina ha mutwe uno?

UMWE ndumbu wa pwo mu Canadá yamba ngwenyi, kukola ku spiritu hanji kupwa ni nyonga lia spiritu, chakuvwisa mutu kuwaha nawa chakumukwasa ku yipikalo yize mamona ku mwono wenyi. Umwe ndumbu mu Brazil yoze hanambata ha miaka 23 yamba ngwenyi, kupwa ni nyonga lia spiritu chakumukwasa hamwe ni mukwo-pwo kupwa ni uwahililo mu ulo wo. Ndumbu umwe mu Filipina yamba ngwenyi, kupwa ni nyonga lia spiritu chakumwaha sambukila ku mbunge nawa chakumukwasa kutwama kanawa ni mandumbu aku minyachi ni yifuchi yeka.

2 Chili umwenemwene ngwo nyi twapwa ni nyonga lia spiritu mutuyuka mu majila anji ku mwono wetu. Yika mutulinga mba tupwe ni nyonga lia spiritu ni kuwahilila ni yiwape yize mutuzukako? Chitangu, twatamba kunyingika yize Mbimbiliya yakwamba hakutwala kuli atu waze ajama ku spiritu, waze akwaasongwela ku spiritu yisandu ni kunyonga ngwe chize Yehova akunyonga. Ha mutwe uno, mutukumbulula yihula yilemu yitatu. (1) Yika chinalumbunuka kupwa mutu wakola ku spiritu, hanji yoze ukwete nyonga lia spiritu? (2) Yilweza yika muyitukwasa kukola ku ufulielo hanji ku spiritu? (3) Kuchi kusa tachi hanga tupwe ni “kunyonga cha Kristu” muchikatukwasa kupwa atu akola ku spiritu?

KUPWA MUTU WAKOLA KU SPIRITU YIKA CHINALUMBUNUKA?

3. Kuchi Mbimbiliya yakulumbununa kulisa chapwa hakachi ka mutu wa musunya ni mutu wa spiritu?

3 Postolo Paulu kanatukwase hanga tunyingike kulisa chapwa hakachi ka ‘mutu wa spiritu’ ni “mutu wa musunya.” (Tanga 1 A-Korindu 2:14-16.) Mutu wa musunya “keshi kutambula yuma ya spiritu ya Zambi: mumu yinapu uhepuke kuli iye, iye kahashile kuyinyingika.” Alioze mutu wa spiritu “mapatula yuma yeswe” nawa kapwa ni “kunyonga cha Kristu,” chekwamba, kakusa tachi hanga embulule kunyonga cha Kristu. Paulu kanatukolweza hanga tupwe atu waze akola ku spiritu. Mu majila aka nawa waze mutu wa musunya alisa ni mutu wa spiritu?

4, 5. Kuchi mutuhasa kunyingika mutu wa musunya?

4 Kuchi akunyonga mutu wa musunya? Mutu wa musunya kakukaula yitanga ya hano hashi, ha kulihulikila ha usolo wa kuzo. Paulu kalumbunwine yitanga yacho ngwe ‘spiritu yize haliapwila yinalingi milimo yenyi muli akwa uhulia.’ (A-Efwesu 2:2) Yitanga yino yakupiangula atu anji kwimbulula akwo. Ayo kakulinga yuma yize akunyonga ngwe yipema kuli ayo, chakuhona kunyonga hakutwala ku ndako ja Zambi. Mutu wa musunya, kakunyonga ku yuma ya musunya nawa kanji-kanji kakunyonga ngwenyi, mbongo hanji lufuma wenyi yapwa yilemu kuhiana chuma cheswacho.

5 Mutu wa musunya kanji-kanji kakulinga yuma yize Mbimbiliya yakuvuluka ngwo “yitanga ya musunya.” (A-Ngalashia 5:19-21) Ha mukanda utangu uze Paulu asonekenene akwa-Kristu mu Korindu, iye katongwele yuma yikwo yize akulinga atu a musunya. Ayo keshi kulivwashana ni akwo, kakuneha kulihandununa, utanganyanyi, kakutwala akwo mu chota, keshi kuvumbika wata, nawa kakusa ulemu kulia ni kunwa ku mwono wo. Mutu wa musunya muze mapwa mu cheseko cha kulinga yuma yipi, keshi kuhasa kuchehuka. (Yishima 7:21, 22) Yundase kambile ngwenyi atu a musunya te keshi kupwa ni spiritu ya Yehova.—Yundase 18, 19.

6. Kuchi mutuhasa kunyingika mutu wa spiritu?

6 Kulisa ni mutu wa musunya, mutu wa spiritu kakufunga kanawa usepa wenyi ni Zambi. Kakwecha hanga spiritu ya Zambi yimusongwele ni kusa tachi hanga embulule Yehova. (A-Efwesu 5:1) Kakusa tachi hanga anyingike chize Yehova akunyonga ni kumona yuma ngwe chize Yehova akuyimona. Nawa Zambi kapwa mutu wamwenemwene kuli iye. Kulisa ni mutu wa musunya, mutu yoze ukwete nyonga lia spiritu kakuvumbika shimbi ja Yehova ku mwono wenyi weswe. (Samu 119:33; 143:10) Iye keshi kulinga “yitanga ya musunya” alioze kakusa tachi hanga apwe ni “mihuko ya spiritu.” (A-Ngalashia 5:22, 23) Mba tulumbunune kanawa chize apwa mutu wa spiritu tunyongenu ha chino: Mutu yoze wakulinga kanawa mingoso kakumuvuluka ngwo mukwa-mingoso, chocho mutu yoze wakukaula yuma ya Zambi ku mwono wenyi kakumuvuluka ngwo mutu wa spiritu.

7. Yika Mbimbiliya yinambe hakutwala kuli atu waze akwete kunyonga cha spiritu?

7 Yesu kambile ngwenyi, atu waze akwete kunyonga cha spiritu kakuwahilila. Twakutanga ha Mateu 5:3 ngwo: “Kawaha yiswale ku spiritu, mumu Wanangana wa malilu niwo.” A-Roma 8:6 kanalumbununa ngwo mwono wetu unatale ha kunyonga ngwe chize Yehova akunyonga ha kwamba ngwo: “Kunyonga cha musunya, kufwa; alioze kunyonga cha spiritu, mwono ni uhwimino.” Kashika nyi twapwa ni kunyonga cha spiritu, mutupwa ni sambukila ya Zambi ni hali yetwene, nawa mutuhasa kupwa ni kutalatala cha mwono wa mutolo.

8. Mumu liaka muchihasa kupwa chikalu kupwa mutu wa spiritu ni kulifunga?

8 Alioze twatwama hashi haze hali yitanga yipi. Amu twatunga ni atu waze keshi kunyonga ngwe chize akunyonga Zambi, twatamba kusa tachi hanga tufunge manyonga jetu. Nyi kutwazalishile manyonga jetu ni kunyonga cha Yehova, manyonga a kuzo a hano hashi mazala mu mbunge yetu. Mba yika mutuhasa kulinga hanga twehuke manyonga jacho? Kuchi mutuhasa kukola ku spiritu?

LILONGESE HA YILWEZA YIPEMA

9. (a) Yika muyihasa kutukwasa kupwa ni nyonga lia spiritu? (b) Yilweza yika yipema yize mutulilongesa?

9 Ngwe chize mwana atamba kulilongesa kuli yisemi jenyi ni kwimbulula yilweza yo yipema, ni yetu twatamba kulilongesa kuli atu waze akwete usepa upema ni Yehova ni kweembulula. Chino muchitulongesa chize mutupwa ni nyonga lia spiritu. Chikwo nawa, mutulilongesa yize mutulinga hanga tunyingike kanawa atu a musunya. (1 A-Korindu 3:1-4) Mbimbiliya yikwete yilweza yipema ni yilweza yipi. Kashika tuhengwolenu yimwe yilweza yipema yize mutuhasa kulilongesa kuli: Yakomba, Maria ni Yesu.

Yika mutuhasa kulilongesa ha chilweza cha Yakomba? (Tala paragrafu 10)

10. Kuchi Yakomba asolwele ngwenyi kali mutu wa spiritu?

10 Chizechene ngwe anji akuli yetu, Yakomba kakapwile ni mwono washi. Yayo Esau kafupile kumushiha. Tato-weno yamulinga yuma ya kalimbalimba. Alioze Yakomba yakolesa ufulielo wenyi ha yilakenyo yize Yehova alakenyene Apalahama. Yakomba kanyingikine ngwenyi usoko wenyi te muulinga chihanda ku umanunuko wa chilakenyo chilemu, chocho yaufunga kanawa. (Uputukilo 28:10-15) Yakomba kakechele hanga yitanga ya musunya ya atu waze te atunga no yimuvulamise yilakenyo ya Yehova. Chakutalilaho, muze Yakomba anyingikine ngwenyi kali mu ponde hakulitakana ni yayo, iye yeta kuli Yehova hanga amulamwine hakulemba ngwenyi: ‘Wambile ngwe, Pundu mungukakulinga yipema, mungukapwisa munyachi we ngwe masekeseke a kalunga-lwiji, kechi kuhasa kwaalula mumu anji.’ (Uputukilo 32:6-12) Yakomba kapwile ni ufulielo ukolo ha yilakenyo ya Yehova, nawa kausolwele ha chize te akutwama ku mwono wenyi.

Yika mutuhasa kulilongesa ha chilweza cha Yakomba ni Maria? (Tala maparagrafu 11)

11. Kuchi Maria asolwele ngwenyi kali mutu wa spiritu?

11 Haliapwila achinyonga hali Maria. Yehova kamusakwile hanga apwe naye ya Yesu, mumu te kapwa mutu wa spiritu. Tanga yize Maria ambile muze ayile ni kumeneka Zekaria ni Izabele. (Tanga Luka 1:46-55.) Mutuhasa kumona ngwetu, Maria kazangile Liji lia Zambi nawa kanyingikine kanawa Yisoneko ya Hepreu. (Uputukilo 30:13; 1 Samuele 2:1-10; Malakia 3:12) Nawa chipwe muze Maria ni Yosefwe alimbachile, ayo kanakashimbwila ndo haze Yesu asemukine mba yalisumbakenya. Chiteli chize aehele kuli Zambi chapwile chilemu chinji kuli ayo kuhiana usolo wo. (Mateu 1:25) Chikwo nawa, Maria kanakalihulikila ha yuma yeswe yize yalingiwile kuli Yesu muze te anakola ni kupanjika yize te akulongesa. Nawa ‘kafungile maliji wano eswe mu mbunge yenyi.’ (Luka 2:51) Chinasoloka pundu ngwo iye te kakulihulumba chinji ha yilakenyo ya Zambi hakutwala kuli Mesaya. Shina mutwimbulula Maria ni kusa tachi hanga tulinge yize Zambi anazange?

12. (a) Kuchi Yesu embulwile Tato? (b) Kuchi mutuhasa kwimbulula Yesu? (Tala chizulie ha uputukilo.)

12 Atu eswe waze hanatwame hano hashi, Yesu wika mwe chilweza chipema cha mutu yoze ukwete nyonga lia spiritu. Muze apwile hano hashi, mu mulimo wenyi wakwambujola, kasolwele ngwenyi kakuzanga kwimbulula Tato. Yesu te kakunyonga, kwivwa ni kulinga yuma ngwe Yehova. Kalingile upale wa Zambi ni kuvumbika shimbi jenyi. (Yoano 8:29; 14:9; 15:10) Chakutalilaho, tesa mutapu uze Izaia alumbunwine keke ya Yehova ni mutapu uze Marku alumbunwine kunyonga cha Yesu. (Tanga Izaia 63:9; Marku 6:34.) Kutala twakwimbulula Yesu ha kusolola keke mashimbu eswe kuli waze anafupu ukwaso? Ngwe Yesu, shina twakulihulikila ha kwambujola ni kulongesa atu sango lipema? (Luka 4:43) Mutu wa spiritu kakwete keke nawa kakusa tachi hanga akwase akwo.

13, 14. (a) Yika mutuhasa kulilongesa kuli atu waze akwete nyonga lia spiritu musono? (b) Hana chilweza.

13 Musono, kuli mandumbu anji akwete manyonga a spiritu waze akusa tachi hanga embulule Kristu. Yena muhasa kuchimona ha zango lize akwete mu mulimo wakwambujola, kuzumbula ngeji, ni ha keke yize akusolola kuli akwo. Chipwe ngwe hi atu angunu ko, nihindu ayo kakusa tachi hanga apwe ni yitanga yipema ni kulinga yize Yehova anazange hanga ayo alinge. Rachel, ndumbu wamu Brazil yamba ngwenyi: “Te nakuzanga chinji kwimbulula kuzala cha hano hashi. Chocho kuchakapwile ni kuzala kanawa. Alioze kunyingika umwenemwene yichingukwasa kusa tachi hanga ngupwe mutu wa spiritu. Kwalumuna yitanga yami kuchakapwile chashi, alioze ngunakawahilila ha kunyingika kanawa ulemu wa mwono.”

14 Reylene, umwe ndumbu wa pwo mu Filipina, kapwile ni umwe kapalia walisa. Chipwe te kakunyonga ngwe kali mu umwenemwene, nihindu te kakulihulikila ha kunjila mu shikola yinene ni kupwa ni mulimo upema. Hakupalika cha mashimbu yuma ya spiritu kuyakapwile nawa ni ulemu kuli iye. Yamba ngwenyi: “Naputukile kwivwa ngwe chimwe chinahono ku mwono wami, chuma chacho chili ni ulemu kuhiana mulimo wami wa ku musunya.” Reylene yalumuna mayonga jenyi ni kusa mulimo wa Yehova kulutwe ku mwono wenyi. Musono iye kanafuliela ha chilakenyo cha Yehova chili ha Mateu 6:33, 34, ni kwamba ngwenyi, “Ngunanyingika pundu ngwami Yehova mangufunga!” Kota unanyingika amwe mandumbu mu chikungulwila che waze ali ni yitanga yoyene. Muze mutumona chize anembulula Kristu, mutuzanga kwimbulula yilweza yo.—1 A-Korindu 11:1; 2 A-Tesalonika 3:7.

PWAKO NI “KUNYONGA CHA KRISTU”

15, 16. (a) Yika twatamba kulinga hanga tunyonge ngwe Kristu? (b) Kuchi mutuhasa kwecha “kunyonga cha Kristu” chikwate ku mwono wetu?

15 Kuchi mutuhasa kwimbulula Kristu? 1 A-Korindu 2:16 unalumbununa ngwo, twatamba kupwa ni “kunyonga cha Kristu.” A-Roma 15:5 unatulweze ngwo ‘akanunyongese chimuwika umwe kuli mukwo kulita ni Kristu Yesu.’ Mba tunyonge ngwe Kristu, twatamba kunyingika chize iye te akunyonga, akwivwa, ni yize te akulinga. Yesu te kakufunga kanawa usepa wenyi ni Zambi kuhiana chuma cheswacho. Kashika kwimbulula Yesu chakutukwasa kwimbulula Yehova. Hachino chili chilemu chinji kunyingika kanawa kunyonga cha Yesu.

16 Kuchi mutuhasa kulilongesa kunyonga ngwe Yesu? Tumbaji jenyi kamwene chize te akulinga yikomokeso, kamupanjikile muze te analongesa mbunga, kamwene chize te akutwama ni atu ni chize te akumusongwela kunyonga lia Yehova. Ayo yamba ngwo: “Yetu tuli yela ja yuma yize yeswe alingile.” (Yilinga 10:39) Musono, kutushi kuhasa kumona Yesu. Alioze tuli ni sango ja Evanjelu, jize mujitukwasa hanga tumunyingike kanawa. Muze mututanga ni kupukuna ha mikanda ya Mateu, Marku, Luka, ni Yoano, mutunyingika kanawa kunyonga cha Yesu. Chino muchitukwasa tukaule “mu ngano jenyi” hanga tupwe “ni kunyonga chimuwika” chize Yesu apwile nacho.—1 Petulu 2:21; 4:1.

17. Kuchi kunyonga cha Kristu chakutukwasa?

17 Yika mutuzukako nyi mutupwa ni kunyonga ngwe cha Kristu? Ngwe chize kulia yuma yipema yakukolesa mujimba wetu, kupwa ni nyonga lia Kristu muchitukwasa kukola ku spiritu. Hakehe-hakehe, mutunyingika yize te iye malinga ha hita chuma chize muchisoloka ku mwono wenyi. Hachino mutuhasa kukwata yiyulo ya mana yize muyivwisa Zambi kuwaha ni kupwa ni mbunge yitoma. Yino yili yitela yipema ya kwimbulwilamo “Mwene Yesu Kristu.”—A-Roma 13:14.

18. Yika walilongesa hakutwala kuli mutu yoze ukwete nyonga lia spiritu?

18 Mutwe uno watukwasa hanga tunyingike yika chinalumbunuka kupwa mutu wa spiritu. Twalilongesa ha yilweza yipema ya atu waze akusongwela ku spiritu yisandu. Twalilongesa nawa ngwetu kupwa ni “kunyonga cha Kristu” muchitukwasa kunyonga ngwe chize Yehova akunyonga ni kupwa ni usepa upema ni iye. Alioze kuli yuma yinji yize mutuhasa kulilongesa. Chakutalilaho: Kuchi mutuhasa kunyingika nyi tunajame lume ku spiritu? Yika mutuhasa kulinga mba tujame ku spiritu? Nawa kuchi kukaula yuma ya ku spiritu yakukwata ku mwono wetu? Mutuyinyingika ha mutwe uze muusulaho.