Kututuluka ha Chikuma

Kuya ha katalilo wa yikuma

Shina Mutuhwisa Kapalia Hanga Tupwe ni Sambukila?

Shina Mutuhwisa Kapalia Hanga Tupwe ni Sambukila?

YEHOVA ZAMBI kakuzanga hanga tuvumbi twenyi apwe ni sambukila. Iye kanazange hanga ayo apwe ni sambukila kuli umwe ni mukwo. Nyi ayo machilinga, mu chikungulwila cha akwa-Kristu mupwa sambukila. Sambukila yacho, yakukwasa atu anji hanga eze mu chikungulwila.

Chakutalilaho, umwe chimbanda mu Madagascar kamwene sambukila mukachi ka tuvumbi twa Yehova ni kunyonga ngwenyi, ‘Nyi nazanga kupwa mu yimwe yingeleja te mungupwa umwe wa kuli ayo.’ Hakupalika cha mashimbu, yecha kuwayila andemoniu, yalulieka ulo wenyi nawa yaputuka kuwayila Yehova, Zambi wa sambukila.

Ngwe yono lunga, tununu twa atu hita mwaka kakupwa Yela ja Yehova nawa kakuwana sambukila yize akuzanga chinji. Alioze twakutanga mu Mbimbiliya ngwetu, “ukwa usasu ni kulimanangana” mu chikungulwila muyihasa kupihisa usepa upema ni kuneha mbwanja. (Tiangu 3:14-16) Alioze Mbimbiliya yakutwaha chiyulo chipema ha chize mutwehuka tupalia ni kukolesa sambukila ni mandumbu jetu. Tutalenu chize chiyulo chacho chakukwasa mandumbu kuhwisa tupalia musono.

TUPALIA NI MWAKWAAHWISHILA

“Ami napwile ni kapalia ni umwe ndumbu yoze nakalakalile nenyi hamuwika. Limwe tangwa muze te tunalitenwokena, atu aali yezaho yamona chize te tunalikumbulula.”—CHRIS.

“Umwe pangi yoze te nakwambujola nenyi mashimbu eswe, susumuku yalitwamina kutuhuka ni yami mu munda. Chocho yecha kuhanjika ni yami. Ami chakanyingikine mumu liaka yino yalingiwile.”—JANET.

“Kangusanyikine ku telefone kuli atu atatu. Umwe wa kuli ayo yangushika, alioze ami yingunyonga ngwami kayika telefone. Chocho yingumwamba yuma yize ku yalitele kuli mukwetu mukwo yoze neye te uli ha telefone, alioze mutu mutangu kuma kakayikile telefone.”—MICHAEL.

“Mu chikungulwila chetu, pionelu aali yaputuka kulipikala chinji. Umwe yaputuka kwambila mukwo yuma yize kuyalitele. Yize ayo alingile kuyakakolwezele akwo.”—GARY.

Yino muyihasa kusoloka ngwe hi tupalia anene ko. Alioze yuma yino muyihasa kulemeka ku mbunge ya atu waze anayambila nawa muyihasa kupihisa sambukila mu chikungulwila. Ni chiseke cheswe, mandumbu ni mapangi wano twatongwola kakawile usongwelo wa mu Mbimbiliya, chocho yapwa nawa ni sambukila. Shina unanyingika usongwelo wa mu Mbimbiliya uze waakwashile?

“Kanda nuzwela mu jila” umwe ni mukwo. (Uputukilo 45:24) Yosefwe kahanyine chiyulo chino cha mana kuli mandumbu jenyi muze o te anafuna kuli tato. Nyi umwe mutu kakulivutula kawashi muze mukusoloka umwe kapalia. Kapalia wacho kechi kuhwa kawashi, mumu akwo no mahasa kwivwa uli. Chris kanyingikine ngwenyi, chapwile chikalu chinji kuli iye kulikehesa ni kukaula usongwelo. Iye kafupiwile kwalumuna ndako jenyi, chocho yeta ukonekeno kuli ndumbu yoze azwelele nenyi. Hachino, Chris yasa tachi jinji hanga apwe ni kwehuka kwivwavwa uli. Muze ndumbu yoze alipikalile nenyi, amwene tachi jize Chris asele hanga alumune ndako jenyi, neye yalinga chochene. Haliapwila, ayo kanawayila hamuwika Yehova ni sambukila.

‘Nyi kukushi chiyulo yuma kuyishi kwenda kanawa.’ (Yishima 15:22) Muze sepa lia Janet echele kuhanjika nenyi, Janet yakwata chiyulo cha kukaula versu yino ya mu Mbimbiliya. Iye yaya ni kufupa pangi wacho hanga ahanjike nenyi. Janet yamuhula nyi kalingile chimwe chuma chize chamuvwishile kupihia hanji uli. Chitangu, kuchakapwile chashi kuli ayo. Alioze yanunga ni kuhanjika kanawa, chocho ayo yevwa kuwaha. Pangi wacho yanyingika ngwenyi iye mwe kakevwile kanawa yimwe yize yalingiwile kunyima, nawa ngwenyi Janet kakamulingile upi niumwe. Aye yeta ukonekeno kuli Janet, haliapwila ayo eswe aali kali ni usepa upema ni kuwayila Yehova hamuwika.

‘Nyi kachi unalambula chawana che ku chilumbilo, ni kuze muwiwuluka ngwe mukwenu chuma chimwe a kuli nacho. Hichikako chawana che ku chilumbilo, uliange kuya ukaliwane ni mukwenu.’ (Mateu 5:23, 24) Yesu kahanyine chiyulo chino ha Longeso lienyi lia ha Mulundu. Muze Michael ambile yuma yize kuyalitele kuli ndumbwenyi, kevwile yikola yinji ku mbunge. Yakwata chiyulo cha kulinga yesweyo te mahasa kulinga hanga alulieke usepa wo. Chocho yaya kuli ndumbwenyi ni kumwita ukonekeno. Yika yalingiwileko? Michael yamba ngwenyi, “Ndumbwami kangukonekenene ni mbunge yeswe.” Chocho ayo yanunga ni usepa wo.

“Lihumikizenu umwe ni mukwo, nikulikonekena umwe ni mukwo, nyi kachi umwe munengo ali nawo kuli mukwo.” (A-Kolosu 3:12-14) Shina unewuluka mapionelu aali waze azwelele mu munda? Umwe mukulwana wamu chikungulwila ni zango lieswe yaakwasa hanga amone ngwo yize ayo alingile yapinjishile chinji akwo. Iye yaewulula ngwo ayo katamba kulihumikiza umwe ni mukwo ni kukwasa chikungulwila hanga chipwe ni sambukila. Ayo yamupanjika ni kukaula chiyulo chacho. Haliapwila ayo kali ni usepa upema nawa kakwambujola sango lipema hamuwika.

Chiyulo chochene chili ha A-Kolosu 3:12-14, muchihasa kukukwasa ulikehese ni kukonekena mutu yoze unakakulemeka ku mbunge ni kwecha kunyonga ha yize yalingiwileko. Mba yika mutulinga nyi tunafupu hanga atukonekene alioze kuchishi kulingiwa? Kuli yimwe shimbi ya Mbimbiliya ha Mateu 18:15 yize muyihasa kutukwasa. Chipwe ngwe Yesu kahanjikile hakutwala ku shili yinene, iye kalumbunwine chimwe chuma chize muchihasa kulingiwa shimbu lieswalio mutupwa ni kapalia ni ndumbwetu. Ni kulikehesa cheswe hamwe ni zango, mutuhasa kuya kuli mutu yoze twazwelanga nenyi hanga tuhwise kapalia wacho.

Kuli nawa yiyulo yikwo yinji ya mu Mbimbiliya. Yiyulo yacho, yinji yakusolola ngwo twatamba kujikijila ku spiritu yisandu ya Zambi mba tuhase kusolola “mihuko ya spiritu.” Mihuko yacho yili ‘zango, uwahililo, sambukila, kulihumikiza, utu, upeme, kushishika, kushimbika, ni kusuula.’ (A-Ngalashia 5:22, 23) Achinyonga hachino. Maquina mba yikukalakale kanawa yakufupiwa kupwa ni maji. Chizechene nawa, chili chashi kululieka ndako jetu ni kupwa ni usepa upema muze mutusolola yitanga yino yipema ya Yehova.

UTU WALISA WAKUWAHISA CHINJI CHIKUNGULWILA

Yetweswe tukwete utu wetu. Hita mutu kakwete yitanga yenyi nawa ni chize akumona ni chize akulinga yuma. Kulisa chacho muchihasa kuwahisa ni kululieka kanawa usepa wetu. Alioze utu wetu walisa muuhasa nawa kuneha mbwanja ni kuhona kulivwashana. Umwe mukulwana wajama kasolwele chize chino muchihasa kulingiwa hakwamba ngwenyi: “Muchihasa kupwa chikalu kuli mutu yoze ukwete sonyi kupwa hamwe ni mutu walisuta, yoze wakwamba yize kuyakatukile ku mbunge. Kulisa chacho muchihasa kusoloka ngwe kuchishi ni ulemu; chocho chino muchihasa kuneha mbwanja yinene.” Shina unatayiza ngwe atu waze akwete utu walisa keshi kuhasa kulivwashana? Tutalenu yilweza ya apostolo aali. Muze twakunyonga hali Petulu, kanji-kanji twakumunyonga ngwe mutu yoze te wakuhanjika kalusu-lusu. Alioze muze twakunyonga hali Yoano, twakumunyonga ngwe ndumbu yoze te wakunyonga chitangu mba mahanjika hanji kulinga yimwe. Petulu ni Yoano te kakwete utu walisa. Alioze ayo kakalakalile hamuwika muze te akuwayila Yehova. (Yilinga 8:14; A-Ngalashia 2:9) Chino muchihasa kulingiwa kuli yetu musono. Chipwe akwa-Kristu waze akwete utu walisa chinji mahasa kukalakala kanawa hamuwika.

Mba yika mulinga nyi umwe mu chikungulwila chenu mamba hanji malinga chuma chize muchikuvwisa kupiha? Muchipema kwiwuluka ngwo Kristu kafwile hamukunda wa ndumbu wacho ngwe chize afwile hamukunda wa yena, nawa yena watamba kuzanga ndumbwe. (Yoano 13:34, 35; A-Roma 5:6-8) Hi chipema ko kukwata chiyulo chakwamba ngwo kuuchi kupwa sepa lia mutu wacho hanji mulitwamina kuhanjika nenyi. Hachino, achilihule ngwe: “Shina ndumbwami kalinga shili yinene kumeso ja Yehova? Shina iye kachilinga kutachi hanga angulemeke ku mbunge? Nyi hanji tuli wika ni utu walisa? Kutala iye kali kama ni yitanga yize ngunazange kwimbulula?”

Chakutalilaho, nyi iye kakuzanga kuhanjika chinji alioze yena walihola, shina munuhasa kwambujola sango lipema hamuwika hanga umone yize muhasa kulilongesa kuli iye? Nyi hanji iye kapwa chihanyi kuhiana yena? Shina hiunanyingika ngwe chiseke chakwiza hakukwasa tushinakaji, mieji hanji waze anafupiwa ukwaso? Shina muhasa kulilongesa kuli mutu wacho chize muhasa kupwa chihanyi? Chikuma chili ngwo, chipwe ngwe yena ni ndumbwe nwalisa, nihindu muhasa kulihulikila ha yitanga yenyi yikwo yipema. Chipwe ngwe kunuchi kapwa masepa apema, alioze munuhasa kulinyingika kanawa umwe ni mukwo. Chino muchikwasa kuneha sambukila mu chikungulwila ni kuli yenu.

Ku sekulu yitangu, kwapwile mapangi aali waze avuluka ngwo, Evotia ni Sentiki. Chinasoloka ngwe kapwile ni utu walisa chinji, alioze postolo Paulu yaakolweza “akapwe ni mbunge yimuwika muli Mwene.” (A-Fwilipu 4:2) Ni yetu nawa tunafupu kuwayila Yehova hamwika ni mandumbu jetu ni kuneha sambukila mu chikungulwila.

KANDA WECHA KUHONA KULIVWASHANA CHINUNGE

Mumu liaka twatamba kwehuka kawashi-washi manyonga eswawo api waze tuli no hali akwetu? Mutuhasa kutesa manyonga wano ni katanda yoze wakukola ha kashinde mupema. Nyi kutwamutetele, katanda wacho mahasa kulitanda ha kashinde mweswe. Chizechene nawa, nyi manyonga jetu api hakutwala kuli akwetu moka, chino muchihasa kupinjisa chikungulwila cheswe. Alioze nyi twakuzanga Yehova ni mandumbu jetu, mutulinga yeswe yize mutuhasa hanga tufunge sambukila mu chikungulwila.

Nyi walikehesa hanga ufupe sambukila ni akwenu, muhasa kukomoka ha yuma yipema yize muyilingiwako

Nyi mutusa tachi hanga tupwe ni sambukila ni akwetu, mutuhasa kukomoka chize yuma muyenda kanawa. Umwe pangi hanachimono. Iye yamba ngwenyi: “Napwile ni kumona ngwami umwe pangi te kakungumona ngwe nguli kanuke. Chino te chakunguvwisa kupihia. Muze te nakwivwa uli, te nakumupatula maliji. Te nakunyonga ngwami, ‘iye te keshi kungusa vumbi lize natela, kashika ni yami nawa te chishi kumusa vumbi.’”

Hachino, pangi wacho yanyonga hakutwala ku ndako yenyi. Yamba ngwenyi: “Yinguputuka kumona ngwami ami te ngukwete uhenge, chocho yingwivwa yikola ku mbunge. Yingumona ngwami natamba kwalumuna manyonga jami. Muze hi nalemba kuli Yehova hakutwala ku chikuma chacho, yingutwala chimwe chawana kuli pangiami ni kumusonekena mukanda wa kumwita ukonekeno mumu lia ndako yami yipi. Yitulisambilila nawa yitulivwashana hanga tuvulame yize yalingiwileko. Chocho, yituhwisa mulonga wacho.”

Atu eswe kanafupiwa sambukila. Alioze kwivwa woma hanji kulizata muchihasa kulingisa atu alinge yuma yize muyipihisa sambukila. Yino ye yakusoloka hano hashi, alioze Yehova kanashimbwila tuvumbi twenyi alise ni atu a hano hashi. Mukachi ka Yela ja Yehova mwatamba kupwa sambukila ni kulinunga. Yehova kakwashile Paulu hanga asonekene akwa-Kristu ngwo, “ngunaliumbu kuli yenu, nukende ngwe chinatela kutambika” chize ayo te hanatambula. Iye yaakolweza hanga achilinge ‘ni mbunge yeswe ya kulikehesa, ni umbovu, hamwe ni uhomboloji, nikulihumikiza umwe kuli mukwo mu zango. Ni kufunga muya wa sambukila, ni tachi jenu jeswe, kununga cha spiritu.’ (A-Efwesu 4:1-3) ‘Kufunga muya wa sambukila’ uze akwete tuvumbi twa Yehova chipema chinji. Kashika tusenu tachi hanga tuukolese ni kuhwisa kapalia mweswawo mutupwa nenyi kuli mandumbu ni mapangi jetu.