Kututuluka ha Chikuma

Kuya ha katalilo wa yikuma

MUTWE WA KULILONGESA 18

MWASO 1 Yitanga ya Yehova

Jikijila “Chisopa-Milonga wa Akwa Hashi Eswe” Yoze Ukwete Keke!

Jikijila “Chisopa-Milonga wa Akwa Hashi Eswe” Yoze Ukwete Keke!

“Te Chisopa-milonga wa akwa hashi eswe kechi kulinga ni ululi?”UPUTU. 18:25.

YIZE MUTULILONGESA

Mutunyingika kanawa keke ni ululi wa Yehova hakutwala ku uhindukilo wa yihenge.

1. Yika Yehova alongesele Apalahama?

 APALAHAMA kakavulamine lusango wacho. Kupalikila muli mungelo, Yehova yalweza Apalahama ngwenyi, te manongesa mbonge ya Sondome ni Ngomora. Apalahama yalihulumba chinji ha kwivwa maliji jacho. Mba yahula ngwenyi: “Munongesa akwa ululi hamwe ni yingulungulu? . . . Te Chisopa-milonga wa akwa hashi eswe kechi kulinga ni ululi?” Ni uhumikizo, Yehova yalongesa sepa lienyi Apalahama chuma chize chakutukolweza ndo musono ni kutukwasa kuwana limwe longeso linene, ngwo: Yehova kechi keza kanongesa akwa-ululi.—Uputu. 18:23-33.

2. Kuchi tunanyingika ngwetu, Yehova kakupatwila atu ni ululi ni keke?

2 Kuchi mutuhasa kupwa ni shindakenyo ngwetu, muze Yehova akupatwila atu, iye kakuchilinga ni ululi ni keke? Mutuhasa kupwa ni shindakenyo yacho, mumu ‘Yehova kakumona ku mbunge’ ja atu. (1 Samue. 16:7) Kwamba umwenemwene, iye kananyingika “mbunge ja ana ja atu eswe.” (1 Mia. 8:39; 1 Sango 28:9) Umwenemwene uno wakutukomwesa chinji. Mutapu uze Yehova akupatwila atu wahiana kunyonga chetu. Kashika, spiritu yisandu yakwashile Paulu kusoneka maliji wano hali Yehova ngwenyi: ‘Upatwilo wenyi niumwe mahasa kuunyingika wakuhi!’—Roma 11:33.

3-4. Yuma yika mutuhasa kulihula, mba yika mutulilongesa ha mutwe uno? (Yoano 5:28, 29)

3 Chipwe chocho, ha mashimbu amwe, ni yetu mutuhasa kuhula yuma ngwe yize Apalahama ahulile. Mutuhasa kuhula ngwetu: ‘Shina atu waze Yehova anongesene mu mbonge ya Sondome ni Ngomora kali ni chimwe kutalatala? Shina amwe a kuli ayo kumakaahindwisa ha “uhindukilo . . . wa yihenge”?’—Yili. 24:15.

4 Chitangu, mutumona yize yetu tunanyingika hakutwala ku uhindukilo. Ha mashimbu wano-ene, twatambula ulumbunwiso waha hakutwala ku “uhindukilo wa mwono” ni “uhindukilo wa upatwilo.” a (Tanga Yoano 5:28, 29.) Ulumbunwiso uno waha, watukwasa nawa kwalumuna yimwe yize mutushimutwina ha longeso lino ni ha lize mulihataho. Hakutwala ku upatwilo wa ululi wa Yehova, chitangu mutumona yuma yize kutwanyingikine, mba hanyima mutumona yize tunanyingika.

YUMA YIZE KUTWANYINGIKINE

5. Yika mikanda yetu te yakwamba hali atu waze Yehova anongesene mu mbonge ya Sondome ni Ngomora?

5 Kunyima, mikanda yetu te yakulumbununa yize muyikalingiwa kuli atu waze Yehova apatwilile ngwe yihenge. Twapwile ni kwamba ngwetu, atu ngwe waze Yehova anongesene mu mbonge ya Sondome ni Ngomora, keshi ni kutalatala cha uhindukilo. Alioze, hanyima lia kulilongesa kanawa chikuma chacho ni kulemba chinji, chocho yikusoloka chimwe chihula, Shina yetu tuli lume ni ulite wakwamba yuma ya mutapu au?

6. Tongola yilweza yimwe ya atu yihenge waze Yehova mwene apatwilile, ni yuma yize kutwanyingikine?

6 Kuli yuma yinji yize twatamba kunyonga chitangu. Mu Mbimbiliya muli sango jinji jize jinasolola chize Yehova apatwilile yihenge. Ngwe chilweza, iye kanongesene atu eswe ha sanga lia meya ni kulamwina wika Noa ni usoko wenyi. Kupalikila muli A-Izalele, iye yatuma kunongesa mavungu shimbiali a atu waze apwile mu Chifuchi cha Chilakenyo. Chikwo nawa, ha ufuku umuwika iye yanongesa tujita twa Asuria 185,000. (Uputu. 7:23; Shimbi 7:1-3; Iza. 37:36, 37) Kashika chihula chili ngwo: Shina yetu mutuhasa lume kutesa ngwetu, Yehova kapatwilile atu jacho ku unongeso wa mutolo, chakuhona kutalatala cha uhindukilo? Shina Mbimbiliya yakutwaha sango jeswe jize tunafupiwa mba twambe chocho? Kumbululo lia yihula yino lili ngwo, ka. Mba mumu liaka tunambe chocho?

7. Yika yetu kutwanyingikine hali atu waze anongesene ha sanga lia meya ni waze apwile mu chifuchi cha Kanana? (Tala ha chifukilo.)

7 Ha yilweza yize twatongola, yetu kutwanyingikine chize Yehova apatwilile hita mutu. Chikwo nawa, kutwanyingikine nyi atu waze anongesene kapwile ni uhashi wa kulilongesa hakutwala kuli Yehova ni kulikonyeka. Lusango wa Mbimbiliya yoze wakuhanjika hakutwala ku sanga lia meya kakwamba ngwo, Noa kapwile “mukwa-kwambujola ululi.” (2 Petu. 2:5) Alioze, lusango wacho keshi kwamba ngwo, muze Noa apwile ni kutunga ulungu, iye kapwile ni kuya ni kwambujola kuli mutu ni mutu ha mashimbu jacho. Yino ye mutuhasa kwamba nawa hali yihenge waze apwile mu chifuchi cha Kanana. Yetu kutwanyingikine nyi ayo eswe kapwile ni uhashi wa kulilongesa hakutwala kuli Yehova ni kulikonyeka ku shili yo.

Noa ni usoko wenyi kanatungu ulungu unene. Kutwanyingikine nyi Noa kambujolwele lume mu jila yalita kuli hita mutu yoze wapwile ha mashimbu jacho muze sanga lia meya te kanda liza (Tala paragrafu 7)


8. Yika kutwanyingikine hakutwala kuli atu a mu mbonge ya Sondome ni Ngomora?

8 Mba yika mutwamba hali atu waze apwile mu mbonge ya Sondome ni Ngomora? Lote, umwe lunga mukwa-ululi, kapwile mukachi ka atu jacho. Shina Lote kahashile kwambujola kuli atu eswe mu mbonge yacho? Ka, kakahashile. Kwamba umwenemwene, atu jacho kapwile atu api chinji, alioze shina hita umwe wa kuli ayo kanyingikine lume kalisa watwama hakachi ka chipi ni chipema? Chinasoloka ngwe kakanyingikine. Mumu liaka tunambe chocho? Twiwulukenu ngwetu, chimwe chizavu cha malunga mu mbonge yacho chafupile kuvulumuna ngeji waze ayile ku zuwo lia Lote. Mbimbiliya yakwamba ngwo, mu chizavu chacho mwapwile “twanuke ni makulwana.” (Uputu. 19:4; 2 Petu. 2:7) Alioze, shina mutuhasa kwamba ngwetu, Zambi yetu mukwa-keke kechi kahindwisa mutu niumwe hakachi ka atu jacho? Ka, kutwatambile kwamba chocho. Yehova kalwezele Apalahama ngwenyi, mu mbonge yacho kumwakapwile akwa-ululi chipwe kumi. (Uputu. 18:32) Atu jacho kapwile lume yihenge, kashika Yehova kapwile ni ulite wa kwanongesa mumu lia yitanga yo. Shina chino muchihasa kututwala twambe ngwetu, niumwe wa kuli ayo kechi kamuhindwisa ha “uhindukilo . . . wa yihenge? Ka, kutushi ni ulite wakwamba chocho!

9. Yika kutwanyingikine hakutwala kuli Solomone?

9 Mu Mbimbiliya muli nawa sango ja atu waze apwile akwa-ululi, alioze kulutwe yapwa yihenge. Chilweza chimwe chili cha Mwanangana Solomone. Iye kanyingikine kanawa Yehova; chikwo nawa, kanyingikine chize atamba kumuwayila, chocho Yehova yamuwahisa. Alioze hakupalika cha mashimbu, Solomone yaputuka kuwayila tuzambi a mahuza; Yehova yapihilila mumu lia shili yacho. Yize alingile yanehene lamba kuli atu ha miaka yinji. Chipwe chocho, Mbimbiliya yakwamba ngwo, Solomone muze afwile “yaya ni kuhwima hamwe ni tulamba twenyi,” mukachi ka tulamba twacho muli Ndawichi, Mwanangana wa ululi. (1 Mia. 11:5-9, 43; 2 Mia. 23:13) Shina maliji wano kanasolola lume pungu ngwo, Solomone makamuhindwisa? Mbimbiliya kuyambile chocho. Atu amwe mahasa kunyonga ngwo, Solomone makamuhindwisa mumu Mbimbiliya yinambe ngwo, “mutu yoze hanafu kulu hanatusuka ku undungo wa shili.” (Roma 6:7) Maliji wano kali amwenemwene, alioze kalumbunukine ngwo, atu eswe waze hanafu makaahindwisa. Chikwo nawa, kuchalumbunukine ngwo mutu nyi hafwa kali lume ni ulite wa kumuhindwisa. Uhindukilo uli chawana cha kuli Zambi yetu wa zango. Kashika, iye makahana chawana chacho kuli atu waze anazange hanga akamulingile ku miaka yeswe. (Yombi 14:13, 14; Yoa. 6:44) Shina Solomone makatambula chawana chino cha uhindukilo? Yehova wika mwe mahasa kukumbulula chihula chino, yetu kutuchi kuhasa. Alioze chuma tunanyingika chili ngwo, Yehova makalinga yuma ni ululi.

YUMA YIZE TUNANYINGIKA

10. Shina Yehova kakuzanga kupatwila atu ku kufwa? (Ezekiele 33:11) (Tala nawa chizulie.)

10 Tanga Ezekiele 33:11. Yehova kanatulweze chize akwivwa muze akufupa kupatwila atu ku kufwa. Zambi kakwashile Petulu kusoneka maliji ngwe waze asonekene profeta Ezekiele, ngwenyi: “Yehova . . . kazangile mutu niumwe atoke.” (2 Petu. 3:9) Maliji wano kakututakamisa chinji. Chikwo nawa, tunanyingika ngwetu, Yehova kechi keza kwonona mutu ku miaka yeswe nyi kukushi chitela chize muchimutwala kuchilinga. Iye kapwa mukwa-keke, nawa nyi muchifupiwa kusolwela atu keke yacho, kakuyisolola.

Yihenge eswe waze makahindwisa, makapwa ni uhashi wa kulilongesa hakutwala kuli Yehova (Tala paragrafu 10)


11. Atu aka waze kechi kahindwisa, nawa kuchi tunachinyingika?

11 Yika yetu tunanyingika hakutwala kuli atu waze kechi kahindwisa? Mbimbiliya yakutongola amwe. b Ngwe chilweza, Yesu kasolwele pundu ngwenyi, Yundase Ka-Keriote kechi kamuhindwisa. (Marku 14:21; tala nawa Yoano 17:12 ni nota ya estudo.) Yundase kanyingikine kanawa ngwenyi yize te analingi, kanavulumuna kuli Yehova ni kuli Mwanenyi. (Tala Marku 3:29 ni nota ya estudo.) Yesu kambile nawa ngwenyi, mangana amwe a yingeleja kakapwile ni kutalatala cha uhindukilo. (Mateu 23:33; tala Yoano 19:11 ni nota ya estudo “homem.”) Chikwo nawa, postolo Paulu katowezele ngwenyi, yitanganyanyi waze keshi kulikonyeka, no kechi kaahindwisa.—Hepre. 6:4-8; 10:29.

12. Yika tunanyingika hakutwala ku keke ya Yehova? Hana yilweza.

12 Alioze, yika tunanyingika hakutwala ku keke ya Yehova? Kuchi Yehova asolwele ngwenyi, keshi kuzanga mutu niumwe kutoka? Talenu chize asolwelele keke atu amwe waze alingile shili yinene. Ngwe chilweza, Ndawichi kalingile utanji ni kutuma kushiha mutu. Alioze yalikonyeka, chocho Yehova yamusolwela keke ni kumukonekena. (2 Samue. 12:1-13) Mwanangana Manase kalingile yuma yipi yinji ku mwono wenyi. Alioze, muze Yehova amwene ngwenyi, Manase kalikonyeka ni mbunge yeswe, iye yamukonekena. (2 Sango 33:9-16) Yilweza yino yinatwiwulula ngwo, Yehova kakusolola keke muze mukusoloka chimwe chuma chipema chize muchimutwala kuyisolola. Kashika, iye makahindwisa atu waze alikonyekene chipwe ngwe kalingile shili yinene.

13. (a) Mumu liaka Yehova evwilile keke A-Ninive? (b) Yika Yesu ambile hali A-Ninive?

13 Tunanyingika nawa ngwetu, Yehova kasolwelele keke A-Ninive. Iye yalweza Yona ngwenyi: “Ungulungulu wo hiunahete kuli yami.” Muze ayo alikonyekene ku shili yo, Yehova yaakonekena. Yehova kasolwele keke yinji kuhiana Yona. Zambi kewulwile profeta yenyi yoze te unevu uli ngwenyi, A-Ninive kakapwile ni “chinyingi cha chipi ni chipema.” (Yona 1:1, 2; 3:10; 4:9-11) Hakupalika cha miaka, Yesu yatongola chilweza chacho hanga alongese hakutwala ku ululi ni keke ya Yehova. Yesu yamba ngwenyi, A-Ninive mumu lia kulikonyeka “makahinduka ha tangwa lia upatwilo.”—Mateu 12:41.

14. Mu mutapu uka A-Ninive makapwa ni “uhindukilo wa upatwilo”?

14 A-Ninive “makahinduka” ha “upatwilo” uka? Yesu kambile ngwenyi, mukukapwa “uhindukilo wa upatwilo.” (Yoa. 5:29) Muze ambile maliji wano, iye te kanatondekeza ha Kanunu ka Miaka ya Kuyula chenyi; mashimbu waze mukukapwa “uhindukilo wa akwa-ululi ni wa yihenge.” (Yili. 24:15) Hakutwala kuli yihenge, o makapwa ni “uhindukilo wa upatwilo.” Maliji wano kanasolola ngwo, Yehova ni Yesu makasa shindakenyo hanga amone nyi atu jacho kanakaula ku mwono wo yuma yize analilongesa. Nyi Ka-Ninive yoze makahindwisa malituna kuwayila Yehova mu jila yalita, Yehova kechi katayiza mutu wacho anunge ni mwono. (Iza. 65:20) Alioze waze eswe makazanga kununga ni kuwayila Yehova ni ushishiko, makapwa ni uhashi wa kutwama ku miaka yeswe.—Danie. 12:2.

15. (a) Mumu liaka kutwatambile kwamba ngwetu, atu waze anongesene mu mbonge ya Sondome ni Ngomora kechi keza kaahindwisa? (b) Kuchi mutuhasa kunyingika yize yili ha Yundase 7? (Tala mushete, “ Yika Yundase Azangile Kwamba?”)

15 Muze Yesu ahanjikile hali atu a mu Sondome ni Ngomora, iye kambile ngwenyi ha “Tangwa lia Upatwilo” te muchipwa chashi kuli ayo kuhiana kuli atu waze alitunyineye ni kulituna sango jenyi. (Mateu 10:14, 15; 11:23, 24; Luka 10:12) Yika Yesu azangile kwamba? Amwe mahasa kwamba ngwo, Yesu te kanokesa yuma. Alioze, nyonga lia Yesu kuliakapwile chocho. Mumu chinasoloka ngwe, muze Yesu ambile ngwenyi, A-Ninive te maahindwisa ha “Tangwa lia Upatwilo,” iye te keshi kuhanjika mu chijimbikilo. c Chizechene nawa, chinasoloka ngwe muze Yesu ahanjikile ha “Tangwa lia Upatwilo” wa Sondome ni Ngomora, iye te keshi kuhanjika mu chijimbikilo. Yino yeswe yinasolola ngwo, tangwa lia upatwilo lia A-Ninive ni lia Akwa-Sondome ni Ngomora linatale ha chuma chimuwika. Chikwo nawa, chili chilemu kwiuluka ngwo, Yesu kambile ngwenyi, “uhindukilo wa upatwilo” te muuchinga ni atu “waze alingile yuma yipi.” (Yoa. 5:29) Atu a mu Sondome ni Ngomora, kalingile shili yinji ngwe chizechene alingile A-Ninive, alioze A-Ninive kahashile kulikonyeka. Kashika, atu amwe mu Sondome ni Ngomora mahasa kupwa ni kutalatala. Amwe a kuli ayo hanji makaahindwisa ni kutwaha uhashi wa kwalongesa hakutwala kuli Yehova ni Yesu.

16. Yika tunanyingika hakutwala ku chize Yehova makahindwisa atu? (Jeremia 17:10)

16 Tanga Jeremia 17:10. Chisoneko chino chinasolola yize yetu tunanyingika hali Yehova, ngwo: ‘Kakupolongoza mu manyonga ni kweseka mbunge ja atu.’ Kashika, muze Yehova makahindwisa atu kulutwe, iye “makachilinga kulita ni ndako jo.” Haze muhakafupiwa kukalisa yuma, Yehova makachilinga, alioze haze kuhechi kafupiwa, iye nihindu makasolola keke. Kashika, yetu kutwatambile kwamba ngwetu, mutu umwe keshi kamuhindwisa nyi Mbimbiliya kuyachambile.

“CHISOPA MILONGA WA AKWA HASHI ESWE” MAKALINGA YUMA NI ULULI

17. Yika muyikalingiwa kuli atu waze hanafu?

17 Chize ha uhulia wa Satana ni Alama ni Eva, tununu a tununu twa atu kakufwa. ‘Mukwa-kole yetu kufwa,’ kakushiha atu anji. (1 Kori. 15:26) Yika muyikalingiwa kuli atu wano eswe? Chizavu chikehe cha Akwa-Kristu akuwayisa 144,000 waze ashishika, makaahindwisa hanga akatwame ni mwono wa mutolo mu malilu. (Uso. 14:1) Tununu a tununu twa malunga ni mapwo waze akuzanga Yehova ni kumulingila ni ushishiko, ni atu akwo anji waze amulingililile kunyima, makatambula “uhindukilo wa akwa-ululi.” Nyi o manunga ni kulingila Yehova ni ushishiko ha Kanunu ka Miaka ya Kuyula cha Kristu, ni ha mashimbu a cheseko cha kasula, makatwama hano hashi ku miaka yeswe. (Danie. 12:13; Hepre. 12:1) Chikwo nawa, ha kanunu ka miaka, “yihenge;” chekwamba atu waze kakalingililile Yehova hanji waze “alingile yuma yipi” makaaha uhashi wa kwalumuna yitanga yo ni kupwa tuvumbi ashishika a Yehova. (Luka 23:42, 43) Alioze atu amwe, kalingile upi unji ha kulimika ni Yehova ni upale wenyi, chocho Yehova mwene yatesa ngwenyi, atu jacho kechi kaahindwisa.—Luka 12:4, 5.

18-19. (a) Shindakenyo yika mutuhasa kupwa nayo hakutwala ku upatwilo wa Yehova hali atu waze hanafu? (Izaia 55:8, 9) (b) Yihula yika mutukumbulula ha mutwe uze muuhataho?

18 Shina mutuhasa kupwa ni shindakenyo ngwetu muze Yehova akupatwila atu, iye kakulinga yize yalita? Ewa! Ngwe chize Apalahama asolwele chikuma chacho, Yehova kali mungunu, mukwa-mana, nawa “Chisopa milonga wa akwa hashi eswe” yoze ukwete keke. Iye kafumbile Mwanenyi ni kumwaha chiteli cha kupatwila atu. (Yoa. 5:22) Yehova ni Yesu kananyingika kanawa yize hita mutu akunyonga ni chize akwivwa. (Mateu 9:4) Kashika, muze o akupatwila umwe mutu, nihindu kakulinga “yize yalita”!

19 Twatamba kufuliela pundu ngwetu, Yehova nihindu kakukwata yiyulo yalita. Yetu kutushi ni ulite wa kupatwila akwetu, alioze Yehova kali nawo! (Tanga Izaia 55:8, 9.) Kashika, tuhichikenu upatwilo weswe mu moko ja Yehova ni Mwanenyi, Mwanangana yoze wakwimbulula ni ungunu weswe, ululi ni keke ya Tato. (Iza. 11:3, 4) Mba yika mutwamba ha upatwilo uze Zambi makaneha ha luyinda munene? Yuma yika yetu kutwanyingikine? Yuma yika tunanyingika? Mutukumbulula yihula yino ha mutwe uze muuhataho.

MWASO 57 Kwambulwila Atu Eswe

c Liji avuluka mu putu ngwo, hipérbole linalumbununa kuhanjika yuma ni kuyokesa chinji ha kushindakenya chimwe chikuma. Kashika, liji liacho kutwatambile kulivwa ngwe chize akulisoneka. Chinasoloka ngwe muze Yesu ahanjikile hali atu a mu Sondome ni Ngomora, yapwile hanga tuyivwe ngwe chize yili yakusoneka, kashika hakutwala kuli atu jacho, Yesu kakazachishile hipérbole.