Kututuluka ha Chikuma

Kuya ha katalilo wa yikuma

Zambi Kuchi Apwa?

Zambi Kuchi Apwa?

Muze mutunyingika kanawa ndako ja umwe mutu, chino muchitukwasa kumunyingika kanawa, nawa usepa wetu ni iye muukola. Chizechene nawa, nyi mutunyingika kanawa ndako ja Yehova, chino muchitukwasa kunyingika kanawa chize iye apwa, nawa usepa wetu ni iye muukola. Hakutwala ku ndako jeswe ja Yehova, jiwana je anashindakenya chinji: ndundo, mana, ululi, ni zango.

ZAMBI KALI MUKWA-NDUNDO

“Mwene Yehova! Yena watangile malilu ni hashi ni ndundo je jinene.”JEREMIA 32:17.

Ndundo ja Zambi jakusoloka mu yitangiwa yenyi. Chakutalilaho, kuchi wakwivwa ha mujimba muze wakumana ha mwalwa unji? Chivukuminya ni kusasaminya. Kwamba pundu, yena wakumona ndundo ja yitangiwa ya Yehova. Shina tangwa lili ni ndundo jinji? Ewa, kusasaminya cha tangwa chakuheta unji wa 27,000,000 a Kusasaminya (15,000,000°C). Ha mashimbu eswe, tangwa liakufwambwisa kahia kanji ngwe kutuwika ja mbomba nuclear jinji.

Alioze tangwa lili likehe ha kulitesa ni tutongoshi anji waze atwama mu malilu. Akwa-mana kakwamba ngwo, kuli katongonoshi yoze munene chinji akuvuluka ngwo, UY Scuti, utohwe wenyi uli wa 1,700 kuhiana tangwa. Nyi katongonoshi UY Scuti, mamusa mu chihela cha tangwa, te mafuka hashi ni kuheta ndo ku planeta Jupiter. Yino muyihasa kulita ni maliji a Jeremia muze ambile ngwe, Yehova Zambi watangile malilu ni hashi ni ndundo jenyi jinene, che kwamba yuma yeswe mu malilu ni hashi.

Kuchi twakuyuka ha ndundo ja Zambi? Mwono wetu wakuyuka ha yitangiwa ya Zambi, ngwe mwalwa ni yuma yikwo yipema yize yatwama hano hashi. Chikwo nawa, Zambi kakuzachisa ndundo jenyi hanga ayukise hita mutu. Kuchi akuchilinga? Ku sekulu yitangu, Zambi kahanyine ndundo kuli Yesu hanga alinge yikomokeso. Tunatange ngwo: “Tupuputa kanalaula meso, yilema kanende, akwa mbumba kanapeme, afwa matwi kanevu, afu hanahinduka.” (Mateu 11:5) Mba yika mutwamba hakutwala ku matangwa jetu? Mbimbiliya yinambe ngwo: “Kakuhana ngolo kuli mukwa kulezumuka,” yinawezela nawa ngwo: “Waze matwaminyina Yehova kumakaahuzulula tachi jo.” (Izaia 40:29, 31) Zambi mahasa kutwaha “kuhiana cha tachi” hanga tuhasa kunyongonona mu yeseko ni muze mutupwa ni kapinda ku mwono wetu. (2 A-Korindu 4:7) Hi chipema ko kukundama kuli Zambi, yoze ni zango lieswe wakuzachisa ndundo jenyi hanga atukwase muze tuli mu kapinda?

ZAMBI KALI MUKWA-MANA

“Yehova, yitanga ye yoka chichize! Yeswe wayilingile ni mana.SAMU 104:24.

Muze mutulilongesa chinji hakutwala ku yuma yize Zambi atangile, mutuhasa kukomoka chinji ha mana jenyi. Kwamba pundu, akwa-mana kakuhengwola hanji kwimbulula yitangiwa ya Yehova hanga ahase kululika kanawa milimo yo. Chakutalilaho, ayo kakwimbulula yitangiwa ya Yehova hakulinga ndeke.

Liso lia mutu liakusolola ukomokeso wa yitangiwa

Mutuhasa kumona nawa mana anji a Zambi ha chize atangile mujimba wa mutu. Chakutalilaho, tutalenu chize mujimba wa mwana wakukola mu jimo. Kukola chacho chakuputuka ni celula yimuwika yikehe, celula yacho ye yakupwa ni sango jeswe hakutwala kuli mwana. Nawa celula yacho yakuliteta hanga jipwe jinji jalifwa. Alioze, ha mashimbu alita, celula jacho jakulihandununa, ha chino, mujipwa tununu a celula jalisa, ngwe, celula ja manyinga, celula ja wongo ni celula ja yifwaha. Ha chino, mba mujimba muuputuka kulisunga. Ha tukweji livwa wika, celula yimuwika yakulihandununa yipwe tununu a celula mu mujimba wa mutu. Mana waze twakumona ha chize mujimba wa mutu wakukola, chakukwasa anji kutayiza maliji a mu Mbimbiliya anambe ngwo: “Mungusakwilila mumu chize wangutangile chakukolesa woma, chapwa chikomokeso.”—Samu 139:14.

Kuchi twakuyuka ha mana ja Zambi? Sakatanga wetu kananyingika yize tunafupiwa hanga tuwahilile ku mwono. Amu iye ali ni mana anji hamwe ni yinyingi yinji, iye kakutwaha yiyulo yipema kupalikila mu Liji lienyi, Mbimbiliya. Chakutalilaho, iye kakutukolweza ngwenyi: “Lihumikizenu, . . . nikulikonekena umwe ni mukwo.” (A-Kolosu 3:13) Shina chiyulo chino chili cha mana? Ewa. Mandotolo kakwamba ngwo, kukonekena chakukwasa mutu hanga apombe kanawa ni kutepulula yikola ya mbunge. Nawa ngwo, chakukwasa kwehuka yikola ya kuhonga ku mbunge hamwe ni misongo yikwo. Zambi kali ngwe umwe sepa lietu wa mana, yoze wakutufunga, nawa keshi kuhonga kutukwasa ni kutwaha yiyulo yipema yize yakutukwasa ku mwono. (2 Timoteu 3:16, 17) Hi chipema ko kupwa ni sepa ngwe yono?

ZAMBI KALI MUKWA-ULULI

Yehova kakuzanga [ululi].”—SAMU 37:28.

Zambi mashimbu eswe kakuzanga ululi. Kwamba pundu, “chipwe kusuku ni Zambi akalinge ungulungulu, chipwe kusuku ni Mukwa-Ndundo-Jeswe akalinge chize chahenga.” (Yombi 34:10) Upatwilo wenyi uli wa ululi, ngwe chize mukwa-kwimba masamu ambile muze ahanjikile kuli Yehova ngwenyi: “Yena mupatwila atu ni ululi.” (Samu 67:4) Amu “Yehova kakutala ku mbunge,” kashika niumwe mahasa kumwonga ni ulembekese wakwihi, mumu iye mashimbu eswe kakunyingika umwenemwene nawa kakupatwila ni ululi. (1 Samuele 16:7) Kuhiana yeswe, Zambi nawa kananyingika yuma yeswe ya uhenge ni kalimbalimba yize ya kulingiwa hano hashi, nawa iye kanalakenya ngwo, kwasala hakehe “yingulungulu kumakaateta mu chifuchi.”—Yishima 2:22.

Alioze, Zambi hi ngaji mupi ko yoze unashimbwila wika kumwesa atu lamba muze malinga uhenge. Aye kakusolola keke nyi chinalite. Mbimbiliya yinambe ngwo: “Yehova hazala too ni keke ni vumbi,” chipwe hali yingulungulu waze akulikonyeka ni mbunge yeswe. Uno we ululi wamwenemwene, nyi ngwami?—Samu 103:8; 2 Petulu 3:9.

Kuchi twakuyuka ha ululi wa Zambi? Postolo Petulu kanakasoneka ngwenyi: “Zambi keshi katonde. Alioze mu mavungu eswe yoze wakumuvwila woma, wakulinga ululi, kakupemena kuli iye.” (Yilinga 10:34, 35) Yetu eswe mutuhasa kuyuka ha ululi wa Zambi, mumu iye keshi katonde. Nawa mahasa kututayiza hanga tupwe tuvumbi jenyi, chipwe ngwe tuli a ku mavungu ni minyachi yalisa, hanji twatambwile fumbo linji hanji likehe.

Zambi keshi katonde, nawa yetu eswe mutuhasa kuyuka ha chino, chipwe ngwe tuli a ku mavungu ni minyachi yalisa, hanji twatambwile fumbo linji hanji likehe

Zambi hanatwehe mbunge hanga tunyingike ni kuyuka ha ululi wenyi. Yisoneko yinasolola ngwo, mbunge yili ngwe shimbi jize jili jakusoneka mu “mbunge” yetu, shimbi jacho jili ngwe chela yoze wakutukwasa kunyingika chipema ni chipi. (A-Roma 2:15) Kuchi mutuhasa kuyuka? Nyi twafumba kanawa mbunge yetu, muyihasa kutukwasa kwehuka yuma yipi. Nawa nyi twavulumuna, mbunge yetu muyihasa kutukwasa hanga tulikonyeke ni kusa tachi tulitwamine kulinga yuma yipi. Kashika, kunyingika ululi wa Zambi muchitukwasa chinji nawa muchitukolweza kukundama kuli iye!

ZAMBI IYE ZANGO

“Zambi iye zango.”1 YOANO 4:8.

Zambi kakusolola ndundo, mana, ni ululi, alioze Mbimbiliya kuyishi kwamba ngwo, Zambi iye ndundo, mana, hanji ululi. Yinambe ngwo, iye zango. Mumu liaka? Mumu kuyishi kwamba ngwo, ndundo ja Zambi jakumutwala hanga alinge chimwe chuma nawa ngwo, ululi wenyi ni mana yakusongwela yitanga yenyi. Alioze, zango lia Yehova lie liakumutwala hanga alinge yuma. Zango lienyi linatale ha yuma yeswe yize akulinga.

Chipwe ngwe Yehova keshi kuhona chuma ni chimwe, alioze zango lienyi lie liamutwalile hanga atange yitangiwa ya mana yili mu malilu ni hashi, yize yakuhasa kuyuka ha zango ni ufunge wenyi. Aye yalulika hashi hapwe chihela chipema hanga atu atwameho. Iye nawa kakununga ni kusolwela atu eswe zango, “mumu kakuvumbula tangwa lienyi hali api ni apema; kakunokesa vula hali akwa ululi ni hali yihenge.”—Mateu 5:45.

Chikwo nawa, Yehova kali “wa too ni vumbi ni keke.” (Tiangu 5:11) Iye kakusolola zango kuli waze akusa tachi hanga amunyingike ni kukundama kuli iye. Zambi kakumona hita mutu. Iye nawa “kakunufunga.”—1 Petulu 5:7.

Kuchi twakuyuka ha zango lia Zambi? Yetu twakuwahilila chinji ha kumona chize tangwa linanjila. Twakuwahilila muze twakumona mwana kemba kanaseha. Chikwo nawa, twakwivwa kuwaha muze asoko jetu akutusolwela zango. Chipwe ngwe yuma yacho kuyishi ulemu unji, alioze yakutunehena uwahililo ku mwono.

Yetu nawa twakuyuka ha mutapu ukwo wa zango lia Zambi: kulemba. Mbimbiliya yinatukolweza ngwo: “Kanda nukalipikala ha chuma nichimwe; alioze ha yuma yeswe ku kulemba ni kuliumba hamwe ni kusakwila, kwita chenu akachinyingike kuli Zambi.” Ngwe tata wa zango, Zambi kanazange hanga tumwite ukwaso muze tunapalika mu kapinda. Nawa, Yehova ha mukunda wa zango lienyi, kanalakenya kutwaha “sambukila ya Zambi, yize yakuhiana kunyonga cheswe.”—A-Fwilipu 4:6, 7.

Ha chikuma chino twashimutwina hakutwala ku ndako jilemu ja Zambi ngwe, ndundo jenyi, mana, ululi ni zango, shina ndako jino jakukwasa kunyingika chize Zambi apwa? Mba usolole usakwililo we hali Zambi, tunakukolweza kunyingika yize iye hanalingi ni yize makalinga hali yena hanga uyuke.

ZAMBI KUCHI APWA? Yehova kali mukwa tachi jinji, mana ni ululi kuhiana mutu mweswawo. Alioze ndako yenyi yilemu yize twazanga chinji yili zango