MALONGESO A CHIFUKILO | MUMU LIAKA YESU AMWENE LAMBA NI KUFWA?
Shina Yino Yalingiwile Lume?
Ku uputukilo wa mwaka 33 M.J., Yesu wa ku Nazare kamushihile. Aye yamuliongelela ngwo keshi kukaula shimbi ja nguvulu, yamufufula, ni kumuhata ha mutondo. Aye yafwa chitaka. Alioze Zambi yamuhindwisa, nawa hakupalika cha matangwa 40 yafuna mu malilu.
Sango jino jipema jinakatuka mu mikanda yiwana ya Evangelu mu Yisoneko ya Ngregu ya akwa-Kristu, yize avuluka chinji ngwo Usendo Waha. Shina yino yalingiwile lume? Chihula chino chili chilemu chinji. Mumu nyi yuma yacho kuyakalingiwile, kachi ufulielo wa akwa-Kristu uli wangwaza ni kutalatala cha mwono wa mutolo mu Paraisu te muupwa chimwe chilota chakamokomoko. (1 A-Korindu 15:14) Alioze, amu yuma yacho yalingiwile lume, kashika atu ali ni kutalatala chipema cha kulutwe lia matangwa, chize ena muhasa kulweza kuli akwenu. Shina sango ja Evangelu jili jamwenemwene nyi jili ja kulumba?
YIKA SANGO JINASOLOLA
Sango ja Yesu hi ja kutomba ko, yisoneko ya Evangelu yili yamwenemwene kayisonekene ni ushindakenyo weswe ni kuhengula cheswe. Chakutalilaho, muli majina anji a yihela yamwenemwene, ku yihela yacho yinji mutuhasa kuyako musono. Yinahanjika nawa hakutwala kuli atu amwenemwene, waze anatongola kuli akwa-kusoneka sango ja ku mashimbu akunyima.—Luka 3:1, 2, 23.
Yesu mwene kanamuvuluka kuli akwa-kusoneka sango ja ku mashimbu akunyima a ku sekulu yitangu ni yamuchiali. * Mutapu wa kufwa chenyi chize anasolola mu Evangelu chinalite ni chize A-Roma te akushiha atu ha mashimbu jacho. Chikwo nawa, yuma yacho kanayisolola kanawa ni umwenemwene weswe, nawa yinasolola kapalia wa amwe tumbaji twa Yesu. (Mateu 26:56; Luka 22:24-26; Yoano 18:10, 11) Sango jeswe aji jinasolola pundu ngwo akwa-kusoneka Evangelu kapwile ni ushishiko ni ungunu ha yize asonekene hakutwala kuli Yesu.
YIKA MBA MUTWAMBA HA UHINDUKILO WA YESU?
Atu anji kakutayiza ngwo Yesu kanakatwama hano hashi nawa kafwile, alioze amwe mahasa kulihula hakutwala ku uhindukilo wenyi. Chipwe apostolo jenyi no ku uputukilo kakafulielele ngwo kamuhindwishile. (Luka 24:11) Kukakajana cheswe chahwile, muze ayo ni tumbaji akwo amwene Yesu ni mwono wenyi ha mashimbu eka ni eka. Kwamba umwenemwene, ha shimbu limwe, kwapwile atu 500 waze amumwene.—1 A-Korindu 15:6.
Chipwe ngwe tumbaji kapwile mu ponde ya kwaashiha, nihindu o kambulwile uhindukilo wa Yesu ni hamu lieswe kuli atu eswe ni kuli waze amushihile. (Yilinga 4:1-3, 10, 19, 20; 5:27-32) Shina tumbaji apwahaha te mahasa kupwa ni hamu nyi te keshi ni shindakenyo lingunu ngwo Yesu kamuhindwishile? Kwamba umwenemwene, uhindukilo wa Yesu wahanyine tachi jinji kuli akwa-Kristu ku mashimbu akunyima, chipwe musono.
Sango ja Evangelu hakutwala ku kufwa cha Yesu ni uhundukilo wenyi jinasolola ushindakenyo wamwenemwene wa yuma yize asonekene. Kutanga kanawa sango jacho mujikwaha ushindakenyo ngwo pundu lume yuma yacho yalingiwile. Ufulielo we muuhasa kukola muze muunyingika mumu liaka yuma yacho yalingiwile. Mutwe uze muusulaho muulumbununa chikuma chacho.
^ kax. 7 Tacitu, wasemukine ha mwaka 55 M.J., kasonekene ngwenyi, “Kristu, kuze kunakatuka jina lia akwa-Kristu yoze wamwene lamba linji ha kuyula cha mwanangana Tiberiu, ku moko ja wa mwanangana Ponshu Pilatu.” Yesu kanamuvuluka kuli Suetonius (wa kusekulu yitangu); Ka-Yunda Yosefwe (wa kusekulu yitangu); ni kuli Plínio umwe nguvulu mukweze wa mu mbonge ya Mbitinia (ku uputukilo wa sekulu yamuchiali)
