Kututuluka ha Chikuma

Kuya ha katalilo wa yikuma

Kulianga kuhanjika chapwa chipema

Nyi Mutu Yoze Twakuzanga Kali Ni Yikola Yize Muyimutwala Ku Kufwa

Nyi Mutu Yoze Twakuzanga Kali Ni Yikola Yize Muyimutwala Ku Kufwa

NDOROTEYA kevwile yikola yinji ku mbunge muze lunga lienyi, Lukala wa miaka 54 amuwanyine ni umwe ufwa mu wongo. * Mbuki kamulweze ngwo, kwasala wika tukweji akehe hanga afwe. Iye yamba ngwenyi, “Chapwile chikalu kutayiza sango jacho. Kuchakapwile ni kwivwa tachi ha poso yacho. Chapwile ngwe chinalingiwa kuli mutu mweka, hi kuli yetu ko. Ami te kuchashimbwile ngwami muyilingiwa.”

Yize evwile Ndoroteya, atu anji no akuyivwa. Misongo yize yakushiha mutu kawashi-washi muyihasa kukwata mweswawo nawa ha shimbu lieswalio. Atu anji kakufunga asoko jo waze akupwa ni misongo yacho. Alioze kufunga atu jacho chapwa chikalu chinji. Yika asoko mahasa kulinga hanga atakamise ni kufunga mutu yoze uli ni yikola yacho? Kuchi waze akufunga mieji mahasa kukumba yipikalo yize mahasa kumona? Muze kwasala hakehe hanga mutu afwe, yika mutuhasa kushimbwila? Chitangu, tutalenu mumu liaka hi chashiko kufunga mutu yoze kwasala hakehe hanga afwe.

YIPIKALO YA MATANGWA A MUSONO

Yinyingi ya uwukiso hiyalumuna mutapu wa kufwa. Sekulu jinji kunyima, chipwe mu yifuchi ya mbongo jinji, atu te keshi kutwama miaka yinji. Atu te kakufwa kawashi-washi ni yikola ya tututu hanji utoji. Atu akehe te akuya ku shipitali, anji kapwile ni kwaafunga kuli asoko jo, amwe kapwile ni kufwila ku mazuwo.

Musono, ha mukunda wa yinyingi yinji ya uukiso, mbuki kakusa tachi hanga awuke yikola ni kukwasa mutu hanga atwame mashimbu anji. Misongo yize yapwile ni kushiha atu kawashi-washi ku mashimbu akunyima, musono mutu mahasa kununga ni mwono chipwe ngwe kali ni yikola yacho. Alioze, ha mashimbu jacho hanji yikola kuyichi kuya. Kanji-kanji mieji kakupwa ni misongo yikalu yize yakwaapwisa chikalu kulifunga ene. Kufunga atu anayiji chakupwa chikalu chinji nawa chakufupiwa yuma yinji.

Atu anji kanafwila ku shipitali kuhiana ku zuwo. Musono atu anji kanda achijilila kumona chize mutu a kufwa, nawa akehe akuchimona. Ha mukunda wa woma, mutu mahasa kuhona kukwasa usoko yoze unayiza. Yika muyihasa kukukwasa?

KULIANGA KULILULIEKA

Ngwe chize twamona ha chilweza cha Ndoreteya, atu anji kakwivwa yikola yinji ku mbunge muze akwaalweza ngwo, mutu yoze azanga kali ni yikola yipi chinji. Yika muyihasa kwaakwasa kulilulieka ha mashimbu wano a woma, akulipikala ni yinyengo? Umwe kavumbi wa Zambi washishika kalembele ngwenyi: “Chocho utulongese kwalula matangwa jetu, hanga tukasele mbunge jetu ku mana.” (Samu 90:12) Ewa, kulemba ni mbunge yeswe kuli Yehova Zambi muchikukwasa ‘kwalula matangwa je’ ni mana hanga uzachise kanawa matangwa waze asalako ni mutu yoze wazanga.

Chino chinafupiwa kulilulieka kanawa. Nyi mutu yoze twakuzanga kali ni uhashi wa kuhanjika hakutwala ku yikola yenyi, chili chipema kumuhula iya yoze watamba kumukwachila yiyulo muze iye kechi kuhasa nawa kuchilinga. Kuhanjika kanawa ni mutu yoze unayiza hakutwala ku uukiso wa kuzachisa makina hanga apwe ni mwono, kumusa mu shipitali hanji kumwaha uukiso weswawo, muchihasa kukwasa mutu yoze unamukwachila yiyulo ahone kulisuma mulonga nyi kwapwa umwe kapalia. Kulianga kuhanjika yikuma yino muchihasa kukwasa asoko hanga alulieke ukwaso muze mamufunga. Mbimbiliya yinambe ngwo: “Nyi kukushi chiyulo kuhala kuchichi kulumbunuka.”—Yishima 15:22.

CHIZE MUTUHASA KUKWASA

Chuma chitangu chize mutu yoze mafunga mweji atamba kulinga chili, kumutakamisa. Twatamba kusolola kuli mweji ngwetu, twakumuzanga nawa keshi ukawenyi. Kuchi mutuhasa kuchilinga? Mutuhasa kutanga hanji kumwimbila miaso yize muyimutakamisa ni kumunehena chiseke. Atu anji kakutambula utakamiso muze asoko jo hakwameneka maha kwoko ni kuhanjika no ni zango.

Kanji-kanji, chuma chakukwasa yoze wayiza chili kunyingika waze meza ni kumumeneka. Umwe lusango kambile ngwo: “Matwi a mutu yoze unayiza kali chuma chize chakujika kasula. Mweji mahasa kwivwa kanawa chipwe masoloka ngwe kanapombo, kashika atu katamba kukanyama ni kwehuka kuhanjika yuma yize te ayo kechi kuhasa kuhanjika nyi iye te kanalaula.”

Nyi muchilita, lembenu hamuwika. Mbimbiliya yinambe ngwo, ha mashimbu amwe, postolo Paulu ni akwo kapalikile mu yeseko yikalu nawa te kanyingikine yize malinga ku mwono wo. Ukwaso uka ayo afupile? Paulu kalwezele masepa jenyi ngwenyi: ‘Ni yenu nawa munuhasa kutukwasa ha kuliumba chenu.’ (2 A-Korindu 1:8-11) Kulemba ni mbunge yeswe ha mashimbu a yeseko hanji yikola muchihasa kukwasa chinji.

TAYIZA YIZE YINALINGIWA

Chakupwa chikalu chinji kutayiza ngwetu, mutu yoze twakuzanga mafwa. Mumu kakatulingile hanga tupwe ni kufwa. Nawa kakatutangile hanga tupwe ni kutayiza kufwa ku mwono wetu. (A-Roma 5:12) Liji lia Zambi liakuvuluka kufwa ngwo “mukwa kole.” (1 A-Korindu 15:26) Kashika, hi chipi ko nyi kutushi kutayiza ngwetu, mutu yoze twazanga kumafwa.

Ha chino, kulianga kunyonga yize muyihasa kulingiwa muchikwasa asoko kwehuka kwivwa woma ni kulihulikila ha yuma yipema nyi muchilita. Yimwe yize muyihasa kulingiwa yili ha mushete uli ni mutwe unambe ngwo “ Matangwa a Kasula a Mwono wa Mutu.” Alioze, hi yuma yeswe ko ai twevwa muyihasa kusoloka kuli mweji, hanji kusoloka ha mashimbu amuwika. Chipwe chocho, kanji-kanji yino yakulingiwa kuli mieji anji.

Muze mutu twazanga mafwa, chili chipema kuhanjika ni masepa waze alihanyine hanga atukwase. Mutu yoze te wakumufunga ni asoko akwo katamba kunyingika ngwo, yipikalo yize apwile ni kupalika mutoki hiyinahu nawa iye keshi kumona lamba. Sakatanga wetu ni zango lieswe kakututakamisa ngwenyi, “afu kanyingikine nichimwe.”—Chilumbununyi 9:5.

YEHOVA NEYE KALI CHIKWASHI

Chili chipema kutayiza ukwaso wa akwetu

Kufuliela muli Zambi chili chipema, hi wika ko muze kwasala hakehe hanga usoko wetu afwe, alioze chipwe muze hafwa kulu. Iye makukwasa kupalikila mu maliji a ukwaso ni yitanga ya akwenu. Ndoreteya yamba ngwenyi, “Yingunyingika ngwami, chili chipema kutayiza ukwaso wa akwetu. Kwamba umwenemwene, twatambwile ukwaso unji. Yami ni lunga liami te tunanyingika ngwetu ukwaso weswe uze te twakutambula wapwile ngwe Yehova unambe ngwenyi: ‘Yami nguli hamwe ni yenu hanga ngunukwase.’ Kuchichi keza kavulama ukwaso wacho.”

Ewa, Yehova Zambi neye kali Chikwashi. Iye kananyingika kanawa yikola yize twakwivwa mumu kali Sakatanga wetu. Iye kali ni ndundo nawa kanazange kutukwasa ni kututakamisa muze mutupwa mu yipikalo. Kuhiana yeswayi, iye hanatulakenya ngwenyi, kwasala hakehe hanga akahwise kufwa ni kuhindwisa tununu a tununu a atu waze hanafu ali mu manyonga jenyi. (Yoano 5:28, 29; Usolwelo 21:3, 4) Chino muchikasolola maliji a postolo Paulu akwamba ngwo: ‘Yena kufwa, tachi je jilihi? Yena fuka, kukumba che chilihicho?’—1 A-Korindu 15:55.

^ kax. 2 Majina kaalumuna.