1, 2. (a) Kuchi tunanyingika ngwetu atu mahasa kupwa masepa ja Zambi? (b) Yika mutulilongesa mu mutwe uno?

Kukatuka ha shimbu lize twakusemuka ndo muze twakufwa, twakufupa zango. Atu kafupiwa kupwa ni usepa wa zango, hi wika ko zango lia ulo lize atu akusolola nyi mazanga kulimbata. Alioze yetu eswe twakufupiwa zango lia Yehova. Amwe keshi kutayiza ngwo atu mahasa kupwa ni usepa upema ni Zambi, mumu ngwo iye keshi kumoneka nawa ngwo kali mukwa-ndundo-jeswe. Alioze etu tunanyingika umwenemwene!

² Kupalikila mu Mbimbiliya, yetu tunanyingika ngwetu atu kakupwa masepa ja Zambi. Twatamba kulilongesa ku yilweza ya atu jacho. Mumu liaka? Mumu usepa ni Zambi uli chuma chilemu chize mutuhasa kupwa nacho ku mwono wetu. Kashika, mutulilongesa chilweza cha Apalahama. (Tanga Tiangu 2:23.) Kuchi chapwile mba iye apwe sepa hanji kasendo ka Zambi? Usendo wa Apalahama ni Zambi wakatukile ha ufulielo, nawa  te kamunyingika ngwo “tato ya waze eswe akufuliela.” (A-Roma 4:11) Amu mutulilongesa chilweza cha Apalahama, tulihulenu ngwetu, ‘Kuchi mutuhasa kwimbulula ufulielo wa Apalahama ni kukolesa usendo wetu ni Yehova?’

3, 4. (a) Lumbununa cheseko chinene cha ufulielo wa Apalahama. (b) Mumu liaka Apalahama azangile kuhana Izake ngwe chitapo?

³ Achinyonga Apalahama ni miaka 125, kanende hakehe-hakehe ni kukanduka ku mulundu. ^[1] (Tala maliji ali mushi.) Mwanenyi Izake kanamukaula munyima, iye kali ni miaka 25. Izake kanambata kunyi, Apalahama kanambata poko ni yuma yikwo yize iye mazachisa hanga awike nacho kahia. Wenyi wacho kota wapwile ukalu chinji kuli Apalahama. Shina ukalu wacho wapwile ha mukunda wa ushinakaji? Ka, mumu iye te uchili ni tachi. Alioze, wenyi wacho wapwile ukalu chinji, mumu Yehova kamwichile hanga ahane mwanenyi ngwe chitapo!—Uputukilo 22:1-8.

⁴ Chino kota chapwile cheseko chinene cha ufulielo wa Apalahama. Atu amwe kakwamba ngwo, Zambi kapwile ni mbunge yipi hakwita Apalahama hanga ahane mwanenyi ngwe chitapo. Akwo kakwamba ngwo, Apalahama kazangile kuchilinga mumu te keshi kuzanga mwanenyi. Atu kakwamba yuma yacho, mumu o keshi ni ufulielo nawa keshi kunyingika chize ufulielo wamwenemwene wapwa hanji chize wakukalakala. (1 A-Korindu 2:14-16) Alioze Apalahama te keshi kwononokena Zambi chamwononokena, te kananyingika yize analingi. Aye kwononokene kuli Zambi mumu te kakwete ufulielo wamwenemwene. Kanyingikine ngwenyi, Yehova kechi kuhasa kumwita hanga alinge chuma chize muchimunehena yinyengo ya mutolo. Apalahama kanyingikine ngwenyi, nyi mwononokena Yehova, iye mamuwahisa hamwe ni mwanenyi. Yika yakwashile Apalahama mba apwe ni ufulielo ukolo chichize? Chinyingi ni yuma yize amwene ku mwono wenyi.

5. Kuchi Apalahama ahashile kulilongesa hakutwala kuli Yehova, nawa yika chinyingi chacho chamukwashile kulinga?

⁵ Chinyingi. Apalahama kakolele mu mbonge ya Ure. Atu mu mbonge yacho te  kakuwayila tuzambi amahuza, ni tato neye che te akulinga. (Yoshua 24:2) Mba kuchi Apalahama anyingikine umwenemwene hakutwala kuli Yehova? Mbimbiliya yinasolola ngwo, Sheme mwana wa Noa kapwile usoko wa Apalahama. Nawa iye katwamine ndo muze Apalahama akumbanyishine miaka 150. Sheme kapwile umwe lunga wa ufulielo ukolo chinji, nawa kota iye mwe walwezele asoko jenyi hakutwala kuli Yehova. Kutushi ni ushindakenyo ha chikuma chacho, alioze muchihasa kupwa ngwo, kota Apalahama kalilongesele hakutwala kuli Yehova kupalikila muli Sheme. Yize Apalahama alilongesele ye yamukwashile kuzanga Yehova, nawa chinyingi chacho che chamukwashile kupwa ni ufulielo muli Yehova.

6, 7. Kuchi yuma yize Apalahama amwene yakolesele ufulielo wenyi?

⁶ Yuma yize amwene ku mwono wenyi. Kuchi yuma yize Apalahama amwene yakolesele ufulielo wenyi muli Yehova? Atu amwe kakwamba ngwo, manyonga kakutusongwela ku chize twakwivwa, nawa chize twakwivwa chakututwala ku yize twakulinga. Mbunge ya Apalahama yawahilile chinji ha yize alilongesele hakutwala kuli Zambi, chino chamukwashile kusa vumbi, “Yehova mwe Chitunda, Mwenya malilu ni hashi.” (Uputukilo 14:22) Mbimbiliya yinavuluka vumbi liacho ngwo, ‘vumbi lia Zambi.’ (A-Hepreu 5:7) Nyi mutuzanga kupwa ni usepa upema ni Zambi, twatamba kupwa ni vumbi lia Zambi. (Samu 25:14) Chino che chakwashile Apalahama kwononokena Yehova.

⁷ Zambi kalwezele Apalahama ni Sara hanga ahichike mbonge yo ya Ure ni kuya ni kutwama mu chifuchi cha yilambala. Ayo te hi akweze ko, nawa te matwama mu ma mbalaka ku mwono wo weswe. Chipwe ngwe, Apalahama te kananyingika ngwenyi, mamona lamba linji, nihindu aye yanunga ni kwononokena Yehova. Ha mukunda wa kwononoka chenyi, Zambi yamuwahisa ni kumufunga. Yehova te kakulamwina Apalahama ha yisuho yinji, chakutalilaho, muze amutambwile pwo lienyi mupema, Sara, mwono wenyi wapwile mu ponde ya kumushiha, Yehova ni chikomokeso cheswe yalamwina Apalahama ni Sara. (Uputukilo 12:10-20; 20:2-7, 10-12, 17, 18) Yuma yino Apalahama amwene, ye yamukwashile kukolesa ufulielo wenyi.

8. Kuchi mutuhasa kupwa ni chinyingi ni yuma yakulitakana nayo hanga tukolese usepa wetu ni Yehova?

⁸ Shina mutuhasa kupwa masepa apema a Yehova? Mba, mutuhasa kupwa! Ngwe Apalahama, ni yetu twatamba kulilongesa hakutwala kuli Yehova. Ni yetu mutuhasa kupwa ni chinyingi ni yuma yakulitakana nayo yize tunafupu ku mwono wetu. Musono, tuli ni  yuma yinji kuhiana yize Apalahama apwile nayo. (Daniele 12:4; A-Roma 11:33) Mu Mbimbiliya muli mwa too ni chinyingi hakutwala kuli “Chitunda, Mwenya malilu ni hashi.” Yuma yize twakulilongesa yakutukwasa kuzanga Yehova ni kumuvumbika chinji. Zango ni vumbi liacho kuli Zambi ye yakutukwasa hanga tumwononokene. Nyi mutuchilinga, mutumona ukwaso ni yiwape yenyi hali yetu, nawa yuma yacho yakulitakana nayo muyikolesa ufulielo wetu. Nyi mutulingila Yehova ni mbunge yeswe, etu mutupwa ni chiseke, sambukila, ni uwahililo. (Samu 34:8; Yishima 10:22) Nyi twapwa ni yinyingi yinji ni yuma yakulitakana nayo, usepa wetu ni Yehova muukola chinji.

9, 10. (a) Yika muyihasa kukwasa usepa mba ukole chinji? (b) Yika yinasolola ngwo Apalahama ni zango lieswe kakolesele usepa wenyi ni Yehova?

⁹ Usepa upema muuhasa kupwa ngwe limwe liwe lia ndando yinji. (Tanga Yishima 17:17.) Hi ngwe chikashi ko cha ndando yinji chize akuzachisa wika hanga apemese nacho chimwe chihela. Usepa uli ngwe chitemo chipema chize chafupiwa meya ni ufunge upema hanga chikole kanawa. Apalahama ni zango lieswe yafunga usepa wenyi ni Yehova. Kuchi iye achilingile?

¹⁰ Apalahama kanungine ni kukolesa uwyilo wenyi ni kwononokena Zambi. Chakutalilaho, muze ayile ku Kanana ni asoko jenyi hamwe ni tuvumbi twenyi, aye yanunga ni kwecha hanga Yehova a musongwele hakutwata ku yiyulo yinene ni yikehe-yikehe. Ha umwe mwaka muze Izake te kanda achisemuka, Apalahama te kali ni miaka 99, Yehova yamwita hanga atwale malunga eswe waze apwile ku zuwo lienyi ku mukanda. Shina Apalahama kayambashanyine hanji kwecha kulinga chuma chize iye amwichile? Ka, aye yafuliela muli Yehova nawa yalinga chuma chacho ha “tangwa lioliene.”—Uputukilo 17:10-23.

11. Mumu liaka Apalahama alipikalile ha yize te muyilingiwa ku Sondome ni Ngomora, nawa kuchi Yehova amukwashile?

¹¹ Apalahama kononokene kuli Yehova mashimbu eswe chipwe ha yuma yikehe, kashika usepa wo wakolele. Aye kanyingikine ngwenyi, mahasa kuhanjika ni Yehova hakutwala ku chuma cheswacho, chipwe kwita ukwaso muze te mapinda ni yuma yikalu chinji ku mwono wenyi. Chakutalilaho, muze Yehova ambile ngwenyi, manongesa mbonge ya Sondome ni Ngomora, chikuma chino chapinjishile chinji Apalahama. Mumu liaka? Mumu kevwile woma ngwenyi, atu a yitanga yipema mafwa hamwe ni yingulungulu. Kota kapwile nawa ni kwivwa woma wa muhwa-wenyi Lote ni usoko wenyi, waze te atunga Sondome. Apalahama kafulielele muli Yehova, “chisopa-mulonga wa akwa hashi eswe,” kashika ni kulikehesa cheswe iye yahanjika ni Yehova hakutwala ku chikuma chacho. Yehova kalihumikijile kuli sepa lienyi ni kumusolwela ngwenyi Iye kali mukwa-keke. Yehova yalumbununa ngwenyi chipwe muze maneha upatwilo, iye  masakula atu apema ni kwaalamwina.—Uputukilo 18:22-33.

12, 13. (a) Kuchi chinyingi ni yuma yize Apalahama amwene yamukwashile kulutwe lia matangwa? (b) Yika yinasolola ngwo Apalahama kafulielele muli Yehova?

¹² Chino chinasolola pundu ngwo chinyingi ni yuma yize Apalahama amwene yamukwashile kufunga usepa wenyi ni Yehova hanga ukole. Kashika kulutwe lia matangwa, muze Yehova echile Apalahama hanga ahane mwanenyi ngwe chitapo, aye yanyingika ngwenyi, Yehova kali chihumikiji, mukwa-keke, mungunu, nawa kafunga. Apalahama kapwile ni ushindakenyo ngwenyi, Yehova keshi kupwa susumuku chilianyi hanji mukalu! Mumu liaka tunambe chocho?

¹³ Muze te kanda achihichika tuvumbi twenyi, Apalahama yamba ngwenyi: “Salenu kuno ni chimbulu shimbu yami ni mwanami mutuya kuze. Mutuwayila mba mutwiza nawa kuno nuli.” (Uputukilo 22:5) Yika maliji wano a Apalahama te analumbunuka? Iye te kananyingika ngwenyi, mahana Izake ngwe chitapo, kuchi mba ambile ngwenyi mujifuna chimuwika, shina aye te kanaliongo nyi? Ka. Mbimbiliya yinambe ngwo Apalahama kanyingikine ngwenyi, Yehova kali ni uhashi wakuhindwisa Izake ku ufwe. (Tanga A-Hepreu 11:19.) Apalahama kanyingikine ngwenyi, Yehova kamwehele tachi hanga aseme mwana wacho chipwe ngwe iye ni Sara te hijapwa kulu tushinakaji. (A-Hepreu 11:11, 12, 18) Ha chino, aye yanyingika ngwenyi, kukushi nichimwe chuma chize Yehova kechi kuhasa kulinga. Apalahama kakanyingikine yize te muyilingiwa ha tangwa liacho. Alioze iye kapwile ni ufulielo ngwenyi nyi muchilingiwa, Yehova mahindwisa mwanenyi hanga yilakenyo yeswe ya Zambi te yimanunuke. Kashika Apalahama amuvulukile ngwo “tato ya waze eswe akufuliela”!

14. Yipikalo yika yena wakupwa nayo mu mulimo wa Yehova, nawa kuchi chilweza cha Apalahama muchihasa kukukwasa?

¹⁴ Musono, Yehova keshi kutwita hanga tuhane ana jetu ngwe yitapo, alioze iye kanatwite hanga twononokene shimbi jenyi. Ha mashimbu amwe, hanji kutuchikuhasa kunyingika kanawa mumu liaka iye anatwite hanga twononokene shimbi jenyi hanji muchihasa kupwa chikalu kujikaula. Ni yena hi unevu kama chocho? Kuli amwe, mulimo wa kwambujola wapwa ukalu chinji. Hanji ayo kakwivwa sonyi nawa chakwaapwila chikalu kuhanjika ni atu waze kanyingikine. Akwo kakwivwa sonyi ha kulisa ni atu waze akalakala no hamuwika ni waze akulilongesa no. (Kutuhuka 23:2; 1 A-Tesalonika 2:2) Muze mufupa kulinga chimwe chuma chikalu chinji, nyonga ha chilweza chipema cha ufulielo ni hamu lia Apalahama. Muze mutupukuna ha yilweza ya malunga ni mapwo wano aufulielo, chino muchihasa kutukolweza hanga twimbulule atu jacho ni kukundama kuli Sepa lietu, Yehova.—A-Hepreu 12:1, 2.

15. Mumu liaka mutuhasa kupwa ni ushindakenyo ngwetu Apalahama kakapwile ni kunyenganyana ha kwononokena Yehova ni ushishiko weswe?

¹⁵ Shina Apalahama kapwile ni kunyenganyana ha kwononokena shimbi ja Yehova? Mbimbiliya yinambe ngwo Apalahama kafwile “ni ukulwana upema; mukulwana wa miaka yinji.” (Uputukilo 25:8) Muze apwile ni miaka 175, Apalahama kanyongene chinji ha yuma yize amwene ku mwono wenyi nawa kevwile kuwaha chinji. Mumu liaka? Mumu usepa wenyi ni Yehova wapwile chuma chilemu chinji ku mwono wenyi. Kashika, muze mututanga ngwetu, kafwile ni “ukulwana upema,” chino kuchalumbunukine ngwo iye kakapwile ni usona wakutwama kulutwe lia matangwa.

16. Chiseke chika Apalahama makevwa mu paraisu?

¹⁶ Mbimbiliya yinambe ngwo, Apalahama “wataliletalile limbo lize lili ni fundamentu, lize chilangaji ni tungi yalio Zambi.” (A-Hepreu 11:10) Apalahama kafulielele ngwenyi limwe tangwa mamona limbo liacho, we Wanangana wa Zambi, uze mukayula hashi heswe. Nawa kumakapwamo! Achinyonga chiseke chize Apalahama makapwa nacho muze makatwama hano hashi mu paraisu ni kununga ni kukolesa usepa wenyi ni Zambi. Makawahilila chinji ha kunyingika ngwenyi, chilweza cha ufulielo wenyi chakwashile tuvumbi twa Zambi ha tununu twa miaka! Mu paraisu iye makanyingika ngwenyi chitapo cha ha Mulundu wa Moria chapwile chilweza cha chuma chinene. (A-Hepreu 11:19) Nawa iye makanyingika chize chinyengo evwile muze te anambe kuhana mwanenyi Izake, chakwashile tununu a tununu twa atu ashishika hanga anyingike chinyengo chize Yehova evwile muze ahanyine Mwanenyi, Yesu Kristu, ngwe ukuule hali atu. (Yoano 3:16) Chilweza cha Apalahama chakukwasa yetweswe hanga tulemese chinji ukuule, che chilweza chinene cha zango lize hanasolola!

17. Yika yetu eswe twatamba kulinga, nawa yika mutulilongesa ha mutwe uze muusulaho?

¹⁷ Hanji umwe ni umwe wa kuli yetu mahasa kukwata chiyulo cha kwimbulula chilweza cha ufulielo wa Apalahama. Chizechene ngwe Apalahama, ni yetu twatamba kupwa ni chinyingi hamwe ni yakulitakana nayo. Muze mutununga ni kulilongesa hakutwala kuli Yehova ni kumwononokena, mutumona chize iye akutuwahisa ni kutufunga. (Tanga A-Hepreu 6:10-12) Yehova mahasa kupwa sepa lietu ku miaka yeswe! Ha mutwe uze musulaho, mutukalilongesa yilweza ya atu ashishika atatu waze apwile ni usepa upema ni Zambi.