1, 2. (a) Kuchi akweze akwa-Kristu akuhasa kukumba jita yize akwasa ni Satana ni andemoniu? (Tala chizulie ha uputukilo.) (b) Yika mutuhengwola ha mutwe uno?

POSTOLO Paulu katesele akwa-Kristu ni maswalale. Yetu tuli mu yimwe jita, nawa akwa-kole jetu kali amwambwende! Alioze jita yacho kutushi kuyasa ni atu; tunayase ni Satana hamwe ni andemoniu jenyi. Ayo aputukile kulu kwasa jita yacho nawa kali ni utotombo unji wa kwasanawo jita. Kashika muchihasa kusoloka ngwe kutuchi kuhasa kuyikumba, chipi-chipi nyi tuli akweze. Shina akweze mahasa kukumba jita ni tujita wano a ndundo? Ewa, mahasa kuyikumba, mumu che akulinga! Mba kuchi akuhasa kuchilinga? Kakuchilinga ni ukwaso wa ndundo ja Yehova. Chikwo nawa, ngwe chize apwa maswalale waze akufumba kanawa, ayo ‘kakuzala mazalo a utale eswe a Zambi’ hanga alilulieke ku jita yacho.—Tanga A-Efwesu 6:10-12.

² Muze Paulu azachishile chilweza chacho, iye kota kanyongene ha uzalo wa maswalale A-Roma. (Yilinga 28:16) Ha  mutwe uno, mutuhengwolaho chilweza chacho chipema. Mutuhengwolaho nawa yuma yize akweze amwe akwamba hakutwala ku yipikalo ni yiwape yize yakwiza ha kuzala hita chihanda cha uzalo yetu wa ku spiritu.

3, 4. Kuchi umwenemwene wa Liji lia Zambi unalifu ni muya wa swalale Ka-Roma?

³ Tanga A-Efwesu 6:14. Muya wa swalale Ka-Roma wapwile ni utale uze te wa kufunga zalilo yenyi ni kukwata chikuto chenyi chilemu chihone kutekenga. Miya yimwe yapwile nawa ni chindalo muze te akusa katana ni mukwale. Nyi muya wamukwata kanawa mu zalilo, swalale te kakuhamuka ha kuya ku jita.

⁴ Ngwe uno muya, umwenemwene uze twakulilongesa mu Liji lia Zambi wa kutufunga ku malongeso a mahuza. (Yoano 8:31, 32; 1 Yoano 4:1) Nawa nyi twazanga chinji umwenemwene wa Liji lia Zambi, muchipwa chashi yetu kutwama kulita ni shimbi ja Zambi, hanji kuzala ‘chikuto’ chetu cha ululi. (Samu 111:7, 8; 1 Yoano 5:3) Chikwo nawa, nyi twanyingika kanawa umwenemwene wa Liji lia Zambi, mutupwa ni uhashi wa kukumba akwa-kole jetu.—1 Petulu 3:15.

5. Mumu liaka twatamba kuhanjika umwenemwene mashimbu eswe?

⁵ Amu twakulemesa umwenemwene wa Liji lia Zambi, kashika twakwononokena yize Mbimbiliya yakwamba ni kuhanjika umwenemwene mashimbu eswe. Mahuza kapwa umwe uta wambwende wa Satana. Mahuza kakupihisa lufuma wa yoze wakwaanjika ni yoze wakwaafuliela. (Yoano 8:44) Chipwe ngwe tuli yihenge, nihindu twakusa tachi hanga tweche kuhanjika mahuza. (A-Efwesu 4:25) Chino muchihasa kupwa chikalu. Abigail yoze uli ni miaka 18, yamba ngwenyi: “Kuhanjika umwenemwene ha mashimbu amwe chakupwa ngwe kuchishi ulemu, chipi-chipi nyi mutu mafupa kuhanjika mahuza hanga ehuke umwe mulonga.” Mba mumu liaka iye akusa tachi hanga ahanjike umwenemwene mashimbu eswe? Yamba ngwenyi: “Muze nakuhanjika umwenemwene nakupwa ni mbunge yitoma kumeso ja Yehova. Nawa yisemi ni masepa jami kananyingika ngwo mahasa kungujikijila.” Victoria, yoze uli ni miaka 23 yamba ngwenyi: “Nyi muhanjika umwenemwene ni kukalila yize wafuliela, akwenu mahasa kukukekuna. Alioze muyuka yiwape yipema: Makujikijila kuli akwenu, mupwa ni usepa upema ni Yehova, nawa makuvumbika kuli atu waze akukuzanga.” Shina wamona ulemu wa kuzala “muya wa umwenemwene” mashimbu eswe?

6, 7. Mumu liaka ululi anautese ni chikuto?

⁶ Chikuto cha swalale Ka-Roma kanji-kanji te kakuchilinga ni yimwe yipinji ya utale yize te akuvunga hanga yitakane ha pambo lienyi lieswe. Yipinji ya utale te kakuyitunga ni limwe kupu lize te likwete yisepekenyo hanga chikuto chilikwate kanawa. Ha yipaya yenyi hapwile utale uze te akutunga nawo ni kupu. Amu chikuto chacho te cha kumukinda kulisunga, kashika iye te katamba kuchihengwola mashimbu eswe hanga anyingike nyi hita chihanda chili mu chihela. Alioze chikuto  chacho chapwile ni kufunga mbunge yenyi ni yihanda yikwo ya mujimba hanga ahone kulemana ku katana hanji mwivi!

⁷ Shimbi jingunu ja Yehova, jize jakufunga “mbunge” hanji utu wetu wa mukachi, mutuhasa kujitesa ni chikuto chacho. (Yishima 4:23) Swalale Ka-Roma te kechi kuhasa kusumbakenya chikuto chenyi cha utale ni chize alinga ni yinjanja. Chizechene nawa, kutuchi keza kasumbakenya shimbi ja Yehova ja ululi ni manyonga jetu a uhenge hakutwala ku yize yalita. Yetwene kutuchi kuhasa kufunga kanawa mbunge yetu, mumu mana jetu akehe. (Yishima 3:5, 6) Kashika ha mashimbu eswe twatamba kuhengwola ‘chikuto’ chetu cha ululi hanga tunyingike nyi chinachifunga mbunge yetu.

8. Mumu liaka twatamba kwononokena shimbi ja Yehova?

⁸ Shina ha mashimbu amwe wakwivwa ngwe shimbi ja Yehova ja kukukinda kulinga yize wakuzanga? Daniel yoze uli ni miaka 21, yamba ngwenyi: “Ku shikola, alongeshi ni alongi-ni-akwetu kakungukekuna mumu nakutwama kulita ni shimbi ja Mbimbiliya. Kashika ha mashimbu amwe te nakuhonga ni kulema ku mbunge.” Alioze kuchi iye akwivwa musono? Yamba ngwenyi: “Namwene ulemu wa kutwama kulita ni shimbi ja Yehova. Mumu ‘masepa’ jami amwe kaputukile kunwa yuma yisasu; akwo yecha shikola. Chino chanehene yinyengo yinji hakumona chize mwono wo wapwile. Kwamba pundu, Yehova kakutufunga.” Madison yoze uli ni miaka 15, yamba ngwenyi: “Chakupwa chikalu kuli yami kukaula shimbi ja Yehova ni kwecha kukaula yize masepa jami akunyonga ngwo yipema nawa yalita.” Mba yika iye akulinga? Yamba ngwenyi: “Nakwiwuluka ngwami ngunambate jina lia Yehova nawa ngwami cheseko chacho chili wika uta uze Satana anazachisa hanga anguloze. Muze nakukumba kapinda wacho, nakwivwa kuwaha ku mbunge.”

9-11. (a) Sapato jika ja chilayi jize akwa-Kristu akuzala? (b) Yika muyihasa kutukwasa mba tulivwe kanawa muze tunambujola?

⁹ Tanga A-Efwesu 6:15. Swalale Ka-Roma te kechi kuhasa kuya ku jita chakuhona sapato. Sapato jacho te kakujilinga ni makupu atatu waze amipimbo, kashika japwile jikolo chinji. Alioze sapato jacho japwile nawa jipema, kashika swalale te akupwa ni shindakenyo ya kwenda najo chakuhona kuselumuka.

¹⁰ Sapato jize te akuzala maswalale A-Roma japwile ni kwaakwasa ku jita, sapato ja chilayi jize twakuzala musono jakutukwasa hanga twambujole “sango lipema lia sambukila.” (Izaia 52:7; A-Roma 10:15) Chipwe chocho ha mashimbu amwe chakufupiwa hamu linji mba twambujole sango lipema. Bo, yoze uli ni miaka 20, yamba ngwenyi: “Te nakwivwa woma wa kwambujola kuli alongi-ni-akwetu ku shikola. Kota napwile ni kwivwa sonyi. Kashika ni natala kunyima, kuchakapwile ni kumona yize ngulinga. Haliapwila,  ngunawahilila ha kwambujola kuli akwetu waze nakupwa no.”

¹¹ Akweze anji akwa-Kristu hananyingika ngwo kakulivwa kanawa muze malianga kulilulieka mba aye ni kwambujola. Kuchi muhasa kulilulieka? Julia yoze uli ni miaka 16, yamba ngwenyi: “Nakusa mikanda mu chiputa chami cha shikola, nawa nakufupa kunyingika manyonga ni ufulielo wa alongi-ni-akwetu ha kwaapanjika, mba ngumone mwakwaakwashila. Muze hinalilulieka, mba nguhanjika no ha yize muyaakwasa.” Makenzie yoze uli ni miaka 23, yamba ngwenyi: “Nyi uli chimbovu nawa wa kupanjika kanawa, munyingika yuma yize alongi-ni-akwenu akupalika ku mwono. Kashika nakusa tachi hanga ngutange yikuma yeswe yize akutuhwishila akweze. Chino chakungukwasa kusolwela waze nalilongesa no yimwe mu Mbimbiliya hanji ha jw.org hanga yaakwase.” Kulilulieka kanawa ha kwambujola chapwa ngwe tunazale “sapato” jize jinatute kanawa.

12, 13. ‘Mivi yika yimwe ya kahia’ yize Satana akuzachisa?

¹² Tanga A-Efwesu 6:16. Swalale Ka-Roma kapwile ni kumbata lukepwe yoze te ukwete  mambango awana. Lukepwe wacho te kakufuka swalale kukatuka ku yipaya ndo ha makungunwa ni kumufunga ku tutana, kunga ni mivi.

¹³ ‘Mivi yika ya kahia’ yize Satana mahasa kukwasa? Iye mahasa kulimika ni yena hakuhanjika mahuza hakutwala kuli Yehova. Satana kanazange hanga unyonge ngwe Yehova keshi kukuzanga nawa kukushi niumwe yoze wakulipikala ni yena. Ida, yoze uli ni miaka 19, yamba ngwenyi: “Kanji-kanji te nakwivwa ngwe Yehova keshi hakamwihi ni yami nawa keshi kuzanga kupwa Sepa liami.” Yika Ida, akulinga muze mevwa chocho? Yamba ngwenyi: “Kukunguluka chakungukwasa chinji kukolesa ufulielo wami. Napwile ni kuyako alioze te kuchishi kukumbulula, mumu te nakunyonga ngwami kukushi niumwe yoze mapanjika kumbululo liami. Haliapwila, nakululieka kukunguluka nawa nakusa tachi hanga ngukumbulule kaali hanji katatu. Chakupwa chikalu, alioze nakwivwa kuwaha nyi nakumbulula. Nawa mandumbu kakungukolweza chinji. Chochene, kukunguluka chakungukwasa kunyingika ngwami Yehova kakunguzanga chinji.”

14. Yika twalilongesa ha chilweza cha Ida?

¹⁴ Lukepwe wa swalale nihindu keshi kuya ni kutohwa. Alioze twalilongesa ha chilweza cha Ida ngwetu, ufulielo wetu kuushi kupwa chocho. Ufulielo wetu muhasa kwoka hanji kutepuluka, nawa muhasa kukola hanji kuzeya. Mumu chili kuzanga cha yetwene. (Mateu 14:31; 2 A-Tesalonika 1:3) Mba ‘lukepwe wetu wa ufulielo’ atufunge, twatamba kumupwisa munene ni kununga kumukolesa.

15, 16. Kuchi kutalatala chetu chinalifa ni chifulu?

¹⁵ Tanga A-Efwesu 6:17. Swalale Ka-Roma te kakuzala chifulu hanga afunge mutwe, kota ni kumeso. Yifulu yimwe yapwile ni chikwachilo chize te chakukwasa swalale hanga achimbate ku kwoko.

¹⁶ Ngwe chize chifulu chakufunga wongo wa swalale, “kutalatala chetu cha ulamwino” chakutufunga ku manyonga api. (1 A-Tesalonika 5:8; Yishima 3:21) Kutalatala chakutukwasa hanga tulihulikile ha yilakenyo ya Zambi ni kuhona kuzeya muze mutupalika mu yipikalo. (Samu 27:1, 14; Yilinga 24:15) Alioze nyi tunazange hanga kutalatala chetu chitufunge, chatamba kupwa chuma chilemu ku mwono wetu. Kashika twatamba kuzala ‘chifulu’ chetu ku mutwe, kutwatambile kuchimbata ku kwoko!

17, 18. (a) Kuchi Satana mahasa kutwonga ni kutuzula chifulu ku mutwe? (b) Kuchi mutuhasa kusolola ngwetu Satana keshi kutwonga?

¹⁷ Kuchi Satana mahasa kutwonga ni kutuzula chifulu ku mutwe? Tuchinyongenu ha yize iye afupile kulinga hali Yesu. Satana kanyingikine ngwenyi Yesu te mapwa mwanangana wa atu. Chipwe chocho, chitangu Yesu te mamona lamba ni kufwa. Nawa iye te mashimbwila mba amupwise Mwanangana ha shimbu lize Yehova te hanatese. Alioze Satana yamwaha uhashi wakuyula ha mashimbu waze-ene. Satana yamba ngwenyi nyi Yesu te malinga chimwe hanga amuwayile, hazehene iye te mapwa mwanangana wa hashi. (Luka 4:5-7) Satana nawa kananyingika ngwenyi Yehova hanalakenya kutwaha yuma yipema mu paraisu. Alioze twatamba kushimbwila chilakenyo chacho hanga chimanunuke, muze shimbu liacho kanda lichiheta mutuhasa kupwa ni yipikalo yinji. Chocho Satana matwaha uhashi wa kupwa ni mwono upema haliapwila. Iye kanazange hanga tuse kulutwe yuma yize twakuzanga ha kusa Mwanangana  wa Zambi ha chihela chamuchiali.—Mateu 6:31-33.

¹⁸ Akweze anji akwa-Kristu Satana keshi kuhasa kwonga. Chakutalilaho, Kiana, yoze uli ni miaka 20, yamba ngwenyi: “Ngunanyingika ngwami Wanangana wa Zambi che kutalatala chimuwika chize muchikahwisa lamba lietu lieswe.” Kuchi kutalatala chenyi chakumukwasa ha chize akunyonga ni ha chize akumbata mwono wenyi? Chakumukwasa kwiwuluka ngwenyi yuma ya hano hashi yili ya mashimbu akehe. Shimbu ase tachi hanga afupe lufuma wa hano hashi, Kiana kakuzachisa mashimbu ni tachi jenyi hanga alingile Yehova.

19, 20. Kuchi mutuhasa kululieka utotombo wetu hakuzachisa Liji lia Zambi?

¹⁹ Maswalale A-Roma te kakuzachisa tutana waze apwile ni usuhwe wa centimetru 50. Maswalale wano te kakwete utotombo wakuzachisa kanawa tutana jacho mumu te kakulifumba matangwa eswe.

²⁰ Postolo Paulu kambile ngwenyi Liji lia Zambi lili ngwe katana. Yehova hanatwehe lio. Alioze twatamba kulilongesa chize mutulizachisa hanga tukalile ufulielo wetu hanji kululieka manyonga jetu. (2 A-Korindu 10:4, 5; 2 Timoteu 2:15) Mba kuchi muhasa kululieka utotombo we? Sebastian, yoze uli ni miaka 21, yamba ngwenyi: “Nakusoneka versu ya hita kapitulu yoze mungutanga mu Mbimbiliya. Nakulinga katalilo wa versu jize nakuzanga chinji.” Chino chakumukwasa hanga anyingike kanawa chize Yehova akunyonga. Daniel yawezela ngwenyi: “Muze nakutanga Mbimbiliya, nakusakula versu jize ngunanyingika ngwami mujikwasa atu waze nakuwana mu munda. Hi namona ngwami atu kakutayiza sango lipema muze mamona ngwo yena wa kuzanga Mbimbiliya nawa wa kuyizachisa kanawa hanga waakwase.”

21. Mumu liaka kutwatambile kwivwila woma Satana ni andemoniu jenyi?

²¹ Ngwe chize twalilongesa ha yilweza ya akweze ha mutwe uno, kutwatambile kwivwila woma Satana ni andemoniu jenyi. Tunanyingika ngwetu ayo kakwete ndundo, alioze keshi ni ndundo jinji kuhiana Yehova. Nawa ayo kechi katambula mwono wa mutolo. Makaasa mu kamenga, ha Miaka Kanunu ya Kuyula cha Kristu ayo kechi kalinga upi niumwe hali atu, hi kusongo makwonona liakulu. (Usolwelo 20:1-3, 7-10) Hachino, hitwanyingika kanawa mukwa-kole wetu, yitaka yenyi ni manyonga jenyi. Ni ukwaso wa Yehova, mutuhasa kumana ngu ni kumukumba!