Kututuluka ha Chikuma

Kuya ha katalilo wa yikuma

Yehova Kakuzanga Waze ‘Akunyongonona ni Kwima Mihuko’

Yehova Kakuzanga Waze ‘Akunyongonona ni Kwima Mihuko’

‘Yize ha mavu apema, e noo, . . . akunyongonona ni kwima mihuko.’LUKA 8:15.

MIASO: 68, 72

1, 2. (a) Kuchi akututakamisa kuli mandumbu waze akwambujola mu ngiza jize atu anji keshi kwaapanjika? (Tala chizulie ha uputukilo.) (b) Kuchi Yesu ambile hakutwala ku kwambujola mu “limbo lienyi”? (Tala maliji mushi lia lifwo.)

SERGIO NI OLINDA kali mapionelu mu Estados Unidos. Eswe ni aali kali ni miaka kuhiana 80. Amu akuyiza molu chakwaapwila chikalu kwenda. Alioze ngwe chize te akulinga ha miaka yinji, ayo yaya ha chitanda haze hakupalika atu anji mu mbonge yo ha ola 7 ha chimene. Yamana hakamwihi ni utulilo wa tulela hanga ahane mikanda kuli atu waze anapalika. Atu anji yaalengulula, alioze Sergio ni Olinda yanunga ha chihela chacho ni kusehejela ni waze anaatale. Ha chingoloshi yafuna ku zuwo. Ha tangwa lize liasulileho, ha ola yoyene, ayo yaya nawa ha utulilo wa tulela. Yanunga ni kwambujola hita chimene ha matangwa asambano ha poso, yachilinga ha mwaka umuwika.

2 Ngwe Sergio ni Olinda, kuli nawa mandumbu anji waze akwambujola mu ngiza yo ha miaka yinji, chipwe ngwe atu jamo anji keshi kwaapanjika. Hanji ni yena wa kwambujola mu ngiza yamutapu au. Nyi chenacho, tunakuchichimieka, mumu wa kunyongonona ni kwambujola chipwe ngwe ngiza yacho yikalu. * (Tala maliji mushi lia lifwo.) Chilweza che chakutakamisa mandumbu anji, chipwe waze ali ni miaka yinji mu umwenemwene. Umwe kalayi wa mbonge yamba ngwenyi: “Muze nakwambujola ni mandumbu wano ashishika, nakupwa ni tachi mumu lia yilweza yo yipema.” Mukwo ngwenyi: “Ushishiko wo wa kungukolweza hanga ngunyongonone ni kwambujola ni hamu.” Mweka ngwenyi: “Yilweza yo ya kungwaha tachi jinji.”

3. Yihula yika yitatu mutushimutwina, nawa mumu liaka?

3 Mu mutwe uno mutukumbululamo yihula yitatu: (1) Mumu liaka ha mashimbu amwe mutuhasa kunenganyana? (2) Kwima mihuko yika chinalumbunuka? (3) Yika muyitukwasa mba tununge ni kunyongonona ni kwima mihuko? Kunyingika makumbululo a yihula yino muchitukolweza hanga tununge ni kulinga mulimo uze atuhele kuli Yesu.

MUMU LIAKA MUTUHASA KUNENGANYANA?

4. (a) Kuchi Paulu evwile mumu lia yitanga yipi ya A-Yunda? (b) Mumu liaka Paulu evwile chocho?

4 Shina muhasa kunenganyana mumu atu mu ngiza ye keshi kuzanga kupanjika sango ja Wanangana? Nyi chenacho, mutwe uno muukukwasa kunyingika chize postolo Paulu evwile. Iye kalingile miaka 30 mu mulimo wa kwambujola, nawa kakwashile atu anji kupwa akwa-Kristu. (Yilinga 14:21; 2 A-Korindu 3:2, 3) Nihindu, kakahashile kukwasa A-Yunda anji hanga apwe akwa-Kristu. Hachino, anji akuli ayo yalituna kupanjika Paulu, ni kumuhungumiona ha yisuho yinji. (Yilinga 14:19; 17:1, 4, 5, 13) Kuchi Paulu evwile mumu lia yitanga yino yipi? Iye yamba ngwenyi: “Nguli ni chinyengo chinene ni yikola yize kuyishi kuhola mu mbunge yami.” (A-Roma 9:1-3) Mumu liaka Paulu evwile chocho ku mbunge? Mumu iye te kakuzanga chinji atu ni mulimo wa kwambujola. Kwamba pundu, Paulu te kakuzanga chinji A-Yunda nawa kevwile yikola muze ayo alitunyine vumbi lia Zambi.

5. (a) Yika yakutulingisa mba twambujole? (b) Mumu liaka chinalite kunenganyana ha mashimbu amwe?

5 Ngwe Paulu, ni yetu twakwambujola kuli atu mumu twakwaazanga nawa twakuzanga chinji kwaakwasa. (Mateu 22:39; 1 A-Korindu 11:1) Hitwanyingika ku mwono wetu ngwetu, kulingila Yehova chapwa chuma chipema. Nawa twakuzanga kukwasa akwetu hanga no amone upeme wa kulingila Yehova ku mwono wo! Kashika twakwaakolweza hanga alilongese umwenemwene hali Yehova ni upale wenyi hali atu. Chapwa ngwe tunaatwalila chawana chipema ni kuliumba kuli ayo ngwetu: ‘Mala lisesa tayizenu kama chawana chino.’ Kashika muze malituna cho, chinalite kwivwa ‘yikola ku mbunge’ ngwe chize evwile Paulu. Twakwivwa yikola yacho, hi ko ngwo mumu twakuhona ufulielo, alioze mumu twakuzanga chinji atu. Kashika chipwe ngwe ha mashimbu amwe mutunenganyana, nihindu twakununga ni kwambujola sango lipema. Mutuhasa kutayiza nyonga lia Elena, yoze halinga miaka kuhiana 25 mu upionelu, yamba ngwenyi: “Mulimo wa kwambujola wapwa ukalu kuli yami. Alioze kukushi nawa mulimo ukwo uze mungulinga unahiane uno.”

KWIMA MIHUKO YIKA CHINALUMBUNUKA?

6. Chihula chika mutukumbulula ha mutwe uno?

6 Mumu liaka tuli ni shindakenyo ngwetu mutuhasa kwima mihuko yipema mu munda chipwe ngwe tunambujola kweswako? Mba tukumbulule chihula chino chilemu, mutushimutwina yishima yaali ya Yesu yize yinahanjika hakutwala ku “kwima mihuko.” (Mateu 13:23) Chishima chitangu cha munda wa vindera.

7. (a) Ha chishima cha Yesu, iya “njimi,” “vindera”, ni “mitango”? (b) Chihula chika chinafupiwa kumbululo?

7 Tanga Yoano 15:1-5, 8Ha chishima chino, Yesu yalumbununa ngwenyi Yehova kali “njimi,” iye mwene kali “vindera,” tumbaji twenyi kali “mitango.” * (Tala maliji mushi lia lifwo.) Mba hi yalweza apostolo jenyi ngwenyi: “Mu chuma chino machichimieka Tata, nyi munwima mihuko yinji; chocho kumunukapwa tumbaji twami.” Mba kwima mihuko yika chinalumbunuka? Ha chishima chino, Yesu kakambile pundu yize te yinalumbunuka mihuko yacho, alioze kasolwele yize muyitukwasa kuwana kumbululo lia chihula chino.

8. (a) Ha chishima cha Yesu, mumu liaka “kwima mihuko,” kuchalumbunukine kutayisa tumbaji aha? (b) Yuma yamutapu uka Yehova akutwita hanga tulinge?

8 Yesu yamba hakutwala kuli Tato ngwenyi: “Mitango yize yeswe muli yami kuyishi kwima mihuko, mayichiza.” Maliji wano kanalumbunuka ngwo mutuhasa wika kupwa tuvumbi twa Yehova nyi mutwima mihuko. (Mateu 13:23; 21:43) Kashika ha chishima chino, kwima mihuko kuchalumbunukine kutayisa tumbaji aha. (Mateu 28:19) Nyi chenacho, kachi Yela ja Yehova ashishika waze kanda achikwasa niumwe mutu kupwa kambaji ka Kristu te mapwa ngwe mitango yize kuyishi kwima mihuko. Alioze maliji wano kalumbunukine chocho! Mumu liaka? Mumu kutuchi kuhasa kupwisa atu tumbaji kutachi. Nawa Yehova kakwete zango. Kashika iye kechi katwita hanga tulinge chuma chize kutushi ni uhashi wa kuchilinga. Iye kakutwita wika yuma yize mutuhasa kulinga.—Shimbi Yamuchiali 30:11-14.

9. (a) Kuchi twakwima mihuko? (b) Chishima chika mutushimutwina nawa?

9 Kwima mihuko yika chinalumbunuka? Chino chili chuma chize yetweswe twatamba kulinga. Mulimo uka Yehova akuhana kuli tuvumbi twenyi? Uli mulimo wa kwambujola sango lipema lia Wanangana wa Zambi. * (Tala maliji mushi lia lifwo.) (Mateu 24:14) Chishima cha Yesu cha chikuwa chinasolola mulimo wacho zwalala. Chino che muchisulaho.

10. (a) Mbuto ni mavu ha chishima cha Yesu yika yinalumbunuka? (b) Yika yakwima ku chishachi cha tiliku?

10 Tanga Luka 8:5-8, 11-15. Ha chishima cha chikuwa, Yesu yamba ngwenyi, mbuto yinalumbunuka “liji lia Zambi,” hanji sango ja Wanangana wa Zambi. Mavu kanalumbunuka mbunge ya mutu. Mbuto yize yaholokele ha mavu apema yiyipwa ni miji nawa yiyipwa mutondo unene. Chocho, mutondo wacho ‘yiwima mihuko kulakaji (100) lia yisuho.’ Nyi mutondo wacho te chishachi cha tiliku, kachi te muwima mihuko yamutapu uka? Shina muwima wika yishachi ya tiliku? Ka, te muwima mbuto, yize muyikola ni kwima nawa yishachi ya tiliku. Ha chishima chino, lumbuto umuwika kemene mbuto 100. Yika chishima chino chinatulongesa hakutwala ku mulimo wetu wa kwambujola?

Kuchi ‘twakunyongonona ni kwima mihuko’? (Tala paragrafu 11)

11. (a) Yika chishima cha chikuwa chinatulongesa hakutwala ku mulimo wetu wa kwambujola? (b) Kuchi twakwima mbuto yaha?

11 Muze yisemi jetu akwa-Kristu hanji Yela akwo atulongesele sango ja Wanangana wa Zambi, chapwile ngwe, katumbile mbuto ha mavu apema. Ayo kanakawahilila muze amwene ngwo twatayiza umwenemwene. Mbuto yacho yiyinunga ni kukola, mba yiyima mihuko. Nawa, ngwe chishachi cha tiliku twatongola chize kuchishi kwima yishachi yaha, alioze cha kwima mbuto yaha, ni yetu nawa kutushi kutayisa tumbaji aha, alioze mbuto yaha. * (Tala maliji mushi lia lifwo.) Mba kuchi twakuchilinga? Hita shimbu mutuhanjika ni akwetu hakutwala ku Wanangana wa Zambi, chakupwa ngwe tunokesa ni kukuwa mbuto yize atumbile mu mbunge yetu. (Luka 6:45; 8:1) Kashika muze mutununga ni kwambujola sango ja Wanangana, acho ‘tunemi mihuko ya kunyongonona.’

12. (a) Yika twalilongesa ha chishima cha Yesu cha vindera ni cha chikuwa? (b) Kuchi wevwa ha longeso lino?

12 Yika twalilongesa ha chishima cha Yesu cha vindera ni cha chikuwa? Twalilongesa ngwetu, “kwima mihuko” kuchatalile wika ha chize atu mapanjika sango jetu. Alioze chinatale ha chize mutwambujola. Paulu kambile yimwe yalifwa ni yino ngwenyi: “Mutu ni mutu kumakatambula fweto yenyi mwene, nikulita ni kukilikita chenyi mwene.” (1 A-Korindu 3:8) Yehova matuwahisa hamukunda wa mulimo wetu, hi ha yize ko mutuzuka ku mulimo wacho. Matilda, yoze uli mu upionelu ha miaka 20, yamba ngwenyi, “Nakuwahilila ha kunyingika ngwami Yehova kakuwahisa tachi jetu.”

KUCHI MUTUHASA KUNYONGONONANI KWIMA MIHUKO?

13, 14. Kulita ni A-Roma 10:1, 2 yika yakwashile Paulu mba anunge ni kwambujola?

13 Yika muyitukwasa mba ‘tunyongonone ni kwima mihuko’? Mba tuwane kumbululo tuhengwolenu kanawa chilweza cha Paulu. Tunanyingika ngwetu Paulu kanenganyanyine mumu A-Yunda kalitunyine sango ja Wanangana wa Zambi. Chipwe chocho, Paulu kakechele kwaambulwila sango lipema. Iye yalumbununa chize te akwivwa hali A-Yunda jacho muze ambile ngwenyi: “Che kuzanga cha mbunge yami, ni kuliumba chami kuli Zambi hali ayo, hanga akawane ulamwino. Mumu nakushindakenya hali ayo ngwami, mbunge ali nayo ya kufupa Zambi, alioze hi nikulita ni chinyingi ko.” (A-Roma 10:1, 2) Mba mumu liaka Paulu anungine ni kwambujola?

14 Chitangu, Paulu yamba ngwenyi, “kuzanga cha mbunge” yenyi, che te chakumulingisa mba ambujole kuli A-Yunda. Paulu kazangile hanga ayo alilamwine. (A-Roma 11:13, 14) Chamuchiali, iye yavuluka ‘kuliumba chenyi kuli Zambi hali ayo.’ Paulu kaliumbile kuli Yehova hanga akwase hita Ka-Yunda atayize sango ja Wanangana. Chamuchitatu, Paulu ngwenyi: Ayo ‘kali ni mbunge ya kufupa Zambi.’ Paulu te kakumona upeme hali atu ni uhashi uze te ayo akwete wa kulingila Yehova. Kanyingikine ngwenyi A-Yunda waze te akwete mbunge ya kufupa Zambi te mapwa tumbaji a zango a Kristu, chizechene ngwe iye.

15. Kuchi mutuhasa kwimbulula Paulu? Hana yilweza.

15 Kuchi mutuhasa kwimbulula Paulu? Chitangu, twatamba kufupa atu “waze eswe Zambi hanafunjikila ku mwono wa mutolo.” Chamuchiali, twakwita kuli Yehova atukwase hanga tuwane atu a mbunge yipema waze matupanjika muze mutwaambulwila sango lipema. (Yilinga 13:48; 16:14) Yino ye alingile Silvana, yoze hi makumbanyisa miaka 30 mu upionelu. Yamba ngwenyi: “Shimbu kanda nguchiya ni kwambujola ku zuwo nilimwe mu ngiza yami, chitangu nakulemba kuli Yehova ni kumwita hanga angwehe nyonga lialita.” Ni yetu nawa twakulemba ni kwita angelo hanga atukwase kuwana atu waze matupanjika ni mbunge yeswe. (Mateu 10:11-13; Usolwelo 14:6) Robert, yoze uli mu upionelu ha miaka kuhiana 30, yamba ngwenyi, “chapwa chipema kukalakala hamwe ni angelo mumu ayo e ananyingika kanawa yize yinalingiwa ku mwono wa atu.” Chamuchitatu, twakusa tachi hanga tumone upeme hali atu ni uhashi uze ayo akwete wa kulingila Yehova. Carl, mukulwana wa mu chikungulwila yoze hanapapachisa ha miaka 50 kunyima yamba ngwenyi, “Nakutala chilayi chize muchihasa kusolola yitanga yipema ya mutu, ngwe kusehejela, mutapu wa kutala, hanji kuhula ni nyonga lialita.” Nyi twalinga chocho, mutuhasa ‘kunyongonona ni kwima mihuko’ ngwe chize alingile Paulu.

“KANDA ULITWAMINA”

16, 17. (a) Longeso lika mutuhasa kuwana ha Chilumbununyi 11:6? (b) Kuchi mulimo wetu wa kwambujola wakukwata hali waze akutumona?

16 Kanda tuvulama chize mulimo wetu wa kwambujola muukwata hali atu, chipwe muchisoloka ngwe niumwe keshi kutupanjika. (Tanga Chilumbununyi 11:6.) Atu kakutumona muze tunayi ni kwambujola. Ayo kakutumona ngwo twakuzala kanawa, tukwete vumbi nawa twakulivwashana ni akwetu. Yino muyihasa kwaakomwesa, hi kulutwe waze te akwete nyonga lipi hali yetu mahasa kupwa ni nyonga lialita. Sergio ni Olinda kamwene umwenemwene wa maliji wano.

17 Sergio yamba ngwenyi: “Mumu lia musongo wetu, ha shimbu limwe kutwakayile ni kwambujola ha chitanda. Muze twayileho waze te akutumona yaputuka kutuhula ngwo, ‘Yika yalingiwanga kuli yenu? Twanuvwilanga usona unji.’” Olinda yawezela ni chiseke cheswe ngwenyi: “Akwa-kwendesa mashinyi kapwile ni kututekula ni kwamba ngwo, ‘Au uli mulimo upema nwakulinga!’ Nawa te kakutwita mikanda.” Sergio ni Olinda kakomokene chinji muze umwe lunga ejile ku temba lio, yaaha muchita wa yitemo ni kwaalweza ngwenyi, nunalingi mulimo upema.

18. Mumu liaka watamba ‘kunyongonona ni kwima mihuko’?

18 Nyi ‘kuwalitwaminyine’ kulweza akwenu sango ja Wanangana wa Zambi, acho unalingi chihanda chinene cha ‘kwambujola sango lipema mu yifuchi yeswe.’ (Mateu 24:14) Ha yino yeswe, muhasa kuwahilila chinji mumu unanyingika ngwenyi unevwisa Yehova kuwaha. Iye kakuzanga eswe waze ‘akunyongonona ni kwima mihuko’!

^ kax. 2 Chipwe Yesu kambile ngwenyi kwambujola mu “limbo lienyi” chapwile chikalu. Maliji wano kali ha mikanda yiwana yize ya kuhanjika hakutwala ku mulimo wenyi wa kwambujola.—Mateu 13:57; Marku 6:4; Luka 4:24; Yoano 4:44.

^ kax. 7 Chipwe ngwe mitango ya chishima chino yinatale hali akwa-Kristu akuwayisa waze akwete kutalatala cha kuya mu malilu, nihindu ha chishima chino hali malongeso waze anatale tuvumbi eswe a Zambi.

^ kax. 9 Maliji “kwima mihuko” mahasa nawa kulumbunuka kwima “mihuko ya spiritu.” Hachino, ha mutwe uno ni uze muusulaho muyishindakenya “kwima mihuko ya mivumbo yetu” hanji kwambujola hakutwala ku Wanangana wa Zambi.—A-Ngalashia 5:22, 23; A-Hepreu 13:15.

^ kax. 11 Ha mashimbu akwo, Yesu kazachishile yilweza ya kukuwa ni kucha mbuto hanga alumbunune mulimo wetu wa kutayisa tumbaji.—Mateu 9:37; Yoano 4:35-38.