Kututuluka ha Chikuma

Kuya ha katalilo wa yikuma

MUTWE WAKULILONGESA 36

Lemesa Tachi ja Akweze

Lemesa Tachi ja Akweze

“Ulemu wa akweze—tachi jo.”—YISHI. 20:29.

MWASO 88 Ngulweze Kama Majila Je

CHIKUMA CHILEMU *

1. Yika twatamba kulinga muze tunayi ni kushinakajiwa?

MUZE tunayi ni kushinakajiwa, mutuhasa kwivwa woma wa kuhona kutuzachisa chinji mu ululikiso wa Yehova ngwe chize twapwile kunyima. Chipwe ngwe kutushi nawa ni tachi, nihindu mutuhasa kuzachisa mana ni utotombo uze twazuka mu ululikiso wa Yehova hanga tukwase akweze azachise kanawa tachi jo ni kupwa ni yiteli. Umwe ndumbu yoze hashimbula chinji ha ukulwana, yamba ngwenyi: “Muze te ngunayi ni kupwa kashinakaji, ngunakawahilila chinji ha kunyingika ngwami, mu chikungulwila mwapwile akweze ajama waze te malinga kanawa milimo.”

2. Yika mutulilongesa ha mutwe uno?

2 Ha mutwe wapalika, twalilongesanga chize akweze mahasa kuyuka nyi malikata ni mandumbu waze hashinakajiwa. Ha mutwe uno, mutulilongesaho yitanga yiwana yize mandumbu jetu tushinakaji mahasa kusolola. Yitanga yacho yili: kulikehesa, kuhomboka, kusakwilila ni kupwa yihanyi. Yitanga yino, muyikwasa mandumbu waze hashinakajiwa hanga akalakale hamuwika ni akweze. Nawa chino muchiyukisa chikungulwila cheswe.

PWAKO MUKWA-KULIKEHESA

3. Kulita ni A-Fwilipu 2:3, 4, kulikehesa yika chinalumbunuka, nawa kuchi muchihasa kukwasa mukwa-Kristu?

3 Mandumbu jetu tushinakaji katamba kupwa akwa-kulikehesa, mba akwase akweze. Mutu yoze wakulikehesa, kakumona akwo ngwo kamuhiana. (Tanga A-Fwilipu 2:3, 4.) Mandumbu waze akusolola chitanga chino kananyingika ngwo, milimo yinji mu chikungulwila mahasa kuyilinga mu majila alisa waze analite ni Mbimbiliya nawa akukalakala kanawa. Kashika mukwa-kulikehesa, keshi kushimbwila ngwo, mandumbu eswe alinge milimo yo mu chikungulwila kulita ni chize iye akuzanga. (Chilu. 7:10) Chipwe ngwe kali ni utotombo unji wa kulianyina ni akweze, nihindu ndumbu kashinakaji yoze wakulikehesa kananyingika ngwo, “kupwa cheswe cha hashi kuchinayi” ni kwalumuka. Kashika muchilita kusa tachi hanga ejilile ni yuma yaha.—1 Kori. 7:31.

Mandumbu jetu tushinakaji kali yihanyi nawa kakulongesa akwo yize ananyingika (Tala maparagrafu 4-5) *

4. Kuchi tulayi a mbonge akusolola yitanga yalifwa ni ya A-Levi?

4 Mandumbu jetu tushinakaji waze akulikehesa kananyingika ngwo, muze anayi ni kukuka, keshi kuhasa nawa kulinga milimo ngwe chize apwile ni kuyilinga. Chakutalilaho, tutalenu chilweza cha tulayi a mbonge. Muze akupwa ni miaka 70, kakwachiza mu mulimo wacho ni kwaha weka. Chino muchihasa kupwa chikalu kuli ayo, mumu te kakuzanga chinji kukwasa mandumbu jo mu yikungulwila. Ayo nihindu machinunga ni kuzanga mulimo wacho. Alioze, kananyingika ngwo, haliapwila mulimo wacho katamba kuulinga kuli akweze. Mandumbu wano, kakusolola yitanga ngwe yize A-Levi apwile ni kusolola mu Izalele. Ayo te kakwecha kukalakala mu tabernakulu muze te akupwa ni miaka 50. Chipwe chocho, uwahililo wo te kuushi kukatuka ha mulimo wacho. Ayo te kakulihulikila ha milimo yize mahasa kulinga, ni kusa tachi hanga akwase akweze. (Kwa. 8:25, 26) Yino ye yakulingiwa kuli tulayi a mbonge. Chipwe ngwe keshi kuhasa nawa kumeneka yikungulwila yinji ni kuyitakamisa, nihindu ayo kali chiwape chinene mu chikungulwila muze ali.

5. Yika walilongesa ha chilweza cha Dan ni Katie?

5 Tutalenu chilweza cha Dan, yoze wapwile kalayi wa mbonge ha miaka 23. Muze akumbanyishine miaka 70, iye ni mukwo-pwo Katie, yaatuma ngwe mapionelu alipwila. Kuchi ahashile kwijilila ni mulimo waha? Dan yamba ngwenyi, haliapwila kali ni milimo yinji kuhiana kunyima! Iye kakulinga milimo yize ali nayo mu chikungulwila, kakukwasa mandumbu hanga apwe tuvumbi, nawa kakufumba akwo hanga ambujole ha mbunga ni ku mazuwo ja ususu. Mandumbu jetu tushinakaji, chipwe ngwe nuli mu mulimo wa shimbu lieswe hanji ka, nihindu munuhasa kulinga yuma yinji hanga nukwase akwenu. Kuchi munuhasa kuchilinga? Ha kusa tachi hanga nwijilile ni mulimo wenu waha, kutesa yuma yaha yize munulinga, ni kulihulikila ha yize munuhasa kulinga hi ha yize ko kunuchi kuhasa.

PWAKO MUKWA-KUHOMBOKA

6. Mumu liaka chili chilemu kupwa mukwa-kuhomboka? Hana chilweza.

6 Mutu yoze wahomboka hanji walikehesa, kanyingika haze hasulila tachi jenyi. (Yishi. 11:2) Mumu lia kuhomboka, iye keshi kushimbwila kulinga yuma yize keshi kuhasa. Chino chakumukwasa kuwahilila ni kulinga kanawa mulimo wenyi. Mutuhasa kutesa mutu wahomboka ni mutu yoze unendesa kinga. Nyi mawana chau cha mitondo, yimwe muyalumuka, chekwamba, mafupiwa kusunuka ha kinga ni kuyipusa mba ahase kuzauka. Chipwe ngwe menda hakehe-hakehe, nihindu maya kulutwe kechi kuhiluka kunyima. Chizechene nawa, mutu yoze wahomboka kananyingika shimbu lia “kwalumuna” yimwe ku mwono wenyi mba ahase kulinga kanawa mulimo wa Yehova.—Fwili. 4:5.

7. Kuchi Bazilai asolwele ngwo kahomboka?

7 Tunyongenu ha chilweza cha Bazilai. Muze apwile ni miaka 80, Mwanangana Ndawichi yamwita hanga aye ni kutwama ku zuwo lienyi. Mumu lia kuhomboka hanji kulikehesa, Bazilai yalituna. Iye kanyingikine ngwenyi, te kechi kuhasa kulinga yuma yimwe mumu lia ushinakaji. Chocho, Bazilai yalweza Ndawichi hanga mukweze Chimame aye ha chihela chenyi. (2 Samue. 19:35-37) Chizechene ngwe Bazilai, mandumbu waze hashinakajiwa kakuwahilila chinji ha kuhana yimwe yiteli kuli akweze.

Mwanangana Ndawichi katayijile chiyulo cha Zambi muze amulwezele ngwenyi solomone mwe te matunga tembele (Tala paragrafu 8)

8. Kuchi Ndawichi asolwele ngwo kahomboka muze afupile kutungila Yehova zuwo?

8 Mwanangana Ndawichi neye kali chilweza chipema cha mutu yoze wahomboka hanji walikehesa. Iye kazangile chinji kutungila Yehova zuwo. Alioze Yehova yamulweza ngwenyi, chiteli chacho te machihana kuli mwanenyi. Ndawichi yatayiza chiyulo cha Yehova, nawa yalulieka yuma hanga akwase mulimo wacho. (1 Sango 17:4; 22:5) Ndawichi kakamwene ngwenyi, iye mwe te watela chiteli chacho mumu ngwo Solomone te “uchili mukweze.” (1 Sango 29:1) Ndawichi kanyingikine ngwenyi, zuwo liacho te malitunga mumu lia ukwaso wa Yehova, hi ko ngwo mumu lia ukulwana hanji yinyingi ya waze te malinga mulimo wacho. Chizechene ngwe Ndawichi, musono mandumbu waze hashinakajiwa, kananungu ni kulihana chinji mu mulimo wa Yehova chipwe ngwe keshi nawa ni yiteli yize apwile nayo. Ayo kananyingika nawa ngwo, Yehova mawahisa akweze waze analingi milimo yize ayo apwile ni kulinga.

9. Kuchi umwe ndumbu wa mu Komite ya Mutango asolwele ngwo kahomboka?

9 Chimwe chilweza chipema cha ha matangwa jetu cha ndumbu yoze wasolwele ngwo, kahomboka chili cha Shigeo. Ha mwaka 1976, muze te ali ni miaka 30, yamutongola hanga akalakale mu Komite ya Mutango. Ha mwaka 2004, yapwa kasongo wa Komite ya Mutango. Hakupalika cha mashimbu, iye yamona ngwo keshi nawa ni tachi ngwe jize apwile najo kunyima, nawa te keshi kuhasa kulinga milimo ni kawashi ngwe chize apwile ni kulinga. Hachino, Shigeo yalemba ha chikuma chacho, nawa yanyonga nyi muchilita hanga umwe ndumbu mukweze alinge mulimo wacho. Musono, ndumbu Shigeo keshi nawa kasongo wa Komite ya Mutango, alioze kananungu ni kukalakala mu Komite ya Mutango. Ngwe chize twamona ha chilweza cha Bazilai, Mwanangana Ndawichi ni Shigeo, mutu yoze wakulikehesa nawa wahomboka, keshi kulihulikila ha yize akweze keshi kuhasa kulinga, alioze kakulihulikila ha yize ayo mahasa kulinga. Iye keshi kwamona ngwe akwa-kole jenyi, alioze kakwamona ngwe akwa-milimo-ni-akwo.—Yishi. 20:29.

PWAKO NI KUSAKWILILA

10. Kuchi mandumbu jetu tushinakaji atamba kumona akweze mu chikungulwila?

10 Kuli mandumbu waze hapwa tushinakaji, akweze kali yawana ya Yehova nawa kakusakwilila chinji ha yeswe yize akweze akulinga. Muze mandumbu jetu tushinakaji anayi ni kuhonga, kakuwahilila ha kunyingika ngwo mu chikungulwila muli akweze waze ali ni tachi ni mbunge ya kulihana hanga alinge milimo yeswayo.

11. Kuchi Rute 4:13-16, unasolola ngwo chili chipema kutayiza ukwaso wa akweze?

11 Mu Mbimbiliya, Noemi kali chilweza chipema cha kashinakaji yoze wasolwele usakwililo. Iye katayijile ukwaso wa Rute tembwa-mwanenyi yoze te mukweze. Ku uputukilo, Noemi kalwezele Rute hanga ahiluke kumahio. Alioze muze Rute anakalalaminya Noemi ni kumwita hanga aye chimuwika ku Mbeteleme, Noemi yatayiza ukwaso wa Rute. (Rute 1:7, 8, 18) Chino chapwile chiwape chinene kuli mapwo wano aali! (Tanga Rute 4:13-16.) Mandumbu jetu tushinakaji waze akulikehesa kakwimbulula chilweza cha Noemi.

12. Kuchi postolo Paulu asolwele usakwililo wenyi?

12 Postolo Paulu kapwile ni kusakwilila ha ukwaso uze apwile ni kumwaha. Chakutalilaho, iye kanakasakwilila akwa-Kristu a mu Fwilipu ha yawana yize anakamutumina. (Fwili. 4:16) Iye nawa kanakasakwilila ha ukwaso uze amuhele kuli Timoteu. (Fwili. 2:19-22) Chikwo nawa, Paulu kanakasakwilila Zambi mumu lia mandumbu waze ayile ni kumutakamisa muze te anamutwala mu zuwo lia ususu ku Roma. (Yili. 28:15) Paulu kapwile chikilikita yoze wapwile ni kuya mu wenyi wa tando jinji hanga ambujole ni kukolweza mandumbu mu yikungulwila. Chipwe chocho, iye kapwile ni kutayiza ukwaso wa mandumbu jenyi a ku ufulielo chakuhona kulisuta.

13. Kuchi mandumbu jetu tushinakaji mahasa kusolola usakwililo wo kuli akweze?

13 Nyi hiwapwa kashinakaji, kuli majila anji waze muhasa kusolwelamo ngwo, wakusakwilila akweze a mu chikungulwila chenu. Chakutalilaho, akweze amwe mahasa kulihana hanga akumbate mu mashinyi ni kukutwala ha chisalo hanga ulande yuma hanji kukulingila yuma yikwo. Hachino, pwako ni kusakwilila ni kutayiza ukwaso wo. Mona ukwaso wacho ngwe zango lia Yehova hali yena. Nyi wachilinga, muchikukwasa hanga ulikate ni ndumbu yoze wakukwasa. Chikwo nawa, solola zango hali masepa je akweze waze anayi ni kukola ku ufulielo. Lweza akweze ngwo, wakuwahilila chinji ha tachi jize ayo akusa hanga alinge milimo yinji mu chikungulwila. Nawa nyi muchilita, alweze yuma yize wapalikile ku mwono we. Nyi wachilinga, musolola ngwo ‘unasakwilila’ Yehova mumu lia akweze waze akokele mu chikungulwila.—Kolo. 3:15; Yoa. 6:44; 1 Tesa. 5:18.

PWAKO CHIHANYI

14. Kuchi Mwanangana Ndawichi asolwele ngwo kali chihanyi?

14 Chilweza cha Mwanangana Ndawichi, chinasolola chitanga chikwo chilemu chize mandumbu jetu tushinakaji atamba kupwa nacho: kupwa yihanyi. Mba atunge tembele, iye kahanyine mbongo jinji ni yikwata yikwo yilemu ya ku upite wenyi. (1 Sango 22:11-16; 29:3, 4) Kachilingile chipwe ngwe kanyingikine ngwenyi, mwanenyi Solomone mwe te mapwa ni lufuma wa kutunga tembele yacho. Ha matangwa wano, hanji kutushi nawa ni tachi ja kutunga Mazuwo a Wanangana. Chipwe chocho, mutuhasa kukwasa mulimo uno wa kutunga ha kuhana milambu kulita ni uhashi wetu. Chikwo nawa, mutuhasa kukwasa akweze hanga ayuke ha yinyingi yize twazuka mu mulimo wa Yehova.

15. Yuma yika yipema yize postolo Paulu alongesele Timoteu?

15 Ha chikuma cha kupwa chihanyi, tunyongenu ha chilweza chize postolo Paulu ahichikile. Iye ketele Timoteu hanga alinge nenyi hamuwika mulimo wa mishionaliu. Paulu yalongesa mukweze yono majila waze iye apwile ni kuzachisa hanga ambujole ni kulongesa. (Yili. 16:1-3) Fumbo lize iye ahanyine kuli Timoteu, liamukwashile kwambujola kanawa ni kupwa longeshi mupema wa sango lipema. (1 Kori. 4:17) Timoteu neye kazachishile majila waze Paulu amulongesele hanga afumbe akwo.

16. Mumu liaka ndumbu Shigeo afumbile akwo?

16 Musono, mandumbu jetu waze hapwa tushinakaji keshi kwivwa woma ngwo, mahona ulemu mu chikungulwila nyi mafumba akweze. Chakutalilaho, ndumbu Shigeo yoze hitwatongola, kalingile miaka yinji ni kufumba mandumbu aha a mu Komite ya Mutango. Iye kachilingile mumu kanyingikine ngwenyi, chino te muchikwasa mulimo wa kwambujola mu chifuchi cho. Hamukunda wa chino, ha shimbu lialita, yikusoloka umwe ndumbu afumbile kanawa yoze te mamusalakana ngwe kasongo wa Komite ya Mutango. Ndumbu Shigeo, kananungu ni kulweza mandumbu aha sango ja mulimo uze alinga ha miaka kuhiana 45 mu Komite ya Mutango. Mandumbu ngwe wano, kali chiwape chinene kuli atu ja Zambi!

17. Kulita ni Luka 6:38, yika mandumbu jetu tushinakaji mahasa kuhana kuli akwo?

17 Yenu mandumbu jetu tushinakaji, nuli chilweza chinasolola pundu ngwo, mutuhasa kuwahilila ku mwono nyi mutulingila Yehova ni ufulielo hamwe ni ushishiko. Yenu nunanyingika pundu chize yuma te yakulingiwa ku mashimbu akunyima. Alioze haliapwila nunanyingika nawa ngwo, chili chilemu kwijilila ni mulali waha wa kulingilamo yuma. Chikwo nawa, yenu mandumbu jetu tushinakaji waze apapachisa ha matangwa wano, munuhasa kulinga yuma yinji. Munuhasa kulweza akwenu uwahililo uze nuli nawo ha kunyingika Yehova ku ushinakaji. Akweze mawahilila chinji ha kwivwa sango jenu ni yuma yize nwalilongesele. Nyi munupwa ‘yihanyi’ ha kulweza akweze sango ja ku mwono wenu, Yehova manuwahisa chinji.—Tanga Luka 6:38.

18. Kuchi mandumbu jetu tushinakaji ni akweze mahasa kulikwasa?

18 Nyi akweze ni tushinakaji mapwa masepa, ayo mahasa kulikwasa umwe ni mukwo. (Roma 1:12) Hita chizavu chili ni chuma chilemu chize chizavu chikwo keshi nacho. Mandumbu jetu tushinakaji kali ni mana ni yinyingi yinji yize azuka ha kupalika cha miaka. Akweze no kali ni tachi jinji. Muze mandumbu jetu tushinakaji ni akweze akukalakala hamuwika ngwe masepa, ayo kakuhalisa Tata yetu wa mu malilu, nawa kakupwa chiwape chinene kuli mandumbu eswe mu chikungulwila.

MWASO 90 Tulikolwezenu Umwe ni Mukwo

^ kax. 5 Chili kuyuka chinene kupwa ni akweze anji mu yikungulwila waze akulihana hanga akwase ululikiso wa Yehova. Mandumbu waze hashinakajiwa, chipwe ngwe kali a ku munyachi weswawo, nihindu mahasa kukwasa akweze hanga azachise tachi jo mu mulimo wa Yehova.

^ kax. 55 ULUMBUNWISO WA YIZULIE: Umwe kalayi wa mbonge hakumbanyisa miaka 70, hachino, iye ni mukwo-pwo kaaha chiteli chaha. Ayo kanazachisa mana ni yinyingi yize azuka ha miaka yeswayi hanga afumbe akwo mu chikungulwila chize ali.