Kututuluka ha Chikuma

Kuya ha katalilo wa yikuma

MUTWE WAKULILONGESA 32

Zango Lienu Likalumbame

Zango Lienu Likalumbame

“Chino nakulemba: hanga zango lienu likalumbame nikuliwezela mu yinyingi yeswe ni mana.”—FWILI. 1:9.

MWASO 106 Pwenu ni Kusolola Zango

CHIKUMA CHILEMU *

1. Aya akwashile kuputuka chikungulwila mu Fwilipu?

MUZE postolo Paulu, Saila, Luka ni Timoteu ahetele mu Fwilipu mbonge yize te akuyula kuli A-Roma, o yawana atu anji waze te akuzanga sango ja Wanangana. Mandumbu wano awana, yakwasa kuputuka chikungulwila, chocho tumbaji eswe yaputuka kulikungulula, kota chino chapwile ni kulingiwa ku zuwo lia Lindia umwe pangi chihanyi.—Yili. 16:40.

2. Yeseko yika mandumbu apalikile mu chikungulwila cha mu Fwilipu?

2 Ha mashimbu akehe, chikungulwila chacho chaha yichipalika mu yeseko. Satana yalingisa atu amwe kupwa ni kole, chocho yaputuka kulimika ni mulimo wa kwambujola. Paulu ni Saila yaakwata, yaalamba shikote ni kwasa mu zuwo lia ususu. Muze aatuswile, o yameneka mandumbu waze aha ni kwatakamisa. Hachino, Paulu, Saila ni Timoteu yayakwo, alioze Luka kota yanunga mu Fwilipu. Kuchi chikungulwila chino chaha chahashile kukumba yeseko? Ni ukwaso wa spiritu yisandu, mandumbu wano aha yanunga ni kuwayila Yehova ni mbunge yeswe. (Fwili. 2:12) Kwamba pundu, Paulu kevwile kuwaha chinji!

3. Kulita ni A-Fwilipu 1:9-11, yika Paulu etele mu yilemba yenyi?

3 Hakupalika cha miaka kumi, Paulu yasonekena chikungulwila cha A-Fwilipu mukanda. Mu mukanda wacho, mutuhasa kuwanamo zango lize te Paulu akwete hali mandumbu jenyi. Yasoneka ngwenyi: “Nakunuvwila usona mu zango lia Yesu Kristu.” (Fwili. 1:8) Mu mukanda wacho, Paulu yamba ngwenyi, te kakwalembela chinji. Iye ketele kuli Yehova aakwase hanga zango lio lilumbame, asele shindakenyo ha yuma yahiana ulemu, apwe keshi kapalia, ahone kutalingisa akwo ni kununga ni kwima mihuko ya ululi. Ni musono, mutuhasa kulilongesa yuma yinji ha maliji wano a Paulu. Hachino, tutangenu yize Paulu asonekenene A-Fwilipu. (Tanga A-Fwilipu 1:9-11.) Kusulaho, mba hi mutuhengwola yikuma yize iye atongwele ni kushimutwina chize mutuhasa kuyikaula ku mwono wetu.

LUMBAMISENU ZANGO LIENU

4. (a) Kulita ni 1 Yoano 4:9, 10, kuchi Yehova asolwele zango lienyi hali yetu? (b) Zango lietu kuli Zambi, kuchi liatamba kupwa?

4 Yehova kasolwele zango lienyi hali yetu ha kutuma Mwanenyi hano hashi hanga afwe mumu lia shili yetu. (Tanga 1 Yoano 4:9, 10.) Zango lize Zambi akwete hali yetu, liakutulingisa hanga ni yetu tumuzange. (Roma 5:8) Mba zango lietu kuli Zambi kuchi liatamba kupwa? Yesu kakumbulwile chihula chino muze alwezele Ka-Fariseu ngwenyi: “Ukazange Mwene Zambi ye ni mbunge ye yeswe, ni mwono we weswe, ni kunyonga che cheswe.” (Mateu 22:36, 37) Twatamba kuzanga Zambi ni mbunge yetu yeswe. Hachino, zango lietu kuli iye liatamba kukola hita tangwa. Paulu kalwezele A-Fwilipu ngwenyi, zango lio “likalumbame nikuliwezela.” Yika twatamba kulinga mba tukolese zango lietu kuli Zambi?

5. Yika muyihasa kukolesa zango lietu?

5 Mba tuzange Zambi, twatamba kumunyingika kanawa. Mbimbiliya yinambe ngwo: “Yoze keshi zango, kanyingikine Zambi; mumu Zambi iye zango.” (1 Yoa. 4:8) Postolo Paulu kambile ngwenyi, zango lietu kuli Zambi mulikola nyi mutupwa ni “yinyingi yeswe ni mana” hali Iye. (Fwili. 1:9) Muze twaputukile kulilongesa Mbimbiliya, yituputuka kuzanga Zambi chipwe ngwe te kutwanyingikine yitanga yenyi yeswe. Hakupalika cha mashimbu, yitulilongesa yuma yinji hali Yehova, chocho zango lietu hali iye yiliputuka kukola hita shimbu. Kashika, kulilongesa Mbimbiliya hita tangwa ni kupukuna ha yize tunatange yikwete ulemu ku mwono wetu!—Fwili. 2:16.

6. Kulita ni 1 Yoano 4:11, 20, 21, mutapu uka uze mutuhasa kwokeselamo zango lietu?

6 Zango lize Zambi akwete hali yetu mulitulingisa hanga tuzange mandumbu jetu. (Tanga 1 Yoano 4:11, 20, 21.) Hanji mutunyonga ngwetu, kuzanga mandumbu jetu muchihasa kupwa chashi, mumu ngwo twakuwayila Yehova nawa twakusa tachi hanga twimbulule yitanga yenyi. Nawa twakwimbulula chilweza cha Yesu, yoze watuzangile ha kuhana mwono wenyi hali yetu. Alioze ha mashimbu amwe, kwononokena shimbi ya kulizanga umwe ni mukwo chakukaliwa chinji. Tutalenu chilweza cha mandumbu mu chikungulwila cha A-Fwilipu.

7. Yika twalilongesa ha chiyulo chize Paulu ahanyine kuli Evotia ni Sentiki?

7 Evotia ni Sentiki kakalakalile ni mbunge yeswe hamwe ni postolo Paulu. Kota, o kechele kapalia yoze apwile nenyi hanga apihise usepa wo. Kashika, muze Paulu asonekene mukanda wenyi kuli A-Fwilipu, iye yahanjika pundu ha kuvuluka Evotia ni Sentiki ni kwaha chiyulo ngwenyi, “akapwe ni mbunge yimuwika.” (Fwili. 4:2, 3) Paulu kahanyine nawa chiyulo chikwo mu chikungulwila cheswe ngwenyi: “Lingenu yuma yeswe hi nikulinyenyeta ko, hanji kulihangujola.” (Fwili. 2:14) Kwamba pundu, chiyulo chino chapwile chipema, hi wika ko kuli mapangi wano aali, alioze kuli mandumbu eswe mu chikungulwila. Hachino, mandumbu mu Fwilipu kamwene ulemu wa kulizanga umwe ni mukwo.

Mumu liaka twatamba kusa tachi hanga tumone yitanga yipema ya mandumbu jetu? (Tala paragrafu 8) *

8. Yika muyihasa kupihisa zango lize tukwete hali mandumbu jetu, kuchi mutuhasa kwehuka ponde yacho?

8 Chizechene ngwe Evotia ni Sentiki, zango hali mandumbu jetu mulihasa kukekema hamukunda wa kulihulikila wika ha tupalia two. Tulieswe twakuhengesa hita tangwa. Alioze, nyi twalihulikila ha tupalia twa akwetu, zango lize tukwete hali ayo mulitepuluka. Chakutalilaho, achinyonga ngwe umwe ndumbu kavulama kukwasa ku komba mu Zuwo lia Wanangana, acho yena muhasa kupihilila. Hachino, muputuka kwiwuluka tupalia eswe waze ndumbu wacho akulinga. Chitanga chino, muchikutwala upihilile chinji ni kutepulula zango lize ukwete hali ndumbwe. Nyi tangwa limwe mupalika mu cheseko chamutapu au, iwuluka chikuma chino: Yehova kakumona uhenge wa ndumbwe ni wa yena. Chipwe chocho, iye kakuzanga ndumbu wacho ni yena nawa kakukuzanga. Hachino, chili chipema kwimbulula Yehova ni kununga kulihulikila ha yitanga yipema ya mandumbu jetu. Muze twakusa tachi hanga tuzange mandumbu jetu, twakupwa alinunga.—Fwili. 2:1, 2.

“YUMA YAHIANA” ULEMU

9. Yuma yika “yahiana” ulemu yize Paulu atongwele mu mukanda wenyi kuli A-Fwilipu?

9 Spiritu yisandu yinakasongwela Paulu kulweza A-Fwilipu ni akwa-Kristu akwo eswe hanga ase “shindakenyo ha yuma yahiana” ulemu. (Fwili. 1:10) Yuma yacho yahiana ulemu yili yino, kupwisa jina lia Zambi lisandu, kumanunuka cha upale wenyi ni sambukila hamwe ni kulinunga mu chikungulwila. (Mateu 6:9, 10; Yoa. 13:35) Nyi chamwenemwene twakuzanga Yehova, yuma yino muyipwa nawa ni ulemu unji ku mwono wetu.

10. Yika twatamba kulinga mba Yehova atumone ngwo kutushi kapalia?

10 Paulu nawa kambile ngwenyi, “nukapwe akwa kutuwika ku mbunge” hanji kunushi kapalia. Chino, kuchalumbunukine ngwo twatamba kupwa angunu. Yetu kutuchi kuhasa kupwa angunu ngwe Yehova Zambi. Alioze, nyi mutusa tachi hanga tukolese zango lietu ni kusela shindakenyo ha yuma yahiana ulemu, Yehova matumona ngwo kutushi kapalia. Mutuhasa kusolola zango lietu, muze mutusa tachi hanga tuhone kutalingisa akwetu.

11. Mumu liaka twatamba kwecha kutalingisa akwetu?

11 Kusulaho, Paulu yatoweza ngwenyi, kanda nupwa chitalingiso kuli akwenu. Kuchi mutuhasa kutalingisa akwetu? Muchihasa kupwa ha kusakula yiheho, mazalo, hanji mulimo. Hanji mutulinga chuma chize kuchalimikine ni shimbi ja Yehova. Alioze, nyi chuma chize tunazange kulinga muchitalingisa akwetu, acho twatamba kukeya. Yesu kambile ngwenyi, shinaho kutukasa liwe linene mu kota ni kutushimbamisa ha jinga lia kalunga-lwiji, kuhiana kutalingisa umwe wa kuli mapanga jenyi.—Mateu 18:6.

12. Yika twalilongesa ha chilweza cha alunga ni pwo waze te pionelu?

12 Tutalenu chize amwe alunga ni pwo waze te pionelu akawile utowezo uno wa Yesu. Mandumbu wano, kapwile mu chikungulwila chimuwika ni alunga ni pwo waze te machaapapachisa. Mandumbu wano aha, hita umwe wa kuli ayo kakolele mu usoko uze te keshi kulinga yuma chamulingila. Hachino, ayo te kakunyonga ngwo akwa-Kristu katambile kuya mu mazuwo akutalila yinema (cinema) chipwe ngwe matalamo chinema chize kuchishi upi niumwe. Limwe tangwa, mapionelu yaya mu cinema, alioze muze mandumbu waze aha achivwile o yevwa kupihia. Hanyima, muze mapionelu achinyingikine, o yecha kuya ku cinema ndo haze mandumbu wano aha te mafumba shimbi ya mbunge yo ni kujama. (Hepre. 5:14) Ha kulinga chino, o yasolola ngwo te kakuzanga mandumbu jo mu ufulielo hi ni maliji wika ko, alioze ni yitanga nawa.—Roma 14:19-21; 1 Yoa. 3:18.

13. Kuchi mutuhasa kutwala umwe ndumbu kulinga shili?

13 Mutapu ukwo uze mutuhasa kutalingishilamo umwe ndumbu, uli kuhanjika chimwe chize muchimutwala kulinga shili. Kuchi chino muchihasa kulingiwa? Tuchinyongenu ha chilweza chino: umwe longi wa Mbimbiliya, masa tachi hanga eche ndako ya kunwa walwa unji, chocho mamona ngwo muchilita kulitwamina kunwa walwa. Hachino, malumuna yitanga yenyi ni kumupapachisa. Kulutwe, umwe ndumbu mu chikungulwila masanyika ndumbu wacho ku zuwo lienyi. Nawa mamwaha walwa ni kumwamba ngwenyi: “Haliapwila hakupapachisa, yena uli ni spiritu yisandu ya Yehova. Muhuko umwe wa spiritu yisandu uli kulihumikiza. Nyi walihumikiza, yena muunwa walwa cha kuhona kuhianyisa.” Chino chili chiyulo chipi chinji! Achinyonga yize muyilingiwako nyi ndumbu yono makaula chiyulo chino.

14. Kuchi kukunguluka chakutukwasa hanga tukaule yize yili ha A-Fwilipu 1:10?

14 Kukunguluka chetu chakutukwasa hanga tukaule yize yili ha A-Fwilipu 1:10 mu mutapu unji. Chitangu, malongeso waze twakulilongesa ha kukunguluka, kakutwiwulula yuma yize Yehova akulemesa. Chamuchiali, kukunguluka chakutukwasa kukaula yize twakulilongesa hanga tuhone kupwa ni kapalia. Chamuchitatu, kukunguluka chakutukwasa “kulikasumuna ku zango ni yitanga yipema.” (Hepre. 10:24, 25) Muze mandumbu jetu akutukolweza, zango lietu kuli Zambi ni kuli ayo liakukola chinji. Hachino, nyi twazanga chinji Zambi ni mandumbu jetu, kutuchi kulinga nichimwe chize muchitalingisa mandumbu jetu.

NUNGENU NI KUZALA “TOO NI MIHUKO YA ULULI”

15. Kuzala “too ni mihuko ya ululi,” yika chinalumbunuka?

15 Mu yilemba yenyi, Paulu yeta hanga A-Fwilipu ‘azale too ni mihuko ya ululi.’ (Fwili. 1:11) Kwamba pundu, “mihuko [yino] ya ululi” te yinachingi zango lio kuli Yehova ni kuli mandumbu jo. Alioze, te yinachingi nawa kwambujola kuli akwo hakutwala ku ufulielo wo hali Yesu ni kutalatala cho chipema. Ha A-Fwilipu 2:15, Paulu yaalweza nawa hanga ‘apanguke hano hashi ngwe temo.’ Chilweza chino chinalite, mumu Yesu kavulukile tumbaji twenyi ngwenyi “pangu lia hashi.” (Mateu 5:14-16) Iye nawa yaatuma hanga ‘atayise tumbaji,’ ni kwamba ngwo te mapwa “yela [jenyi] . . . ndo ku masongo a hashi.” (Mateu 28:18-20; Yili. 1:8) Twakwima “mihuko ya ululi” muze twakusa tachi hanga tulinge mulimo uno wahiana ulemu.

Muze te ali mu zuwo lia ususu mu Roma, Paulu yasonekena chikungulwila cha A-Fwilipu mukanda. Ha mashimbu jacho, Paulu nawa yazachisa kanawa uhashi uze apwile nawo hanga ambujole kuli tufunga ni kuli waze te akuya ni kumumeneka. (Tala paragrafu 16)

16. Kuchi A-Fwilipu 1:12-14 unasolola ngwo mutuhasa kutemuka ngwe temo chipwe ngwe mutupalika mu yipikalo yeswayo? (Tala chizulie ha chifukilo.)

16 Chipwe ngwe mutupalika mu yipikalo yeswayo, nihindu mutuhasa kutemuka ngwe temo. Ha mashimbu amwe, yize muyisoloka ngwe chikwiko muyihasa kupwa jila yipema yakwambulwilamo sango lipema. Chakutalilaho, postolo Paulu kasonekene mukanda wenyi kuli A-Fwilipu, muze apwile mu zuwo lia ususu ku Roma. Chipwe chocho, lenge liakakwikile Paulu kwambujola kuli tufunga ni kuli atu waze te akuya ni kumumeneka. Chipwe ngwe kapwile mu ukalu, nihindu Paulu yanunga ni kwambujola, nawa chino yichikwasa mandumbu kupwa ni ujikijilo hamwe ni hamu lia ‘kuhanjika liji lia Zambi ni woma wakuhi.’—Tanga A-Fwilipu 1:12-14; 4:22.

Nihindu fupa uhashi wakwambujola kanawa sango lipema (Tala paragrafu 17) *

17. Hana chilweza cha mandumbu waze ananungu ni kwambujola chipwe ngwe kali mu ukanjiso.

17 Mandumbu anji kanasolola hamu ngwe lia Paulu. Ayo katwama mu yifuchi yize kwambujola ku zuwo ni zuwo hanachikanjisa, alioze kakuwana majila akwo akwambulwilamo sango lipema. (Mateu 10:16-20) Mu chifuchi chimwe muze muli ukanjiso wacho, kalayi wa mbonge yahana chiyulo ngwo hita mukwa-kwambujola katamba kwambulwila asoko, enyembo, waze akulilongesa no, waze akukalakala no ni waze alinyingika no. Hakupalika cha miaka yaali, yikungulwila mu mbonge yacho yiyoka chinji. Hanji mulimo wa kwambujola ku zuwo ni zuwo mu chifuchi muze watwama kuushi wa kukanjisa. Chipwe chocho, chilweza cha mandumbu wano chinatwehe longeso lilemu ngwo: Nyi mutusa tachi hanga twambujole sango lipema, Yehova matukwasa tununge ni kwambujola chipwe ha mashimbu akalu.—Fwili. 2:13.

18. Yika twatamba kulinga?

18 Ha mashimbu wano tuli, tunafupiwa chinji kukaula chiyulo chize Paulu ahanyine kuli A-Fwilipu ngwenyi: nukasele shindakenyo ha yuma yahiana ulemu, nukapwe kunushi kapalia, kwecha kutalingisa akwetu ni kuzala too ni mihuko ya ululi. Nyi twachilinga, zango lietu mulilumbama nawa mutuhalisa Tata yetu wa zango, Yehova.

MWASO 17 “Ngunapale”

^ kax. 5 Kuhiana ku mashimbu akunyima, musono, zango lietu kuli mandumbu jetu liatamba kukola chinji. Mukanda wa A-Fwilipu unasolola chize zango lietu mulihasa kukola chinji kuhiana, chipwe muze muchisoloka ngwe chikalu kulisolola.

^ kax. 54 ULUMBUNWISO WA YIZULIE: Muze anakomba mu Zuwo lia Wanangana, umwe ndumbu avuluka ngwo Joel, hecha kukomba nawa kanahanjika ni umwe ndumbu ni mwanenyi. Hachino, ndumbu Marku yoze neye unakombo mevwa uli unji. Iye manyonga ngwenyi, ‘Joel shimbu akombe kanamane kwenyi hanga ahanjike.’ Hakupalika cha amwe mashimbu, Marku, mamona Joel kanakwase umwe pangi kashinakaji. Chino muchikwasa Marku ewuluke yitanga yipema ya ndumbwenyi.

^ kax. 58 ULUMBUNWISO WA YIZULIE: Mu chimwe chifuchi muze Yela ja Yehova hanaakanjisa kwambujola ku zuwo ni zuwo, umwe ndumbu ni mana eswe kanambujola kuli mutu yoze anyingika. Kulutwe ha shimbu lia kuhwima ku mulimo, ndumbu kanambujola kuli mukwa-mulimo-ni-mukwo.