Kututuluka ha Chikuma

Kuya ha katalilo wa yikuma

MUTWE WAKULILONGESA 49

Kuli Shimbu Lia Kukalakala ni Shimbu Lia Kuhwima

Kuli Shimbu Lia Kukalakala ni Shimbu Lia Kuhwima

“Tweyenu ukawenu ku puya, nukahwime hakepe.”—MARKU 6:31.

MWASO 143 Tunungenu Kukalakala, Kutalatala, ni Kushimbwila

CHIKUMA CHILEMU *

1. Yika atu anji akunyonga hakutwala ku mulimo?

KUZE watwama, nyonga lika atu akwete hakutwala ku mulimo? Mu yifuchi yinji, atu kakukalakala chinji kuhiana ku matangwa akunyima. Atu waze akukalakala chinji kanji-kanji keshi ni mashimbu akuhwima, kupwa hamwe ni asoko jo hanji kulilongesa liji lia Zambi. (Chilu. 2:23) Alioze kuli nawa atu waze keshi kuzanga kukalakala, kashika akufupa kaliongelo hanga ahone kukalakala.—Yishi. 26:13, 14.

2-3. Chilweza chika Yehova ni Yesu anatwehe hakutwala ku mulimo?

2 Kulisa ni atu anji hano hashi, Yehova ni Yesu kali ni nyonga lialita hakutwala ku mulimo. Tunanyingika pundu ngwetu, Yehova kakuzanga chinji kukalakala. Yesu kachisolwele zwalala muze ambile ngwenyi: “Tata kanalingi ndo haliapwila, ni yami ngunalingi.” (Yoa. 5:17) Achinyonga ha milimo yize Zambi apwile nayo, yakutanga tununu twa angelo, tutongonoshi, malilu ni hashi. Twakupwa nawa ni shindakenyo yikwo, ha yuma yipema yize Zambi atangile hano hashi. Mukwa kwimba masamu yamba ngwenyi: ‘Yehova, yitanga ye yoka chichize! Yeswe wayilingile ni mana. Hashi hanazale too ni yuma yize watangile.’—Samu 104:24.

3 Yesu kembulwile Tato. Iye kakwashile Yehova kululieka “malilu,” nawa kapwile “chilangaji” Wenyi. (Yishi. 8:27-31) Muze apwile hano hashi, Yesu kalingile mulimo upema. Kuli iye, mulimo wacho wapwile ngwe kulia. Nawa yeswe yize alingile hano hashi yasolwele ngwo, Zambi wamutumine.—Yoa. 4:34; 5:36; 14:10.

4. Yika twalilongesa ha chilweza cha Yehova ni Yesu hakutwala ku kuhwima?

4 Shina chilweza chakukalakala chinji chize Yehova ni Yesu anatwehe chinasolola ngwo kutwatambile kuhwima nyi? Ka, hi chocho ko. Yehova keshi kuhonga, kashika iye keshi kufupiwa kuhwima. Alioze Mbimbiliya yinambe ngwo, muze Zambi atangile malilu ni hashi, “yahwima, yasanguluka.” (Kutuhu. 31:17) Chino chinalumbunuka ngwo, Yehova kechele kukalakala hanga awahilile ni yuma yeswe yize atangile. Yesu neye kakalakalile chinji muze apwile hano hashi, alioze te kakusa mashimbu hanga ahwime ni kulia hamwe ni masepa jenyi.—Mateu 14:13; Luka 7:34.

5. Yika muyihasa kukaliwa kuli tuvumbi anji a Yehova?

5 Mbimbiliya yakukolweza tuvumbi twa Zambi hanga apwe ni mbunge yakukalakala. Tuvumbi twa Yehova katambile kupwa yileya, alioze katamba kukilikita. (Yishi. 15:19) Mba ulise asoko je, unafupiwa kukalakala. Nawa tumbaji eswe a Kristu, kali ni chiteli cha kwambujola sango lipema. Chipwe chocho, twatamba kupwa ni mashimbu akuhwima. Shina chakukukalila kuzachisa kanawa mashimbu hakutwala ku mulimo we, kwambujola ni kuhwima? Kuchi mutuhasa kunyingika mashimbu waze twakukalakala ni waze twakuhwima?

NYONGA LIALITA HAKUTWALA KU MULIMO NI KUHWIMA

6. Kuchi Marku 6:30-34 unasolola ngwo Yesu kapwile ni nyonga lialita hakutwala ku mulimo ni kuhwima?

6 Chili chilemu kupwa ni nyonga lialita hakutwala ku mulimo. Zambi katumine mwanangana Solomone asoneke ngwo: “Chuma cheswe chili . . . ni tangwa liacho.” Iye kambile ngwenyi, kuli shimbu lia kutumba, kutunga, kulila, kuseha, kuhangana ni yuma yikwo nawa. (Chilu. 3:1-8) Kwamba pundu, kukalakala ni kuhwima yili yuma yaali yilemu ku mwono. Yesu te kakwete nyonga lialita hakutwala ku mulimo ni kuhwima. Ha tangwa limwe, apostolo jenyi kakalakalile chinji mu mulimo wa kwambujola. Chocho ‘yahona chipwe ola ya kulia’ ni kuhwima. Yesu yaamba ngwenyi: “Tweyenu ukawenu ku puya, nukahwime hakepe.” (Tanga Marku 6:30-34.) Chipwe ngwe Yesu ni tumbaji twenyi kakapwile ni kuhwima ha mashimbu waze te akuzanga, alioze, Yesu te kanyingika ulemu wa kuhwima.

7. Kuchi kunyingika shimbi ya Sambata muchihasa kutukwasa?

7 Ha mashimbu amwe kuhwima hanji kwalumuna katalilo wa mulimo wetu chili chilemu. Chino chinasoloka zwalala ha shimbi ya Sambata yize Zambi ahanyine kuli A-Izalele. Yetu kutushi mushi lia Shimbi ya Mose. Alioze kunyingika kanawa shimbi yacho, muchitukwasa kuhengwola nyonga lietu hakutwala ku mulimo ni kuhwima.

SAMBATA YAPWILE TANGWA LIA KUHWIMA NI KUWAYILA ZAMBI

8. Kulita ni Kutuhuka 31:12-15, Sambata yapwile tangwa lia kulinga yika?

8 Mbimbiliya yinambe ngwo, hanyima lia kutanga yuma ha matangwa asambano, ha tangwa liamuchishimbiali Zambi yecha kutanga yuma hashi. (Uputu. 2:2) Alioze Yehova kakuzanga kukalakala. Kashika, iye ‘kanakalakala ndo haliapwila.’ (Yoa. 5:17) Chizechene Yehova ahwimine ha tangwa liamuchishimbiali, A-Izalele no te katamba kuhwima ha tangwa liamuchishimbiali ha poso. Zambi kambile ngwenyi, Sambata te muyipwa chilayi hakachi ka iye ni A-Izalele. Te mulipwa tangwa lia ‘uhwimino, nawa lisandu lia Yehova.’ (Tanga Kutuhuka 31:12-15.) Niumwe te katambile kukalakala ha tangwa lia Sambata: kuchingako twanuke, ndungo chipwe yimuna. (Kutuhu. 20:10) Chino te chakukwasa atu alihulikile ku yuma ya ku spiritu.

9. Nyonga lika lipi hakutwala ku Sambata lize amwe apwile nalio ha matangwa ja Yesu?

9 Kufunga Sambata chapwile ni ulemu unji kuli tuvumbi twa Zambi. Alioze, mangana a yingeleja ha matangwa ja Yesu, te kakukaula shimbi yino mu jila yipi nawa yikalu. O kapwile ni kwamba ngwo, ha tangwa lia Sambata, mutu katambile kuchiza chipwe mbuto yize te yakusala mu munda hanji kuwuka mutu. (Marku 2:23-27; 3:2-5) Yesu kasolwele ngwenyi, kunyonga cha mangana jacho te chalisa chinji ni cha Zambi.

Asoko ja Yesu kanazachisa Sambata hanga alinge yuma ya ku spiritu (Tala paragrafu 10) *

10. Kulita ni Mateu 12:9-12, yika Yesu te akunyonga hakutwala ku Sambata?

10 Yesu ni tumbaji twenyi waze te A-Yunda kapwile ni kufunga Sambata, mumu te kali mushi lia Shimbi ya Mose. * Alioze Yesu yahanjika ni kulinga yuma yinji yize yasolwele ngwo, hi chipi ko kukwasa hanji kulingila akwetu chuma chipema ha tangwa lia Sambata. Iye yahanjika ni shindakenyo yeswe ngwenyi: “Chinalite ni shimbi kulinga kanawa ha tangwa lia Sambata.” (Tanga Mateu 12:9-12.) Yesu kakanyongene ngwenyi, yoze te wa kulinga yuma yipema ni kukwasa akwo kanehuka shimbi ya Sambata. Yitanga ya Yesu yasolwele ngwo, iye te kananyingika kanawa chikuma chize Yehova anakahanyina shimbi yacho kuli atu jenyi. Kusa Sambata ngwe tangwa lia kuhwima, chapwile ni kukwasa A-Izalele hanga alihulikile ku yuma ya ku spiritu. Yesu kakolele mu usoko uze te ukwete chako cha kuzachisa Sambata hanga awayile Zambi. Tunachinyingika mumu Mbimbiliya yinambe chino hakutwala kuli Yesu muze apwile mu Nazare, mu chihunda chize asemukinyine ngwo: ‘Yesu yanjila mu sunangonga ha tangwa lia Sambata nikulita ni ndako yenyi; yakatuka, yaputuka kutanga.’—Luka 4:15-19.

NYONGA LIKA UKWETE HAKUTWALA KU MULIMO?

11. Chilweza chaya Yesu amwene hakutwala ku kuhondangana?

11 Kwamba pundu, Yosefwe kalongesele Yesu chize te malinga mulimo wa karpinteru. Nawa kamulwezele nyonga lia Zambi hakutwala ku mulimo. (Mateu 13:55, 56) Yesu nawa kota kamwene chize Yosefwe te akuhondangana hita tangwa hanga alise asoko jenyi. Mutuhasa kunyingika chino, mumu Yesu kambile kuli tumbaji twenyi ngwenyi: “Mukwa milimo kanatela fweto yenyi.” (Luka 10:7) Yesu te kanyingika kanawa ulumbunwiso wa kukalakala chinji.

12. Yisoneko yika yize yinasolola nyonga lia Paulu hakutwala ku mulimo?

12 Postolo Paulu neye kanyingikine ulemu wa kukalakala chinji. Mulimo wenyi utangu wapwile wa kuhanjika ni akwo hakutwala kuli Yesu ni malongeso jenyi. Chipwe chocho, Paulu te kakukalakala hanga alikwase ku musunya. Mandumbu amu Tesalonika kanyingikine ngwo, Paulu te kakuhondangana “ufuku ni mwalwa” hanga achine kuhana ‘yilemu kuli mutu niumwe.’ (2 Tesa. 3:8; Yili. 20:34, 35) Ni maliji wano, Paulu kota te kanahanjikila ha mulimo wenyi wa kutunga mbalaka. Muze apwile mu Korindu, Paulu kapwile hamwe ni Akwila ni Prisila nawa ‘yatwama hamwe no, nikukilikita; mulimo wa mbalaka.’ Ha kwamba ngwo, kahondanganyine “ufuku ni mwalwa,” kuchalumbunukine ngwo, iye te kakukalakala cha kuhona kuhwima. Paulu te kakwete matangwa waze akuhwima ngwe ha tangwa lia Sambata. Ha tangwa liacho, iye te kakwambujola kuli A-Yunda waze no te keshi kukalakala lia Sambata.— Yili. 13:14-16, 42-44; 16:13; 18:1-4.

13. Yika twalilongesa ha chilweza cha Paulu?

13 Postolo Paulu katuselele chilweza chipema. Iye te katamba kulinga mulimo wa musunya, alioze te keshi kwecha kwambujola matangwa eswe “sango lipema lia Zambi.” (Roma 15:16; 2 Kori. 11:23) Nawa te kakukolweza akwo hanga achilinge. Hachino, Akwila ni Prisila te ‘akwa-milimo-ni-akwo muli Kristu Yesu.’ (Roma 12:11; 16:3) Paulu nawa kakolwezele mandumbu mu Korindu ngwo, katamba kukilikita “matangwa eswe mu milimo ya Mwene.” (1 Kori. 15:58; 2 Kori. 9:8) Yehova nawa katumine Paulu kusoneka ngwenyi: “Nyi umwe kazangile kulinga milimo, kanda alia.”—2 Tesa. 3:10.

14. Yika Yesu azangile kwamba muze ambile maliji ali ha Yoano 14:12?

14 Mulimo ulemu chinji ha matangwa wano akusula, uli wa kwambujola sango lipema ni kutayisa tumbaji. Kwamba pundu,Yesu kambile ngwenyi, tumbaji twenyi te malinga yuma yinji kuhiana iye! (Tanga Yoano 14:12.) Chino kuchalumbunukine ngwo ni yetu te mutulinga yikomokeso ngwe iye. Alioze chinalumbunuka ngwo, te mutulinga mulimo wa kwambujola ku yihela yinji ni kulongesa atu anji ha mashimbu anji kuhiana iye.

15. Yihula yika twatamba kulihula, nawa mumu liaka?

15 Nyi wakukalakala lihule ngwe: ‘Shina ku mulimo wami kanangunyingika ngwo nguli chikilikita? Kutala nakulinga mulimo wami ni kulihana cheswe kulita ni shimbu lize twatesele?’ Nyi wakumbulula ngwo ewa, yena muupwa ni utayizo wa mwata we. Chikwo nawa, nyonga lie hakutwala ku mulimo mulikwasa waze wakalakala no hanga atayize sango lipema. Hakutwala ku mulimo wa kwambujola ni kulongesa umwenemwene, lihule ngwe: ‘Shina kanangunyingika ngwo nakwambujola chinji? Kutala nakulilulieka kanawa muze ngunayi ni kuhanjika ni atu ha chisuho chitangu? Shina nakufuna kawashi ni kumeneka atu waze akutayiza sango lipema? Shina nakwambujola sango lipema mu milali yalisa?’ Nyi wakumbulula ngwo ewa, acho yena muwahilila mu mulimo we.

NYONGA LIKA UKWETE HAKUTWALA KU KUHWIMA?

16. Kuchi Yesu ni apostolo jenyi asolwele ngwo, kalisa ni atu anji aku mashimbu jenyi ni amu musono?

16 Yesu kanyingikine ngwenyi, ha mashimbu amwe iye ni apostolo jenyi te katamba kuhwima ndambu. Alioze atu anji ku mashimbu jacho ni amu musono, kakunyonga ngwe lunga pichi wa ha chishima cha Yesu. Yoze waliambile ngwenyi: “Hwima, ulie, unwe, usehejele.” (Luka 12:19; 2 Timo. 3:4) Iye kanyongene ngwenyi, yuma yilemu ku mwono yili wika kuhwima ni kuheha. Alioze, Yesu ni apostolo jenyi kapwile ni nyonga lialisa! Ayo te keshi kulihulikila wika ku kuheha.

Kupwa ni nyonga lialita hakutwala ku mulimo ni kuhwima chakutukwasa tulihulikile ku yuma ya ku spiritu yize ya kutuvwisa kuwaha (Tala paragrafu 17) *

17. Yika twakulinga ha mashimbu waze twakuhwima ku mulimo ni ku shikola?

17 Musono, twakwimbulula chilweza cha Yesu, ha kuzachisa mashimbu jetu akuhwima ku mulimo hanga tulinge yuma yipema, ngwe kwambujola. Twakusa tachi hanga tutayise tumbaji ni kuya ku kukunguluka mashimbu eswe, mumu yino yili ni ulemu unji ku mwono wetu. (Hepre. 10:24, 25) Chipwe muze tuli ha matangwa akuhwima ku mulimo hanji ku shikola, nihindu twakusa tachi hanga tulinge yuma ya ku spiritu. Twakuya ku kukunguluka mashimbu eswe, nawa twakusa tachi hanga twambujole kuli waze twakuliwana no.—2 Timo. 4:2.

18. Yika Mwanangana wetu, Kristu Yesu, anazange hanga tulinge?

18 Cho kuwaha ha kunyingika ngwo Mwanangana wetu, Kristu Yesu, keshi kutwita hanga tulinge yuma yize kutushi kuhasa. Nawa twakusakwilila ha kutukwasa hanga tupwe ni nyonga lialita hakutwala ku mulimo ni kuhwima! (Hepre. 4:15) Yesu kanazange hanga tupwe ni kuhwima kanawa. Nawa kanazange tukalakale chinji hanga tulikwase ku musunya ni kulinga mulimo ulemu wa kutayisa tumbaji. Ha mutwe uze musulaho, mutumona yize Yesu alingile hanga atukule ku umwe undungo.

MWASO 38 Zambi Makutakamisa

^ kax. 5 Yisoneko yakutulongesa chize mutupwa ni nyonga lialita hakutwala ku milimo ni kuhwima. Mutwe uno muzachisa chilweza cha Sambata yize A-Izalele te akufunga hita poso, hanga yitukwase kunyingika chize twakumona mulimo ni kuhwima.

^ kax. 10 Tumbaji te kakuvumbika chinji Sambata. Kashika anakashimbwila hanga Sambata yipalike mba anunge ni kululieka yuma ya kufunda nayo Yesu.—Luka 23:55, 56.

^ kax. 55 ULUMBUNWISO WA YIZULIE: Yosefwe kanayi ni asoko jenyi mu sunangonga ha Sambata.

^ kax. 57 ULUMBUNWISO WA YIZULIE: Umwe tata kanakilikita hanga alise asoko jenyi. Kanazachisa mashimbu jenyi akuhwima hanga alinge yuma ya ku spiritu; nawa kakuchilinga chipwe muze ali ha matangwa akunanga ni asoko jenyi.