Kututuluka ha Chikuma

Kuya ha katalilo wa yikuma

SANGO JA KU MWONO

Namwene Ufulielo wa Atu ja Yehova

Namwene Ufulielo wa Atu ja Yehova

KOTA muhasa kwiwuluka lusango umwe wapwile nenyi yoze walumwine mwono we. Kuli yami, chino chalingiwile ha miaka 50 kunyima muze te tuli ku jiko ni umwe sepa liami mu Quênia. Twalingile wenyi ha tukweji anji mu África, te tunashimutwina ha chinema twatalile chize te chinahanjika ha uwayilo. Mba sepa liami yamba ngwenyi: “Chinema chacho kuchishi niyimwe yuma ya mu Mbimbiliya.”

Yami yinguseha mumu chakanyongene ngwami, sepa liami te kakufuliela. Mba yingumuhula ngwami, “Yika unanyingika hakutwala ku Mbimbiliya?” Yakakajana ha kungukumbulula. Hanyima, mba yangulweza ngwenyi, naye kapwile Chela cha Yehova, kalilongesele yuma yimwe ni naye. Yinguputuka kumuhula yuma yinji.

Lusango wetu yanunga ndo hamuchima ufuku. Sepa liami yangulweza ngwenyi, Mbimbiliya yakwamba ngwo Satana mwe unayulu hashi. (Yoa. 14:30) Hanji yena hiunanyingika lusango wacho, alioze kuli yami kapwile mwaha. Te nanyingika ngwami, Zambi ya zango mwe unayulu hashi. Alioze nyonga liacho te kulialitele, mumu lia yuma yinji yipi yize napwile ni kumona. Chipwe ngwe napwile wika ni miaka 26, nihindu te hinamona yuma yinji yize yapwile ni kungupinjisa.

Tata kapwile ni kwendesa Ndeke ya maswalale mu Estados Unidos. Kashika, chize ku wanuke wami te ngunanyingika ngwami, ha shimbu lieswalio jita ya mata anene-anene muyihasa kulingiwa. Jita ya Vietname yaputukile muze te nguli ku shikola yinene mu Califórnia. Yami ni alongi-ni-akwetu yituputuka kulimika ni nguvulu. Mapulisha yaputuka kutukaula, yituchina, twambile kufwa mumu lia gas yize atumwanginyine. Mashimbu jacho kapwile akalu chinji. Akwa-mafwefwe kaashihile, atu kapwile ni kulimika ni nguvulu. Atu eswe kapwile ni manyonga alisa. Kwapwile vunda yinji.

Kukatuka ku Londres ndo ku África Central

Ha mwaka 1970, napwile ni umwe mulimo ku costa norte ya Alasca, mulimo wacho wapwile ni kungwaha mbongo jinji. Mba yinguya ku Londres yingulanda mota, yinguputuka kuwendesa chakuhona kutesa kuze ngunayi. Kulutwe, yinguya mu Africa. Muze te kuli mu wenyi, naliwanyine ni atu waze no te anachina kapinda wo.

Yuma yeswe yize nevwile ni kumona mu Mbimbiliya ngwo chimwe chitangiwa chipi che chinayulu hashi, yinguputuka kuyitayiza. Mba nyi hi Zambi ko unayulu hashi, yika iye analingi? Yino ye nazangile kunyingika.

Ha kupalika cha amwe tukweji, yinguwana kumbululo. Kulutwe, yingunyingika malunga ni mapwo waze anungine ni kushishika kuli Zambi umuwika wamwenemwene chipwe ngwe kapalikile mu yipikalo yeka ni yeka.

IRLANDA DO NORTE—CHIFUCHI CHA MBOMBA NI FUNDANGA

Muze nahilukile ku Londres, yingufupa naye ya sepa liami, iye yangwaha yimwe Mbimbiliya. Muze nayile ku Amsterdam, umwe Chela cha Yehova yangumona ngunatange Mbimbiliya mu tapalo, iye yalihana hanga angukwase kunyingika Mbimbiliya. Kusulaho, yinguya ku Dublin, yinguwana Mbetele. Muze nayileko yingungongwela ku pito lia kulutwe. Kwekuze nawanyine Arthur Matthews, umwe ndumbu wa mana ni yinyingi. Yingwita longeso lia Mbimbiliya, mba iye yaputuka kulilongesa ni yami.

Nalemesene chinji longeso liami lia Mbimbiliya, kashika napwile ni kutanga mikanda yeswe ya mu ululikiso. Ewa, ni Mbimbiliya te nakuyitanga. Yeswe yapwile yipema kuli yami! Ha kukunguluka, napwile ni kumona chipwe twanuke makumbulula yihula yize akwa-mana akulihula ha miaka yinji ngwe: ‘Mumu liaka kwakulingiwa yuma yipi ni lamba? Zambi iya? Yika yakulingiwa kuli mutu nyi hafwa?’ Masepa jami kapwile wika Yela ja Yehova. Mumu te chanyingikine nawa mutu niumwe mu chifuchi cheswe. Ayo kangukwashile kukundama kuli Yehova ni kumuzanga.

Nigel, Denis ni yami

Kangupapachishile ha mwaka 1972. Ha kupalika cha mwaka umuwika, yinguputuka kukalakala ngwe pionelu ni kukwasa chikungulwila chikehe mu Newry mu Irlanda do Norte. Nalukalile zuwo hakamwihi ni umwe mulundu. Kwapwile ngombe mu chendo, kashika te nakululieka pande jami ha kutala kuli ayo. Chapwile ni kusoloka ngwe kakupanjika kanawa muze te anali mwambu. Ayo te kechi kuhasa kungwaha yiyulo, alioze kangukwashile chinji kululieka utotombo wami wa kuhanjika ha kutala kuli mbunga. Ha mwaka 1974, yangutuma ngwe pionelu walipwila hamuwika ni ndumbu Nigel Pitt, twapwile masepa apema.

Ha mashimbu jacho, mu Irlanda do Norte mwapwile vunda yinji. Vunda yacho, amwe te kakuyivuluka ngwo: “Mbomba ni fundanga.” Chapwile chako kumona atu mu tapalo malilamba, kuliloza ni mashinyi a mbomba malozoka. Vunda yacho yapwile ya akwa-mafwefwe ni akwa-mayingeleja. Chipwe chocho, Akwa-Katolika ni Akwa-Protestante kanyingikine ngwo, Yela ja Yehova keshi kulinjisa mu yuma ya mafwefwe. Kashika te twakwambujola kanawa chakuhona yikwiko. Enya-mazuwo te kakunyingika ha shimbu lika ni kuze mukupwila vunda, kashika kapwile ni kulianga kutulweza.

Ha yisuho yimwe, yuma yapwile ni kupiha chinji. Tangwa limwe, yami ni pionelu mukwo avuluka ngwo, Denis Carrigan te tunambujola mu mbonge yize kumwakapwile Yela ja Yehova kuze twambulwile ha chisuho chimuwika. Umwe pwo yatulamikiza ngwenyi tuli ngendeshi ja maswalale a Britânico, kota mumu lia kuhanjika chetu. Chino chatuvwishile woma unji. Mumu nyi mutu matambula kanawa umwe swalale, te mahasa kumushiha hanji kumuloza ha makungwinya. Muze te tunashimbwila kalela, yitumona amwe mashinyi kanamane ha chimwe chihela kuze pwo wacho atulamikijile. Iye yatuhuka haze yahanjika ni malunga aali waze apwile mu mashinyi ni kumika kuli yetu. Malunga jacho yaputuka kwendesa mashinyi hakehe-hakehe ndo kuli yetu, yatuhula hakutwala ku ola ya kuheta cha kalela. Muze kalela ahetele, yahanjika ni mukwa-kwendesa kalela. Yetu kutwakevwile yize te anahanjika. Mu kalela te kumushi mutu niumwe, kashika yitupwa ni shindakenyo ngwetu, kanalitese kutulinga upi haze lia mbonge. Alioze yino kuyakalingiwile. Muze twasunukine, yinguhula mukwa-kwendesa kalela ngwami: “Malunga aze te chimwe anazange kunyingika hakutwala kuli yetu?” Iye yakumbulula ngwenyi: “Yami ngunanunyingika kanawa, nahanjikanga no. Kanda nulipikala, haliapwila nuli mu ufunge upema.”

Ha tangwa lia umbachiso wetu, Março 1977

Ha mwaka 1976 ha kukunguluka cha mambonge mu Dublin, yingunyingika Pauline Lomax, umwe pionelu walipwila yoze wakatukile ku Inglaterra. Kapwile ndumbu walikehesa, wajama ku ufulielo nawa ukwete zango. Iye ni ndumbwenyi Ray, kanyingikine umwenemwene chize ku wanuke wo. Ha kupalika cha mwaka umuwika, yitulimbata, yitununga mu mulimo wa upionelu walipwila mu Ballymena ku Irlanda do Norte.

Twapwile mu mulimo wa kalayi wa mbonge ha amwe mashimbu ni kumeneka mandumbu ku Belfast ku Londonderry, ni ku yihela yikwo kuze kwapwile yitoji anji. Twatakamine ha kumona ufulielo uze mandumbu apwile nawo wa kwecha yitanga ya uwayilo wa mahuza, katonde ni kole hanga awayile Yehova. Kashika Yehova aawahishile ni kwafunga!

Natwamine mu Irlanda ha miaka kumi. Mba ha mwaka 1981, yatusanyika ku shikola ya Ngiliate kalasa 72. Hanyima lia kuhwisa shikola, yatutuma mu Africa mu chifuchi cha Serra Leoa.

SERRA LEOA—MANDUMBU KASHISHIKILE CHIPWE MU USWALE

Te twatwama mu zuwo lia mamishionaliu hamwe ni mandumbu akwo 11. Yetu eswe twapwile ni kuzachisa chisambwe chimuwika, kumba jitatu, telefone yimuwika, makina yimuwika ya kukosela mazalo ni makina yimuwika yakwomesena. Kahia ka zembwe te kakuya ha shimbu lieswalio. Mapengo te kulokola ha fulumba lia zuwo, tupela no kapwile ni kunjila mu zuwo.

Tunazauka lwiji hanga tuye ku kukunguluka cha mambonge mu Guiné

Mwono te hi upema ko, alioze kwambujola chapwile chipema. Atu kapwile ni kulemesa Mbimbiliya ni kupanjika kanawa. Anji yalilongesa Mbimbiliya ni kupwa Yela ja Yehova. Atu aku chihela chacho, kapwile ni kungusanyika ngwo “Mwata Robert.” Pauline kapwile ni kumusanyika ngwo, “Ndona Robert.” Kulutwe, yinguputuka kwambujola chikehe mumu te nakupalikisa mashimbu anji ku Mbetele, hachino atu yaputuka kusanyika Pauline ngwo “Ndona Pauline.” Yami ngwo “Mwata Pauline.” Pauline te kakuchizanga chinji!

Tunayi ku kwambujola chalipwila mu Sierra Leoa

Mandumbu anji kapwile yiswale, chipwe chocho Yehova te kakwaha yize anafupiwa, ha mashimbu amwe mu jila yize te keshi ni kushimbwila. (Mateu 6:33) Nguneuluka umwe pangi yoze wapwile ni mbongo ja kulanda kulia cha mwene ni anenyi ha tangwa lizeliene wika. Alioze, yahana mbongo jacho jeswe kuli umwe ndumbu yoze te keshi ni mbongo ja kulanda yitumbo ya kachiki. Ha tangwa lizeliene, susumuku yikusoloka umwe pwo yoze wafwetele pangi hanga amululieke kambu. Yuma ngwe yino, te twakuyimona ha yisuho yinji.

NIGÉRIA—KULILONGESA CHAKO CHAHA

Twatwamine mu Serra Leoa ha miaka livwa. Mba yatutuma ku Mbetele ya ku Nigéria. Haliapwila yitupwa ku Mbetele yinene chinji. Mulimo wami te walifwa ni uze napwile ni kulinga ku Serra Leoa, alioze kuli Pauline yuma yalumukine chinji. Kuze twapwile te kakupalikisa maola 130 ha kakweji mu mulimo wa kwambujola, nawa kapwile ni alongi a Mbimbiliya anji waze te anakolo ku ufulielo. Haliapwila yamwaha mulimo wa kutonga mazalo, kwapalikile mashimbu mba ejilile ni mulimo wacho. Chuma chamukwashile chapwile kunyingika ngwenyi, mandumbu te kakulemesa mulimo wenyi, ni uhashi uze apwile nawo wa kutakamisa Mambetelita-ni-akwo.

Chako cha mu Nigéria chapwile chaha chinji kuli yetu, kashika kwapwile yuma yinji yize te twatamba kulilongesa. Tangwa limwe, umwe ndumbu yeza mu chipatulo chami ni kusolola pangi mwaha yoze te machiheta ku Mbetele. Muze te ngunamumeneka, iye yafukama kulutwe liami. Nakomokene! Ha shimbu lizeliene, yingwiuluka yisoneko yaali ya mu Mbimbiliya: Yilinga 10:25, 26 ni Usolwelo 19:10. Yingulihula ngwami, ‘Shina natamba kumulweza hanga ahone kuchilinga?’ Hazehene yingunyingika ngwami, amu amutayiza hanga akalakale ku Mbetele, kananyingika yize Mbimbiliya yakulongesa ha chikuma chacho.

Chocho yinguhengwola, mba yingunyingika ngwami yize alingile yili chako cha sali likwo lia chifuchi. Malunga no te kakufukama, kapwile ni kuchilinga hanga asolole vumbi. Kulinga chino, kuchakapwile ni kutala ha uwayilo. Tuli ni yilweza yinji mu Mbimbiliya yize yinasolola chikuma chacho. (1 Samue. 24:8) Nawahilile ha kwehuka kuhanjika chuma chize te muchivwisa pangi wacho sonyi.

Twanyingikine mandumbu anji mu Nigéria waze te akusolola ufulielo ukolo ha miaka yinji. Umwe wa kuli ayo kali ndumbu Isaiah Adagbona. a Iye kanyingikine umwenemwene muze te uchili mukweze, alioze kulutwe yamuwana ni musongo wa mbumba. Yamutwala ku chilombo cha akwa-mbumba, ku chihela chacho, iye wika mwe te Chela cha Yehova. Chipwe ngwe kapwile ni kulimika nenyi, iye kakwashile akwa-mbumba-ni-akwo 30 kutayiza umwenemwene ni kwazulula chikungulwila mu chilombo chacho.

QUÊNIA—MANDUMBU KASOLWELE UHOMBOLOJI HALI YAMI

Yinguwana umwe nguvu ukawenyi mu Quênia

Ha mwaka 1996 yatutuma ku Mbetele ya ku Quênia. Chino chapwile chisuho chitangu nahilukile mu chifuchi chacho chize haze nayileko shimbu te kanda nguchipwa Chela cha Yehova. Twapwile ku Mbetele. Hakachi ka waze te akwiza ni kutumeneka hapwile mahundu. Ayo kapwile ni kwiya mihuko yize te mapangi akumbata. Tangwa limwe, umwe pangi Mbetelita yahichika kapenda wawashi. Muze afunyine, yawana mahundu kanali kulia chize ahichikile mu chipatulo chenyi. Iye yateta ni kutuhuka mu zuwo. Mahundu no yateta ni kutuhukila ha kapenda.

Yami ni Pauline yituya ni kukwasa chikungulwila cha Suaíli. Ha mashimbu akehe, yangutongola hanga kusongwele Longeso lia Chikungulwila (lize akuvuluka musono ngwo, Longeso lia Mbimbiliya lia Chikungulwila). Alioze, chakapwile ni kuhanjika kanawa Suaíli. Napwile ni kulianga kulilulieka chinji mba nguhase kutanga yihula. Alioze, nyi ngwe umwe ndumbu mahana kumbululo lia yize kuyishi ya mukanda napwile ni kutoka. Chino chapwile ni kupinjisa chinji! Napwile ni kuvwila mandumbu keke. Chikwo nawa, te nakukomoka ha kumona kulikehesa cho ni chize apwile ni kungusolwela umbovu.

ESTADOS UNIDOS—UFULIELO CHIPWE NGWE MULI UPITE

Muze twapwile mu Quênia shimbu te kanda tukumbanyisa mwaka umuwika, yatusanyika ku Mbetele ya Brooklyn, Nova York ha mwaka 1997. Ha shimbu lino te tuli mu chifuchi muze atu akwete upite unji, chino te muchihasa kuneha umwe kapinda. (Yishi. 30:8, 9) Chipwe chocho, ufulielo wa mandumbu jetu ukolo chinji. Ayo kakuzachisa mashimbu ni yikumba yo hi hanga apwe pichi ko, alioze hanga akwase ululikiso wa Yehova.

Ha miaka yinji, twamona chize mandumbu jetu akushishika kuli Yehova chipwe ngwe kakupalika mu kapinda. Mu Irlanda, twamwene ufulielo wa mandumbu chipwe ngwe mwapwile utoji. Mu Afrika, twamwene ufulielo wa mandumbu chipwe ngwe kali yiswale. Mu Estados Unidos, twamwene ufulielo wa mandumbu chipwe ngwe kali pichi. Kwamba umwenemwene, Yehova kakuwahilila chinji muze akumona ufulielo wa tuvumbi twenyi chipwe ngwe kanapalika mu kapinda mweswawo!

Yami ni Pauline ku Mbetele ya Warwick

Mashimbu “katambuka kuhiana ndongo ya mukwa kuseleka.” (Yombi 7:6) Haliapwila tuli ku Mbetele ya Warwick Nova York, nawa tunawahilila chinji ha kukalakala hamuwika ni atu waze akulizanga umwe-ni-mukwo. Twakuwahilila ha kulihana hanga tukwase Mwanangana wetu, Yesu Kristu, yoze kwasala hakehe hanga awahise atu waze ashishika.—Mateu 25:34.

a Sango ja ku mwono ja Isaiah Adagbona, jili ha Kaposhi wa Kutalila 1 Abril, 1998, mafwo 22-27. Kafwile ha mwaka 2010.