Kututuluka ha Chikuma

Kuya ha katalilo wa yikuma

Chisoneko chize chili ha liwe: “Shingo lia Yahweh Sabaot lipwe hali Hagaf mwana wa Hagav”

Unachinyingika Nyi?

Unachinyingika Nyi?

Kuchi chimwe chisoneko chikulu chinasolola ngwo, yize Mbimbiliya yakwamba yili lume yamwenemwene?

MU MUZEU umwe wa ku chifuchi cha Yerusaleme, muli liwe lize lili ni tumaliji tuze asonekene ha mwaka 700 ni 600 K.M.J. Liwe liacho kaliwanyine mu chimwe chivwenge, hakamwihi ni Heprone mu Izalele. Maliji waze awanyineho kanambe ngwo, “Shingo lia Yahweh Sabaot lipwe hali Hagaf mwana wa Hagav.” Kuchi maliji wano anashindakenya yize Mbimbiliya yakwamba? Maliji wano kanasolola ngwo, jina lia Zambi, Yehova, mu limi lia Hepreu kakulisoneka ni sona YHWH, nawa atu anji ku mashimbu a kunyima te kanalinyingika. Sango jikwo jinasolola ngwo, atu waze apwile ni kuliwana hanji kuswama mu yivwenge mashimbu eswe, kapwile ni kusoneka ku yikalakala jina lia Zambi hamwe ni majina jo.

Hakutwala ku sango jacho, ndotolo Rachel Nabulsi wa ku shikola yinene ya mu Geórgia yamba ngwenyi: “Jina YHWH lili lia kusoneka homa hanji, kashika, chino chinatulongesa yuma yilemu. Chinatulongesa ngwetu, A-Izalele kapwile ni kulemesa chinji jina lia Zambi, YHWH [Yehova].” Chino chinakwase kunyingika haze jina lia Zambi analisoneka mu limi lia Hepreu ni yisuho yize jina liacho linasoloka. Kanji-kanji, atu kapwile ni kusoneka jina lia Zambi hamwe ni majina jo.

Liji “Yahweh Sabaot,” lize awanyine ha liwe, linalumbunuka “Yehova-wa-tujita.” Chino chinasolola ngwo, ku mashimbu a kunyima, atu te keshi kunyingika wika jina lia Zambi, alioze kapwile ni kutongola nawa chisanyiko “Yehova-wa-tujita.” Chino nawa chinalite ni Mbimbiliya, mumu, yakutongola liji “Yehova-wa-tujita” ha yisuho 283, ngwe chize liakusoloka mu Yisoneko ya Hepreu, chipi-chipi mu mukanda wa Izaia, Jeremia ni Zekaria.