1. Zango lia Zambi liakukukwasa kulivwa kuchi?

POSTOLO Yoano kasonekene ngwenyi, “Zambi iye zango.” (1 Yoa. 4:8) Maliji wano, kanatwiwulula umwenemwene ulemu chinji ngwo: Zambi chishina cha mwono, kali nawa chishina cha zango. Yehova kakutuzanga! Zango lienyi liakutukwasa kulivwa kanawa, kuwahilila ni kupwa ni yiwape yikwo.

2. Kulita ni Mateu 22:37-40, shimbi jika jaali jilemu twatamba kukaula, nawa mumu liaka muchihasa kupwa chikalu kukaula shimbi yamuchiali?

² Kuli akwa-Kristu, kusolola zango yili shimbi yize atamba kukaula. (Tanga Mateu 22:37-40.) Muze twakunyingika Yehova, chakupwa chashi kukaula ku mwono wetu shimbi yitangu. Yehova kali mungunu, kakutupanjika ni kulihulumba hali yetu. Alioze, muchihasa kupwa chikalu kukaula ku mwono wetu shimbi yamuchiali. Mumu liaka? Mumu mandumbu jetu ni atu waze twasulangana no, eswe kali yihenge. Ha mashimbu amwe, mahasa kutwamba hanji kutulinga yuma yize muyituvwisa kupiha. Yehova kanyingikine ngwenyi, te mutupalika mu kapinda wacho, kashika atumine tuvumbi twenyi kusoneka mikanda yize muyitukwasa kumona ngwo, chili chilemu chinji kusolola zango hali umwe ni mukwo. Umwe wa kuli tuvumbi jacho, kali Yoano.—1 Yoa. 3:11, 12.

3. Yika Yoano alongesele hakutwala ku zango?

³ Ha mikanda yize Yoano asonekene, iye yashindakenya ngwenyi, akwa-Kristu katamba kusolola zango. Muze asonekene  hakutwala ku mwono wa Yesu, Yoano yazachisa liji “zango” yisuho yinji kuhiana mikanda yikwo yitatu ya Evanjelu. Yoano kota kapwile ni miaka kulakaji muze asonekene mukanda wa Evanjelu ni mikanda yenyi yikwo yitatu. Mikanda yacho yakusolola ngwo, zango liatamba kukwata ha yuma yeswe yize mukwa-Kristu akulinga. (1 Yoa. 4:10, 11) Alioze, kwapalikile mashimbu anji mba Yoano awane longeso liacho.

4. Shina Yoano kapwile ni kusolola zango kuli akwo mashimbu eswe?

⁴ Muze Yoano te achili mukweze, chapwile chikalu chinji kusolola zango. Chakutalilaho, muze Yesu ni tumbaji twenyi te anayi ku Yerusaleme, ayo yapalikila mu Samaria. Atu a mu mbonge yimwe ya Samaria yalituna kuzumbula Yesu hamwe ni tumbaji twenyi. Yika Yoano ambile? Iye yahula kuli Yesu nyi muchilita kuhulumwisa kahia mu malilu hanga kanongese atu a mu mbonge yacho! (Luka 9:52-56) Ha shimbu likwo nawa, Yoano yahona kusolola zango kuli apostolo-ni-akwo. Kota iye ni Tiangu, e ashinjilile naye hanga aye kuli Yesu ni kwaetela yihela yilemu mu Wanangana wa Zambi. Apostolo akwo yapihilila muze achinyingikine! (Mateu 20:20, 21, 24) Alioze, chipwe ngwe Yoano kalingile yuma yinji ya uhenge, nihindu Yesu te kakumuzanga.—Yoa. 21:7.

5. Yika mutulilongesa ha mutwe uno?

⁵ Ha mutwe uno, mutuhengwolaho chilweza cha Yoano ni yuma yize asonekene hakutwala ku zango. Mutulilongesa chize mutuhasa kusolola zango kuli mandumbu jetu, nawa mutulilongesa chize miata a mu usoko mahasa kusolola zango kuli asoko jo.

6. Kuchi Yehova asolwele zango lienyi hali yetu?

⁶ Kanji-kanji twakunyonga ngwetu, zango liakutala wika ha maliji apema waze mutu akuhanjika. Alioze, zango liamwenemwene kakulisolola mu yitanga. (Tesa ni Tiangu 2:17, 26.) Chakutalilaho, Mbimbiliya yakwamba ngwo, Yehova kakutuzanga. (1 Yoa. 4:19) Kakusolola zango liacho kupalikila mu maliji apema waze ali mu Mbimbiliya. (Samu 25:10; Roma 8:38, 39) Chipwe chocho, tunanyingika ngwetu, Zambi kakutuzanga hi wika ko mumu lia yize akwamba, alioze mumu lia yuma yize akutulingila. Yoano kasonekene ngwenyi: “Muno hanasolola zango lia Zambi hakutwala kuli yetu, se Zambi hanatumu Mwanenyi wa wika hano hashi, hanga tukapwe a mwono muli iye.” (1 Yoa. 4:9) Yehova kechele Mwanenyi apalike mu lamba ni kutufwila. (Yoa. 3:16) Kashika, tuli ni shindakenyo ngwetu, Yehova kakutuzanga chinji!

7. Kuchi Yesu asolwele zango lienyi hali yetu?

 ⁷ Yesu kalwezele tumbaji twenyi ngwenyi, kakwazanga. (Yoa. 13:1; 15:15) Kanakaasolwela zango lienyi mu yitanga, hi wika ko mu kanwa. Yesu yamba ngwenyi: “Zango liahiana lino niumwe keshi nalio, kachi umwe matumbika mwono wenyi hali tusendo twenyi.” (Yoa. 15:13) Kupukuna ha yuma yize Yehova ni Yesu hanatulingila, muchitukwasa kulinga yika?

8. Kulita ni 1 Yoano 3:18, yika twatamba kulinga?

⁸ Twakusolola ngwetu, twakuzanga Yehova ni Yesu muze twakwononokena. (Yoa. 14:15; 1 Yoa. 5:3) Yesu katuhele shimbi ya kulizanga umwe ni mukwo. (Yoa. 13:34, 35) Kutwatambile kusolola wika zango lia mu kanwa kuli mandumbu jetu, alioze twatamba kulisolola nawa ha yuma yize twakwalingila. (Tanga 1 Yoano 3:18.) Yuma yika twatamba kulinga mba tusolole ngwetu, twakuzanga mandumbu jetu?

9. Zango liakwashile Yoano kulinga yika?

⁹ Yoano kapwile ni uhashi wa kutwama ni asoko jenyi ni kuzuka mbongo jinji mu mulimo wa kuta yishi. Alioze, yazachisa mwono wenyi hanga akwase atu kunyingika Yehova ni Yesu. Mulimo uze Yoano asakwile kuwakapwile washi. Kamuhungumionene nawa ku songo ya sekulu yitangu muze te hashinakajiwa, yamusa mu zuwo lia ususu. (Yili. 3:1; 4:1-3; 5:18; Uso. 1:9) Chipwe ngwe kapwile mu zuwo lia ususu, nihindu Yoano yalihulumba hali akwo. Chakutalilaho, muze apwile mu Tungu lia Patemu, yasoneka mukanda wa Usolwelo ni kuutuma mu yikungulwila hanga mandumbu anyingike yuma yize te muyiza ‘kulutwe ha shimbu likehe.’ (Uso. 1:1) Kashika, chinasoloka ngwe Yoano kasonekene Evanjelu yenyi hakutwala ku mwono ni mulimo wa kwambujola wa Yesu, muze amutuswile mu zuwo lia ususu. Yoano yasonekena nawa mandumbu jenyi mikanda yitatu hanga aakolweze ni kwatakamisa. Kuchi mutuhasa kwimbulula Yoano ha kulihana chenyi?

10. Kuchi muhasa kusolola ngwo, wakuzanga akwenu?

¹⁰ Yuma yize musakula kulinga ku mwono we, muyihasa kusolola nyi wakuzanga akwenu nyi ka. Satana kanazange unyonge wika hali yena mwene ha kufupa chinji upite ni lufuma mu chifuchi chino. Alioze, akwa-Kristu a hashi heswe kakusa tachi alinge yize mahasa hanga ambujole sango lipema ni kukwasa atu anji kukundama kuli Yehova. Amwe kakulihana mu mulimo wa shimbu lieswe.

11. Kuchi akwa-Kristu akusolola ngwo, kakuzanga Yehova ni mandumbu jo?

¹¹ Akwa-Kristu anji ashishika kakukalakala hanga awane mbongo jakulisa asoko jo. Chipwe chocho, ayo kakukwasa ululikiso wa Yehova kulita ni uhashi wo. Chakutalilaho, mandumbu amwe kakulihana hanga akwase kuze kwalingiwa luyinda, akwo mu mulimo wakutunga mazuwo a Wanangana, nawa hita umwe kali ni uhashi wa kukwasa ululikiso ni milambu. Ayo kakuchilinga mumu kakuzanga Zambi ni enyembo jo. Poso jeswe twakusolola ngwetu, twakuzanga mandumbu jetu, muze twakupwa no ha kukunguluka ni kuhana makumbululo. Chipwe ngwe tunahongo, nihindu twakuya ku kukunguluka. Chipwe ngwe mutwivwa woma wakukumbulula, nihindu twakukumbulula. Nawa chipwe ngwe tuli ni kapinda, nihindu twakulitakamisa umwe ni mukwo shimbu kukunguluka kanda chichiputuka ni muze chakuhwa. (Hepre. 10:24, 25) Twakusakwilila chinji ha mulimo uze mandumbu jetu akulinga!

12. Kuchi Yoano asolwele nawa ngwo, kakuzanga mandumbu jenyi?

 ¹² Yoano kasolwele nawa zango hali mandumbu jenyi ha kwachichimieka ni kwaha yiyulo. Chakutalilaho, ha mikanda yenyi, yachichimieka mandumbu mumu lia ufulielo ni yitanga yo yipema, alioze yaaha nawa yiyulo hakutwala ku shili. (1 Yoa. 1:8–2:1, 13, 14) Chizechene nawa, ni yetu twatamba kuchichimieka mandumbu jetu ha yuma yipema yize akulinga. Alioze nyi twamona ngwetu, umwe ndumbu kanalingi chuma chize kuchalitele, ni zango lieswe twatamba kumukwasa kwalumuna nyonga lienyi. Chakufupiwa hamu mba tukwase sepa lietu, alioze Mbimbiliya yakwamba ngwo, mutu kakukalula meso a sepa lienyi, chekwamba, masepa amwenemwene kakuliaha yiyulo umwe ni mukwo.—Yishi. 27:17.

13. Yika kutwatambile kulinga?

¹³ Ha mashimbu amwe, twakusolola zango lietu kuli mandumbu ha yuma yize kutushi kulinga. Chakutalilaho, kutushi kulivutula ni kawashi ha yuma yize ayo akutwamba. Tutalenu yize yalingiwile kuli Yesu ku songo lia mwono wenyi hano hashi. Kalwezele tumbaji twenyi ngwenyi, mba apwe ni mwono wa mutolo, ayo katamba kulia musunya wenyi ni kunwa manyinga jenyi. (Yoa. 6:53-57) Ayo yapihilila ha maliji jacho, chocho tumbaji anji yalitwamina kumukaula, alioze chino kuchakalingiwile kuli masepa jenyi amwenemwene ngwe, Yoano. Ayo yanunga ni kushishika kuli Yesu chipwe ngwe kakanyingikine ulumbunwiso wa maliji jacho. Nawa kota kakomokene ha yize evwile. Chipwe chocho, masepa a Yesu kakanyongene ngwo, yuma yize evwile yapwile yipi hanji kupihilila. Alioze, yanunga ni kufuliela muli Yesu mumu kanyingikine ngwo, iye kakuhanjika umwenemwene. (Yoa. 6:60, 66-69) Chili chipema chinji kulitwamina kulivutula ni kawashi muze masepa jetu matwamba yimwe. Shimbu tuchilinge, twatamba kwecha hanga masepa jetu alumbunune yize anazange kwamba.—Yishi. 18:13; Chilu. 7:9.

14. Mumu liaka kutwatambile kwecha kole yisoke mu mbunge yetu?

¹⁴ Yoano kanatutoweza nawa tuhone kuvwila kole mandumbu jetu. Nyi kutwakawile chiyulo chino, Satana mahasa kutupiangula. (1 Yoa. 2:11; 3:15) Yino yalingiwile kuli mandumbu amwe kusongo lia sekulu yitangu M.J. Satana kasele tachi jinji hanga  atu ja Zambi alivwile kole ni kulihandununa. Muze Yoano asonekene mikanda yenyi, mu chikungulwila cha Zambi te muli atu waze apwile ni yitanga ngwe ya Satana. Chakutalilaho, Ndiutrefwe kapwile ni kuhandununa mandumbu mu chikungulwila. (3 Yoa. 9, 10) Ndiutrefwe te kakulituna kuzumbula mandumbu waze apwile ni kutuma kuli chizavu cha tusongo, nawa te kakufupa kuhuma mu chikungulwila mandumbu waze apwile ni kuzumbula atu waze iye te keshi kuzanga. Ndiutrefwe kapwile ni kulizata chinji! Chipwe musono, Satana nihindu machinunga ni kuhandununa atu ja Zambi. Kashika, kanda twecha kole yituhandunune ni mandumbu jetu.

15. Yika mwata wa mu usoko atamba kwiwuluka?

¹⁵ Mwata wa mu usoko mahasa kusolola ngwo, kakuzanga usoko wenyi ha kwalisa ku musunya. (1 Timo. 5:8) Alioze katamba kwiwuluka ngwenyi, yuma ya ku musunya kuyichi kukolesa ufulielo wa asoko jenyi. (Mateu 5:3) Tutalenu chilweza chize Yesu ahichikile kuli miata a mu usoko. Kulita ni Evanjelu wa Yoano, Yesu kapwile ni kulihulumba hali asoko jenyi chipwe muze apwile ha mutondo wa lamba. Yoano ni Maria naye ya Yesu, kapwile hamuwika muze te anashiha Yesu. Chipwe ngwe te yikola yinji anevu, nihindu Yesu yalweza Yoano hanga afunge Maria. (Yoa. 19:26, 27) Kwamba pundu, anako ja Yesu te mahasa kufunga Maria ha yize mafupiwa ku musunya, alioze chinasoloka ngwe ayo te kanda achipwa tumbaji a Yesu. Yesu kazangile kupwa ni shindakenyo ngwenyi, te mukupwa umwe mafunga Maria ni kumutakamisa hanga anunge ni kulingila Yehova.

16. Yiteli yika Yoano apwile nayo?

¹⁶ Yoano kapwile ni yiteli yinji. Amu apwile postolo, iye te kakusongwela mulimo wa kwambujola. Kota nawa te hanambata. Kashika te katamba kulisa asoko jenyi ku musunya ni kwakwasa hanga apwe ni usepa upema ni Yehova. (1 Kori. 9:5) Yika miata a mu usoko mahasa kulilongesa ha chilweza cha Yoano?

17. Mumu liaka chili chilemu mwata wa mu usoko kukolesa ufulielo wa asoko jenyi?

¹⁷ Mwata wa mu usoko mahasa kupwa ni yiteli yinji yilemu. Chakutalilaho, katamba kukilikita chinji ku mulimo wenyi wa ku musunya hanga yitanga yenyi yihalise Yehova. (Efwe. 6:5, 6; Titu 2:9, 10) Mu chikungulwila,  mahasa nawa kupwa ni chiteli cha kufunga mapanga ja Yehova ni kusongwela mulimo wa kwambujola. Chikwo nawa, chili chilemu chinji kulilongesa Mbimbiliya mashimbu eswe ni asoko jenyi. Chino muchikwasa asoko awahilile ha tachi jize mwata wa mu usoko akusa hanga aalise ku musunya ni kwakwasa kukolesa ufulielo wo.—Efwe. 5:28, 29; 6:4.

18. Shindakenyo yika Yoano apwile nayo?

¹⁸ Yoano kapalikile mu yuma yize te muyihasa kukokolola ufulielo wenyi. Chipwe chocho, kapwile ni kulikolweza hanga akaule shimbi ja Yesu, hamwe ni yakuzanga mandumbu jenyi. Kashika apwile ni shindakenyo ngwenyi, Yehova ni Yesu kakumuzanga, nawa mamukwasa kukumba kapinda mweswawo. (Yoa. 14:15-17; 15:10; 1 Yoa. 4:16) Te kukushi chuma nichimwe chize Satana malinga hanga akinde Yoano kuzanga mandumbu jenyi.

19. Yika 1 Yoano 4:7 unatukolweza kulinga, nawa mumu liaka?

¹⁹ Chizechene ngwe Yoano, ni yetu twatwama mu chifuchi chize akuyula kuli Satana, muze atu keshi kulizanga. (1 Yoa. 3:1, 10) Satana kanazange chinji tuvwile kole mandumbu jetu, alioze chino kuchichi kulingiwa nyi kutwamwehele uhashi wacho. Kashika tunungenu ni kusolola zango kuli mandumbu jetu, ha chize twakuhanjika no ni ha yize twakwalingila. Nyi twalinga chino, mutuwahilila chinji ha kulinga chihanda mu usoko wa Yehova ni kununga ni kuwahilila ku mwono.—Tanga 1 Yoano 4:7.