Kututuluka ha Chikuma

Kuya ha katalilo wa yikuma

MUTWE WAKULILONGESA 5

Zachisa Mashimbu Je ni Mana

Zachisa Mashimbu Je ni Mana

“Talenu kanawa ku kwenda chenu. Kanda nwenda ngwe waze keshi mana, alioze endenu ni mana. Kuulenu we mwaka.” —EFWE. 5:15, 16.

MWASO 8 Yehova Iye Uchinyino Wetu

CHIKUMA CHILEMU *

1. Kuchi mutuhasa kupalikisa mashimbu hamuwika ni Yehova?

TWAKUZANGA chinji kupalikisa mashimbu hamuwika ni atu waze twazanga. Chakutalilaho, lunga ni pwo waze alizanga, kakuzanga chinji kupalikisa mashimbu hamuwika. Akweze kakuzanga chinji kupalikisa mashimbu hamuwika ni masepa jo. Nawa yetweswe twakuzanga kupalikisa mashimbu hamuwika ni mandumbu jetu a ku ufulielo. Chahiana ulemu, twakuzanga chinji kupalikisa mashimbu hamuwika ni Zambi yetu. Mba kuchi mutuhasa kuchilinga? Mutuhasa kuchilinga, ha kulemba kuli iye, kutanga Liji lienyi, kupukuna ha yilakenyo yenyi ni ha yitanga yenyi yipema. Chochene, mashimbu waze twakupalikisa hamuwika ni Yehova kali alemu chinji!—Samu 139:17.

2. Mumu liaka hi chashi ko kupwa hamuwika ni Yehova ha mashimbu amwe?

2 Chipwe ngwe twakuzanga chinji kupalikisa mashimbu hamuwika ni Yehova, nihindu ha mashimbu amwe hi chashi ko. Twakulinga yuma yinji ku mwono, kashika muchihasa kupwa chikalu kuwana mashimbu akulinga yuma ya ku spiritu. Mulimo wa ku musunya, yiteli mu usoko ni yuma yikwo, muuyihasa kutumbata mashimbu anji. Hachino, mutuhasa kumona ngwetu, kutushi nawa mashimbu akulemba, kulilongesa ni kupukuna.

3. Yuma yika nawa muyihasa kutumbata mashimbu?

3 Kuli nawa yuma yikwo yize muyihasa kutumbata mashimbu. Nyi kutwakeyele, mutuhasa kulihukilila ha kulinga yuma yize hi yipi ko, alioze muyitumbata mashimbu waze te mutuzachisa hanga tukundame kuli Yehova. Chakutalilaho, tuchinyongenu ha chikuma cha kuheha ni kutala yiheho. Tulieswe twakuzanga kuhwima ni kulivwisa kuwaha ha kuta ni kutala yiheho. Chipwe ngwe yiheho yize twasakula yinapeme, alioze nyi mutupalikisa mashimbu anji ku yiheho yacho, acho mutupwa ni mashimbu akehe akulinga yuma ya ku spiritu. Kashika twatamba kusa yiheho mu chihela chayo.—Yishi. 25:27; 1 Timo. 4:8.

4. Yika mutulilongesa ha mutwe uno?

4 Ha mutwe uno, mutulilongesaho mumu liaka twatamba kulinga chitangu yuma yize yahiana ulemu. Mutulilongesaho nawa chize mutuhasa kuzachisa kanawa mashimbu waze twakupalikisa ni Yehova ni yize mutuyuka ha kuchilinga.

KWATA YIYULO YA MANA NAWA LIANGA KULINGA YUMA YILEMU

5. Kuchi A-Efwesu 5:15-17 muuhasa kukwasa umwe mukweze kuzachisa kanawa mwono wenyi?

5Kwata yiyulo ya mana ku mwono. Kanji-kanji, akweze kakulihulumba ha yize malinga ku mwono wo. Chakutalilaho, alongeshi ni yisemi jo waze keshi kuwayila Yehova, mahasa kwakolweza aye ku shikola yinene hanga apwe ni mulimo upema uze muaha mbongo jinji. Alioze kuya ku shikola yinene, muchaambata mashimbu anji. Chikwo nawa, yisemi ni masepa jo mu chikungulwila, mahasa kwakolweza hanga azachise mwono wo mu mulimo wa Yehova. Yika muyihasa kukwasa mukweze yoze wakuzanga Yehova kukwata chiyulo cha mana? Iye mahasa kuyuka ha kutanga A-Efwesu 5:15-17. (Tanga.) Hanyima lia kutanga ni kupukuna mukanda uno, iye mahasa kulihula ngwenyi: ‘Upale wa Yehova’ uka? Chiyulo chika mungukwata chize muchimuvwisa kuwaha? Chiyulo chika muchingukwasa kuzachisa mashimbu jami ni mana?’ Ngwe chize chisoneko chino chamba, “matangwa ano api,” nawa chifuchi chino anayulu kuli Satana kwasala hakehe chinonge. Kashika, twatamba kuzachisa kanawa mwono wetu ha kulinga yuma yize muyivwisa Yehova kuwaha.

6. Yika Maria asakwile, nawa mumu liaka chapwile chiyulo chipema?

6Lianga kulinga yuma yilemu. Ha mashimbu amwe, mba tuzachise kanawa mashimbu jetu, mutufupiwa kusakula chuma chimuwika ha yuma yaali yize hi yipi ko. Chakutalilaho, tunyongenu muze Yesu ayile ni kumeneka Marta ni Maria. Kwamba pundu, Marta kazangile kuzumbula kanawa Yesu ku zuwo lienyi, kashika afupile kumutelekela kulia chiyema chinji. Alioze mwanakwo Maria yazachisa mashimbu jacho hanga atwame hamuwika ni Yesu ni kwivwa yize iye te analongesa. Marta kazangile kulinga chuma chalita, alioze ‘Maria yasakula chihanda chipema.’ (Luka 10:38-42) Ha kupalika cha mashimbu, kota Maria kavulamine yuma yize ayo alile ha tangwa liacho. Alioze, kakavulamine yuma yize alilongesele kuli Yesu. Kuli Maria, mashimbu waze apwile ni kupalikisa ni Yesu, kapwile alemu chinji. Ni yetu twakulemesa chinji mashimbu waze twakupalikisa hamuwika ni Yehova. Mba kuchi mutuhasa kuzachisa kanawa mashimbu jacho?

ZACHISA KANAWA MASHIMBU WAZE ULI HAMUWIKA NI YEHOVA

7. Mumu liaka chili chilemu kulemba, kulilongesa ni kupukuna?

7Nyingika ngwe kulemba, kulilongesa ni kupukuna yinalingi chihanda cha uwayilo wetu. Muze twakulemba, twakuhanjika ni Tata yetu wa mu malilu yoze wakutuzanga chinji. (Samu 5:7) Muze twakulilongesa Mbimbiliya, twakupwa ni “chinyingi cha Zambi,” mutu yoze ukwete mana anji kuhiana atu eswe. (Yishi. 2:1-5) Muze twakupukuna, twakunyonga ha yitanga yipema ya Yehova ni ha yuma yipema yize anatulakenya kulutwe lia matangwa. Kwamba pundu, yino ye jila yipema ya kuzachishilamo kanawa mashimbu jetu. Alioze amu tuli ni yuma yinji ya kulinga ku mwono, kuchi mutuhasa kuzachisa mashimbu jetu ni mana?

Shina muhasa kufupa chihela chalihola hanga ulinge longeso lie lia wika? (Tala maparagrafu 8-9)

8. Kuchi Yesu azachishile mashimbu waze apwile mu puya, nawa yika twalilongesa ha chilweza chenyi?

8Nyi muchilita yako ku chihela kuze kunaliholo. Tunyongenu ha chilweza cha Yesu. Shimbu te kanda achiputuka mulimo wenyi, iye kalingile matangwa 40 mu puya. (Luka 4:1, 2) Ku chihela chacho chalihola, Yesu kahashile kulemba kuli Yehova ni kupukuna ha yize Tato te anazange hanga alinge. Kwamba pundu, kulinga chino chakwashile Yesu ha yeseko yize te kwasala hakehe hanga apalike. Yika muhasa kulilongesa ha chilweza cha Yesu? Nyi mu usoko we muli atu anji, muchihasa kupwa chikalu kuwana chihela chalihola ku zuwo. Nyi chocho, hanji muchilita kuya ku chihela cheka. Chino che pangi Julie akulinga muze akuzanga kulemba kuli Yehova. Iye ni mukwo-lunga katwama mu limwe zuwo likehe ku França, nawa chakupwa chikalu kusala ukawenyi, chipwe kutwama chakuhona kulinga nichimwe. Iye yamba ngwenyi: “Mumu lia yino, hita tangwa nakuya ni kwenda ku chihela chalihola. Ku chihela chacho nakupwa ukawami, chino chakungukwasa hanga ngulihumikize ni kuhanjika ni Yehova.”

9. Kuchi Yesu asolwele ngwenyi kakulemesa usepa wenyi ni Yehova?

9 Yesu te kakulinga milimo yinji. Ha mashimbu waze apwile ni kwambujola, atu anji te kakumukaula kweswako maya, nawa te kakuzanga kupwa hamwe nenyi. Tangwa limwe, “limbo lieswe yakungulukila ku chikolo” hanga amutale. Chipwe chocho, Yesu kapwile ni kusa mashimbu hanga alembe kuli Yehova. Muze te kanda kuchicha, iye yaya ‘kuma kwalihola’ hanga apalikise mashimbu hamuwika ni Tato.—Marku 1:32-35.

10-11. Kulita ni Mateu 26:40, 41, chiyulo chika Yesu ahanyine kuli tumbaji twenyi, mba yika yalingiwileko?

10 Ha ufuku muze te hikwasala hakehe hanga afwe, ku songo lia mulimo wenyi, Yesu yafupa nawa chimwe chihela chalihola hanga alembe ni kupukuna. Iye yaya mu munda wa Ngetesemane. (Mateu 26:36) Ha ufuku wacho, Yesu yahana kuli tumbaji twenyi chiyulo chilemu chinji hakutwala ku kulemba.

11 Tunyongenu ha yize yalingiwile ha ufuku wacho. Muze Yesu ni tumbaji twenyi ahetele mu munda wa Ngetesemane, te hikwatoka chinji, hanji ngwetu ha muchima lia ufuku. Chocho, Yesu yalweza apostolo jenyi ngwenyi: “Nongamenu hamwe ni yami,” mba yaya kwaukawenyi hanga alembe. (Mateu 26:37-39; MW 1991.) Alioze, muze te analembe, apostolo jenyi yapomba. Muze Yesu afunyine yaawana hapomba, chocho yalweza nawa ngwenyi: “Nongamenu, lembenu.” (Tanga Mateu 26:40, 41.) Yesu kanyingikine ngwenyi, ayo te kanahongo nawa te kanevu chinyengo. Iye kasolwele mbunge yipema ha kunyingika ngwenyi, “musunya ulelu.” Mba yika yalingiwileko? Yesu yaya nawa ni kulemba kaali keswe, alioze muze afunyine, yawana tumbaji twenyi mu tulo.—Mateu 26:42-45.

Kutala muhasa kulianga kulemba shimbu kanda uchihonga? (Tala paragrafu 12)

12. Yika mutulinga nyi kutushi kuhasa kulemba mumu lia kusakalala hanji kuhonga?

12Sakula mashimbu alita. Ha mashimbu amwe, mutuhasa kuhona kulemba mumu lia kuhonga ni kusakalala. Shina hiunalivu chocho? Nyi chenacho, kuushi ukawe. Mba yika muhasa kulinga? Atu amwe waze apwile ni chako cha kulemba muze anambe kupomba, hananyingika ngwo chili chipema kulianga kulemba ha mashimbu waze kanda achihonga. Akwo hananyingika ngwo, mutapu uze akutwama muze analembe newo ukwete ulemu. Mba yika mulinga nyi kuushi kuhasa kulemba mumu lia kusakalala hanji kuhonga? Lweza Yehova chize unevu. Muhasa kupwa ni shindakenyo ngwe, Tata yetu wa zango manyingika chize unevu.—Samu 139:4.

Shina muhasa kulitwamina kukumbulula mesage hanji e-mail muze uli ha kukunguluka? (Tala Maparagrafu 13-14)

13. Kuchi yisaji muyihasa kupiangula manyonga jetu muze tunapalikisa mashimbu hamuwika ni Yehova?

13Muze unalilongesa ehuka yuma yize muyipiangula manyonga je. Hi kulemba wika ko chakutukwasa kukolesa usepa wetu ni Yehova. Mutuhasa nawa kukolesa usepa wetu ni Yehova ha kulilongesa Mbimbiliya ni kukunguluka. Yika muhasa kulinga mba uyuke muze unalilongesa ni muze uli ha kukunguluka? Lihule ngwe: ‘Yika yakupiangula manyonga jami muze nguli ha kukunguluka ni muze ngunalilongesa?’ Chuma chize muchihasa kupiangula manyonga jetu chili, kutusanyika ku telefone, kutambula mesage hanji sango jikwo kupalikila mu telefone hanji mu yisaji yeka. Yisaji yino yili yipema nawa atu anji kali nayo. Alioze amwe akwa-kuhengwola hananyingika ngwo, nyi telefone yili hakamwihi ni yetu, muyihasa kupiangula manyonga jetu. Umwe longeshi wa psicologia yamba ngwenyi: “Mutu nyi kali hakamwihi ni telefone, keshi kuhasa kulihulikila ha yize analingi,” chakupwa ngwe “manyonga jenyi kali ku chihela cheka.” Muze kukunguluka chetu cha mbonge ni cha mambonge kanda chiputuka, kakutwaho mutambi hanga tukokolole yisaji yetu yichine kupiangula manyonga ja akwetu. Shina ni yetu mutuhasa kuchilinga hanga yisaji yacho yichine kupiangula manyonga jetu muze tunapalikisa mashimbu hamuwika ni Yehova?

14. Kulita ni A-Fwilipu 4:6, 7, kuchi Yehova mahasa kutukwasa hanga tulihulikile ha malongeso?

14Eta ukwaso kuli Yehova hanga ulihulikile ha malongeso. Muze unalilongesa hanji uli ha kukunguluka, nyi mumona ngwe unanyongo ha yuma yeka, eta kuli Yehova hanga akukwase. Chipwe ngwe chili chikalu kulihulikila ha yuma ya ku ufulielo muze tunalipikala hanji tunasakalala, nihindu chili chilemu kuchilinga. Kashika, lemba hanga wite sambukila ya Zambi yize muyifunga mbunge ni ‘manyonga’ je.—Tanga A-Fwilipu 4:6, 7.

KUPALIKISA MASHIMBU HAMUWIKA NI YEHOVA CHAKUTUYUKISA

15. Kuchi mutuhasa kuyuka nyi twapalikisa mashimbu hamuwika ni Yehova?

15 Nyi musa mashimbu hanga uhanjike, upanjike ni kunyonga hali Yehova, muyuka chinji. Mu mulali uka? Chitangu, muchikukwasa kukwata yiyulo yipema. Mbimbiliya yinatulakenya ngwo: “Nyi muwenda ni akwa mana ni yena nawa muopwa ni mana.” (Yishi. 13:20) Kashika, nyi wapalikisa mashimbu hamuwika ni Yehova, mutu yoze ukwete mana anji kuhiana atu eswe, ni yena muopwa ni mana. Munyingika kukwata yiyulo yize muyimuvwisa kuwaha.

16. Kuchi kupalikisa mashimbu hamuwika ni Yehova muchitukwasa kupwa alongeshi apema?

16 Chamuchiali, muopwa longeshi mupema. Muze twakulilongesa Mbimbiliya ni umwe mutu, chuma chilemu chize twakuzanga kulinga, chili kumukwasa hanga azange Yehova. Muze twakupalikisa mashimbu hamuwika ni Tata yetu wa mu malilu, zango lietu hali iye liakwoka. Hachino, chakupwa chashi kukwasa longi yetu hanga neye azange Yehova. Yino ye yalingiwile kuli Yesu. Iye kapwile ni kuhanjika ni zango hakutwala kuli Tato, chino yichikolweza tumbaji twenyi hanga no azange Yehova.—Yoa. 17:25, 26.

17. Mumu liaka kulemba ni longeso lia wika yakukolesa ufulielo wetu?

17 Chamuchitatu, ufulielo we muukola chinji. Achinyonga ha yize yakulingiwa ku mwono we muze wakwita kuli Yehova usongwelo, utakamiso ni ukwaso. Mashimbu eswe waze iye akukumbulula yilemba ye, ufulielo we muli iye wakukola chinji. (1 Yoa. 5:15) Chuma chikwo chize muchitukwasa kukolesa ufulielo wetu, chili longeso lia wika. Mumu Mbimbiliya yinambe ngwo: “Ufulielo kuuneza ha kwivwa sango.” (Roma 10:17) Kashika, mba tupwe ni ufulielo ukolo, kutwatambile wika kupwa ni chinyingi. Mba yika twatamba kulinga nawa?

18. Kuchi Samu 77 yinasolola ulemu wa kupukuna?

18 Tunafupiwa kupukuna ha yize tunalilongesa. Achinyonga ha yize yalingiwile kuli mukwa-kusoneka Samu 77. Kevwile chinyengo mumu kamwene ngwe iye ni A-Izalele akwo, keshi nawa ni utayizo wa Yehova. Mukwa-kusoneka samu yacho, kasakalalile chinji, chocho ni e tulo te keshi kwamona nawa. (Versu 2-8) Mba yika alingile? Yalweza Yehova ngwenyi: “Mungupukuna nawa ha milimo ye yeswe, nikunyonga ha yitanga ye.” (Versu 12) Kwamba pundu, mukwa-kusoneka samu yino te kananyingika yize Yehova alingilile atu jenyi kunyima. Alioze, yasakalala ni kulihula ngwenyi: “Zambi te hanavulama kupwa ni vumbi, nyi? Te ha kutenuka hayika keke yenyi, nyi?” (Versu 9) Chocho, iye yapukuna ha yitanga ya Yehova ni chize asolwele keke hali atu jenyi kunyima. (Versu 11) Mba yika yalingiwileko? Mukwa-kusoneka samu yapwa ni shindakenyo ngwenyi, Yehova kechi keza kehuka atu jenyi. (Versu 15) Chizechene nawa, nyi mupukuna ha yize Yehova hanalingila atu jenyi ni yize hanakulingila, ufulielo we newo muukola.

19. Yika mutuyuka nawa ha kupalikisa mashimbu hamuwika ni Yehova?

19 Chamuchiwana, nawa chahiana ulemu, zango lie kuli Yehova mulikola. Zango, chitanga chize chinahiane yitanga yeswe muchikukwasa kwononokena Yehova, kulinga yuma yize muyimuvwisa kuwaha, ni kunyongonona mu yipikalo. (Mateu 22:37-39; 1 Kori. 13:4, 7; 1 Yoa. 5:3) Nawa, kukushi nichimwe chuma chize chikwete ulemu kuhiana zango lietu hali Yehova ni usepa wetu ni iye!—Samu 63:1-8.

20. Yika mulinga mba upalikise mashimbu hamuwika ni Yehova?

20 Kanda uvulama ngwe, kulemba, kulilongesa ni kupukuna, yinalingi chihanda cha uwayilo wetu. Chizechene ngwe Yesu, fupa chihela chize chalihola hanga upalikise mashimbu hamuwika ni Yehova. Ehuka yuma yize muyipiangula manyonga je. Eta kuli Yehova hanga akukwase kulihulikila ha yuma ya ku ufulielo. Nyi wazachisa kanawa mashimbu je haliapwila, Yehova makakuwahisa ni mwono wa mutolo mu chifuchi chaha.—Marku 4:24.

MWASO 28 Kupwa Sepa lia Yehova

^ kax. 5 Yehova kali sepa lietu mupema. Twakulemesa chinji usepa wetu ni iye, nawa tunazange kumunyingika kanawa. Ngwe chizechene chakumbata mashimbu mba tunyingike umwe mutu, mba tukolese usepa wetu ni Yehova necho chakumbata mashimbu. Alioze, musono tuli ni yuma yinji yakulinga ku mwono. Mba kuchi mutuhasa kusa mashimbu hanga tukundame kuli Yehova? Nawa yika mutuyuka nyi twachilinga?