Kututuluka ha Chikuma

Kuya ha katalilo wa yikuma

MUTWE WAKULILONGESA 26

Kwasa Akwenu Hanga Akumbe Yipikalo Yo

Kwasa Akwenu Hanga Akumbe Yipikalo Yo

“Pwenu eswe ni kunyonga chimuwika, nikulivwila vumbi umwe ni mukwo ni mukwo, akwa kulizanga ngwe mandumbu, akwa mbunge ja vumbi, akwa mbunge ja kulikehesa.”—1 PETU. 3:8.

MWASO 107 Zango Lize Akusolola Zambi

CHIKUMA CHILEMU *

1. Kuchi mutuhasa kwimbulula Tata yetu wa zango, Yehova?

YEHOVA kakutuzanga chinji. (Yoa. 3:16) Twakuzanga kwimbulula Tata yetu wa zango. Kashika, twakusa tachi hanga tupwe ‘nikulivwila vumbi, kusolola zango lia undumbu ni mbunge ya vumbi’ kuli eswe, alioze chipi-chipi kuli “akwa zuwo lia ufulielo.” (1 Petu. 3:8; Ngala. 6:10) Muze mandumbu jetu mu ufulielo akupalika mu yipikalo, twakuzanga kwakwasa.

2. Yika mutulilongesa ha mutwe uno?

2 Waze eswe anazange kupwa mu usoko wa Yehova kumakapalika mu yipikalo. (Marku 10:29, 30) Amu songo lia hano hashi linakundama, hanji mutukapalika mu yipikalo yinji. Mba kuchi mutuhasa kulikwasa umwe ni mukwo? Tutalenu yize mutuhasa kulilongesa ha lusango wa Mbimbiliya wa Lote, Yombi ni Noemi. Mutulilongesa nawa yimwe yipikalo yize mandumbu jetu akumona musono ni yize mutuhasa kulinga hanga twakwase kuyikumba.

PWAKO NI KULIHUMIKIZA

3. Ngwe chize anasolola ha 2 Petulu 2:7, 8, chiyulo chika chipi chize Lote akwachile, nawa yika azukile?

3 Lote kakwachile chiyulo chipi muze asakwile kutwama mu Sondome mukachi ka atu waze te akulinga upangala. (Tanga 2 Petulu 2:7, 8.) Mu mbonge yacho mwapwile upite unji, chipwe chocho Lote yalikokela lamba linji mumu lia kuyamo. (Uputu. 13:8-13; 14:12) Mukwo-pwo kota kazangile chinji mbonge yacho hanji atu waze te atungamo, chocho yahona kwononokena Yehova. Iye yatokesa mwono wenyi muze Yehova anokesele kahia ni fundanga mu mbonge yacho. Achinyonga hali ana ja Lote aali a mapwo. Ayo kapwile ni tusendo waze afwile mu Sondome. Lote yatokesa zuwo ni upite wenyi, chahiana yeswe yafwisa mukwo-pwo. (Uputu. 19:12-14, 17, 26) Ha mashimbu wano eswe a lamba, shina Yehova kahonene kulihumikiza hali Lote? Ka.

Angelo kanakwase Lote ni usoko wenyi hanga atuhuke mu Sondome (Tala maparagrafu 4)

4. Kuchi Yehova anakasolwela Lote uhumikizo? (Tala chizulie ha chifukilo.)

4 Chipwe ngwe Lote mwene mwe wasakwile kuya ni kutwama mu Sondome, nihindu Yehova yamusolwela keke ha kutuma angelo hanga amulamwine hamwe ni usoko wenyi. Alioze, shimbu ononokene shimbi ya angelo ni kutuhuka kawashi mu Sondome, Lote nihindu ‘yalaluka.’ Angelo ya mukwata ku kwoko ni kumukwasa hamwe ni asoko jenyi hanga atuhuke mu mbonge. (Uputu. 19:15, 16) Angelo yamulweza hanga achinyine ku mbonge ya ku milundu. Alioze, se ononokene Yehova, Lote yeta hanga aye ku mbonge yize yapwile hakamwihi. (Uputu. 19:17-20) Ni uhumikizo weswe, Yehova yapanjika Lote ni kumwecha hanga aye ku mbonge yacho. Kulutwe, Lote yevwa woma wa kutwama kuze ayile, chocho yakatukako yaya ku chihela kuze Yehova amulwezele chitangu. (Uputu. 19:30) Yehova kanakasolwela Lote uhumikizo unji! Mba kuchi mutuhasa kumwimbulula?

5-6. Kuchi mutuhasa kwimbulula Zambi ha kukaula 1 A-Tesalonika 5:14?

5 Chizechene ngwe Lote, ndumbwetu umwe mu ufulielo mahasa kukwata yiyulo yipi yize muyimunehena lamba linji. Nyi chino muchilingiwa, yika mutulinga? Hanji mutuhasa kumwamba ngwetu kanachi yize hanalimi, chino chili umwenemwene. (Ngala. 6:7) Alioze, mutuhasa kulinga chize chinalite, hakwimbulula chize Yehova akwashile Lote. Kuchi achilingile?

6 Yehova katumine angelo hi wika ko hanga atoweze Lote, alioze ni kumukwasa achine luyinda yoze te meza mu Sondome. Chizechene nawa, nyi twamona umwe ndumbwetu kanalingi yimwe yize muyimunehena lamba, mutuhasa kumutoweza. Alioze, mutuhasa nawa kuwana mwakumukwashilamo. Chipwe ngwe, kechi kukaula ni kawashi chiyulo cha Mbimbiliya chize mutumwaha, nihindu tunafupiwa kulihumikiza. Ngwe angelo waze aali, twatamba kununga ni kukwasa ndumbwetu chakuhona kumwechelela. Kutwatambile kumukwasa wika ni maliji, alioze ni yitanga nawa. (1 Yoa. 3:18) Mu maliji akwo mutuhasa kumukwata ku kwoko, chekwamba kumukwasa hanga akaule chiyulo chipema chize tunamwehe.—Tanga 1 A-Tesalonika 5:14.

7. Kuchi mutuhasa kwimbulula mutapu uze Yehova amwene Lote?

7 Yehova kachi kalihulikilile ha uhenge wa Lote. Alioze shimbu achilinge, kulutwe yatuma postolo Petulu hanga atongole Lote ngwe lunga mukwa-ululi. Tunawahilila chinji ha kunyingika ngwetu, Yehova keshi kulihulikila ha uhenge wetu! (Samu 130:3) Kuchi mutuhasa kwimbulula mutapu uze Yehova amwene Lote? Nyi mutulihukila ha yitanga yipema ya mandumbu jetu, acho mutwasolwela uhumikizo. Chino muchaakwasa hanga atayize ukwaso uze mutwaha.

PWAKO MUKWA-KEKE

8. Yika keke muyitutwala kulinga?

8 Kulisa ni Lote, Yombi kakamwene lamba mumu lia kukwata chiyulo chipi. Chipwe chocho, iye kamwene lamba linji, ha kutokesa upite, lufuma nawa mujimba wenyi yiupiha. Chaluyinda, iye ni mukwo-pwo yafwisa ana eswe apwile no. Chikwo nawa, masepa jenyi atatu yamusuma mulonga ha yize yalingiwileko. Mumu liaka masepa wano atatu a Yombi ahonene kumuvwila keke? Mumu, ayo kakafupile kunyingika kanawa yize yalingiwile kuli iye. Hamukunda wachino, ayo yalipupwisa kumunyongena yuma yipi ni kumupatwila ni ukalu weswe. Kuchi mutuhasa kwehuka kulinga upi ngwe uno? Ha kunyingika ngwo, Yehova wika mwe unanyingika kanawa yize mutu anapalika ku mwono. Kupanjika kanawa yize mutu yoze unamono lamba anahanjika. Nawa shimbu upanjike wika yize anambe, lise ha chihela chenyi. Nyi wachilinga, mba muhasa kusolwela ndumbwe keke.

9. Nyi twapwa ni keke yika mutwehuka kulinga, nawa mumu liaka?

9 Keke muyitukwasa hanga tuhone kumwanga mahuza hakutwala ku yipikalo yize akwetu anapalika. Mukwa-mahuza keshi kukwasa mandumbu mu chikungulwila alinunge; kakwahandununa. (Yishi. 20:19; Roma 14:19) Iye keshi keke alioze kakuhanjika kalusulusu, nawa maliji jenyi mahasa kulemeka yoze unamono lamba. (Yishi. 12:18; Efwe. 4:31, 32) Kashika, chili chipema kulihulikila ha yitanga yipema ya mutu ni kunyonga chize mutuhasa kumukwasa hanga akumbe yipikalo yenyi.

Nyi ndumbwe mahanjika chakuhona kunyonga, mupanjike ni uhumikizo weswe nawa mutakamise ha shimbu lialita (Tala maparagrafu 10-11) *

10. Maliji waze ali ha Yombi 6:2, 3, yika anatulongesa?

10 Tanga Yombi 6:2, 3Ha mashimbu amwe, Yombi kahanjikile chakuhona kunyonga. Chipwe chocho, kulutwe yatayiza ngwo yimwe yize ahanjikile yapwile yipi. (Yombi 42:6) Ngwe Yombi, musono mutu yoze unapalika mu yipikalo mahasa kuhanjika yimwe chakuhona kunyonga, yize hanyima muyimuvwisa chinyengo. Yika twatamba kulinga? Shimbu tumuyenge, twatamba kumuvwila keke. Tunyingikenu ngwetu, Yehova kakazangile niumwe wa kuli yetu amone lamba lize tunamono musono. Kashika ha mashimbu amwe, kavumbi wa Yehova yoze washishika muze ali mu yipikalo mahasa kuhanjika chakuhona kunyonga. Chipwe ngwe, mahanjika yize kuyalitele hali Yehova hanji hali yetu, nihindu kutwatambile kulipupula kumuvwila uli hanji kumupatwila ha yize ahanjika.—Yishi. 19:11.

11. Kuchi makulwana amu chikungulwila mahasa kwimbulula Elihu muze anahane chiyulo?

11 Ha mashimbu amwe mutu yoze unapalika mu yipikalo kakufupiwa nawa kutambula chiyulo hanji fumbo. (Ngala. 6:1) Kuchi makulwana amu chikungulwila mahasa kuchilinga? Ayo katamba kwimbulula Elihu, yoze wapanjikile kanawa Yombi ni kumusolwela keke. (Yombi 33:6, 7) Elihu kahanyine chiyulo chenyi hanyima liakunyingika kanawa nyonga lia Yombi. Makulwana waze akwimbulula chilweza cha Elihu, kakupanjika kanawa ni kufupa kunyingika yipikalo yize mutu ali nayo. Kusulaho, muze mahana chiyulo ayo mahasa kukwata ku mbunge ya yoze unaapanjika.

HANJIKA MALIJI WAZE AKUSANGULWISA

12. Kuchi Noemi evwile muze afwishile mukwo-lunga ni anenyi aali?

12 Noemi kapwile umwe pwo washishika yoze te wa kuzanga chinji Yehova. Alioze hanyima lia kufwa cha mukwo-lunga ni anenyi aali, iye yazanga kwalumuna jina lienyi Noemi hanga lipwe “Mara” lize linalumbunuka “Kusasa.” (Rute 1:3, 5, 20, n., 21) Tembwa-mwanenyi Rute, yamukwasa mu lamba lienyi lieswe. Rute kakakwashile wika Noemi ha yize te anafupiwa, alioze kamusangulwishile nawa. Rute kasolwele zango lienyi hali Noemi ha kumukwasa ni maliji akehe nawa azango.—Rute 1:16, 17.

13. Mumu liaka waze hanafwisa yoze te alimbata nenyi anafupiwa ukwaso wetu?

13 Nyi umwe ndumbwetu mu ufulielo mafwisa yoze alimbata nenyi, twatamba kumukwasa. Atu waze alimbata mutuhasa kwatesa ni mitondo yaali yize yinakolela hamuwika. Hakupalika cha miaka, miji ya mitondo yacho muyilisepekenya hamuwika. Nyi mutondo umwe mautukula chino muchihasa kupinjisa chinji uze musalaho. Chizechene nawa, muze umwe mafwisa yoze alimbata nenyi, mahasa kwivwa yikola ku mbunge ha miaka yinji. Paula, * yoze wafwishile mukwo-lunga susumuku, yamba ngwenyi: “Mwono wami walumukine ni kulivwa ngwe kuchishi nawa ni ukwaso. Natokesele sepa liami mupema. Te nakulweza mukwetu-lunga yuma yeswe. Te twakulivwisa kuwaha ni kungukwasa kukumba yipikalo. Iye te kakungupanjika muze ngumulweza yipikalo yami. Nevwile ngwami, kanguteta hakachi.”

Kuchi mutuhasa kukwasa tuliwa? (Tala maparagrafu 14-15) *

14-15. Kuchi mutuhasa kutakamisa mutu wafwisa yoze te alimbata nenyi?

14 Kuchi mutuhasa kutakamisa mutu wafwisa yoze te alimbata nenyi? Chuma chitangu twatamba kulinga, kuhanjika nenyi chipwe ngwe tunevu sonyi hanji kutwamwene yize mutwamba. Paula, yoze hitwatongola kulu yamba ngwenyi: “Hinanyingika ngwami, kufwa chakulingisa atu ahone kulivwa kanawa. Ayo kakwivwa woma ngwo yize mamba muyihasa kulemeka ku mbunge lia yoze wafwisa. Alioze chakupiha chinji nyi ayo kahanjikile nichimwe.” Kanji-kanji mutu yoze wafwisa keshi kutushimbwila ngwo ndo tuhanjike yuma yinji. Paula yamba ngwenyi: “Ngunakasakwila chinji, muze masepa jami te akwamba wika ngwo, ‘Chapiha hakufwisa mukwenu-lunga.’”

15 William, yoze hanafwisa mukwo-pwo, yamba ngwenyi: “Nakwivwa kuwaha muze akwetu akuhanjika hakutwala ku yitanga ya mukwetu-pwo; chino chakungwaha shindakenyo ngwami, kuma ayo te kakumuzanga ni kumuvumbika. Ukwaso uno wapwa chinji ulemu kuli yami. Maliji jo kakungutakamisa chinji, mumu mukwetu-pwo kapwile ni ulemu unji kuli yami, nawa te hanapu chihanda cha mwono wami.” Bianca umwe tuliwa yamba ngwenyi: “Nakuwana utakamiso muze akwetu akulemba hamwe ni yami ni kulianyina yisoneko. Nakuwana nawa ukwaso muze ayo akuhanjika hali mukwetu-lunga ni kungupanjika muze nakuhanjika hakutwala kuli iye.”

16. (a) Yika twatamba kulingila mutu wafwisa yoze azanga? (b) Kulita ni Tiangu 1:27, chiteli chika tukwete?

16 Ngwe chize Rute alingile kuli Noemi ni yetu twatamba kununga ni kukwasa waze hanafwisa asoko jo. Paula, yoze twatongola ku uputukilo, yamba ngwenyi: “Ha shimbu lize mukwetu-lunga afwile, atu anji kejile ni kungukwasa ni kungutakamisa. Alioze hakupalika cha mashimbu, ayo yafunyina mwono wo wa tangwa ha tangwa. Chocho, mwono wami yiwalumuka lume. Chapwa ukwaso unene muze akwetu akunyingika ngwo mutu yoze wafwisa kakufupiwa ukwaso ha amwe tukweji—chipwe miaka—hanyima lia kufwisa.” Tunanyingika ngwetu, atu kalisa. Amwe kakwijilila ni mwono waha hakupalika cha mashimbu. Akwo, kakwivwa yikola ha kwiwuluka hita chuma chize te akulinga ni mukwo yoze wafwa. Mutapu uze atu akwivwa yikola ni hafwisa unatale hali hita mutu. Kashika twiwulukenu ngwetu, Yehova hanatwehe chiteli chakukwasa waze hanafwisa malunga ni mapwo jo.—Tanga Tiangu 1:27.

17. Mumu liaka waze echele kuli waze te alimbata no anafupiwa ukwaso wetu?

17 Amwe mahasa kulema ku mbunge ni kunenganyana chinji mumu lia kwaecha kuli waze te alimbata no. Joyce, yoze echele kuli mukwo-lunga mumu lia pwo mukwo, yamba ngwenyi: “Yikola yize nevwile ha kulilakula ni mukwetu-lunga yinahiane yize te mungwivwa nyi kafwile. Nyi iye kafwile ni musongo hanji ku ponde, kachi te chuma chikwo. Alioze ha chikuma chino, mukwetu-lunga yakwata chiyulo cha kungwecha. Nalivwile ngwe kuchishi ulemu.”

18. Yika mutuhasa kulinga hanga tukwase waze keshi nawa ni yoze te alimbata nenyi?

18 Muze mutulinga yimwe yuma yipema kuli waze keshi nawa ni yoze te alimbata nenyi, acho tunasolola ngwetu kutwazanga. Ha mashimbu wano ali ukawo, ayo kanafupiwa masepa apema. (Yishi. 17:17) Mba kuchi muhasa kusolola ngwe uli sepa lio? Hakwasanyika hanga nulie no hamuwika. Nawa muhasa kusa mashimbu hanga nuye ni kuheha hanji kuya mu munda. Chikwo nawa, ha mashimbu amwe muhasa kwalweza hanga eze ha uwayilo wenu wa mu usoko. Nyi wachilinga, muvwisa Yehova kuwaha, mumu iye kali “hehi ni waze amakuka mbunge” nawa kali ‘sopi wa tuliwa.’—Samu 34:18; 68:5.

19. Yika mukanda 1 Petulu 3:8 unatukolweza kulinga?

19 Kwasala hakehe, muze Wanangana wa Zambi muyula hano hashi, lamba lieswe mulikapwa ‘kuvulama.’ Tunashimbwila matangwa jacho muze “yuma yakushi kechi kayiwuluka nawa, chipwe kuyinyonga.” (Iza. 65:16, 17) Amu shimbu liacho kanda lichiheta, tulikwasenu umwe ni mukwo ha kusolola ku yihanjika ni ku yitanga yetu ngwetu, twakuzanga mandumbu jetu eswe mu ufulielo.—Tanga 1 Petulu 3:8.

MWASO 111 Yuma Yize Yakutuvwisa Kuwaha

^ kax. 5 Lote, Yombi ni Noemi, kalingilile Yehova ni ushishiko weswe, chipwe chocho, kapalikile mu yipikalo yinji ku mwono wo. Mutwe uno muulumbununa yize mutuhasa kulilongesa ku yize yalingiwile ku mwono wo. Muulumbununa nawa, mumu liaka chili chilemu kulihumikiza, kusolola keke ni kusangulwisa mandumbu jetu muze anapalika mu yipikalo.

^ kax. 13 Majina ha mutwe uno kapwa kwalumuna.

^ kax. 57 ULUMBUNWISO WA YIZULIE: Umwe mukulwana wa mu chikungulwila ni uhumikizo weswe, kanapanjika umwe ndumbu yoze unapihilila ni kuhanjika chakuhona kunyonga. Kulutwe, muze ndumbu wacho hahwima mbunge, mba mukulwana yamwaha chiyulo.

^ kax. 59 ULUMBUNWISO WA YIZULIE: Amwe waze alimbata kanapalikisa mashimbu hamwe ni ndumbu yoze wafwisa mukwo-pwo. Ayo kanewuluka yize te akulinga ni mukwo-pwo.