HA MIAKA yinji, A-Izalele kapwile ni kuhana mbongo hanga akwase uwayilo wamwenemwene. Alioze kufweta lijimu yichipwa chuma chikalu chinji kuli A-Yunda ha matangwa ja Yesu.

Mba akwase mulimo wa Zambi uze te wakulingiwa mu tabernakulu, kulutwe mu tembele, A-Yunda eswe waze hakola te katamba kuhana mbongo ja tembele (dracma jaali). Ha matangwa ja Yesu, lijimu lino kapwile ni kulizachisa hanga alulieke nayo tembele yize Heronde atungile ni yitapo yize te akuhanamo. A-Yunda amwe kahulile Petulu nyi Yesu neye te kakufweta lijimu liacho, hachino Yesu yalumbununa ngwo hi chipi ko kufweta lijimu. Yesu nawa kalwezele Petulu kuze te mawana mbongo hanga afwete lijimu.—Mateu 17:24-27.

Atu ja Zambi te katamba nawa kufweta lijimu likwo lize avuluka ngwo, chihanda cha kumi. Chino te chinalumbunuka ngwo ayo mahana 10% ya mihuko hanji ya fweto lio. (Levi 27:30-32; Kwa. 18:26-28) Ha mashimbu jacho mangana te kakwamba ngwo, atu katamba kulikolweza chinji ha kuhana chihanda cha kumi cha mbuto ya mavu, chipwe “chihanda cha kumi cha ku chimbumba ni endru ni kominyi.” Kuli Yesu te hi chipi ko kufweta chihanda cha kumi, alioze kavulukile alongeshi a shimbi ni A-Fwariseu ngwo yilembekese, mumu te keshi kukaula shimbi yize yinasolola jila yalita yakuhanyimo chihanda cha kumi.—Mateu 23:23.

Ha mashimbu jacho, A-Yunda te kali mushi lia chiyulo cha A-Roma. Kashika, ayo te katamba nawa kwafweta lijimu. Chakutalilaho, waze apwile ni minda te katamba kufweta lijimu lia mbongo hanji yilimalima. Chino chinalumbunuka ngwo ayo te katamba kuhana 20 ndo 25% ya yuma yize te akulima. Chikwo nawa, hita Ka-Yunda te katamba kufweta lijimu. Chikuma chino che A-Fwariseu ahulile Yesu. Yesu yasolola nyonga lize twatamba kupwa nalio hakutwala ku kufweta lijimu ha kwamba ngwenyi: “Hanenu kevwe kuli Sesare yuma ya Sesare; ni kuli Zambi yuma ya Zambi.”—Mateu 22:15-22.

Kwapwile nawa lijimu lize te akufweta hanga atambule yuma mu mbonge yo hanji kuyitwala mu mbonge jikwo. Lijimu lino te kakulitambwila ku ma zuzu, yau, ha makano ni ha kunjila mu mambonge ni ha yitanda.

Lijimu lize atu te atamba kufweta kuli A-Roma liapwile linji. Tácito Ka-Roma mukwa-sango ja ku shakulu kambile ngwenyi, ha kuyula cha Tiperiu, muze Yesu te uchili hano hashi, “Seria ni Yunda, ketele hanga atepulule lijimu, mumu te hahonga.”

Mutapu uze te akwichilamo lijimu te wakupinjisa chinji mwono wa atu. Mutu mba apwe mukwa-kufwetesa lijimu te katamba kulanda mulimo wacho ni mbongo jinji. Mutu yoze malanda ulite wacho te mahasa kusanyika atu akwo hanga amutambwile lijimu nawa atu jacho te kakuzanga kulipichisa hakwita mbongo jinji. Chinasoloka ngwe Zakeu kafupile atu waze te akumutambwila lijimu. (Luka 19:1, 2) Chino chinatukwase kumona mumu liaka atu te keshi kuzanga mutapu uze te akwichilamo lijimu ni kuvwila kole akwa-kufwetesa lijimu.