MUKANDA wa Estere mu Mbimbiliya, unahanjika hali umwe lunga avuluka ngwo, Mordekai. Iye kapwile ni chihanda chilemu ha yuma yize yalingiwile ha shimbu liacho. Mordekai te njize Ka-Yunda yoze wapwile ni kukalakala ku palasiu ya mwanangana wa Persia. Yino yalingiwile ku uputukilo wa sekulu 5 K.M.J, “ha matangwa ja [Mwanangana] Ahashueru.” (Musono mwanangana yono kanamunyingika ngwo, Xerxes I.) Mordekai kakwikile atu waze ambile kushiha mwanangana. Mba mwanangana asolole usakwililo wenyi, yanangamisa Mordekai ha mbunga yeswe. Kulutwe, muze Hamane mukwa-kole wa Mordekai ni A-Yunda eswe afwile, mwanangana yatongola Mordekai hanga apwe muhato wenyi. Mumu lia chino, Mordekai yasa shimbi yize yakwashile A-Yunda hanga achine kwanongesa.—Este. 1:1; 2:5, 21-23; 8:1, 2; 9:16.

Ha sekulu 20, amwe akwa-kuhengwola sango ja ku shakulu kambile ngwo, mukanda wa Estere wapwa wa kulumba nawa ngwo, Mordekai kakapwileko. Alioze, ha mwaka 1941, akwa-kuvumbula yuma yikulu, kawanyine yuma yize yasolwele ngwo, Mordekai kapwileko. Yika o awanyine?

Akwa-kuhengwola kawanyine sona ja cuneiforme jize jinatongola umwe lunga te avuluka ngwo, Marduka (Mordekai mu Chokwe). Iye kapwile ni kukalakala ngwe kaselo, hanji mukwa-kwalula mu Shushane. Arthur Ungnad, umwe mukwa-kuhengwola sango ja ku shakulu wa ku chivumbuko kambile ngwenyi, “sona jacho ndo ha shimbu lize, japwile jizejene wika” te hi ja mu Mbimbiliya ko jize jahanjikile hali Mordekai.

Kukatuka haze Ungnad ahanjikile maliji wano, akwa-kuhengwola kalumbunwine tununu twa sona ja cuneiforme Persia. Ha sona jacho hali tumapaya twa Persepolis tuze awanyine mu zuwo lia kutulikila mbongo hakamwihi ni chikalakala cha mbonge. Mapaya wano kapwile a ha mashimbu akuyula cha Xerxes I. Sona jacho jili mu limi lia Elame nawa hali majina anji waze anatongola mu mukanda wa Estere. a

Mapaya anji a Persepolis kakutongola jina lia Marduka, yoze wakalakalile ngwe mukwa-kusoneka wa mwanangana ku palasiu mu Shushane ha kuyula cha Xerxes I. Ha paya limwe, kanasonekaho Marduka ngwe mukwa-kulumbununa. Yino yinalite ni yize Mbimbiliya yakwamba hali Mordekai. Iye kapwile ni kukalakalila Mwanangana Ahashueru (Xerxes I) nawa kota te kakuhanjika malimi aali. Mordekai kapwile ni kutwama ku pito lia palasiu mu Shushane. (Este. 2:19, 21; 3:3) Kuliakapwile pito liamokomoko, liapwile lia zuwo linene kuze te akukalakala yilolo a mwanangana.

Twamona ngwetu kuli sango jalifwa hali Marduka yoze anatongola ha mapaya ni Mordekai yoze anatongola mu Mbimbiliya. Ayo kakalakalile ha shimbu limuwika, ku chihela chimuwika, kapwile ni yiteli yimuwika nawa mulimo umuwika. Yino yeswe yinasoloka ngwo, Marduka ni Mordekai kapwile mutu umuwika.