Kututuluka ha Chikuma

Kuya ha katalilo wa yikuma

MUTWE WAKULILONGESA 38

Solola Mana ha Mashimbu a Sambukila

Solola Mana ha Mashimbu a Sambukila

“Chifuchi chahwimine. Kapwile ni jita ha miaka yize se Yehova hamwaha uhwimino.”—2 SANGO 14:6.

MWASO 60 Au Uli Ulamwino Wo

CHIKUMA CHILEMU *

1. Ha mashimbu aka muchihasa kupwa chikalu kuwayila Yehova?

MASHIMBU aka wakunyonga ngwe kali akalu kuwayila Yehova? Shina muze wakumona lamba, nyi muze uli ni sambukila? Muze tuli mu kapinda, chakupwa chashi kujikijila muli Yehova. Mba yika twakulinga muze tuli ha mashimbu apema? Shina twakuvulama ulemu wa kuwayila Zambi? Yehova katowezele A-Izalele ngwenyi, yino te muyihasa kulingiwa kuli ayo.—Shimbi 6:10-12.

Mwanangana Asa ni hamu lieswe yanongesa uwayilo wa mahuza (Tala paragrafu 2) *

2. Chilweza chika ahichikile Mwanangana Asa?

2 Mwanangana Asa kali chilweza chipema ha kulinga yuma ni mana ni kujikijila muli Yehova. Iye te kakuwayila Yehova ha mashimbu a lamba ni a sambukila. Chize ku ukweze, “mbunge ya Asa te yingunu kumeso ja Yehova matangwa jenyi eswe.” (1 Mia. 15:14) Asa kasolwele ngwenyi, kakuwayila Yehova ni mbunge yeswe ha kwonona uwayilo weswe wa mahuza mu Yunda. Mbimbiliya yinambe ngwo: “Yachiza yilumbilo ya yilambala ni manangamo, yapalwola tuponya, ni kutetateta Ashera.” (2 Sango 14:3, 5) Iye yachiza nawa kako wa pwo Maka, ha chihela cha mwazovu. Mumu liaka? Mumu kako kapwile ni kukolweza atu hanga awayile mahamba.—1 Mia. 15:11-13.

3. Yika mutulilongesa ha mutwe uno?

3 Asa kakanongesele wika uwayilo wa mahuza, alioze kalingile yuma yinji. Kafunyishine uwayilo wamwenemwene, yakwasa atu a mu Wanangana wa Yunda hanga ahiluke kuli Yehova. Hachino, Yehova yawahisa Asa ni A-Izalele ha kwaha mashimbu a sambukila. * Ha miaka kumi yize Mwanangana Asa ayulile, “chifuchi chahwimine.” (2 Sango 14:1, 4, 6) Ha mutwe uno, mutulilongesa chize Asa akalakalile kanawa ha mashimbu jacho a sambukila. Mutulilongesa nawa chilweza cha akwa-Kristu a ku sekulu yitangu, waze azachishile kanawa mashimbu jo a sambukila ngwe chize Asa alingile. Mba mutukumbulula chihula chino: Nyi watwama mu chifuchi muze uwayilo wetu keshi kuukwika, kuchi muhasa kusolola ngwo unakalakala ni mana ha mashimbu jacho a sambukila?

YIZE ASA ALINGILE HA MASHIMBU A SAMBUKILA

4. Kulita ni 2 Sango ja Mianangana 14:2, 6, 7, yika Asa alingile ha mashimbu a sambukila?

4 Tanga 2 Sango ja Mianangana 14:2, 6, 7. Asa yalweza atu ngwenyi, Yehova “hatwaha kuhwima kweswe kwa kujingilika.” Asa kakanyongene ngwenyi, katamba kuhwima ha mashimbu jacho a sambukila. Alioze, yaputuka kutunga mbonge, yipanga, tuposhi ni mapito. Yalweza A-Yunda ngwenyi: “Chifuchi nichetu.” Yika Asa ambile kwamba? Te kanazange kulweza atu ngwenyi, mahasa kwenda kanawa mu chifuchi chize ahele kuli Zambi ni kutunga mbonge chakuhona kwivwa woma wa akwa-kole. Yakolweza atu hanga akalakale kanawa ha mashimbu jacho a sambukila.

5. Mumu liaka Asa akolwezele tujita twenyi?

5 Chikwo nawa, ha mashimbu jacho a sambukila, Asa yatakamisa ni kukolweza tujita twenyi. (2 Sango 14:8) Shina chino chinalumbunuka ngwo, iye te keshi kujikijila muli Yehova? Ka. Asa kanyingikine ngwenyi, mwanangana mweswe kali ni chiteli cha kufumba atu hanga ahase kukumba kapinda mweswawo masoloka. Asa kanyingikine nawa ngwenyi, mashimbu a sambukila waze apwile no, te kechi kununga ku miaka yeswe.

YIKA AKWA-KRISTU A KU SEKULU YITANGU ALINGILE HA MASHIMBU A SAMBUKILA?

6. Yika akwa-Kristu a ku sekulu yitangu alingile ha mashimbu a sambukila?

6 Chipwe ngwe akwa-Kristu a ku sekulu yitangu kapwile ni kwahungumiona, nihindu ayo kapwile nawa ni mashimbu a sambukila. Yika tumbaji apwile ni kulinga ha mashimbu jacho? Tumbaji wano ashishika, malunga ni mapwo kapwile ni kwambujola sango lipema. Sango jili mu mukanda wa Yilinga jinambe ngwo, “endele mu woma wa [Yehova].” Ayo yanunga ni kwambujola sango lipema, hachino, “okele.” Yehova kawahishile tachi jo ja kwambujola ha mashimbu a sambukila.—Yili. 9:26-31.

7-8. Yika Paulu ni akwa-Kristu akwo alingile muze apwile ni uhashi? Lumbununa.

7 Akwa-Kristu a ku sekulu yitangu kapwile ni kwambujola kweswako te akuwana atu. Chakutalilaho, muze postolo Paulu apwile ku Efwesu, yanyingika ngwenyi hamwazulwila pito linene, kuzekwene yaputuka kwambujola ni kutayisa tumbaji.—1 Kori. 16:8, 9.

8 Paulu ni akwa-Kristu akwo kapwile ni uhashi ukwo wa kwambujola kuli atu anji muze apostolo ni makulwana mu Yerusaleme te anasopa chikuma cha ungalami ha mwaka 49 M.J. (Yili. 15:23-29) Muze atumine mu yikungulwila chiyulo chize akwachile, tumbaji yasa tachi jinji “nikwambujola liji lia” Yehova. (Yili. 15:30-35) Kuchi ayukile? Mbimbiliya yinambe ngwo: “Yikungulwila yatakamine mu ufulielo, yokele tangwa ha tangwa.”—Yili. 16:4, 5.

MASHIMBU A SAMBUKILA MUSONO

9. Yika yinalingiwa mu yifuchi yinji musono, nawa yika mutuhasa kulihula?

9 Mu yifuchi yinji musono, twakwambujola kanawa, keshi kutukanjisa. Shina mu chifuchi chize watwama mulimo wa kwambujola keshi kuukanjisa? Nyi keshi kuukanjisa, lihule ngwe, ‘Yika nakulinga ni utuswilo uze nguli nawo?’ Ha mashimbu wano akusula, atu ja Yehova kanambujola sango lipema ni kulongesa umwenemwene kuli atu a hashi heswe. (Marku 13:10) Mutuhasa kulinga yuma yinji mu mulimo uno.

Mandumbu anji kanakawahisa chinji kuli Yehova ha kuya ni kwambujola kuze kunafupiwa ukwaso hanji kulilongesa limi lieka (Tala maparagrafu 10-12) *

10. Yika 2 Timoteu 4:2 unatukolweza kulinga?

10 Yika muhasa kulinga ha mashimbu a sambukila? (Tanga 2 Timoteu 4:2.) Tala yize yena ni asoko je munuhasa kulinga hanga nulihane chinji mu mulimo wa kwambujola. Shina munuhasa kukalakala ngwe pionelu? Mashimbu wano hi akufupa ko upite hanji lufuma wa hano hashi, mumu yuma yino kuyichi kapalika ha luyinda munene.—Yishi. 11:4; Mateu 6:31-33; 1 Yoa. 2:15-17.

11. Yika mandumbu anji akulinga mba apwe ni uhashi wa kwambujola kuli atu anji?

11 Akwa-kwambujola anji kakulilongesa limi liaha hanga ahase kwambujola kuli atu ni kwalongesa Mbimbiliya. Ululikiso wa Yehova wakufwambwisa mikanda mu malimi anji yize yakukwasa atu. Chakutalilaho, ha mwaka 2010, mikanda yapwile ni kufwambuka mu malimi kuhiana 500. Haliapwila kakuyifwambwisa mu malimi kuhiana 1,000!

12. Kuchi atu akuyuka ha kwivwa sango ja Wanangana mu malimi jo? Hana chilweza.

12 Shina atu kakuyuka ha kwivwa Liji lia Zambi mu limi lio? Tala chilweza cha umwe ndumbu wayukile ha kuya ku kukunguluka cha mambonge ku Memphis, Tennessee, EUA. Pande ja kukunguluka kapwile ni kujihanjika mu Kinyaruanda, limi lize akuhanjika chinji mu Ruanda, Congo (Kinshasa) ni Uganda. Muze kukunguluka chahwile, iye yamba ngwenyi: “Hinalinga miaka 17 muno mu Estados Unidos, alioze lino lie tangwa litangu nevwa kanawa kukunguluka cheswe cha mambonge.” Kwamba pundu, kukunguluka chino chakwachile ku mbunge ya ndumbu yono. Nyi muchilita, muhasa kulilongesa limi liaha hanga ukwase atu a mu njiza ye. Hanji mu njiza yenu mwatwama atu waze akuzanga kuhanjika limi lieka. Shina kunyingika chino muchikukwasa hanga ulilongese limi liaha? Chipwe ngwe hi chashi ko, alioze nyi wasa tachi kujichi kulitokela.

13. Yika mandumbu jetu a mu Rússia apwile ni kulinga ha mashimbu a sambukila?

13 Mu yifuchi yimwe, mandumbu jetu keshi ni utuswilo wa kwambujola. Keshi kuhasa kwambujola mumu nguvulu kakukanjisa mulimo wetu wa kwambujola. Chakutalilaho, tunyongenu hali mandumbu jetu mu Rússia. Ayo kanakaahungumiona ha miaka yinji, alioze ha kakweji wa Março ha mwaka 1991, nguvulu yaaha utuswilo wa kwambujola ni kulingila Yehova. Ha mashimbu jacho, mu Rússia mwapwile akwa-kwambujola kuhiana 16,000. Muze kwapalikile makumi aali a miaka, akwa-kwambujola yoka chinji yahiana unji wa 160,000! Yino yeswe yinasolola ngwo, mandumbu jetu kasele tachi jinji hanga akalakale kanawa ha mashimbu jacho a utuswilo. Alioze, mashimbu jacho a sambukila kakashimbwile chinji. Chipwe ngwe yuma yalumukine, nihindu ni tachi jeswe ayo kananungu ni kuwayila Yehova. Chipwe ngwe hi chashi ko, ayo kanazachisa uhashi uze ali nawo hanga alingile Yehova.

MASHIMBU A SAMBUKILA KECHI KUNUNGA

Muze Mwanangana Asa alembele chinji, Yehova yakwasa A-Yunda kukumba akwa-kole jo (Tala maparagrafu 14-15)

14-15. Kuchi Yehova asolwele ndundo jenyi ha kukwasa Asa?

14 Ha matangwa ja Mwanangana Asa, mashimbu a sambukila kahwile. Chilombo chinene cha tujita 1,000,000 a ku Etiopia yeza ni kwasa no jita. Kapitau Zera kapwile ni shindakenyo ngwenyi, tujita twenyi makumba A-Yunda. Alioze, Mwanangana Asa kakajikijilile ha unji wa tujita, iye yajikijila muli Yehova Zambi yenyi. Asa yalemba ngwenyi: “Tukwasenu kama. Yehova Zambi yetu, mumu hali yenu tunajikijila ni mu jina lienu hitwatuhuka kulimika ni mbunga yino.”—2 Sango 14:11.

15 Chipwe ngwe tujita twa A-Etiopia kapwile anji, alioze Asa yanyingika ngwenyi, Yehova mwe uli ni ndundo jinji ni uhashi wa kulamwina atu Jenyi. Yehova yanongesa tujita twa A-Etiopia hanga akalile atu jenyi.—2 Sango 14:8-13.

16. Kuchi tunanyingika ngwetu, mashimbu a sambukila kumakahwa?

16 Kutwanyingikine yize muyilingiwa hali mutu ni mutu. Alioze, tunanyingika ngwetu, mashimbu a sambukila ya atu ja Zambi kechi kununga. Kwamba umwenemwene, Yesu kambile kuli tumbaji twenyi ngwenyi: “Ku mavungu eswe kumakanuvwila kole.” (Mateu 24:9) Chizechene nawa, postolo Paulu yamba ngwenyi, “Waze eswe mazanga kwenda ni ululi muli Kristu Yesu kumakamona yihungumiona.” (2 Timo. 3:12) Satana “ufwatulo wunji” ali nawo. Kashika, kutwatambile kunyonga ngwetu, kechi kutuhasa.—Uso. 12:12.

17. Kuchi ufulielo wetu mahasa kuweseka?

17 Kwasala hakehe, ufulielo wetu maweseka. Atu eswe makapalika mu “luyinda munene, yoze kanda amoneka hano hashi chize ku uputukilo wa hashi ndo haliapwila.” (Mateu 24:21) Ha mashimbu a luyinda munene, asoko jetu kota makalimika ni yetu, nawa mulimo wetu wa kwambujola kota makaukanjisa. (Mateu 10:35, 36) Yika mukalinga ha mashimbu jacho? Shina mukajikijila muli Yehova ngwe chize alingile Asa?

18. Kulita ni A-Hepreu 10:38, 39, yika muyitukwasa hanga tulilulieke muze mashimbu a sambukila mahwa?

18 Yehova kanatululieka haliapwila hanga tuhase kukumba yuma yize muyiza kulutwe lia matangwa. Iye kanasongwela ‘ndungo wamwenemwene, wa kanyama’ hanga atwehe kulia cha ku spiritu “ha mwaka” walita, chize muchitukwasa tununge ni kumulingila. (Mateu 24:45) Alioze, yetu twatamba kulinga chihanda chetu hanga tukolese ufulielo wetu muli Yehova.—Tanga A-Hepreu 10:38, 39.

19-20. Kulita ni 1 Sango ja Mianangana 28:9, yika twatamba kulihula, nawa mumu liaka?

19 Twatamba “kufupa Yehova,” ngwe chize alingile Asa. (2 Sango 14:4; 15:1, 2) Chuma chitangu twatamba kulinga mba tusolole ngwetu tunafupu Yehova, chili kumunyingika ni kutupapachisa. Twatamba kusa tachi hanga tukolese zango lietu kuli Yehova. Nyi tunazange kunyingika chize zango lietu kuli Yehova lili, twatamba kulihula ngwetu: ‘Shina nakuya ku kukunguluka matangwa eswe?’ Muze twakuya ku kukunguluka twakukolesa ufulielo wetu wa kununga ni kulingila Yehova, nawa kakututakamisa kuli mandumbu jetu. (Mateu 11:28) Twatamba nawa kulihula ngwetu: ‘Shina nakulilongesa Mbimbiliya matangwa eswe? Nyi natwama ni usoko, shina nakulinga uwayilo wa mu usoko poso jeswe? Nyi natwama ukawami, shina nakusa mashimbu hanga ngulinge longeso liami lia wika? Shina nakusa tachi hanga ngulinge mulimo wa kwambujola ni kutayisa tumbaji?’

20 Mumu liaka yihula yino yili yilemu? Mbimbiliya yinatulweze ngwo, Yehova kakuhengwola manyonga ni mbunge yetu. Kashika, ni yetu che twatamba kulinga. (Tanga 1 Sango ja Mianangana 28:9.) Nyi twamona ngwetu, twatamba kwalumuna yimwe ku mwono wetu, muchilita kwita kuli Yehova hanga atukwase kwalumuna yuma yacho. Wano kali mashimbu a kulilulieka, mba tukahase kukumba yeseko yize muyiza kulutwe lia matangwa. Kashika, kanda wecha hanga yuma ya hano hashi yikukwike kukalakala ni mana ha mashimbu a sambukila!

MWASO 62 Mwaso Waha

^ kax. 5 Shina uli mu chifuchi muze wakuwayila Yehova chakuhona yikwiko? Nyi chocho, kuchi wakuzachisa mashimbu jacho? Mutwe uno, muutukwasa kunyingika chize mutuhasa kwimbulula Asa, Mwanangana wa mu Yunda ni akwa-Kristu a ku sekulu yitangu. Ayo kazachishile mashimbu jo ni mana muze te ali ha mashimbu a sambukila.

^ kax. 3 ULUMBUNWISO WA AMWE MALIJI: Liji “sambukila,” linalumbunuka yuma yinji, hi wika ko kuhwa cha jita. Mu limi lia Hepreu, liji lino linalumbunuka kupwa ni ukulungunga, kutwama kanawa ni kuhona yipikalo.

^ kax. 57 ULUMBUNWISO WA YIZULIE: Mwanangana Asa kanachiza kako ha chihela cha mwazovu, mumu kakuwayila tuzambi a mahuza. Atu waze ashishika, kanakaula chilweza cha Asa ni kupuzula tuponya.

^ kax. 59 ULUMBUNWISO WA YIZULIE: Lunga ni pwo kanashiwisa mwono wo hanga aye ni kwambujola kuze kunafupiwa ukwaso.