1. Yika Alama ni Eva atokesele, nawa yika yalingiwileko?

IYA yoze watamba kusa shimbi hakutwala ku upi ni upeme? Muze Alama ni Eva alile muhuko wa mutondo wa chinyingi cha chipema ni chipi, ayo kasolwele pundu ngwo: Te keshi kufuliela muli Yehova ni mu shimbi jenyi. Ayo kasakwile kukaula shimbi jo-ene hakutwala ku upi ni upeme. (Uputu. 3:22) Alioze tala yize ayo atokesele. Katokesele usepa wo ni Yehova. Katokesele nawa uhashi wo wa kutwama ku miaka ya mutolo, nawa yahichikila ana jo shili ni kufwa. (Rom. 5:12) Yize ayo asakwile yanehene wika lamba.

2-3. (a) Yika alingile lunga Ka-Etiopia muze amwambulwile sango lipema kuli Fwilipe? (b) Yiwape yika mutuyuka nyi matupapachisa, nawa yihula yika mutushimutwina?

² Tesa chize Alama ni Eva alingile, ni chize lunga Ka-Etiopia atayijile sango lipema lize amwambulwile kuli Fwilipe. Lunga wacho yasakwilila chinji ha yize Yehova ni Yesu alingile hali iye, chocho hazehene yamupapachisa. (Yili. 8:34-38) Muze twakulihana kuli Zambi, ngwe yoze Ka-Etiopia ni kutupapachisa, twakusolola pundu ku yitanga yetu ngwetu, twakwononokena Yehova ni shimbi jenyi. Twakusolola usakwililo wetu ha yize Yehova ni Yesu akulinga hali yetu. Twakusolola nawa ngwetu, tunafuliela muli Yehova ni kunyingika ngwetu, iye wika mwe watela kusa shimbi ja chipi ni chipema.

³ Nyi twalingila Yehova mutuyuka yiwape yinji! Mutuyuka yuma yeswe yize Alama ni Eva atokesele, kuchingako  ni uhashi wa kutwama ku miaka yeswe. Hamukunda wa ufulielo wetu muli Yesu Kristu, Yehova kakukonekena upi wetu ni kutukwasa kupwa ni mbunge yitoma. (Mateu 20:28; Yili. 10:43) Twakulinga nawa chihanda mu usoko wa Yehova wa tuvumbi twenyi waze akutayiza ni kwaha yiwape yipema ya kulutwe lia matangwa. (Yoa. 10:14-16; Roma 8:20, 21) Chipwe ngwe tukwete yiwape yacho, nihindu amwe waze hananyingika Yehova, kakukakajana kukaula chilweza cha lunga Ka-Etiopia. Yika yakwakwika kutambula upapachiso? Nawa kuchi ayo mahasa kukumba yipikalo yacho?

4-5. Yuma yika apinjile nayo mukweze Avery ni mukweze Hannah?

⁴ Kuhona kulijikijila. Yisemi ja Avery kali Yela ja Yehova. Tato kakwete lufuma mupema, ngwe tata wa zango nawa mukulwana mupema mu chikungulwila. Chipwe chocho, Avery te keshi kuzanga kumupapachisa. Mumu liaka? Mwene yamba ngwenyi: “Te nakunyonga ngwami, kuchichi kuhasa kupwa ni yitanga yipema ngwe ya tata.” Avery nawa kapwile ni kwivwa woma wa milimo yize te malinga kulutwe lia matangwa. Yamba ngwenyi: “Te nakwivwa woma wa kulemba ha mbunga, kuhanjika pande ni kusongwela kukunguluka cha kuya mu munda.”

⁵ Hannah, wa miaka 18, te keshi kulijikijila mwene. Kamulelele kuli yisemi Yela ja Yehova. Chipwe chocho, te kakulivwa ngwe kechi kuhasa kwononokena shimbi ja Yehova. Mumu liaka? Hannah te kakulimona ngwe keshi ulemu. Chocho ha mashimbu amwe, yafupa kulilinga upi mwene, yino yiyipihisa nawa yuma. Mwene yamba ngwenyi: “Yize napwile ni kulinga te chishi kuyilweza niumwe, chipwe yisemi jami, mumu nanyongene ngwami, Yehova kechi kuzanga ngupwe kavumbi kenyi hamukunda wa yuma yize te nakulilinga.”

6. Yika te yakukwika Vanessa kumupapachisa?

⁶ Yitanga ya masepa. Vanessa, yoze uli ni miaka 22, yamba ngwenyi: “Yami napwile ni umwe sepa mupema yoze te nalikata nenyi ha miaka yinji.” Alioze, sepa lienyi te keshi kumukwasa hanga amupapachise. Chino yichimukola ku mbunge, chocho Vanessa yamba ngwenyi: “Te chakungupwila chikalu kulikata ni masepa, kashika napwile ni kwivwa woma ngwami, nyi nashiha usepa uno kuchichi kuhasa kuwana nawa sepa mukwo mupema.”

7. Yika mukweze Makayla te akuvwila woma, nawa mumu liaka?

⁷ Woma wa kuvulumuna. Makayla kapwile ni miaka yitano muze asosolwele yayo mu chikungulwila. Muze hakola, yamona yikola yize te yisemi jenyi akwivwa mumu lia yitanga yipi ya yayo. Makayla yamba  ngwenyi: “Te nakwivwa woma ngwami nyi mangupapachisa, munguhasa kuvulumuna, mangusosolola mu chikungulwila, chino te muchiwezela nawa yikola yinji kuli yisemi jami.”

8. Yika mukweze Miles te akuvwila woma?

⁸ Woma wa yihungumiona. Tato ya Miles ni naye mukwo yoze tato ali nenyi haliapwila kakuwayila Yehova, alioze naye wamusema ka. Miles yamba ngwenyi: “Natwamine ni mama ha miaka 18, kashika napwile ni kwivwa woma wa kumulweza ngwami, ngunazange hanga angupapachise. Namwene yitanga yize iye asolwele muze tata apwile Chela cha Yehova. Nevwile woma ngwami, mahasa kungulinga upi.”

9. Yika muyihasa kulingiwako nyi mulilongesa ha zango ni uhumikizo wa Yehova?

⁹ Alama ni Eva kakazangile kununga ni kuwayila Yehova, mumu kakakolesele zango lio hali iye. Chipwe chocho, Yehova yaecha anunge ni mwono hanga aseme ana ni kutesa ene shimbi jize malela najo ana jo. Ha mashimbu akehe wika chiyulo cha Alama ni Eva chakuzanga kupwa ni lipanda yichisoloka zwalala ngwo cha uhepuke. Mwano mutangu yashiha mwanakwo chakuhona chitela, chocho ungalwe ni chipululu yiyilitanda hashi heswe. (Uputu. 4:8; 6:11-13) Hachino, Yehova yatesa jila yize malamwinyinamo ana ja Alama ni Eva waze te mazanga kumuwayila. (Yoa. 6:38-40, 57, 58) Muze mulilongesa chinji ha zango ni uhumikizo wa Yehova, zango lie hali iye mulikola. Yino muyikukwasa hanga wehuke kulinga yuma yize Alama ni Eva alingile nawa muhana mwono we kuli Yehova.

10. Mumu liaka kupukuna ha Samu 19:7 muchihasa kukukwasa kulingila Yehova?

¹⁰ Nunga ni kulilongesa hakutwala kuli Yehova. Muze mulilongesa chinji hakutwala kuli Yehova, mupwa ni shindakenyo ngwe muhasa kumulingila ni mbunge yeswe. Avery, yoze hitwatongola, yamba ngwenyi: “Chuma changukwashile kupwa ni shindakenyo chapwile kutanga ni kupukuna ha chilakenyo chize chili ha Samu 19:7.” (Tanga.) Muze Avery amwene chize Yehova amanunwine chilakenyo  chacho, chocho zango lienyi hali Yehova yilikola. Zango kulishi kutukwasa wika kupwa ni shindakenyo, alioze liakutukwasa nawa tulingile Yehova ni kwehuka yuma yize iye keshi kuzanga. Hannah, yoze hitwatongola, yamba ngwenyi: “Kupalikila mu longeso liami lia wika ni kutanga Mbimbiliya, yingunyingika ngwami muze te nakulilinga upi, te nakuvwisa Yehova yikola.” (1 Petu. 5:7) Chocho, Hannah yaputuka kukaula ‘liji lia Zambi’ ku mwono wenyi. (Tia. 1:22) Mba yika azukileko? Mwene yamba ngwenyi: “Muze namwene ngwami kwononokena Yehova chinanguyukisa, yingukolesa zango liami hali iye. Haliapwila nguli ni shindakenyo ngwami, Yehova mangusongwela muze mungufupiwa ukwaso wenyi.” Chocho, yichipwa chashi Hannah kukumba ndako yenyi ya kulilinga upi. Hachino, yalihana kuli Yehova ni kumupapachisa.

11. Yika Vanessa alingile mba apwe ni masepa apema, nawa yika mutuhasa kulilongesa ha chilweza chenyi?

¹¹ Sakula masepa je ni mana. Vanessa yoze hitwatongola, kanyingikine ngwenyi, sepa lienyi te kanamukwika kulingila Yehova. Chocho yecha kulikata nenyi. Alioze Vanessa yalinga nawa yimwe. Iye yasa tachi hanga alikate ni masepa aha mu chikungulwila. Yamba ngwenyi, chilweza cha Noa ni asoko jenyi chamukwashile chinji. Iye yanunga ngwenyi: “Ayo te katunga hamwe ni atu waze keshi kuzanga Yehova, chipwe chocho, ayo kapwile ni usepa upema kuli umwe ni mukwo.” Kulutwe muze hamupapachisa, Vanessa yapwa pionelu. Kusulaho yamba ngwenyi: “Chino changukwashile kupwa ni masepa apema hi wika ko mu chikungulwila chetu, alioze ni mu yikungulwila yikwo nawa.” Ni yena muhasa kupwa ni masepa apema nyi wasa tachi hanga ulinge mulimo uze Yehova akutwaha.—Mateu 24:14.

12. Woma wa mutapu uka wahonene kuli Alama ni Eva, nawa yika yalingiwileko?

¹² Pwako ni nyonga lialita hakutwala ku woma. Woma umwe hi upi ko. Chakutalilaho, twatamba kwivwa woma wa kulinga yuma yize Yehova keshi kuzanga. (Samu 111:10) Nyi Alama ni Eva kapwile ni woma wa mutapu au, kachi kakalimikine ni Yehova. Alioze ayo yachilinga. Kulutwe lia yino, meso jo yalaula,  chocho yanyingika ngwo kavulumuna. Hachino, chuma te mahasa kuhana kuli ana jo chili wika shili ni kufwa. Mumu ayo kanyingikine ngwo kehuka shimbi ja Zambi, kashika evwile sonyi.—Uputu. 3:7, 21.

13-14. (a) Kulita ni 1 Petulu 3:21, mumu liaka kutwafupiwile kwivwa mwongo wa kufwa? (b) Yuma yika tukwete yize yakutukwasa kuzanga Yehova?

¹³ Tunafupiwa kuvwila Yehova woma, alioze kutwafupiwile kwivwa mwongo wa kufwa. Yehova kanatukwase hanga tuzuke mwono wa mutolo. Nyi twavulumuna, alioze twalikonyeka ni mbunge yeswe, Yehova mavulama upi wetu. Iye matukonekena, mumu lia ufulielo wetu ha ukuule wa chitapo cha Mwanenyi. Jila yitangu yilemu yize twakusolwelamo ufulielo wetu, yili kuhana mwono wetu kuli Zambi ni kutupapachisa.—Tanga 1 Petulu 3:21.

¹⁴ Tukwete yuma yinji yize yakutukwasa kuzanga Yehova. Iye keshi kutwaha wika yuma yipema yize twakufupiwa hita tangwa, alioze kakutulongesa nawa umwenemwene hakutwala kuli iye mwene ni upale wenyi. (Yoa. 8:31, 32) Hanatwehe chikungulwila cha akwa-Kristu hanga chitusongwele ni kutukwasa. Iye kakutukwasa muze tuli mu kapinda, ni kutwaha kutalatala cha yuma yipema ya kulutwe lia matangwa. (Samu 68:19; Uso. 21:3, 4) Muze twakupukuna ha yize Yehova akutulingila hanga asolole zango lienyi hali yetu, chakutukwasa hanga ni yetu tumuzange. Nyi twazanga Yehova, mutupwa ni nyonga lialita hakutwala ku woma. Mutwivwa woma wa kumuvwisa yinyengo, mumu twakumuzanga chinji.

15. Kuchi Makayla akumbile woma wa kuvulumuna?

¹⁵ Makayla yoze hitwatongola kulu, kakumbile woma wa kuvulumuna muze anyingikine ngwenyi, Yehova kakukonekena atu. Mwene yamba ngwenyi: “Nanyingikine ngwami, yetweswe tuli yihenge nawa ha shimbu limwe mutuhasa kuvulumuna. Alioze, nanyingikine nawa ngwami, Yehova kakutuzanga nawa kakutukonekena kupalikila mu ukuule.” Chocho, zango lienyi kuli Yehova yilimukwasa hanga alihane kuli iye ni kumupapachisa.

16. Kuchi Miles ahashile kukumba woma wa yihungumiona?

¹⁶ Miles, yoze wapwile ni kwivwa woma ngwo, naye te malimika nenyi mumu lia chiyulo chenyi cha kumupapachisa, yafupa ukwaso kuli umwe kalayi wa mbonge. Miles yamba ngwenyi: “Iye kangulwezele ngwenyi, neye kakolele mu usoko uze chisemi umuwika mwe te Chela cha Yehova. Chocho, yangukwasa kunyingika chize te ngukwasa mama hanga alemese chiyulo chami cha kungupapachisa ni kumulweza ngwenyi, tata kakapwile ni kungushinjila hanga angupapachise.” Chipwe chocho, naye ya Miles kakazangile chiyulo chenyi. Chocho, yakatuka ku zuwo lia naye, yaya ni kutwama kweka hanga amupapachise. Yamba ngwenyi: “Kunyingika yuma yipema yize Yehova akungulingila changukwachile  ku mbunge. Muze nakunyonga ha ukuule wa chitapu cha Yesu, nakumona chize Yehova akunguzanga. Manyonga wano, kangukwashile kulihana kuli Yehova ni kungupapachisa.”

17. Yika yetweswe mutuhasa kulinga?

¹⁷ Muze Eva alile muhuko mu Endene, iye kalitunyine Tato. Muze Alama alichingile ku yize Eva alingile, iye kahonene kusolola usakwillilo ha yuma yeswe yipema yize Yehova aalingilile. Yetweswe mutuhasa kusolola ngwetu, kutushi ngwe Alama ni Eva, hakusakwilila ha yeswe yize Yehova akutulingila. Muze akutupapachisa twakusolola ngwetu, twakutayiza ngwo Yehova kali ni ulite wa kutusela shimbi hakutwala ku upi ni upeme. Twakusolola nawa ngwetu, twakuzanga Tata yetu ni kumufuliela.

18. Yika muyikukwasa kulingila kanawa Yehova?

¹⁸ Chuma chikalu chize twakupalika muze hatupapachisa, chili kununga ni kulinga yize Yehova akuzanga hi yize ko yetwene twakuzanga. Tununu a tununu a tuvumbi twa Zambi che akulinga hita mwaka. Muhasa kupwa ngwe ayo nyi wanunga ni kwokesa chinyingi che mu Liji lia Zambi; kulikungulula mashimbu eswe ni mandumbu je, ni kwambujola kuli akwenu yize wakulilongesa hakutwala kuli Tatenu wa zango. (Hepre. 10:24, 25) Nyi unazange kukwata chiyulo, panjika kanawa chiyulo chize Yehova makwaha kupalikila mu Liji lienyi ni mu ululikiso wenyi. (Iza. 30:21) Hachino, yeswayo mulinga muyenda kanawa.—Yishi. 16:3, 20.

19. Yika watamba kununga ni kwiwuluka, nawa mumu liaka?

¹⁹ Nyi wanunga ni kwiwuluka chize wakuyuka ha kukaula usongwelo wa Yehova, zango lie hali iye ni ha shimbi jenyi mulikola. Hachino, kukushi nichimwe chize Satana makwaha muchikukinda kulingila Yehova. Achinyonga chize mwono we muukapwa kulutwe lia matangwa. Muze mukatala kunyima mukanyingika ngwenyi, chiyulo chize wakwachile cha kukupapachisa chapwile chipema chinji!