Kututuluka ha Chikuma

Kuya ha katalilo wa yikuma

MUTWE WAKULILONGESA 19

Chize Mutusolola Zango ni Ululi Kuli Waze Anamono Lamba

Chize Mutusolola Zango ni Ululi Kuli Waze Anamono Lamba

“Hi uli umwe Zambi wakuwahilila mu ungulungulu ko. Yipi kuyichi kutwama ni yena.”—SAMU 5:4.

MWASO 142 Tunyongenu ha Kutalatala Chetu

CHIKUMA CHILEMU *

1-3. (a) Kulita ni Samu 5:4-6, kuchi Yehova akwivwa hakutwala ku ungulungulu? (b) Mumu liaka mutuhasa kwamba ngwetu, kupihisa twanuke chinalimika ni “shimbi ya Kristu”?

YEHOVA ZAMBI kakuvwila lwaji ungulungulu weswe. (Tanga Samu 5:4-6.) Iye kakuvwila lwaji chipi-chipi yitanga ya waze akupihisa twanuke, mumu yili shili yinene kuli iye. Amu tuli Yela ja Yehova, twakwimbulula Yehova ni kuvwila lwaji yitanga ya waze akulisumbakenya ni twanuke. Nawa kutushi kwecha yitanga yacho hanga yinunge mu chikungulwila.—Roma 12:9; Hepre. 12:15, 16.

2 Ungulungulu weswe hakutwala kuli twanuke wakulimika ni “shimbi ya Kristu”! (Ngala. 6:2) Mumu liaka tunambe chocho? Mumu ngwe chize twalilongesanga ha mutwe uze wapalika, shimbi ya Kristu yinatale ha hita chuma chize Yesu alongesele, kupalikila ku yize ambile ni yize alingile. Shimbi yacho, yinakatuka ha zango ni ululi. Amu akwa-Kristu amwenemwene akukaula shimbi yino, ayo kakutwama kanawa ni twanuke ha kwafunga ni kwasolwela zango lingunu. Alioze, kulisumbakenya ni twanuke chakusolola kuzo nawa chapwa chipi chinji. Mumu chakutwala twanuke kulivwa ngwe kukushi niumwe yoze wa kwazanga ni kwafunga.

3 Chaluyinda, chikuma cha kupihisa twanuke hi chapwa musongo wa hashi heswe, nawa musongo wacho wakupinjisa chinji akwa-Kristu amwenemwene. Mumu liaka? Mumu “yingulungulu ni akwa kwonga” kanoko chinji nawa amwe mahasa kunjila mu chikungulwila. (2 Timo. 3:13) Chikwo nawa, amwe waze akuliamba ngwo mandumbu jetu mu ufulielo, kakulinga yitanga yino ya musunya ha kulisumbakenya ni twanuke. Tutalenu mumu liaka kupihisa twanuke yili shili yinene. Mba hi mutumona chize makulwana amu chikungulwila matala ha chikuma chacho, nyi umwe ndumbu malinga shili yinene, kuchingako kupihisa twanuke ni chize yisemi mahasa kufunga ana jo. *

YIMWE SHILI YINENE

4-5. Mumu liaka kupihisa twanuke yili shili yinene kuli yoze ayilinga?

4 Kupihisa twanuke cha kukwata ku mwono wa atu ha mashimbu anji. Chino chakuvwisa yikola mutu yoze apihisa ni waze akumuzanga, ngwe yisemi ni mandumbu jenyi mu chikungulwila. Kupihisa twanuke yili shili yinene.

5 Shili kuli mutu yoze ayilinga. * Yino yili shili yize yakuvwisa atu akwo yinyengo ni kwanehena lamba. Ngwe chize mutumona ha mutwe uze muusulaho, mutu yoze wapihisa kanuke—chapwa ngwe iye kalemeka kanuke wacho mu mulali upi. Mutu wacho, chipwe ngwe kanuke kakumujikijila, iye mamupihisa ku tachi ha kumuchiza ujikijilo uze akwete hali atu ni kumutwala hanga alinge yuma yize katambile kulinga. Kashika, twatamba kufunga twanuke ku yitanga yino yipi. Nawa twatamba kukwasa ni kutakamisa atu waze apihishile ku wanuke.—1 Tesa. 5:14.

6-7. Mumu liaka kupihisa twanuke yili shili ku chikungulwila ni kuli manguvulu?

6 Shili ku chikungulwila. Nyi umwe ndumbu hanji pangi mu chikungulwila mapihisa kanuke ha kulisumbakenya nenyi, iye kapihisa lufuma wa chikungulwila. (Mateu 5:16; 1 Petu. 2:12) Chili chipi kwamba ngwo, Yela ja Yehova kakusweka atu waze akupihisa twanuke, mumu mandumbu anji ashishika kakusa tachi hanga alinge yize yakuvwisa Yehova kuwaha. (Yunda. 3) Yetu kutushi kwecha atu waze akulinga yuma yipi chakuhona kulikonyeka hanga anunge mu chikungulwila ni kupihisa lufuma mupema wa chikungulwila.

7 Shili kuli manguvulu. Akwa-Kristu katamba kuzeyela “kuli waze ali ni poko ya kuyula.” (Roma 13:1) Twakusolola ngwetu, twakuzeyela kuli waze ali ni “poko ya kuyula,” ha kuvumbika ni kwononokena shimbi ja nguvulu. Nyi umwe mu chikungulwila mahona kukaula shimbi ja nguvulu, ngwe chakutalilaho, kulisumbakenya ni kanuke, iye kalinga shili kuli manguvulu. (Tesa ni Yili. 25:8) Makulwana amu chikungulwila keshi ni ulite wakuzangamisa mutu yoze wehuka shimbi ja nguvulu. Hachino, ayo katambile kusweka mutu yoze wapihisa kanuke hanga ahone kumuzangamisa kuli manguvulu. (Roma 13:4) Chivulumunyi wacho katamba kumona lamba mumu lia yitanga yenyi yipi.—Ngala. 6:7.

8. Kuchi Yehova akumona shili yize atu akulinga kuli atu-ni-akwo?

8 Chahiana yeswe, shili kuli Zambi. (Samu 51:4) Nyi umwe mutu mavulumuna mutu-ni-mukwo, iye kavulumuna nawa kuli Yehova. Tutalenu chilweza ha Shimbi yize Zambi ahanyine kuli A-Izalele. Shimbi yacho yambile ngwo, mutu nyi monga mwenyembo wenyi “akapwe ni mulonga kuli Yehova.” (Levi 6:2-4) Chizechene nawa, nyi umwe mu chikungulwila mapihisa kanuke—chekwamba kachiza kanuke wacho ujikijilo wenyi—chino chili kuvulumuna kuli Zambi. Mutu yoze ananyingika ngwo, Chela cha Yehova nyi mapihisa kanuke iye kapihisa lufuma mupema wa Yehova. Hachino, twatamba kunyingika ngwetu, kupihisa twanuke yili shili yinene kumeso ja Zambi.

9. Sango jika ululikiso wa Yehova wakutuhwisa ha miaka yinji, nawa mumu liaka?

9 Ha miaka yinji, ululikiso wa Yehova wakutuhwisa sango jinji jize jakuhanjika hakutwala ku chikuma cha kupihisa twanuke. Chakutalilaho, yikuma yili ha Kaposhi wa Kutalila ni Lawola! (Despertai!) yakulumbununa yize atu waze apihishile ku wanuke, mahasa kulinga hanga akumbe yinyengo ha yize yalingiwile ku mwono wo. Yakusolola nawa chize atu akwo mahasa kwakwasa ni kwakolweza ni chize yisemi mahasa kufunga ana jo. Ululikiso wetu wakuhana usongwelo wa Mbimbiliya kuli makulwana amu yikungulwila hakutwala ku yize atamba kulinga nyi umwe mapihisa kanuke. Ululikiso nawa unanungu ni kukwasa makulwana amu yikungulwila hanga anyingike chize matala shili ya waze akupihisa twanuke. Mumu liaka? Mumu tunazange kupwa ni shindakenyo ngwetu, mutapu uze twakulingilamo yuma unalite ni shimbi ya Kristu.

YIZE MAKULWANA AKULINGA MUZE UMWE MALINGA SHILI YINENE

10-12. (a) Muze makulwana manyingika ngwo umwe walinga shili yinene, yika atamba kunyingika, nawa ha yika ayo akulihulumba? (b) Kulita ni Tiangu 5:14, 15, yika makulwana akulinga?

10 Muze makulwana amu chikungulwila akutala ha shili yinene, ayo kakunyingika ngwo, shimbi ya Kristu ya kwalweza hanga asolole zango kuli hita mutu mu chikungulwila ni kulinga yize yalita nawa ya ululi kumeso ja Zambi. Hachino, ayo kakulihulumba chinji muze mevwa ngwo, umwe mu chikungulwila kalinga shili yinene. Chuma chilemu chize makulwana akusa kulutwe chili kuhalisa Yehova ni kufunga lufuma wenyi. (Levi 22:31, 32; Mateu 6:9) Chikuma chikwo chilemu chize ayo akusa kulutwe, chili kukwasa mandumbu jo mu chikungulwila hanga afunge usepa wo ni Yehova ni kukwasa yoze alinga shili yacho.

11 Chikwo nawa, makulwana kakufupa kunyingika nyi yoze walinga shili yacho, kalikonyeka ni kumukwasa hanga alulieke nawa usepa wenyi ni Yehova. (Tanga Tiangu 5:14, 15.) Chela cha Yehova yoze walinga shili yinene mumu lia kukuchisa usolo wenyi upi, kanayiji ku ufulielo. Chino chinalumbunuka ngwo, iye keshi nawa ni usepa upema ni Yehova. * Kashika, mutuhasa kutesa makulwana amu chikungulwila ni mandotolo. Mumu ayo kakusa tachi hanga akwase “yoze unayiji [chekwamba chivulumunyi] alivwe kanawa.” Ayo kakuzachisa yiyulo ya Mbimbiliya hanga amukwase kululieka nawa usepa wenyi ni Zambi, alioze chino muchihasa kulingiwa nyi mutu wacho malikonyeka ni mbunge yeswe.—Yili. 3:19; 2 Kori. 2:5-10.

12 Chochene, makulwana amu chikungulwila kali ni chiteli chilemu. Ayo kakuzanga chinji chikungulwila, mumu Zambi hanaakunjikacho hanga afunge tuvumbi twenyi ni kwasolwela zango ni ululi. (1 Petu. 5:1-3) Ayo kakuzanga hanga mandumbu jo mu chikungulwila alivwe kawape. Hachino, ayo keshi kulaluka muze mevwa ngwo, umwe walinga shili yinene, kuchingako kupihisa twanuke. Mba yika ayo akulinga? Tuhengwolenu yihula yize yinasoloka ku uputukilo wa  paragrafu 13,  15, ni  17.

13-14. Shina makulwana mahasa kukaula shimbi ja kwamba ngwo, atu katamba kujimbula kuli nguvulu mutu yoze wapihisa kanuke? Lumbununa.

 13 Shina makulwana mahasa kukaula shimbi ja mu chifuchi ja kwamba ngwo, atu katamba kujimbula kuli nguvulu mutu yoze wapihisa kanuke? Ewa. Mu yifuchi yimwe muli shimbi jize jinambe ngwo, atu katamba kujimbula kuli nguvulu mutu yoze wapihisa kanuke. Makulwana amu yikungulwila mu yifuchi yacho, no kakukaula shimbi jino. (Roma 13:1) Shimbi jacho, kujalimikine ni shimbi ya Zambi. (Yili. 5:28, 29) Hachino, nyi umwe malweza makulwana ngwo, kanuke nganji kamupihisa, hazehene makulwana katamba kusanyika ku Mbetele hanga ahule chize mahasa kukaula shimbi jacho.

14 Makulwana malweza kanuke yoze apihisa, yisemi jenyi ni atu akwo nawa waze ananyingika chikuma chacho ngwo, ayo kali ni ulite wakutwala mulonga wacho kuli nguvulu. Mba kuchi mutwamba nyi mutu yoze watwala mulonga wacho kuli nguvulu kali Chela cha Yehova nawa atu eswe ha mukala machinyingika? Shina mukwa-Kristu wacho katamba kulivwa ngwe kapihisa lufuma wa jina lia Zambi? Ka. Mumu ndumbu yoze walinga mulonga wacho mwe wapihisa jina lia Zambi.

15-16. (a) Kulita ni 1 Timoteu 5:19, mumu liaka kwatamba kusoloka yela aali, mba makulwana atunge komite ya kusopesa? (b) Yika makulwana akulinga muze mevwa ngwo, umwe mu chikungulwila kapihisa kanuke?

 15 Mu chikungulwila, shimbu makulwana kanda atunga komite ya kusopesa ndumbu yoze walinga shili yinene, mumu liaka akufupiwa uchela wa atu aali? Chiyulo chino cha ululi chinakatuka ha shimbi yilemu ya mu Mbimbiliya. Nyi umwe ndumbu malinga shili yinene mwene mahona kuyambulula, acho kwatamba kusoloka yela aali waze amonanga shili yacho, mba makulwana atunge komite ya kusopesa. (Shimbi 19:15; Mateu 18:16; tanga 1 Timoteu 5:19.) Shina chino chinalumbunuka ngwo, nyi umwe mapihisa kanuke mba amujimbule kuli nguvulu kwatamba kusoloka yela aali? Ka. Mumu chikuma chino kuchatalile ha yize makulwana mamba hanji yize mamba waze amusuma mulonga wacho.

16 Muze makulwana mevwa ngwo, umwe mu chikungulwila kamusuma mulonga ngwo kapihisa kanuke, ayo kakukaula shimbi ja nguvulu jize jinatale ha chikuma chacho. Hanyima, mahengwola Yisoneko ni kunyingika yize yalingiwangako, mba hi makaula yize Mbimbiliya yakwamba hanga atale nyi matunga komite ya kusopesa nyi ka. Chitangu, makulwana kakuhula mutu yoze asuma mulonga nyi iye kalinganga lume shili yacho. Nyi malikala, mba hi mahula atu akwo waze ananyingika yize yalingiwangako. Nyi mukusoloka atu aali—umwe yoze wamusuma mulonga, mukwo yoze hanamono ndumbu wacho masolola yitanga yino ya kupihisa twanuke hanji yikwo—acho kwahwa makulwana matunga komite ya kusopesa. * Kuhona cha chela wamuchiali, kuchalumbunukine ngwo kamuliongela yuma ya saki. Chipwe ngwe, kushi yela aali waze malumbununa ngwo mutu wacho kalisumbakenya ni kanuke, nihindu makulwana manyingika ngwo iye kota kalinga yuma yipi yize yevwisa akwo yikola ku mbunge. Makulwana manunga ni kutakamisa hamwe ni kukwasa waze evwisa yikola. Chipwe chocho, makulwana manunga ni kukanyama hanga afunge chikungulwila hakutwala kuli mutu wacho.—Yili. 20:28.

17-18. Lumbununa mulimo uze akulinga mu komite ya kusopesa.

 17 Mandumbu amu komite ya kusopesa yika akulingamo? Ayo kakukwata chiyulo hanga anyingike nyi mutu yoze walinga shili yinene, mahasa kununga mu chikungulwila nyi ka. Ayo keshi kukwata chiyulo chakunyingika nyi mutu wacho katamba kumwaha kastigu kuli nguvulu, mumu lia kwehuka shimbi ja nguvulu. Ayo kakwecha hanga nguvulu mwene akwate chiyulo chakunyingika kastigu yoze mahana kuli mutu yoze wehuka shimbi.—Roma 13:2-4; Titu 3:1.

18 Makulwana waze akulinga chihanda mu komite ya kusopesa, ayo kakutala wika ha usepa wa mutu ni Zambi ni hali mandumbu jo mu ufulielo. Ayo kakuzachisa Mbimbiliya hanga yaakwase kunyingika, nyi yoze walinga shili yacho kalikonyeka nyi ka. Nyi kalikonyekene, makulwana mamulweza ngwo, kapwa kusosolola mu chikungulwila, ni kulweza chikungulwila ngwo mutu nganji keshi nawa Chela cha Yehova. (1 Kori. 5:11-13) Nyi malikonyeka, iye mahasa kununga mu chikungulwila. Alioze, makulwana mamulweza ngwo, iye kechi katambula nawa chiteli nichimwe mu chikungulwila ha miaka yinji, hanji chipwe ku mwono wenyi weswe. Amu makulwana amu chikungulwila akuzanga kufunga twanuke, ayo mahasa kutoweza yisemi ku tenga hanga akanyame muze ana jo maya kuli mutu wacho. Muze makulwana machilinga, ayo katamba kukanyama hanga ahone kutongola jina lia kanuke yoze apihishile.

CHIZE MUHASA KUFUNGA ANA JE

Yisemi kakufunga ana jo kuli atu waze akuzanga kupihisa twanuke, ha kushimutwina no sango jalita hakutwala ku kulisumbakenya. Mba achilinge, yisemi kakuzachisa sango jize akutambula mu ululikiso wa Zambi. (Tala maparagrafu 19-22)

19-22. Yika yisemi mahasa kulinga mba afunge ana jo? (Tala chizulie ha chifukilo.)

19 Aya waze ali ni chiteli chinene cha kufunga ana ku ponde yino? Kali yisemi. * Ana jenu kapwa chawana, hanji ngwetu “chihinga cha kuli Yehova.” (Samu 127:3) Yisemi, Yehova hananwehe chiteli cha kufunga kanawa ana jenu. Yika watamba kulinga mba ufunge ana je ahone kwapihisa?

20 Chitangu, fupa kunyingika yitanga ya atu waze akupihisa twanuke. Nyingika yitanga ya atu waze akuzanga kupihisa twanuke ni mana waze akuzachisa hanga aonge. Kanyama, ha kunyingika atu waze mahasa kupwa ponde kuli ana je. (Yishi. 22:3; 24:3) Nyingika ngwe, atu waze twanuke ananyingika nawa akujikijila e kanji-kanji akwapihisa hanji kulisumbakenya no.

21 Chamuchiali, pwako ni kuhanjika kanawa ni ana je, nawa akolweze hanga apwe ni kukulweza yuma yeswe. (Shimbi 6:6, 7) Maliji wano kanalumbunuka ngwo, watamba kupwa ni kupanjika kanawa ana je. (Tia. 1:19) Nyingika ngwe, twanuke nyi maapihisa kanji-kanji chakwakalila kwambulula yuma yacho. Ayo mahasa kwivwa woma ngwo nyi mahanjika atu keshi kwatayiza, hanji mahasa kwivwa woma mumu lia yuma yize yoze waapihisa maalinga nyi mambulula. Nyi mumona ngwe yimwe yuma yipi yalingiwa kuli mwane, muhule ni mana ni kupanjika kanawa yeswayo makulweza.

22 Chamuchitatu, fumba ana je. Kulita ni miaka yize alinayo, akwase hanga anyingike yimwe hakutwala ku kulisumbakenya. Alongese yize mamba ni yize malinga nyi umwe mutu mafupa kwakwata-kwata homa haze kuhalitele. Ululikiso wetu, unatuhwisa sango jize muhasa kuzachisa hanga ufunge ana je.—Tala mushete “ Lilongese Yena Mwene nawa Longesa Ana je.”

23. Yika wakunyonga hakutwala ku kupihisa twanuke, nawa chihula chika mutukakumbulula ha mutwe uze muusulaho?

23 Yetu Yela ja Yehova, tunanyingika ngwetu, atu waze akupihisa twanuke kakulinga shili yinene nawa yapwa mulonga unene kumeso ja nguvulu. Amu twakukaula shimbi ya Kristu, yikungulwila yetu kuyishi kufunga atu waze akupihisa twanuke. Mba, yika mutulinga hanga tukwase mandumbu waze apihishile ku wanuke? Mutwe uze muusulaho mukumbulula chihula chino.

MWASO 103 Tufunga—Kali Yawana Kuli Atu

^ kax. 5 Mutwe uno muulumbununa chize ana mahasa kwafunga hanga ahone kwapihisa kuli atu waze akulisumbakenya ni twanuke. Mutulilongesa nawa yize makulwana amu chikungulwila malinga hanga afunge chikungulwila ni chize yisemi mahasa kufunga ana jo ahone kwapihisa.

^ kax. 3 ULUMBUNWISO WA AMWE MALIJI: Kupihisa twanuke chakulingiwa muze umwe mukulwana wa lunga hanji wa pwo mafupa kulivwisa kuwaha ha kulisumbakenya ni kanuke wa lunga hanji wa pwo. Chino chinachingi kulipomba ni kanuke, kulisumbakenya ni kanuke mu kanwa hanji mu uhambukilo, kupinya-pinya ku upwo hanji ku ulunga wa kanuke, kukwata-kwata kanuke ha mele hanji ku matako ni yitanga yikwo ya upangala. Chipwe ngwe, atu kakupihisa chinji ana a mapwo, nihindu ana anji a malunga no kakwapihisa. Nawa chipwe ngwe atu waze akupihisa chinji twanuke kali malunga, nihindu mapwo amwe no kakupihisa twanuke.

^ kax. 5 ULUMBUNWISO WA AMWE MALIJI: Ha mutwe uno ni uze musulaho, liji “yoze ayilinga” linatale hali mutu yoze apihishile ku wanuke. Twazachisa liji lino hanga tusolole pundu ngwetu, kanuke nyi mamupihisa kakumuvwisa yikola ku mujimba ni ku manyonga, nawa yize yalingiwile kuli iye hi mulonga wenyi ko.

^ kax. 11 Nyi mutu malinga shili yinene mumu ngwo keshi ni usepa ukolo ni Yehova, chino kuchalumbunukine ngwo, iye keshi ni chitela ha yize alinga. Chivulumunyi wacho kali ni chitela mumu lia yitanga yenyi yipi nawa Yehova makamupatwila ha yize alinga.—Roma 14:12.

^ kax. 16 Makulwana muze anahanjika ni mutu yoze wapihisa kanuke, katambile kwita kanuke wacho hanga neye apweho. Chisemi hanji mutu mukwo yoze kanuke wacho akujikijila, mahasa kuhanjika nenyi mba iye malweza makulwana yize kanuke wacho amba.

^ kax. 19 Sango jino kuli yisemi, jinatale nawa kuli atu waze akufunga hanji kulela ana jambala.