Kututuluka ha Chikuma

Kuya ha katalilo wa yikuma

Hwisenu Yipikalo Yenu ni Zango

Hwisenu Yipikalo Yenu ni Zango

“Pwenu ni sambukila umwe ni mukwo ni mukwo.”MARKU 9:50.

MIASO: 39, 35

1, 2. Kulitachika chika chili mu Uputukilo, nawa mumu liaka yino yili ni ulemu?

HIUNANYONGA kama hakutwala ku kulimika cha atu waze ali mu Mbimbiliya? Mu tupitulu atangu a Uputukilo, kanambe ngwo, Kene kashihile Abele (Uputukilo 4:3-8); Lameke kashihile umwe mukweze wa lunga yoze wamulambile (Uputukilo 4:23); Tufunga twa Apalahama kazwelele ni tufunga twa Lote (Uputukilo 13:5-7); Hekare kahonene vumbi mwata wenyi Sara, chocho Sara yevwila Apalahama uli (Uputukilo 16:3-6); Ishemali kalimikile ni atu eswe, hi atu jacho yalimika nenyi.—Uputukilo 16:12.

2 Mumu liaka yipikalo yacho anayitongola mu Mbimbiliya? Hanga tuhase kulilongesa ha yilweza ya atu akwa-shili waze apwile ni yipikalo hakachi ko. Ni yetu tuli akwa-shili, nawa tuli ni yipikalo yoyene ku mwono wetu, mutuhasa kwimbulula yilweza yipema yize yili mu Mbimbiliya ni kwehuka kwembulula yitanga yipi. (A-Roma 15:4) Chino muchihasa kutukwasa hanga tununge ni kupwa ni sambukila ni akwetu.

3. Yikuma yika mutulilongesa mu mutwe uno?

3 Mu mutwe uno, mutulilongesa chize twatamba kuhwisa yipikalo hanji kuhwisa milonga, ni chize mutuhasa kuchilinga. Mutulilongesa nawa jimwe shimbi jilemu ja mu Mbimbiliya jize mujihasa kutukwasa hanga tuhwise yipikalo ni kununga kupwa ni usepa upema ni Yehova ni kuli akwetu.

MUMU LIAKA TUVUMBI TWA ZAMBI ATAMBA KUHWISA YIPIKALO MUKACHI KO?

4. Yitanga yika yalitanda hashi heswe, nawa yika yakuneha?

4 Satana mwe wakulingisa atu hanga alihandunune ni kupwa ni yipikalo yinji mukachi ko. Mumu liaka tunambe chocho? Mumu, mu munda wa Endene, Satana kambile ngwenyi, mutu ni mutu mahasa, nawa katamba kukwata chiyulo chenyi mwene ha kusakula chipi ni chipema, chakuhona usongwelo wa Zambi. (Uputukilo 3:1-5) Alioze nyi twatala chize hano hashi hali musono, mutumona ngwetu, nyonga liacho liakuneha wika yipikalo. Atu anji kakunyonga ngwo kali ni ulite wakusakula ene upi ni upeme. Ayo kali akwa-kulizata, akwa-kuzo ni kulitachika, nawa muze makwata yiyulo, o keshi kupalako nyi yiyulo yo muyilemeka akwo ku mbunge. Yitanga yino yakuneha yipikalo. Mbimbiliya yakutwiwulula ngwo nyi twapwa akwa-ufwatulo, kutuchi kulivwashana kanawa ni akwetu, nawa mutuvulumuna chinji.—Yishima 29:22.

5. Kuchi Yesu alongesele atu hanga ahwise ndombo mu kachi ko?

5 Muze Yesu ahanjikile Longeso lia ha Mulundu, aye kalongesele tumbaji twenyi hanga apwe ni sambukila ni kwehuka ndombo mukachi ko, chipwe ngwe chasolokele chikalu kuli ayo kuchilinga. Chakutalilaho, iye yaalweza hanga apwe yimbovu, ni kupwa ni sambukila ni akwo, ha kwehuka manyonga a ufwatulo ni kuhwisa kawashi-washi yipikalo yo, ni kuzanga akwa-kole jo.—Mateu 5:5, 9, 22, 25, 44.

6, 7. (a) Mumu liaka chili chilemu kuhwisa kawashi yipikalo yetu? (b) Yihula yika tuvumbi eswe a Yehova atamba kulihula ene?

6 Musono twakuwayila Yehova muze twakulemba, twakwambujola sango lipema ni muze twakuya ku kukunguluka. Nyi kutushi ni sambukila ni mandumbu jetu, Yehova keshi kutayiza uwayilo wetu. (Marku 11:25) Mba tupwe masepa ja Yehova, twatamba kukonekena akwetu muze o mahengesa.—Tanga Luka 11:4; A-Efwesu 4:32.

Muchihasa kufupiwa kuhanjika ni ndumbwe ha yisuho yinji hanga nupwe ni sambukila

7 Yehova kanechi kuli tuvumbi twenyi eswe hanga apwe akwa-kukonekena ni kupwa ni usepa wa sambukila ni akwo. Mutuhasa kulihula ngwetu: ‘Shina nakukonekena kawashi-washi mandumbu jami? Kutala nakuzanga kupwa hamwe no?’ Nyi munyingika ngwe watamba kupwa mukwa-kukonekena, lemba kuli Yehova hanga akukwase kululieke yitanga ye. Tata yetu wa mu malilu mapanjika ni kukumbulula yilemba yacho yakulipalumwisa.—1 Yoano 5:14, 15.

SHINA MUHASA KULENGULULA CHIMWE CHUMA CHIZE MUCHIKULEMEKA KU MBUNGE?

8, 9. Yika twatamba kulinga nyi umwe mutu matulemeka ku mbunge?

8 Tulieswe tuli akwa-shili, kashika mutuhasa kushimbwila ngwetu atu matwamba hanji kutulinga yuma yize muyitulemeka ku mbunge. (Chilumbununyi 7:20; Mateu 18:7) Kuchi mulinga nyi chino chalingiwa? Mutuhasa kulilongesa limwe fumbo lilemu ha chilweza chize muchisulaho: Ha chimwe chiwanyino umwe pangi yameneka mandumbu aali. Alioze umwe wa kuli mandumbu jacho yevwa yikola ku mbunge ha chize aamenekene. Muze asalile ukawo, ndumbu yoze wevwile yikola ku mbunge yaputuka kulinyenyeta hakutwala kuli pangi wacho. Alioze ndumbu mukwo, yamwiwulula ngwenyi pangi wacho kananungu ni kuwayila Yehova ni ushishiko ha miaka 40, chipwe ngwe kakwete yipikalo yinji. Kapwile ni ushindakenyo ngwenyi pangi wacho kakafupile kumulemeka ku mbunge. Yika ndumbu mutangu alingile? Iye yamba ngwenyi, “Wamba umwenemwene.” Ha chino, aye yaliwulako.

9 Yika chilweza chino chinatulongesa? Nyi umwe mutu matulemeka ku mbunge, etu e twatamba kumona yize mutulinga. Mutu ukwete zango kakukonekena. (Tanga Yishima 10:12; 1 Petulu 4:8.) Yehova kakuwahilila ni atu waze keshi ‘kwalula’ upi. (Yishima 19:11; Chilumbununyi 7:9) Kashika, nyi umwe mutu matwamba hanji matulinga yuma yipi, tulihulenu ngwetu: ‘Shina natamba kulengulula upi wacho? Kutala natamba kununga ni kunyonga ha upi wacho?’

10. (a) Kuchi umwe pangi evwile chitangu ha yuma yize akwo apwile ni kumwamba? (b) Chisoneko chika chakwashile pangi wacho kupwa ni sambukila?

10 Nyi mutu matwamba yuma yipi, chakupwa chikalu kuvulama yuma yacho. Tutalenu yize yakalingiwile kuli umwe pangi pionelu yoze avuluka ngwo Lucy. Amwe mandumbu mu chikungulwila te kakuhanjika chipi hakutwala ku mulimo wenyi kwambujola ni chize te akuzachisa mashimbu jenyi. Yino yamwehele yikola yinji ku mbunge, ha chino, yeta ukwaso kuli mandumbu waze akola mu ufulielo. Yika yalingiwileko? Iye yamba ngwenyi, ayo kazachishile Mbimbiliya hanga amukwase kwehuka kunyonga ha yuma yipi yize akwo apwile ni kuhanjika, ni kuputuka kunyonga chinji hali Yehova. Aye kawanyine utakamiso muze atangile Mateu 6:1-4. (Tanga.) Versu jino jamukwashile kunyingika ngwenyi kwivwisa Yehova kuwaha che chuma chilemu. Ha chino, aye yalengulula yuma yacho yipi. Haliapwila, chipwe ngwe akwo mahanjika chipi hakutwala ku mulimo wenyi wa kwambujola, iye kakuwahilila, mumu kanyingika ngwenyi kanase tachi hanga evwise Yehova kuwaha.

MUZE KUUSHI KUHASA KULENGULULA CHUMA CHIZE CHAKULEMEKA KU MBUNGE

11, 12. (a) Yika mukwa-Kristu atamba kulinga ni manyingika ngwenyi mukwo “chuma chimwe” a muli nacho? (b) Yika mutulilongesa ha chize Apalahama ahwishile kapinda mukachi ko? (Tala chizulie ha uputukilo.)

11 “Yetu eswe twakutalinga mu yuma yinji.” (Tiangu 3:2) Achinyonga nyi munyingika ngwe, walemeka umwe ndumbu ku mbunge ha yuma yize wamba hanji walinga. Yika watamba kulinga? Yesu kambile ngwenyi, “nyi kachi unalambula chawana che ku chilumbilo, ni kuze mwiwuluka ngwe mukwenu chuma chimwe a kuli nacho. Hichikako chawana che ku chilumbilo, uliange kuya ukawane ni mukwenu, mba ukeze, ukalambule chawana che.” (Mateu 5:23, 24) Kashika, hanjika ni ndumbwe. Muze muhanjika nenyi, fupa kuneha sambukila ni ndumbwe. Watamba kutayiza upi we alioze kanda umushachila mulonga. Sambukila hamwe ni mandumbu jetu che chuma chilemu.

Twatamba kukwata chiyulo cha kupwa ni sambukila ni mandumbu jetu

12 Mbimbiliya yinasolola chize tuvumbi twa Zambi mahasa kupwa ni sambukila muze mukusoloka umwe kapinda hakachi ko. Chakutalilaho, Apalahama ni muhwawenyi Lote japwile ni yimuna yinji, chino yichineha kulitachika hakachi ka tufunga two, mumu chifuchi te chikehe kutwamamo ayo eswe. Amu Apalahama azangile kuneha sambukila hakachi ko, aye yecha hanga Lote asakule chihela chipema. (Uputukilo 13:1, 2, 5-9) Chino chili chilweza chipema kuli yetu! Shina kuli yimwe yize Apalahama atokesele ha mukunda wa mbunge yenyi yipema? Ka. Mumu hazehene jalihandunwine, Yehova yalakenya kuwahisa Apalahama ni yuma yinji kuhiana yize atokesele. (Uputukilo 13:14-17) Yika mutuhasa kulilongesa ha chilweza chino? Twalilongesa ngwetu chipwe ngwe mututokesa yimwe yuma ku mwono wetu, Yehova makatuwahisa nyi twahwisa yipikalo yetu ni zango. [1]—Tala maliji akusongo.

13. Yika umwe kalayi alingile ha yuma yipi yize amwambile, nawa yika mutuhasa kulilongesa ha chilweza chenyi?

13 Tutalenu chilweza cha ha matangwa jetu. Kalayi mwaha wa chizavu cha kukunguluka cha mambonge yasanyika umwe ndumbu hanga amuhule nyi te mahasa kukalakala mu chizavu chacho. Ndumbu wacho yahanjika yuma yize kuyalitele nawa yayika telefone, mumu te kakwivwila uli kalayi mutangu yoze te wakusongwela chizavu chacho. Kalayi yono mwaha kakevwile yikola ku mbunge, chipwe chocho kakalengulwile yuma yize yinakalingiwa. Ha kupalika cha ola yimuwika, kalayi yasanyika nawa ndumbu wacho ni kumwita hanga jilitakane. Ha poso yize yinasulaho mandumbu wano yaliwana mu Zuwo lia Wanangana, muze te hijahwisa kulemba, o yahanjika ha ola yimuwika. Ndumbu yalumbununa yize yalingiwele ni kalayi mutangu. Kalayi yono yapanjika ndumbu wacho ni zango ni kushimutwina nenyi yisoneko yilemu. Ha chino, mandumbu wano yapwa ni sambukila, ni kukalakala hamuwika ku kukunguluka cha mambonge. Ndumbu wacho yasakwilila chinji, ha chize kalayi ahanjikile nenyi ni umbovu hamwe ni zango.

SHINA WATAMBA KUFUPA MAKULWANA AMU CHIKUNGULWILA?

14, 15. (a) Ha shimbu lika twatamba kukaula chiyulo chili ha Mateu 18:15-17? (b) Yikuma yika yitatu yize Yesu ambile, nawa kuchi twatamba kuyikaula?

14 Yipikalo yinji yize akwa-Kristu aali mahasa kupwa nayo katamba kuyihwisa ukawo. Alioze, ha mashimbu amwe chino hichashiko kuchilinga. Yipikalo yimwe hanji muyihasa kufupiwa atu akwo ngwe chize anasolola ha Mateu 18:15-17. (Tanga.) “Shili” yize Yesu ambile hi kuhona kulivwashana ko hakachi ka akwa-Kristu. Kuchi tunachinyingika? Yesu kambile ngwenyi, nyi chivulumunyi kalikonyekene muze mahanjika ni ndumbwenyi, hali yela ni kuli mandumbu waze akwete yiteli, ndumbu wacho katamba kumumona “ngwe mukwa mavungu ni mukwa kufwetesa lijimu.” Musono, chino chinalumbunuka ngwo ndumbu wacho katamba kumusosolola mu chikungulwila. “Shili” yino yinachinga kalimbalimba hanji kulamikiza mutu yuma ya mahuza, alioze kuyachingile shili ngwe utanji, utumwa, utanguke, hanji kuwayila mahamba. Shili yamutapu au katamba kuyilweza kuli makulwana amu chikungulwila.

Apalahama kanalivwashana ni Lote hanga ahwise kapinda mukachi ka akwa-kufunga mapanga jo (Tala paragrafu 15)

15 Yesu kahanyine chiyulo chino hanga atusolwele chize mutukwasa umwe ndumbu, mumu ha zango lize tukwete hali iye. (Mateu 18:12-14) Kuchi mutuhasa kukaula chiyulo chino? (1) Twatamba kufupa sambukila ni ndumbwetu chakuhona kulweza atu akwo. Mutuhasa kuhanjika nenyi ha yisuho yinji. Alioze yika twatamba kulinga nyi kutwalivwashanyine? (2) Twatamba kuhanjika ni ndumbwetu hamwe ni mutu yoze unanyingika kanawa chikuma chacho hanji yoze mahasa kumona nyi kwalingiwanga chimwe chuma chipi. Nyi munuhwisa mulonga wacho, ena ‘muzuka ndumbwe.’ Alioze nyi kutala hiwahanjika ni ndumbwe ha yisuho yinji, hikunwahashile kupwa ni sambukila, ena watamba (3) kutwala chikuma hanji mulonga wacho kuli makulwana amu chikungulwila.

16. Yika yinasolola ngwo kukaula chiyulo cha Yesu chili chipema nawa chakusolola zango?

16 Kanji-kanji kuchishi kufupiwa kuzachisa yikuma yitatu yize yili ha Mateu 18:15-17. Chino chakututakamisa. Mumu liaka twamba chocho? Mumu kanji-kanji chivulumunyi kakutayiza uhenge ni kululieka yitanga yenyi, ha chino kukushi kufupiwa kusosolola mutu wacho mu chikungulwila. Mutu yoze uli ni yikola ku mbunge katamba kukonekena ndumbwenyi ni kuneha sambukila hakachi ko. Kashika chiyulo cha Yesu chinasolola ngwo, nyi twapwa ni kapalia ni ndumbwetu, kutwatambile kulipupula kuya ni kuhanjika ni makulwana amu chikungulwila. Alioze, twatamba kuhanjika wika ni makulwana nyi hitwakaula yikuma yitangu yaali, hanji nyi twanyingika pundu ngwetu chimwe chuma chipi chalingiwangako.

17. Yiwape yika mutuyuka nyi ‘mutufupa sambukila’ mu kachi ketu?

17 Amu tuli akwa-shili, nihindu mutununga ni kulemeka akwetu ku mbunge. Kambaji Tiangu kasonekene ngwenyi: “Nyi kachi umwe keshi kutalinga ha liji, iye mutu mungunu, kanahase kuhombola mujimba weswe nawa.” (Tiangu 3:2) Mba tuhwise yipikalo hakachi ketu twatamba kusa tachi hanga ‘tufupe sambukila ni kuyihanga.’ (Samu 34:14) Muze mutununga ni kuneha sambukila hakachi ketu, mutupwa ni usepa upema ni mandumbu jetu, nawa mutununga ni kulivwashana. (Samu 133:1-3) Chuma chilemu kuli yetu chili, kupwa ni usepa upema ni Yehova, “Zambi ya sambukila.” (A-Roma 15:33) Mutukawahilila ni yiwape yeswayi nyi mutuhwisa ni zango yipikalo hanji milonga yize tulinayo.

^ [1](paragrafu 12) Atu akwo waze ahwishile yipikalo hanji milonga ni sambukila kapwile Yakomba ni Esau (Uputukilo 27:41-45; 33:1-11); Yosefwe ni mandumbu jenyi (Uputukilo 45:1-15); ni Ngideone ni A-Frame (Akwa Kuyula 8:1-3). Kota ni yena muhasa kunyonga nawa ha yilweza ya mu Mbimbiliya yize yalifwa ni yino.