Kupihisa cha mwiku chili ponde yinene ku mwono wa yitangiwa yeswe hano hashi. Kuli 1% ya atu hano hashi waze akuhwima mwiku uze unalite ni shimbi ja akwa- Organização Mundial da Saúde.

Kupihisa cha mwiku chakuneha misongo ya kuhwima, ngwe câncer wa ku yihunguhungu ni misongo yikwo ya ku mbunge. Kupihisa cha mwiku chinashiha ni kawashi atu 7,000,000 ha hita mwaka.

Hashi hali ni uhashi wa kufunga ni kutuhwisa mwiku upema uze muukwasa yitangiwa yeswe ya mwono. Alioze, hashi muhahasa kulinga mulimo uno nyi atu matepulula kulinga yuma yize yakupihisa mwiku. Tala yimwe yilweza:

• Uhashi uze mishitu yikwete wa kukoka mwiku upi atu kaunyingika kanawa. Alioze yize kanyingikine chinji yili kunyingika ngwo, ku yihela yatutuminya kuze kwakusoka yiputa mukuhasa kuneha mwiku upema chinji kuhiana mishitu. Yiputa yize yakusoka ku ngenge ja kalunga-lwiji yakukoka chinji mwiku upi kuhiana mishitu ya ku tropical.

• Kuhengwola chimwe chinasolola ngwo mateleji kuyishi kukoka wika mwiku upi alioze yakuushikila. Mafwo a mateleji kakwete mwiku mukachi uze wakwakwasa kuhehuka helu lia meya. Muze akuhungumuka ni kuheta kusuku mu kalunga-lwiji, kakutuwika ni kushimbama ndo ha masekeseke. Hachino, muyinunga mushi liacho ha miaka yinji.

• Uhashi uze mwiku ukwete wa kulilulieka wene ku yuma yipi yize atu akulinga wasolokele zwalala ha mashimbu a COVID-19. Ha 2020 muze ma fabrica ni mashinyi a hashi heswe echele kukalakala ni kuhona kutuhwisa yuma ya kuupihisa, mwiku wapemene kawashi-washi. Kulita ni “lusango wa 2020 hakutwala ku kupwa cha mwiku,” yifuchi kuhiana 80% yize yalingile mulimo wacho, yasolwele ngwo ha kwarentena mwiku wapemene chinji.

Manguvulu kananungu ni kulweza akwa-kulinga yuma hanga atepulule yuma yize yakupihisa mwiku. Chikwo nawa, akwa-ciencia kananungu ni kufupa majila aha akuhwishila yuma yacho. Chakutalilaho, kakuzachisa yimwe avuluka ngwo micróbio hanga alumune yuma yize yakupihisa mwiku yinehe mwiku upema. Akwa-ciencia kakukolweza atu hanga azachisa chinji kinga kuhiana mashinyi ni kutunga mazuwo mu jila yize mahona kuzachisa chinji kahia kazembwe.

Alioze kunafupiwa nawa yuma yikwo ngwe chize anasolola ha lusango wa 2022 wa chipatulo chatala ha yuma ya hashi heswe ni wa Organização Mundial de Saúde ni Banco Mundial.

Lusango wacho kanambe ngwo, ha 2020 hashi heswe mutu umuwika hakachi ka atu atatu muze te akuteleka, kakazachishile yuma yize yakupihisa mwiku. Ku yihela yinji, atu akehe ali ni uhashi wa kulanda majiko akutelekela hanji yuma yikwo nawa.

“Zambi Yehova, Tangi ya malilu . . . yoze wazazulwile hashi ni yize yeswe yakwizaho, yoze wakuhana mwiku kuli atu eswe waze aliho.”—Izaia 42:5.

Zambi katangile mwiku uze twakuhwima ni yuma yeswe yize yakuululieka, iye nawa kali ni ndundo ni zango linji hali atu. Kashika, chinalite kwamba ngwo makachiza yuma yeswe yize yakupihisa mwiku. Tanga mutwe, “Zambi Kanalakenya Ngwenyi Hashi Kuhechi Kunonga, ha lifwo 15.”