Kututuluka ha Chikuma

Kuya ha katalilo wa yikuma

CHIKUMA 5

Ulemu wa Yiyulo ya Makulwana

Ulemu wa Yiyulo ya Makulwana

YIYULO YA MAKULWANA YIKA YINACHINGI?

Twanuke kakufupiwa malongeso ni yiyulo ya makulwana. Yisemi, yenu nwatamba kuhana yiyulo kuli anenu; chamwenemwene chino chili chiteli chenu. Alioze, makulwana akwo no mahasa kukwasa.

MUMU LIAKA YIYULO YA MAKULWANA YILI YILEMU?

Ku yihela yinji, twanuke kakupalikisa mashimbu akehe ni makulwana. Tutalenu mumu liaka:

  • Twanuke kakupalikisa mashimbu anji ku shikola kuze kuli twanuke anji kuhiana makulwana.

  • Yisemi anji kakukalakala. Hachino, muze twanuke makatuka ku shikola, kakutwama ukawo ku zuwo.

  • Amwe akwa-kuhengwola ku Estados Unidos yamba ngwo, twanuke a miaka 8 ndo 12, kakupalikisa maola asambano ha tangwa ni kutala TV, kunjila ha internet ni kutala yiheho yikwo. a

Umwe mukanda unahanjika ha chize akulela ana unambe ngwo: “Twanuke kaneche masepa jo kwasongwela shimbu akaule usongwelo wa atato, anaye, alongeshi ni makulwana akwo ajama.”

CHIZE MUHASA KUHANA YIYULO

Palikisa mashimbu ni ana je.

SHIMBI YA MBIMBILIYA: “Fumba mwana mu jila yize chamutamba kuya, mba muze mapwa mukulwana kechi kuyihichika.”—Yishima 22:6.

Twanuke kanji-kanji kakufupa yiyulo ya yisemi jo. Akwa-kuhengwola kakwamba ngwo, chipwe akweze kakupanjika yisemi jo kuhiana masepa. Mukwa-kuhengwola Laurence Steinberg kasonekene mu umwe mukanda ngwenyi: “Yisemi kali ni chiteli chinene chakusongwela yitanga ya ano chize mu wanuke ndo muze makola.” Iye yamba nawa ngwenyi: “Twanuke kakupanjika yuma yize atato akwamba chipwe ngwe ayo kakusoloka ngwe keshi kutayiza chipwe kupala yize yisemi jo anambe.”

Muze mwane mazanga usongwelo we, palikisa nenyi mashimbu hanga umulweze manyonga je, chize wakulivwa ni yize wapalikile ku mwono we.

Sakula yoze mapwa chilweza chipema kuli mwane.

SHIMBI YA MBIMBILIYA: “Nyi muwenda ni akwa mana ni yena nawa muopwa ni mana.”—Yishima 13:20.

Shina unanyingika umwe mutu yoze hakola, yoze mahasa kupwa chilweza chipema kuli mwane? Muchilita kukwasa mwane kuwana mashimbu hanga apwe hamuwika ni mutu wacho? Alioze, chino kuchalumbunukine ngwo mutu wacho mapwa ni chiteli che ngwe chisemi. Utakamiso kukatuka kuli mutu yoze unanyingika kanawa, muhasa kuwezela ha fumbo lize yena wakuhana kuli mwane. Mbimbiliya yakusolola ngwo, chilweza cha Paulu chapwile chilemu chinji kuli Timoteu muze apwile mukweze chipwe muze te hakola. Usepa wacho wakwashile chinji chinji Paulu ni Timoteu.—A-Fwilipu 2:20, 22.

Matangwa wano, twanuke keshi kupalikisa mashimbu ni akako, anatu ni atato-pwo. Mumu asoko anji katwama kusuku amwe ni akwo. Nyi chino che chinalingiwa mukachi ka usoko we, fupa majila hanga mwane alilongese ni makulwana waze ali ni yitanga yize unazange mwane embulule.

a Kuhengwola chino chasolola nawa ngwo, twanuke kakupalikisa maola livwa ha tangwa ni yiheho yacho. Kuhengwola chacho kuchachingile maola waze twanuke akupalikisa ha kutala internet ku shikola hanji muze analingi milimo ya ku zuwo.