Kututuluka ha Chikuma

Kuya ha katalilo wa yikuma

MITWE YA KULILONGESA | MUTWE WA HELU LIA KAPOSHI

Wanangana wa Zambi—Chiyulo Chize Kuchishi Kalimbalimba

Wanangana wa Zambi—Chiyulo Chize Kuchishi Kalimbalimba

Mwata wa akwa-kuhitulula mu mbongo ku Nicaragua yamba ngwenyi: “Kalimbalimba kakusoloka chinji mumu ni waze akalakala ku nguvulu kali atu ngwe yetu, kashika nyi atu mu chifuchi mapwa akwa-kalimbalimba no nawa mapwa ni kalimbalimba.” Yamba chocho ha kulumbununa yize unguvulu unahonena kuhwisa kalimbalimba.

Amu atu eswe kali akwa-kalimbalimba kukushi unguvulu niumwe uze kuushi kalimbalimba. Chekwamba ngwo, atu kechi kuhasa kuneha unguvulu uze kuushi kalimbalimba. Alioze, Mbimbiliya yakuvuluka unguvulu wacho​—we Wanangana wa Zambi, unguvulu uze Yesu alongesele tumbaji twenyi kulemba.​—Mateu 6:9, 10.

Wanangana wa Zambi uli unguvulu wamwenemwene uze unayulu mu malilu. Muukasalakana unguvulu weswe wa atu. (Masamu 2:8, 9; Usolwelo 16:14; 19:19-21) Wanangana wa Zambi muukanongesa unguvulu wa atu weswe wa kalimbalimba. Tutalenu yuma yisambano yize Wanangana muukalinga.

1. NDUNDO

KAPINDA: Unguvulu wa atu wakuzachisa mbongo jize atu jo akufweta, ja lijimu ni ja milimo yikwo yize nguvulu akulinga. Kashika akwa-kukalakala ku nguvulu kakwivwa kuzo ni kwiya mbongo jacho. Akwo kakulinga kalimbalimba ha kukolweza atu amwe afwete lijimu hanji kwafweta mbongo jize te atamba kufweta nguvulu. Yitanga yacho yakulingisa unguvulu kwokesa fweto lia lijimu hanga awane mbongo, alioze achi chakwokesa nawa chinji kalimbalimba. Ha chino atu a yitanga yipema mahasa kumona lamba.

KUHWA CHA KAPINDA: Wanangana wa Zambi wakutambula ndundo kuli Yehova, Zambi mukwa-ndundo-jeswe. * (Usolwelo 11:15) Wanangana wacho kuushi kufupa mbongo ja lijimu hanga ukalakale. Alioze Zambi, wa ‘ndundo jinene’ yoze nawa ukwete mbunge ya kuhana, kakuzachisa Wanangana ni kuhana atu jenyi yuma yinji.​—Izaia 40:26; Masamu 145:16.

2. MUKWA-KUYULA

KAPINDA: Susan Rose-Ackerman yoze twevwa ha chikuma chize chahwa, kambile nawa ngwenyi, “chatamba kuteta chishina cha kalimbalimba” mba kalimbalimba ahwe. Unguvulu unji keshi kuusa vumbi, nyi muweseka kuhwisa kalimbalimba mukachi ka ma policia ni kuli akwa-kukalakala akwo, alioze uneche yilolo alemu kupwa ni kalimbalimba. Chikwo nawa, chipwe tuhu nguvulu mapwa mupema nihindu kali chihenge. Kashika Mbimbiliya yinambe ngwo: ‘Pundu kuheshi mutu niumwe hano hashi yoze wakulinga chipema ni kuvulumuna ka.’​—Chilumbununyi 7:20.

Wanangana wa Zambi uli chiyulo chamwenemwene chize chinayulu mu malilu

KUHWA CHA KAPINDA: Yesu Kristu, yoze Zambi hanasakula hanga apwe Mwanangana mu Wanangana wenyi, kalisa ni atu akwa-uhenge, kashika niumwe mahasa kumweseka hanga alinge yuma ya kalimbalimba wakuhi. Yesu kasolwele ngwo keshi kalimbalimba ha kulituna kutambula “mawanangana eswe a hano hashi ni uhenya wo.” Yesu yamulakenya kumwaha yuma yino nyi te mafukama ni kuwayila Ndiapu, mwanangana wa hano hashi. (Mateu 4:8-10; Yoano 14:30) Ni muze te Yesu anamumwesa lamba shimbu kanda afwa, iye yalituna kunwa vinyu amuhele ngwo yitepulule yikola ni kumuzengewesa. (Mateu 27:34) Muze amuhindwishile kuli Zambi ni kuya mu malilu, Yesu yasolola ngwenyi kajama kanawa kuyula Wanangana wa Zambi.​—A-Fwilipu 2:8-11.

3. KUTWAMA KANAWA

KAPINDA: Mu yifuchi yinji kakuvotala mashimbu eswe ni kusakula tetekeli jo, chino chakulingisa atu asakule tetekeli akwa-kalimbalimba. Alioze atu kakuzachisa chinji kalimbalimba hanga aasakule, chipwe ni mu yifuchi yize yikwete upite unji. Pichi kakuzachisa mbongo ni yuma yikwo hanga atu aasakule.

Ngaji wa chota chinene cha mu EUA, Justice John Paul Stevens, kasonekene ngwenyi yitanga yacho kuyishi kwenyeka wika “ulite ni kuyula chipema cha manguvulu, alioze yakulingisa atu ahone kufuliela muli tetekeli jo.” Hi kukomoka ko, ha kumona atu anji mamba ngwo yizavu ya mafwefwe ye yikwete kalimbalimba munji.

KUHWA CHA KAPINDA: Wanangana wa Zambi kuushi kufupiwa kulinga votu, mumu, uli unguvulu ungunu nawa wa mutolo. (Daniele 7:13, 14) Amu Mwanangana wamo kali wakusakula kuli Zambi, kashika Wanangana wacho kuushi kufupiwa kulinga votu chipwe kuuchizaho. Ungunu wawo unahana ushindakenyo ngwo yuma yize wakulinga mashimbu eswe yipema hali atu jawo.

4. SHIMBI

Wanangana wa Zambi uli unguvulu wamwenemwene uze unayulu mu malilu

KAPINDA: Kota mutuhasa kunyonga ngwetu kusa shimbi jaha muchihasa kupemesa yuma. Alioze akwa-kuhengula yikuma ngwo, kwokesa shimbi chakwokesa nawa chinji kalimbalimba. Chikwo nawa, shimbi ja kutepulula kalimbalimba ja kufwika mbongo jinji, alioze kujishi kulinga nichimwe.

KUHWA CHA KAPINDA: Shimbi ja Wanangana wa Zambi jahiana chinji ja unguvulu wa atu. Chakutalilaho, Yesu kakahanyine shimbi jinji alioze kahanyine wika yize akuvuluka ngwo Shimbi ya Oru. Iye yamba ngwenyi: “Yuma yeswe kashika nunazange atu alinge hali yenu, lingenu chizechene hali ayo.” (Mateu 7:12) Chochene, shimbi ja Wanangana jakutondekeza ha mbunge ni yitanga ya mutu. Yesu ngwenyi, “Ukazange mwenyembo we ngwe wakulizanga yena mwene.” (Mateu 22:39) Chochene, Zambi yoze wakuhasa kumona yize yili ku mbunge, mwe watamba kusa shimbi jacho.​—1 Samuele 16:7

5. MANYONGA JA MUTU

KAPINDA: Kuzo ni chipululu ye yakuneha kalimbalimba. Akwa-kuyula ni atu anji e akusolola yitanga yacho. Chitanda chapuzukile mu mbonge ya Seoul chize twatongola ha chikuma chize chapalika, yilolo a mbonge yatayiza mbongo ja akwa-kutunga waze te ananyingika ngwo chili chashi kufweta mbongo jikehe ja kalimbalimba kuhiana kutunga zuwo likolo.

Mba kalimbalimba ahwe, atu katamba kwaalongesa chize mahasa kwehuka mbunge ya kuzo ni chipululu. Alioze, akwa-kuyula kazangile chocho nawa keshi ni uhashi wa kululieka malongeso jacho.

KUHWA CHA KAPINDA: Wanangana wa Zambi wakuchiza chishina cha kalimbalimba ha kulongesa atu chize atamba kwehuka mbunge yize yakuneha yitanga yacho. Longeso liacho liakwaakwasa hanga ‘apwe atu aha mu kunyonga cho.’ (A-Efwesu 4:23) Ayo kakulilongesa kuchiza kuzo ni chipululu ku mbunge hanga awahilile ni yize alinayo ni kuzanga akwo.​—A-Fwilipu 2:4; 1 Timoteu 6:6.

6. ATU

KAPINDA: Chipwe mu yifuchi yize yikwete upite unji ni malongeso a yitanga yipema, nihindu amwe atu kakuzanga kulinga kalimbalimba. Akwa-kuhengula yikuma kakwamba ngwo ayi ye yakulingisa unguvulu uhone kuhwisa kalimbalimba. Chuma ayo akushimbwila wika ndo kutepuluka cha kalimbalimba.

KUHWA CHA KAPINDA: Chipatulo cha Nações Unidas chize chatala ha kalimbalimba yichamba ngwo manguvulu katamba kulongesa atu apwe ni yitanga “yingunu, ashishika nawa amwenemwene,” mba kalimbalimba ahwe. Lino lili nyonga lipema, Wanangana wa Zambi ushi kulongesa wika yitanga yacho, alioze wakuzanga ngwo atu jamo apwe ni yitanga yacho. Mbimbiliya yinambe ngwo “akwa kwivwa kuzo” ni “akwa mahuza” kechi kajama kuhinga Wanangana.​—1 A-Korindu 6:9-11; Usolwelo 21:8.

Atu mahasa kulilongesa kukaula shimbi jino jipema, ngwe chize alingile akwa-Kristu atangu. Chakutalilaho, muze kambaji yoze avuluka ngwo Semone yeseka kulanda yiwape ya ku spiritu kuli apostolo, ayo yalituna kulinga kalimbalimba, ni kwamba ngwo: “Likonyeke ha uno ungulungulu we.” Muze Semone hamona upi wenyi, yeta kuli apostolo hanga amulembele hanga ehuke yitanga yacho.​—Yilinga 8:18-24.

CHIZE MUTUHASA KUPWA ATU A MU WANANGANA WA ZAMBI

Chipwe watwama ku chifuchi cheswacho, nihindu muhasa kupwa mutu wa mu Wanangana wa Zambi. (Yilinga 10:34, 35) Malongeso a mu Wanangana wa Zambi anahana kuli atu hashi heswe makukwasa unyingike yize watamba kulinga. Yela ja Yehova mawahilila chinji kwiza ku zuwo lie hanga akulweze chize akulinga longeso lia Mbimbiliya liawana, lize mulihasa kumbata kumi lia minutu ha poso. Mulilongesa yuma yinji hakutwala ku “sango lipema lia Wanangana wa Zambi,” ni chize Wanangana wacho muukanongesa manguvulu a kalimbalimba. (Luka 4:43) Tunakukolweza hanga ufupe umwe chela cha Yehova yoze uli hakamwika hanga akwendele hanji kunjila mu Web site yetu, jw.org/cjk.

Unazange kupwa ni limwe longeso lia Mbimbiliya liawana?

^ kax. 8 Yehova jina lia Zambi ngwe chize alisolola mu Mbimbiliya.