1-3. Yipikalo yika akwa-kulimbata akupinda nayo? (Tala chizulie cha uputukilo.)

UMWE lunga yoze ukwete uwahililo mu ulo wenyi uze hiwalinga miaka 38 yamba ngwenyi: “Yena ni wasa tachi jingunu ni kusolola ngwo unazange ulo we upwe kanawa, muhasa kupwa ni yiwape ya Yehova.” Chochene, malunga ni mapwo kali ni uhashi wa kupwa ni chiseke mashimbu eswe nawa ni kulikwasa umwe ni mukwo ha mashimbu a lamba.​—Yishi. 18:22.

² Atu waze alimbata kakumona ‘luyinda ku mwono wo.’ (1 Kori. 7:28) Mumu liaka? Kapinda wa tangwa ni tangwa mahasa kupihisa ulo. Yinyengo, kuhona kulivwashana ni kuhanjika chipi muyihasa kupinjisa ulo. (Tia. 3: 2, 5, 8) Akwa-kulimbata anji waze akalakala, kakupinda chinji ha kulela ana. Yipikalo ni yikatashi yakulingisa amwe waze alimbata ahone shimbu lia kupwa hamuwika hanga akolese ulo wo. Zango ni vumbi kuli umwe ni mukwo mulihasa kuhona ha mukunda wa kuhona mbongo, kuyiza, hanji kapinjiso mweswawo. Chikwo nawa, ni ulo uze uli ngwe upema, muuhasa kupihia ha  mukunda wa “yitanga ya musunya” ngwe utanji, luchisa, upangala, ukwa, ufwatulo, kulitachika, ni lufwachinda.​—Ngala. 5:19-21.

³ Kuwejelaho nawa, “ha matangwa a kusula” atu kali ni chipululu, ni yitanga yipi yize yakushiha ulo. (2 Timo. 3:1-4) Kusulaho, akwa-kulimbata katamba kulimika ni mukwa-kole mupi. Postolo Petulu yatoweza ngwenyi: “Keyelenu, lenu; mumu mukwa kole yenu Ndiapu, ngwe ndumba wa kuhanjika ni lundunjila kakwendangana nikufupa yoze mahasa kuumbula.”​—1 Petu. 5:8; Uso. 12:12.

4. Yika muyihasa kukwasa ulo hanga ukole ni kupwa ni uwahililo?

⁴ Umwe lunga mu Japão yamba ngwenyi: “Ami napwile ni kupinda chinji hanga nguwane mbongo. Ha chino, te chishi kuhanjika chinji ni mukwetu-pwo, ni iye nawa te kakupinda chinji. Chikwo nawa, ha matangwa jacho iye te kanapinji ni yikola. Ha mashimbu amwe kapinda wacho yaputuka kutunehena yikatashi.” Yipikalo yimwe ya mu ulo yapwa yikalu chinji kuyehuka, alioze kuyishi ya mutolo. Ni ukwaso wa Yehova, akwa-kulimbata mahasa kupwa ni chiseke ni kulinunga chingunu. (Tanga Masamu 127:1.) Tutalenu yikuma yitano yize yakutatwisa ni kukolesa ulo ku spiritu hanga ununge. Mutuhengula nawa chize zango mulihasa kukolesa yikuma yacho.

5, 6. Yika lunga ni pwo mahasa kulinga hanga ase Yehova mu ulo wo?

⁵ Nguji lia ulo upema lili ushishiko ni kuzeyela Yoze waputukile ulo. (Tanga Chilumbununyi 4:12.) Lunga ni pwo mahasa kusa Yehova mu ulo wo ha kukaula usongwelo wenyi wa zango. Mbimbiliya yinambe hakutwala kuli atu ja Zambi a kushakulu ngwo: “Muze munukondoloka hanji ku chindume, hanji ku chimeso, matwi jenu nawa mevwa liji kunyima yenu lia kwamba ngwo, Ye jila yino; endelenumo.” (Iza. 30:20, 21) Musono, waze alimbata mahasa ‘kwivwa’ liji lia Yehova ha kulilongesa Mbimbiliya hamuwika. (Samu 1:1-3) Ayo mahasa kukolesa ulo wo ha kukaula kanawa katalilo wa Uwayilo wa mu Usoko uze wakutatwisa ku spiritu. Nawa kulemba hamuwika mashimbu eswe chapwa chilemu chinji hanga apwe ni utakamiso wa kulimika ni yitanga ya hano hashi ha Satana.

⁶ Ndumbu Gerhard wa mu Alemanha yamba ngwenyi: “Muze twakupwa ni kapinda hanji kuhona kulivwashana, usongwelo wa Liji lia Zambi wakutukwasa kupwa ni uhomboloji ni kulikonyekena. Yitanga yino yipema chinji nawa yakukolesa ulo.” Muze waze alimbata masa tachi hanga ase Zambi mu ulo wo ni kulingila hamuwika yuma ya ku spiritu, makolesa usepa wo ni Zambi ni kupwa ni uwahililo mu ulo.

7. Kuchi malunga atamba kuzachisa wata wo?

⁷ Nyi lunga mazachisa kanawa wata wenyi, ulo muukola ni kupwa ni uwahililo. Mbimbiliya yinambe ngwo: “Kristu iye we mutwe wa lunga mweswe. Lunga, iye mutwe wa pwo.” (1 Kori. 11:3) Maliji wano kanasolola ngwo malunga katamba kuzachisa kanawa chiyulo cho, ngwe chizechene Kristu akuzachisa wata wenyi hali atu. Yesu keshi kuzachisa chipi wata wenyi, alioze  kakusolola zango, umbovu, uhomboloji ni kulikehesa mu mbunge.​—Mateu 11:28-30.

8. Kuchi lunga mahasa kuzuka vumbi lia mukwo-pwo?

⁸ Chizechene ngwe Kristu, malunga katambile kushinjila mapwo hanga asolwele vumbi. Alioze, katamba kutwama “hamwe no nikulita ni mana, nikusela ulemu kuli pwo ngwe kuli chikwachilo chilelu.” (1 Petu. 3:7) Chipwe kali ha kachi ka atu chipwe ka, malunga nihindu katamba kuhanjika ni vumbi ni kusolola zango kuli mapwo jo. (Yishi. 31:28) Lunga nyi mazachisa wata wenyi ni zango mazuka zango ni vumbi lia mukwo-pwo nawa Zambi mapala ulo wo.

9. Kuchi pwo mahasa kusolola uhomboloji ni kulikehesa?

⁹ Zango lia Yehova liakutukwasa hanga tulikehese ku chiyulo chenyi. (1 Petu. 5:6) Pwo yoze walikehesa kakusolola vumbi ku chiyulo cha Yehova ha kukwasa usoko wenyi. Mbimbiliya yinambe ngwo: “Yenu mapwo, zeyelenu kuli akwenu-malunga ngwe chinatambe muli Mwene.” (Kolo. 3:18) Ha chino, ha mashimbu akwo lunga mahasa kukwata yimwe yiyulo yize mukwo-pwo kechi kuyizanga. Chipwe chocho, nyi lunga makwata yiyulo yize kuyishi kulimika ni shimbi ja Zambi, pwo walikehesa kakuyitayiza ni zango lieswe.​—1 Petu. 3:1.

10. Mumu liaka chili chilemu kulikehesa ni zango lieswe?

¹⁰ Pwo kali ni ulemu unji mumu kali “sepa” lia mukwo-lunga. (Mala. 2:14) Iye kakukwasa kanawa yiyulo ya mu usoko ha kusolola manyonga jenyi ni vumbi hamwe ni kulikehesa. Lunga mukwa-mana kakupanjika kanawa maliji ja mukwo-pwo. (Yishi. 31:10-31) Kulikehesa ni zango, chakuneha chiseke ni sambukila hamwe ni kulivwashana mu usoko. Chino, chakukwasa lunga ni pwo kunyingika ngwo, kanevwisa Zambi kuwaha.​—Efwe. 5:22.

11. Mumu liaka chili chilemu kulikonekena?

¹¹ Chikuma chikwo chize chakutatwisa ulo chili kulikonekena. Ulo wakukola nyi lunga ni pwo manunga ni kulihumikiza hamwe “nikulikonekena umwe ni mukwo.” (Kolo. 3:13) Alioze, ulo wakupiha nyi waze alimbata malifungila chikulikuli ku mbunge, ni kupwa ni kulizwelesa. Ngwe miaji ya zuwo, kupwa ni uli ni chikulikuli mu mbunge, chakupwa chikalu kulikonekena. Alioze ulo wakukola nyi lunga ni pwo masa tachi hanga alikonekene umwe ni mukwo, ngwe chize Yehova akutukonekena.—Mika 7:18, 19.

12. Kuchi ‘zango liakufuka milonga yinji’?

¹² Zango liamwenemwene “kulishi kushinginyeka yipi” alioze “zango kuliakufuka milonga yinji.” (1 Kori. 13:4, 5, tanga 1 Petulu 4:8.) Zango kulishi kwalula yisuho yingahi ya shili yize mutuhasa kukonekena. Muze Postolo Petulu ahulile ngwenyi ha yisuho yingahi atamba kukonekena mutu, Yesu yamukumbulula ngwenyi: “Ndo makumi shimbiali ni shimbiali a yisuho.” (Mateu 18:21, 22) Ha chino, iye kasolwele ngwo mukwa-Kristu katambile kwalula yisuho yize makonekena akwo.​—Yishi. 10:12. *

13. Kuchi mutuhasa kupwa ni mbunge yakulikonekena?

¹³ Ndumbu Annette, yamba ngwenyi: “Nyi waze alimbata kasolo kulikonekena, ufwatulo ni kuhona ujikijilo yakwoka chinji nawa yakupihisa ulo. Kulikonekena cha kutakamisa usepa mu ulo ni kukwasa waze alimbata alivwashane.” Waze alimbata katamba kusolola zango ni usakwililo mba apwe ni mbunge ya kulikonekena. Pwenu ni kulichichimieka umwe ni mukwo ni mbunge yeswe. (Kolo. 3:15) Nyi nwapwa ni mbunge yakulikonekena munupwa ni sambukila ku mbunge ni kulivwashana ni yiwape ya Zambi.​—Roma 14:19.

14, 15. Shimbi ya Oru yika, nawa kuchi yakukwasa mu ulo?

¹⁴ Tulieswe twakuzanga hanga atuse vumbi ni kutulemesa. Nawa twakwivwa kuwaha chinji muze yiyulo yetu mayitayiza ni kulemesa nyonga lietu. Alioze hinunevu kama mutu mamba ngwenyi: “Ndo ngumulinge ngwe chizechene iye angulinga?” Ha mashimbu amwe yitanga yacho muyihasa kusoloka ngwe yalita, alioze Mbimbiliya yinatulweze ngwo: ‘Kanda wamba ngwe, chize iye angulinganga, ni yami mungumulingacho.’ (Yishi. 24:29) Kashika, Yesu kahanyine chiyulo chipema ha chize chatamba kuhwisa kapalia. Chiyulo chacho kakuchivuluka ngwo Shimbi ya Oru, yakwamba ngwo: “Chize nunazange atu akalinge kuli yenu, lingenu nawa kuli ayo chizechene.” (Luka 6:31) Yesu te kanalumbununa ngwenyi twatamba kulinga kuli atu ngwe chizechene twakuzanga hanga ayo alinge hali yetu nawa kutwatambile kulinga upi kuli yoze watulinga upi. Chino chinalumbunuka ngwo, mu ulo twatamba kulinga yuma yipema mba ni yetu atulingile yuma yipema.

¹⁵ Waze alimbata mahasa kukolesa ulo wo hakusa manyonga a yoze alimbata nenyi kulutwe. Umwe lunga mu África do Sul yamba ngwenyi: “Twakusa tachi kukaula  Shimbi ya Oru. Chipwe chocho, kwakupwa mashimbu waze kutushi kulivwashana, alioze twakusa tachi tulinge kuli umwe ni mukwo ngwe chizechene tunazange atungile​—ni vumbi ni ulemu.”

16. Yika waze alimbata katambile kulinga kuli umwe ni mukwo?

¹⁶ Kanda usolola chipwe kuseseka ha upi wa yoze walimbata nenyi hanji kwimba chitavwi ha uhenge wenyi. Iwuluka ngwe ulo hi chihela ko cha kulitesa hanga nunyingike yoze uli ni tachi jinji, yoze mahasa kuhanjika chikolo, hanji yoze mahasa kunyonga chinji ha chimwe chikuma. Kwamba umwenemwene yetu yeswe tuli yivulumunyi, ha mashimbu amwe twakupinjisa akwetu. Alioze kukushi nichimwe chize chinasolola ngwo lunga hanji pwo katamba kuliasa mikuta hanji kuliamba-mba yuma yize kuyalitele.​—Tanga Yishima 17:27; 31:26.

17. Kuchi malunga mahasa kukaula Shimbi ya Oru?

¹⁷ Ku minyachi yimwe kakumona ngwo malunga apema kali waze akutenuka ni kulamba mapwo jo, alioze Mbimbiliya yinambe ngwo: “Yoze keshi kutenuka kawashi kahiana akwa ndundo; yoze mayula spiritu yenyi kahiana yoze mapupa limbo.” (Yishi. 16:32) Kashika, malunga katamba kusa tachi hanga embulule yitanga yipema ya Yesu Kristu ni kupwa ni mbunge ya kulihumikiza. Hi chipema ko lunga kuhanjika yuma yipi hanji kulamba mukwo-pwo, mumu mapihisa usepa wenyi ni Yehova. Mukwa-kwimba masamu Ndawichi, yoze wapwile ni hamu nawa ni tachi, yamba ngwenyi: “Ivwenu woma, kanda nuvulumuna. Lishimwinyenu ni mbunge ja yenwene ha mihela yenu nukahole.”​—Samu 4:4.

18. Mumu liaka twatamba kusolola zango?

¹⁸ Tanga 1 A-Korindu 13:4-7. Zango lili ni ulemu unji mu ulo. “Zalenu mbunge ja keke, ni utu, ni mbunge ja kulikehesa, ni kushimbika, ni uhomboloji. Helu lia yino yuma yeswe zalenu zango, mumu zango liapwa muya wa ungunu.” (Kolo. 3:12, 14) Malunga ni mapwo katamba kusolola zango lingunu ni kwimbulula Kristu, yoze wahanyine mwono wenyi hamukunda wa atu. Nyi mu ulo mwapwa zango liacho, chipwe ngwe tuli yihenge, mutuyiza, mutuhona mbongo nawa mukusoloka yikwiko kuli yisemi, zango liacho kulishi kuhwa.

19, 20. (a) Kuchi waze alimbata mahasa kupwa ni ulo upema nawa wakuwahilila? (b) Yika mutukalilongesa ha mutwe uze muukasulaho?

¹⁹ Chochene, chatamba kusa tachi ni kupwa ni zango linji, ni ushishiko kuli umwe ni mukwo mba ulo ukole. Lunga ni pwo katambile kulihandununa muze ulo wo muupwa ni kapinda, alioze katamba kusa tachi hanga akolese ulo wo upwe ni uwahililo, hi kutwama ni kuufunga wika ko. Akwa-Kristu alimbata, waze hanalihana kuli Yehova, kakuhwisa yipikalo yo hamukunda wa kuzanga Zambi, ni kulizanga umwe ni mukwo, mumu “zango kulishi kuhwa.”​—1 Kori. 13:8; Mateu 19:5, 6; Hepre. 13:4.

²⁰ Ha “miaka yino yikalu,” kupwa ni ulo upema ni kuwahilila, chili chikalu chinji. (2 Timo. 3:1) Alioze, ni ukwaso wa Yehova, mutuhasa kupwa ni ulo upema. Nihindu, waze alimbata katamba kusa tachi hanga ehuke yitanga ya luchisa ya hano hashi. Mutwe muusulaho muulumbununa yize malunga ni mapwo atamba kulinga hanga akolese ulo wo.