1. Mumu liaka kwimbulula Yesu muchitukundamisa kuli Yehova?

YETU tuli ni chakwo cha kwimbulula waze akwete yitanga yize twakukomoka. Atu eswe waze hanapu hano hashi kukushi niumwe mupema kwimbulula kuhiana Yesu Kristu wakwihi. Mumu liaka? Yesu mwene kambile ngwenyi: “Yoze wangumona, hamona mwe Tata.” (Yoa. 14:9) Yesu kasolwele kanawa utu wa Tato, kashika kumona Mwana chili ngwe kumona Tata. Ha chino, nyi mutwimbulula Yesu, mutukundama kuli Yehova, Mutu mulemu chinji wa mu malilu ni hashi. Mutupwa ni yiwape yinji ha kwimbulula yitanga ya Mwanenyi!

2, 3. (a) Mumu liaka Yehova watuhela sango ja Mwanenyi, nawa yika Yehova akushimbwila kuli yetu? (b) Yika mutuwana ha longeso lino ni lize mulisulaho?

² Kuchi mba mutuhasa kwimbulula Yesu? Tunasakwilila chinji ha kupwa ni sango ja Yesu mu Mbimbiliya. Yehova hanatwehe sango jacho, jize jili mu Yisoneko ya Gregu ya akwa-Kristu, mumu kanazange tunyingike Mwanenyi hanga tuhase kumwimbulula. (Tanga 1 Petulu 2:21.) Mu Mbimbiliya,  chilweza cha Yesu kachitesa ni “ngano.” Ha chino, Yehova kanatulweze hanga twende kunyima lia Yesu ni kukaula ngano jenyi. Yesu katuhichikilile chilweza chingunu, alioze etu kutushi angunu ngwe iye. Kashika Yehova keshi kushimbwila ngwenyi tukaule ngano ja Yesu ni ungunu weswe. Alioze Tata kakushimbwila hanga twimbulule kanawa Mwanenyi nikulita ni kupwa chetu cha akwa-shili.

³ Haliapwila, tulilongesenu jimwe ndako ja Yesu. Mu longeso lino, mutulilongesa kulikehesa chenyi ni keke yenyi; mu longeso likwo, mutukalilongesa hamu lienyi ni mana jenyi. Nikulita ni ndako jenyi, mutukumbulula yihula yitatu: Yika ndako jacho jinalumbunuka? Yilweza yika Yesu ahichikile? Kuchi mutuhasa kumwimbulula?

4. Yika yinalumbunuka kulikehesa?

⁴ Yika yinalumbunuka kulikehesa? Hano hashi, ha mukunda wa kulizata, atu kakunyonga ngwo kupwa mukwa-kulikehesa chili ujingale hanji kuhona tachi. Alioze kanji-kanji hi chocho ko. Mutu kulikehesa ndo kali ni tachi ni hamu. Kulikehesa kanachilumbununa ngwo “yitanga yize kuyishi kulizata ni kulisuta.” Mu Yisoneko ya Gregu ya akwa-Kristu, liji “kulikehesa” kanalilumbununa ngwo “mbunge ya kulikehesa.” (Fwip. 2:3) Kulikehesa chakuputuka ha chize yetu twakunyonga hali yetu ene. Yimwe Dicionario yakulumbununa Mbimbiliya yinambe ngwo, “Kulikehesa chili kunyingika chize twapwa anyunyunyu ku meso ja Zambi.” Nyi pundu twapwa akwa-kulikehesa ku meso ja Zambi, kutuchi kalinangamisa yetu ene ha kachi ka akwetu. (Roma 12:3) Hi chashi ko kuli yetu akwa-shili kusolola yitanga ya kulikehesa. Alioze mutuhasa kupwa akwa-kulikehesa ha kupukuna kupwa chetu ku meso ja Zambi ni ha kukaula ngano ja Mwanenyi.

5, 6. (a) Mikele mungelo wa lutwe iya? (b) Kuchi Mikele asolwele yitanga ya kulikehesa?

⁵ Kuchi Yesu asolwele yitanga ya kulikehesa? Mwana wa Zambi kasolwele chinji yitanga ya kulikehesa, muze apwile mu malilu, ni muze ejile hano hashi ngwe mutu mungunu, yitanga yacho kayisolwele. Tutalenu yimwe yilweza.

⁶ Kupwa chenyi. Yundase yoze wasonekene umwe mukanda wa Mbimbiliya, kanalumbununa mwono wa Yesu mu malilu. (Tanga Yundase 9.) Yesu, mwe Mikele, mungelo wa lutwe ‘yahangulula Ndiapu,’ muze te ‘anahamika’ ni chingulungulu wacho ha mukunda wa “mujimba wa Mose.” Twiwulukenu ngwo muze Mose afwile kuma kuze Yehova amufunjile kukushi mutu yoze wanyingikine ko. (Shimbi 34:5, 6) Kota Ndiapu kazangile mujimba wa Mose aulingile uwayilo wa mahuza. Chipwe hi chocho ko Ndiapu anyongene, nihindu Mikele yalimika nenyi ni hamu lieswe. Umwe mukanda unalumbununa ngwo maliji ‘kuhangulula’ ni ‘kuhamika’ kakwasoneka hanga alumbunune “kuhamika chize chalita.” Ha chino, mahasa kusolola ngwo “Mikele ‘yahamika ha ndundo ja Ndiapu ha mukunda wa kumbata mujimba wa Mose.” Alioze, Mwata wa angelo kanyingikine ngwo te chisolo kumutela kuneha upatwilo. Mba yamba ngwenyi chinalite kuli Yehova, Ngaji Munene hanga apatwile. Ha chino, Mikele kakazachishile ndundo jenyi chipwe muze amusosombele. Aye yalikehesa chinji!

7. Kuchi Yesu asolwele kulikehesa ha kuhanjika chenyi ni ku yitanga yenyi?

 ⁷ Ha mashimbu waze Yesu apwile hano hashi, ku yihanjika yenyi ni ku yitanga yenyi iye kasolwele kulikehesa. Kuhanjika chenyi. Iye nilimwe tangwa alinangamishine liakuhi. Alioze, kapwile ni kuhana uhenya weswe kuli Tato. (Marku 10:17, 18; Yoa. 7:16) Nilimwe tangwa ahanjikile chipi hali tumbaji twenyi chipwe kwaalingisa evwe ngwo ayo kali angwaza kuli iye. Alioze, yaalemesa, ni kwaachichimieka ha yitanga yipema yize amwene kuli ayo ni kufuliela muli ayo. (Luka 22:31, 32, Yoa. 1:47) Yitanga yenyi. Yesu kasakwile kupwa ni mwono wa uswale. (Mateu 8:20) Ni mbunge yeswe, kahondanganyine ni milimo ya ku moko. (Yoa. 13:3-15) Kalikehesele ha kusolola yitanga ya kwononoka. (Tanga A-Fwilipu 2:5-8.) Yesu kakapwile ngwe atu akulisuta waze keshi kuzanga kwononoka, alioze kalikehesele ni kulinga upale wa Zambi, ni kwononoka “ndo ku kufwa.” Chino chinasolola kanawa ngwo Yesu, kanda Mwana mutu, kapwile “mukwa kulikehesa mu mbunge.”​—Mateu 11:29.

8, 9. Kuchi mutuhasa kulikehesa?

⁸ Kuchi mutuhasa kwimbulula Yesu ha kulikehesa? Mbunge yetu. Kulikehesa chakutukwasa tunyingike haze hasulila wata wetu. Nyi tunanyingika ngwetu kutushi ni ndundo ja kutwama ha chitwamo cha upatwilo, kutuchi kwambila akwetu yipi chipwe kwanyongena yeka. (Luka 6:37; Tia. 4:12) Kulikehesa chakutukwasa tuhone kupwa ‘akwa ululi ahiana naye,’ ni kunyonga chipi hali waze keshi ni uhashi hanji milimo ngwe yetu. (Chilu. 7:16) Makulwana a mu chikungulwila katambile kulimona ngwo ayo kahiana chinji mandumbu waze afuliela no. Alioze, tufunga ‘kakunyonga ngwo akwo kaahiana ayo’ ni kulimona ngwo kali akepe mukachi mandumbu jo.​—Fwili. 2:3; Luka 9:48.

⁹ Tutalenu hali ndumbu W.J. Thorn, yoze wapwile peregrinu ha mwaka wa 1894, waze anambe haliapwila ngwo tulayi akwendangana. Muze halinga miaka yinji mu mulimo wacho, iye yamusanyika ku Munda wa Wanangana mu mbonge ya Nova York hanga akafunge tusumbi. Iye yamba ngwenyi: “Muze nakunyonga chinji hali yami mwene, nakulihulikila ku mbango, ni kwamba ngwami: ‘Ena uli fufuta. Yika uli nayo mba ulisute chenacho.’” (Tanga Izaia 40:12-15.) Chochene ndumbu yono kapwile ni mbunge ya kulikehesa!

10. Kuchi mutuhasa kulikehesa ha kuhanjika chetu ni ku yitanga yetu?

¹⁰ Kuhanjika chetu. Nyi pundu tuli akwa-kulikehesa ku mbunge, maliji jetu masolola ngwo tuli akwa-kulikehesa. (Luka 6:45) Ha kuhanjika ni akwetu, mutwehuka kulisuta ha milimo yize twakulinga hanji uhashi uze tuli nawo. (Yishi. 27:2) Alioze mutupwa ni kumona yuma yipema muli mandumbu jetu ni kwachichimieka ku yitanga yo yipema ni uhashi wo, ni yize akulinga. (Yishi. 15:23) Yitanga yetu. Akwa-kristu waze alikehesa keshi kufupa lufuma wa hano hashi. Alioze kakupwa ni mwono washi, ni kulinga milimo yize akwa-hashi akunyonga ngwo yangwaza hanga ahase kuwayila kanawa Yehova. (1 Timo. 6:6, 8) Chikwo nawa, mutuhasa kusolola ngwo twakulikehesa ha kwononoka. Ndo tupwe ni mbunge ya kulikehesa mba ‘twononokene waze apwa tusongo’ mu chikungulwila ni kutayiza usongwelo twakutambula mu ululikiso wa Yehova ni kuukaula.​—Hepre. 13:17.

11. Yika yinalumbunuka keke?

¹¹ Yika yinalumbunuka keke? Liji keke kalilumbununa ngwo “kupwa ni mbunge yovu.” Keke yili muhuko wa zango yize akusolola kuli waze akwetu “mbunge yovu.” Yisoneko yakwamba ha kutwala ku “keke” ni “zango.” (Luka 1:78; 2 Kori. 1:3; Fwili. 1:8) Hakutwala chize Yisoneko yinahanjika ku keke, umwe mukanda walumbununa Mbimbiliya unambe ngwo: “Chino hi kwivwa wika ko keke ni chinyengo ku mbunge hali waze anafupiwa ukwaso. Keke yinalumbunuka kulinga yize mutuhasa kulinga hanga tukwase akwetu.” Keke ye yakukwasa mutu alinge chimwe chuma. Mutu ukwete keke kakukalakala hanga akwase akwo.

12. Yika yinasolola ngwo Yesu kevwile keke hali akwo, nawa keke yacho yika yamutumine kulinga?

¹² Kuchi Yesu asolwele keke? Keke ni yitanga yenyi. Yesu kevwile keke hali akwo. Muze Yesu amwene sepa lienyi Maria ni waze apwile no kanalili kufwa cha ndumbwenyi Lazaru, ‘Yesu neye kalilile.’ (Tanga Yoano 11:32-35.) Ha chino, kevwile chinyengo chinji ku mbunge, kashika yahindwisa Lazaru ngwe chize ahindwishile mwana wa twamishi. (Luka 7:11-15; Yoa. 11:38-44) Ha mukunda wa keke Yesu yahindwisa Lazaru. Ha shimbu likwo Yesu ‘kevwile keke’ ya mbunga yize yejile kuli iye. Ha kwivwa kenda, “yaputuka kwalongesa yuma yinji.” (Marku 6:34) Mutu mweswe te kakupwa ni ukwaso ku mwono ha kutayiza longeso lienyi. Tunyingikenu ngwetu, Yesu kakevwile wika keke ku mbunge, alioze kakwashile akwo.​—Mateu 15:32-38; 20:29-34; Marku 1:40-42.

13. Kuchi Yesu ahanjikile ni keke kuli akwo? (Tala chizulie cha uputukilo.)

¹³ Maliji jenyi a keke. Yesu ha kupwa ni mbunge ya keke, yahanjika ni keke kuli akwo, chipi-chipi kuli waze te akumona lamba. Postolo Mateu yahanjika hakutwala kuli Yesu ni maliji a Izaia ngwenyi: “Lumbungu wa kufwenya kechi kamumakuna, ni muya wa ndeya uze wakuneha mwishi kechi kaujima.” (Iza. 42:3; Mateu 12:20) Yika chino chinalumbunuka? Yesu kakapinjishile atu chipwe kwahungumiona. Alioze kahanjikile kanawa kuli ayo. Kambujolele sango kuli “waze amakuka mbunge.” (Iza. 61:1) Iye yakwasa waze te “akukilikita nikulemewa” ejile kuli iye, nikwalakenya ngwenyi ayo ‘kumakawana uhwimino ku mbunge jo.’ (Mateu 11:28-30) Iye yalweza tumbaji twenyi ngwenyi, Yehova kakuzanga mutu mweswe wa kumuwayila, chipwe waze “akepe” anasoloka ngwe keshi ni ulemu kuli atu a hano hashi.​—Mateu 18:12-14; Luka 12:6, 7.

14. Kuchi mutuhasa kupwa ni manyonga a keke hali akwetu?

¹⁴ Kuchi mutuhasa kwimbulula Yesu ha kusolola keke? Manyonga jetu a keke. Manyonga jacho keshi kulijila chizechene. Mbimbiliya yinatukolweza kusa tachi hanga tupwe ni manyonga jacho. Mukwa-Kristu mweswe katamba kupwa ni “mbunge ya keke” ku utu waha. (Tanga A-Kolosu 3:9, 10, 12.) Kuchi mutuhasa kupwa ni manyonga a keke hali akwetu? Twazululenu mbunge jetu. (2 Kori. 6:11-13) Tupanjikenu kanawa muze mutu matulweza yize yili mu mbunge yenyi. (Tia. 1:19) Tunyongenu ni kulihula ngwetu: ‘Nyi te nguli mu chihela chenyi kuchi te mungwivwa? Yika te mungufupa?’​—1 Petu. 3:8.

15. Yika mutuhasa kulinga hanga tukwase waze ali ni yinyengo hanji waze anamono lamba?

 ¹⁵ Yitanga yetu ya keke. Keke yakututuma kukwasa akwetu, chipi-chipi waze apwa ngwe lumbungu wa kufwenya hanji muya wa ndeya. Kuchi mutuhasa kwakwasa? A-Roma 12:15 unambe ngwo: “Lilenu hamwe ni waze analili.” Atu a makuka mbunge kakufupa chinji utakamiso, hi kuhwisa yipikalo yo ko. Ndumbu wa pwo yoze akwashile kuli mandumbu muze mwanenyi wa pwo afwile yamba ngwenyi: “Natakamine chinji muze masepa ejile nikulila hamwe ni yami.” Mutuhasa kusolola nawa keke hakulinga yuma yize muyikwasa akwetu. Hanji kuli umwe twamishi yoze unafupu tumululikile zuwo. Hanji mukwa-Krisu wa kashinakaji kanafupu ukwaso wa kwiya ku kukunguluka, mu munda, hanji ku shipitali. Chipwe yitanga yikehe-yikehe muyikwasa waze twafuliela no muze anahono chimwe chuma. (1 Yoa. 3:17, 18) Chikwo nawa, mutuhasa kusolola keke ha kwambujola sango lipema kuli akwetu. Chino che chuma chipema chinji mutuhasa kulingila waze a makuka mbunge.

16. Yika mutuhasa kwamba hanga tutakamise waze amakuka mbunge?

¹⁶ Maliji jetu a keke. Nyi twapwa ni zango hali akwetu ‘mutusangulwisa akwa kulela.’ (1 Tesa. 5:14) Yika mutuhasa kwamba hanga twatakamise? Mutuhasa kwatakamisa nyi mutuhanjika no ni maliji angunu ni kwasolwela zango. Mutuhasa kwaachichimieka hanga amone yitanga yo yipema yize alinayo. Mutuhasa kwewulula ngwo, Yehova kaakundamishine kuli Mwanenyi, kashika ha chino, ayo kali alemu chinji kuli Zambi. (Yoa. 6:44) Mutuhasa kwalweza nawa ngwo Yehova kakufunga tuvumbi twenyi waze “amakuka mbunge” hanji waze akwete spiritu ya kupihilila.” (Samu 34:18) Maliji apema mahasa kupwa ngwe yitumbo kuli waze anafupiwa utakamiso.​—Yishi. 16:24.

17, 18. (a) Yika Yehova anazange hanga makulwana alinge hakufunga mapanga? (b) Yika mutukalilongesa ha longeso mulizaho?

¹⁷ Enu makulwana a mu chikungulwila, Yehova kanazange nuvwile keke mapanga jenyi. (Yili. 20:28, 29) Iwulukenu ngwenu nuli ni mulimo wa kulongesa, kutakamisa ni kukwasa mapanga jenyi. (Iza. 32:1, 2; 1 Petu. 5:2-4) Ha chino, mukulwana yoze wa kusolola keke keshi kupinjisa mapanga, ha kwasela shimbi jize ayo kechi kuhasa kukaula chipwe kwaashinjila kulinga yuma yize ayo kechi kuhasa kulinga. Alioze katamba kusa tachi hanga anehe chiseke ku mbunge ja mandumbu jenyi, ni kufuliela ngwenyi zango akwete muli Yehova lie muliakwasa amuwayile ni mbunge yeswe.​—Mat. 22:37.

¹⁸ Muze mutusolola kulikehesa cha Yesu ni keke yenyi, mutuhasa kukaula ngano jenyi. Mu longeso mulizaho, mutulilongesa nawa yitanga ya utu wa Yesu, ngwe hamu ni malinjekela.