Kututuluka ha Chikuma

Kuya ha katalilo wa yikuma

Ayo ‘Kamwene’ Yuma Yize Alakenyene

Ayo ‘Kamwene’ Yuma Yize Alakenyene

“Katambwile yilakenyo, alioze ayimwene kusuku.”—A-HEPREU. 11:13.

YEHOVA hanatwehe chimwe chawana chipema chinji. Chawana chacho chili uhashi wa kunyonga yuma yize kanda tuchimona kama. Uhashi uno wakutukwasa kunyonga ha yuma yipema yize tunashimbwila kulutwe lia matangwa ni kulilulieka kanawa hanga twehuke yipikalo. Yehova kananyingika yuma yize muyiza kulutwe lia matangwa, nawa kakutulweza yimwe yuma yize mutuhasa kushimbwila. Chipwe ngwe kutuchi kuhasa kuyimona, nihindu mutuhasa kuyinyonga ni kupwa ni ufulielo ngwetu muyikalingiwa.—2 Kori. 4:18.

2, 3. (a) Kuchi kunyonga chetu muchihasa kutukwasa? (b) Yihula yika mutulilongesa mu mutwe uno?

2 Pundu lume, twakunyonga yimwe yuma yize kuyichi keza kalingiwa. Chakutalilaho, mwana-kemba mahasa kunyonga ngwenyi kanahumuka helu lia kambimbi. Alioze chino kuchichi keza kalingiwa. Hana, naye ya Samuele, kanyongene cheka. Aye yanunga ni kunyonga tangwa lize te matwala mwanenyi ku tabernakulu hanga akalakale ni asasendote. Chino te hi chilota ko. Chapwile chuma chize iye ambile kulinga. Kashika kunyonga ha tangwa liacho chahanyine tachi kuli Hana hanga anunge ni chilakenyo chenyi kuli Yehova. (1 Samue. 1:22) Muze yetu ­mutunyonga ha yuma yize Yehova hanalakenya kulinga, tunanyongo ha yuma yize muyikalingiwa pundu.—2 Petu. 1:19-21.

3 Atu ja Yehova anji aku shakulu kapwile ni kunyonga ha yuma yize alakenyene. Mumu liaka chapwile chipema kuli ayo kulinga chino? Nawa mumu liaka chili chipema ni yetu kunyonga chize mwono wetu muukapwa muze yilakenyo ya Zambi muyikamanunuka?

UFULIELO WO WAKOLELE MUZE APWILE NI KUYONGA HA YIZE TE MUYIZA KULUTWE

4. Mumu liaka Abele wahashile kunyonga ha yiwape ya kulutwe?

4 Abele kapwile mutu mutangu kupwa ni ufulielo ha yilakenyo ya Yehova. Iye kanyingikine yize Yehova ambile kuli kapela muze Alama ni Eva alingile shili, ngwenyi: “Mungusa kole hakachi ka yena ni pwo; hakachi ka munyachi we ni munyachi wenyi. Mukwa munyachi wenyi makawonda mutwe we, ni yena mukawonda kashijino kenyi.” (Uputu. 3:14, 15) Abele te kanyingikine pundu chize yuma yacho te muyipwa. Alioze kota kanyongene chinji hakutwala ku yize Zambi ambile. Abele kota kanyongene ngwenyi, ‘Iya yoze maakasuma kuli kapela ni kulamwina atu hanga apwe nawa angunu?’ Abele kafulielele ngwenyi yeswe akulakenya Yehova yakulingiwa, mba muze ahanyine chitapo, Yehova yawahilila nacho.Tanga Uputukilo 4:3-5; A-Hepreu 11:4.

5. Mumu liaka chapwile chipema kuli Enoke kunyonga yuma ya kulutwe lia matangwa?

5 Enoke neye mutu mukwo yoze wapwile ni ufulielo unji muli Zambi. Katwamine hamwe ni atu api waze te akuhanjika “yuma yeswe yikalu” kumeso ja Zambi. Alioze Enoke kapwile ni hamu liakwambujola sango ja Zambi. Kalwezele atu ngwenyi, Yehova kumanongesa atu api. (Yunda 14, 15) Yika yamukwashile kulinga chino? Enoke kota kapwile ni kunyonga chize hashi te muhapwa nyi atu eswe mawayila Yehova.Tanga A-Hepreu 11: 5, 6.

6. Hakupalika cha Sanga Linene Lia Meya yika Noa kota anyongene?

6 Noa kapwile ni ufulielo muli Yehova, mba yamupulula ku Sanga Linene Lia Meya. (Hepre. 11:7) Nawa mumu ha ufulielo wenyi, Noa yahana chitapo cha tushitu kuli Yehova. (Uputu. 8: 20) Hakupalika cha Sanga Linene Lia Meya, hashi yihazala nawa too ni ungulungulu. Nimorote yaputuka kuyula mba yafupa atu alimike ni Yehova. (Uputu. 10:8-12) Alioze, Noa kanungine ni kukolesa ufulielo wenyi. Chizechene ngwe Abele, iye kapwile ni ushindakenyo ngwenyi, Zambi limwe tangwa makachizaho shili ni kufwa. Noa nawa kota kanyongene hakutwala ku matangwa waze kukuchi keza kapwa nawa akwa-kuyula api. Ni yetu mutuhasa kunyonga ha matangwa jacho apema waze hakundama!Roma 6:23.

AYO KANYONGENE SHIMBU LIZE TE YILAKENYO YA ZAMBI MUYIMANUNUKA

7. Yuma yika yize Apalahama, Izake ni Yakomba te akushimbwila kulutwe lia matangwa?

7 Apalahama, Izake ni Yakomba no kota kanyongene yuma yipema ya kulutwe lia matangwa. Yehova kaalakenyene ngwenyi atu aku mavungu eswe makayuka kupalikila ku “munyachi” wo. (Uputu. 22:18; 26:4; 28:14) Zambi kaalakenyene nawa ngwenyi usoko wo muukapwa unene chinji ni kutwama mu Chifuchi chipema cha Chilakenyo. (Uputu. 15:5-7) Apalahama, Izake ni Yakomba hakunyingika ngwo yilakenyo ya Yehova muyikamanunuka, yahasa kunyonga chize asoko jo makatwama mu chifuchi chacho. Kwamba pundu, kuputuka tangwa lize Alama ni Eva avulumwine, Yehova kakukwasa tuvumbi twenyi ashishika hanga anyingikine chize atu makapwa ni mwono ungunu kulutwe lia matangwa.

8. Yika yakwashile Apalahama kupwa ni ufulielo ni kwononoka?

8 Apalahama kapwile ni ufulielo ukolo, kashika iye wononokene Yehova chipwe ha mashimbu akalu. Apalahama ni tuvumbi akwo ashishika pundu kanyongene yuma yize Yehova alakenyene, chipwe ngwe yilakenyo yacho kuyamanunukine shimbu lize ayo te achili ni mwono. Mbimbiliya yinambe hakutwala kuyilakenyo yacho ngwo: “Ayimwene kusuku; ayisambililile.” (Tanga A-Hepreu 11:8-13.) Apalahama te kanyingika ngwenyi Yehova mashimbu eswe kafungile yilakenyo yenyi ya kunyima, kashika wapwile ni ushindakenyo ngwenyi yilakenyo ya Yehova yeswe muyikamanunuka.

9. Kuchi ufulielo wa Apalahama ku yilakenyo ya Zambi wamukwashile?

9 Apalahama kanungine kulinga yize Yehova amutumine, mumu kapwile ni ufulielo ha yilakenyo ya Yehova. Chakutalilaho, iye yahichika zuwo lienyi mu mbonge ya Ure, ni kwendangana wika mu mwono wenyi weswe chakuhona kutwama mu mbonge yimuwika. Iye te kananyingika ngwenyi mbonge jacho kujichi kununga, mumu mianangana jamo te keshi kuwayila Yehova. (Yoshu. 24:2) Nawa iye te kakushimbwila shimbu lize Yehova ni Wanangana wenyi muukayula hashi ku miaka ya mutulo. Wanangana wacho uli “limbo lize lili ni fundamentu, lize chilangaji ni tungi yalio Zambi.” (Hepre. 11:10) Apalahama, Abele, Enoke, Noa ni atu akwo te kakufuliela ku uhindukilo wa afu. Hita shimbu apwile ni kunyonga hakutwala ku kutwama miaka ya mutolo hashi hapema, ufulielo wo muli Yehova wapwile ni kukola chinji.Tanga A-Hepreu 11:15, 16.

10. Mumu liaka chapwile chipema kuli Sara kushimbwila yuma ya kulutwe lia matangwa?

10 Sara, pwo lia Apalahama, kapwile ni ufulielo unji ha yilakenyo ya Yehova. Chipwe muze apwile ni miaka 90 chakuhona mwana, aye kapwile ni kushimbwila tangwa lize te makapwa ni mwana. Sara yahasa kunyonga chize mwanenyi te makapwa vungu linene. (Hepre. 11:11, 12) Mumu liaka wapwile ni ushindakenyo wacho? Mumu Yehova te hanambe kuli mukwo-lunga ngwenyi: “Kumungukamuwahisa, chikwo nawa mwana wa lunga kumakasemuka kuli iye. Ewa mungukamuwahisa, kumakapwa semi ya mavungu. Mianangana ya mavungu kumakasemuka kuli iye.” (Uputu. 17:16) Ngwe chize Yehova alakenyene, Sara yashita mwana wa lunga, Izake. Chikomokeso chino chamukwashile kunyingika ngwenyi yilakenyo ya Yehova yize yasalako muyikamanunuka. Ni yetu nawa mutuhasa kukolesa ufulielo wetu muze mutunyonga yuma yeswe yipema yize Yehova hanatulakenya.

YANUNGA NI KUNYONGA HA YIWAPE

11, 12. Yika yakwashile Mose kuzanga chinji Yehova?

11 Mose neye kapwile ni ufulielo unji ha yilakenyo ya Yehova. Iye kamulelele mu Engitu ngwe mwanangana. Alioze ha mukunda wa kuzanga chinji Yehova kuhiana chuma cheswacho, Mose kakazangile kupwa ni lufuma ni upite. Iye kalilongesele hakutwala kuli Yehova kuli yisemi jenyi A-Hepreu, waze amulongesele ngwo Yehova hanalakenya kutusula A-Hepreu mu upinji ni kwaha Chifuchi cha Chilakenyo. (Uputu. 13:14, 15; Kutuhu. 2:5-10) Mose hakunyonga chinji ha yilakenyo yacho—yazanga chinji Yehova.

12 Mbimbiliya yinatulweze yize Mose te akunyonga, hakwamba ngwo: “Ku ufulielo Mose, muze te hakola, katayijileko akamuvuluke ngwo, Mwana wa mwana Falau wa pwo. Watongwele shinaho kwivwa lamba hamwe ni atu a Zambi, katongwele kuwaha cha shili ha shimbu likepe. Se kananyongo ngwenyi, Luchoko yoze achokele nenyi Kristu, hapwa upite kuhiana yikumba ya Engitu: mumu wahulikilile meso ku kwononona.”—Hepre. 11:24-26.

13. Mumu liaka Mose wanungine ni kunyonga ha yiwape ya Yehova?

13 Mose kota kanyongene chinji hakutwala ku chilakenyo cha Yehova cha kutusula A-Hepreu mu upinji. Chizechene ngwe tuvumbi akwo a Yehova, Mose neye kanyingikine ngwenyi Yehova makatusula atu eswe ku ufwe. (Yombi 14:14, 15; Hepre. 11:17-19) Ha chino, Mose yanyingika zango lize Yehova akwete hali atu. Yino yakwashile Mose kuzanga chinji Yehova ni kupwa ni ufulielo unji muli iye. Yamukwashile nawa kununga ni kulingila Yehova ku mwono wenyi weswe. (Shimbi 6: 4, 5) Chipwe muze Falau afupile kumushiha, Mose kakevwile woma. Iye te kananyingika ngwenyi, Yehova makamuhindwisa kulutwe lia matangwa.—Kutuhu. 10:28, 29.

NYONGA YUMA YIZE WANANGANA WA ZAMBI MUYIKALINGA

14. Yika amwe atu akunyonga hakutwala ku yuma ya kulutwe lia matangwa?

14 Atu anji kakunyonga hakutwala kulutwe lia matangwa nawa kakunyonga yuma yize kuyichi keza kalingiwa. Chakutalilaho, amwe atu waze ali yiswale kakulota ngwo makapwa pichi mba keshi kalipikala nawa mu mwono wo. Alioze Mbimbiliya yinambe ngwo, mwono wa hano hashi ha Satana mashimbu eswe muupwa wa too ni “kuhondangana ni chinyengo wika.” (Samu 90:10) Atu akwo hanji mahasa kunyonga ngwo manguvulu a hashi mahwisa lamba lia hano hashi. Alioze Mbimbiliya yinambe ngwo Wanangana wa Zambi we wika muuhasa kuhwisa lamba liacho. (Danie. 2:44) Nawa atu anji kakunyonga ngwo hashi kuhechi keza kalumuka. Alioze, Mbimbiliya yinambe ngwo, Zambi makanongesa yuma yeswe yipi ya hano hashi. (Zefa. 1:18; 1 Yoano 2:15-17) Atu waze akunyonga yuma yize kuyishi kulita ni yuma yize Yehova akwamba makevwa yinyengo yinji ku mbunge.

Shina muhasa kunyonga kulinga yuma yize Yehova alakenya? (Tala paragrafu 15)

15 Yehova katulakenya hashi hapema. Nyi twanyonga mashimbu jacho, twakwivwa chiseke nawa mutuhasa kupwa ni hamu liakulingila Yehova. Shina muhasa kunyonga kulinga yuma yize Yehova akulakenya, chipwe ngwe muukatwama mu malilu hanji hano hashi? Nyi uli ni kutalatala cha kutwama hano hashi ku miaka ya mutulo, achinyonga chize mukakilikita hamwe ni masepa je hanga nukalulieke hashi hakapwe paraisu yipema. Waze makasongwela mulimo wacho makazanga hanga ukawahilile. Nawa mweswawo makapwa ni yena, neye makazanga Yehova ngwe chize yena wakumuzanga. Mukapwa kawape ni tachi jinji, nawa kuuchi kalipikala ha chuma nichimwe. Mukawahilila chinji mumu mukazachisa mana ni utotombo we hanga ukakwase atu akahalise Yehova. Kota mukakwasa atu waze makahinduka hanga akanyingike Yehova. (Yoa. 17:3; Yili. 24:15) Kunyonga ha yino yuma, hi kulota ko. Yuma yino yeswe kumuyikalingiwa, mumu che Mbimbiliya yinambe hakutwala kulutwe lia matangwa.Iza. 11:9; 25:8; 33:24; 35:5-7; 65:22.

TUHANJIKENU HA YUMA YIZE TUNASHIMBWILA

16, 17. Mumu liaka chili chipema kuhanjika yuma ya kulutwe lia matangwa yize Yehova hanatulakenya?

16 Muze mutuhanjika ni mandumbu jetu yize mutuzanga tukalinge mu paraisu, tunalikwasa umwe ni mukwo hanga tunyonge kanawa ha yuma yipema ya kulutwe lia matangwa. Chochene, kutushi kunyingika kanawa yuma yize mutukapwa ni kulinga. Alioze muze mutuhanjika hakutwala ku yuma ya kulutwe lia matangwa, mutusolola ngwetu tuli ni ufulielo ha yuma yize Yehova alakenya. Nyi twalinga chenacho, mutulikolweza umwe ni mukwo hanga tununge ni kulingila Yehova ha mashimbu akalu, ngwe chize alingile Paulu ni mandumbu jenyi mu Roma.Roma 1:11, 12.

17 Muze munyonga yuma yize Yehova alakenya kulinga kulutwe lia matangwa, munyonga chikehe ha lamba lie. Ha limwe shimbu, Petulu kalipikalile, mba yamba kuli Yesu: “Hitwahichika yuma yeswe, hitwanukaula; yika mutukatambula?” Yesu te kanazange Petulu ni tumbaji twenyi akwo hanga anyonge hakutwala ku yuma yipema yize ayo makalinga kulutwe lia matangwa. “Muze mwe Mwana Mutu makatwama ha ngunja yenyi ya uhenya, ni yenu nawa kumunukatwama ha ngunja kumi ni jiali, nikupatwila mavungu kumi ni aali a Izalele. Mba mweswe hanahichika mazuwo, hanji ana-akwo, hanji mandumbu, hanji tato, hanji naye, hanji mukwo-pwo, hanji ana, hanji minda, mumu ha jina liami, kumakatambula kulakaji lia yisuho, mba makahinga mwono wa mutolo.” (Mateu 19:27-29) Kashika Petulu ni tuvumbi akwo te mahasa kunyonga ayo ene kanayulu ni Yesu mu malilu ni kukwasa atu akwa-umbovu hano hashi hanga apwe atu angunu.

18. Mumu liaka chili chipema kunyonga shimbu lize Zambi makamanununa yilakenyo yenyi?

18 Twalilongesa yuma yize yakwashile tuvumbi twa Zambi hanga apwe ni ufulielo ukolo. Abele kanyongene ha yilakenyo ya Yehova ya yuma yipema ya kulutwe lia matangwa, mba ha mukunda wa ufulielo wenyi yevwisa Yehova kuwaha. Apalahama hakunyonga ha shimbu lize yilakenyo ya Yehova hakutwala kuli “munyachi” wenyi te muyimanunuka, yononokena Yehova ni ha mashimbu alamba. (Uputu. 3:15) Mose kashimbwilile ni ushishiko weswe ha yiwape yize Yehova amulakenyene, mba chino yichimukwasa kuzanga Yehova ni kushishika kuli iye. (Hepre. 11:26) Muze mutunyonga ha mashimbu waze Yehova makamanununa yilakenyo yenyi, ufulielo ni zango lietu kuli Yehova mulikola chinji. Ha mutwe uze muwizaho mutulilongesa nawa jila yikwo yize muyitukwasa kunyonga kanawa yuma ya kulutwe lia matangwa.