Kututuluka ha Chikuma

Kuya ha katalilo wa yikuma

Twimbululenu Yoze Unalakenya Mwono wa Mutolo

Twimbululenu Yoze Unalakenya Mwono wa Mutolo

“Pwenu akwa kwimbulula Zambi, se nuli ana a zango.”​—A-EFWESU 5:1.

1. Uhashi uka muuhasa kutukwasa hanga twimbulule Yehova?

YEHOVA katutangile ni uhashi wakunyingika chize akwetu akwivwa, chipwe tuhu kanda tuchimona lamba lize ayo anamono. (Tanga A-Efwesu 5:1, 2.) Kuchi uhashi uno muuhasa kutukwasa kwimbulula Yehova? Nawa mumu liaka twatamba kukeya ha chize twakuzachisa uhashi wacho?

2. Kuchi Yehova akwivwa muze mutumona lamba?

2 Yehova hanatulakenya hashi hapema haze kuhechi kapwa lamba nilimwe. Mandumbu akuwayisa ni “mapanga akwo” mahasa kushimbwila mwono wa mutolo, chipwe mu malilu hanji hano hashi. (Yoa. 10:16; 17:3; 1 Kori. 15:53) Alioze Yehova kananyingika lamba lize twakumona muze yuma yipi muyilingiwa kuli yetu musono. Ku mashimbu akunyima, Yehova kevwile chinyengo muze atu jenyi amwene lamba mu Engitu. “Iye wamwene huli.” (Iza. 63:9) Nawa kulutwe lia matangwa muze atu jenyi te anatungulula tembele yenyi, ayo kevwile woma wa akwa-kole jo, mba Yehova yanyingika chize ayo evwile. Iye yamba ngwenyi: “Yoze manusunga chapwa ngwe kunguchoka mu katumba ka liso.” (Zeka. 2:8) Ngwe chize pwo akuzanga chinji mwanenyi wa kemba, ni Yehova kakuzanga tuvumbi twenyi nawa kanazange kwakwasa. (Iza. 49:15) Twakwimbulula zango lia Yehova muze mutweseka kunyingika chize akwetu anevu, ni twanyonga ngwe tuli mu chihela cho.​—Samu 103:13, 14.

YESU KEMBULWILE YEHOVA NI KUZANGA ATU

3. Kuchi Yesu te akwivwa ha lamba lia atu?

3 Yesu kanyingikine chize atu te akwivwa muze te akumona lamba, chipwe ngwe iye kakapwile mu chihela cho. Chakutalilaho, iye te kananyingika ngwenyi atu anji te kakwete mwono ukalu chinji. Nawa mangana a ulembelo te kakwonga atu ni kwaasela shimbi jinji jize te hi ja kuli Zambi ko. Atu te kakwivwila mangana jacho woma unji. (Mateu 23:4; Marku 7:1-5; Yoa. 7:13) Yesu te keshi kuvwila woma mangana jacho chipwe kutayiza mahuza jo, alioze yahasa kwivwa chize evwile atu waze apwile ni kumona lamba. Yesu kevwile yinyengo yinji hakumona chize te atu apwile ni kwahungumiona. Atu te keshi kwakwasa, kapwile “ngwe mapanga waze keshi kafunga.” (Mateu 9:36) Yesu kalilongesele kuli Tato chize chatamba kuzanga atu, ni kusolola “keke ni vumbi.”​—Samu 103:8.

4. Yesu hakunyingika chize atu te anevu, yika yize alingile?

4 Muze Yesu amwene atu kanamono lamba, iye yaakwasa, mumu te kakwaazanga. Iye kapwile ngwe Tato. Chakutalilaho, limwe shimbu Yesu ni apostolo jenyi muze te aneza mu wenyi wa kwambujola sango lipema, yahonga mba yafupa kuhwima ha chihela chaukawo. Alioze Yesu yamona atu anji kanamushimbwila. Iye yanyingika ngwenyi kanafupu ukwaso, chipwe ngwe iye te kanahongo, nihindu “yaputuka kualongesa yuma yinji.”​—Marku 6:30, 31, 34.

SOLOLA ZANGO NGWE YEHOVA

5, 6. Nyi tunazange kwimbulula zango lia Yehova, yika twatamba kulinga? Hana chilweza. (Tala chizulie chili ha uputukilo.)

5 Nyi tunazange kwimbulula zango lia Yehova, yika twatamba kulinga? Achinyonga ha chikuma chino. Kuli umwe ndumbu, jina lienyi Alan. Iye kali ni kunyonga hali umwe ndumbu wa lunga kashinakaji, yoze keshi kuhasa kwenda nawa keshi kumona kanawa. Alan manyonga maliji ja Yesu akwamba ngwo: “Chize nunazange atu akalinge kuli yenu, lingenu nawa kuli ayo chizechene.” (Luka 6:31) Alan yalihula mwene ngwenyi, ‘Yika ngunazange akwetu angulingile?’ mba yamba ngwenyi, ‘Ngunazange ahehe ndundu ni yami!’ Alioze yono ndumbu kashinakaji kechi kuhasa kuzomboka chipwe kwasa ndundu. Ha chino, Alan katamba kulihula mwene ngwenyi, ‘Nyi te nguli ndumbu yono, yika yize te munguzanga hanga akwetu angulingile?’

6 Chipwe ngwe Alan uchili mukweze, iye yanyonga chize te mevwa nyi te kali kashinakaji. Iye kakushikama chinji ni yewu kashinakaji ni kumupanjika kanawa muze mahanjika. Mba yaputuka kumona ngwenyi chili chikalu kuli awu kashinakaji kutanga Mbimbiliya ni kwambujola sango lipema ku zuwo ni zuwo. Alan yamona chize mahasa kumukwasa ni kuzanga kulinga cheswacho hali iye. Nyi twanyingika yuma yize akwetu anapalika ni kwasolwela zango, mutwimbulula Yehova.​—1 A-Korindu 12:26.

Pwako chimbovu ngwe Yehova (Tala paragrafu 7)

7. Kuchi mutuhasa kunyingika lamba lize mandumbu jetu anamono?

7 Hi chashi ko mashimbu eswe kunyingika lamba lize akwetu anamono, kanji-kanji, ni kanda tuchipalika mu lamba liacho. Chakutalilaho, mandumbu jetu anji kali mu lamba mumu kayiza hanji kakwahungumiona hanji mumu lia ushinakaji. Amwe kakumona lamba linji mumu kali ni chinyengo hanji kakulipikala chinji ku mbunge chipwe ha mukunda wa lamba amumwesene ku mashimbu akunyima. Akwo kakulela ana ukawo hanji kakwete asoko waze keshi kuwayila Yehova. Yetu eswe tuli ni yipikalo yetu, yipikalo yacho yalisa kuli mutu ni mutu. Alioze tunazange kusolwela akwetu zango ni kwaakwasa. Kashika, yika twatamba kulinga? Mutu ni mutu kanafupiwa ukwaso walisa. Ha chino nyi twaapanjika kanawa ni kunyingika chize anevu, mutunyingika jila yipema ya kwaakwashilamo. Hanji mutuhasa kwewulula chize Yehova akwivwa hakutwala ku lamba lio. Hanji mutuhasa kwaakwasa ha chimwe chuma. Nyi twalinga chocho, mutwimbulula Yehova.​—Tanga A-Roma 12:15; 1 Petulu 3:8.

PWAKO CHIMBOVU NGWE YEHOVA

8. Yika yakwashile Yesu kupwa chimbovu?

8 Yehova kali chimbovu kuli atu eswe. (Luka 6:35) Yesu neye kali ni yitanga ngwe ya Tato. Yika yakwashile Yesu kupwa chimbovu kuli atu muze apwile hano hashi? Iye kapwile ni kunyonga chize te atu mevwa hakutwala kuyize te mamba hanji malinga. Chakutalilaho, umwe pwo te wakulinga shili yinji yeza kuli Yesu. Pwo wacho yalila chinji, mba masoji jenyi yasotokela ha molu ja Yesu. Yesu yahasa kumona chize pwo wacho anevu chinyengo ha yuma yipi yize te akulinga ni kulikonyeka. Kashika Yesu yamona ngwo nyi mamutenukina, yinyengo yenyi muyoka chinji. Ha chino iye yamukolweza ha chuma chipema chize alingile ni kumukonekena. Yesu nawa kahanjikile ni umbovu weswe kuli A-Fariseu waze kakatayijile yize Yesu alingile kuli pwo wacho.​—Luka 7:36-48.

9. Yika muyihasa kutukwasa kwimbulula umbovu wa Yehova? Hana chimwe chilweza.

9 Kuchi mutuhasa kwimbulula umbovu wa Yehova? Twatamba kunyonga kanawa muze kanda tuhanjika hanji kulinga chimwe chuma hanga tusolole mbunge yipema kuli akwetu ni kuhona kwaalemeka ku mbunge. Paulu kasonekene ngwenyi: “Kuchatambile ndungo ya Mwene kuneha ndombo, alioze akapwe chimbovu kuli eswe.” (2 Timo. 2:24) Chakutalilaho, achinyonga chize muuhasa kupwa chimbovu ha chikuma chino: Nyi mwata we wa ku mulimo kasolo kulinga kanawa mulimo wenyi, yika watamba kulinga? Nyi umwe ndumbu halinga tukweji anji keshi kwiza ku Zuwo lia Wanangana, mba heza, kuchi watamba kuhanjika nenyi? Nyi unambujola sango lipema mba mutu mamba ngwenyi chishi shimbu lia kuhanjika ni yena, kuchi muhasa kupwa chimbovu? Nyi mukwenu-pwo hanji mukwenu lunga makuhula mumu liaka kuwamulwezele yuma yize wanyonga kulinga, shina muhanjika nenyi ni zango nyi? Twatamba kunyonga chize akwetu mevwa nawa ni chize maliji jetu mahasa kwaakwata ku mbunge jo. Mba hi mutunyingika yize twatamba kwamba hanji kulinga hanga tusolole umbovu ngwe Yehova.​—Tanga Yishima 15:28.

PWAKO NI MANA NGWE YEHOVA

10, 11. Kuchi mutuhasa kwimbulula Yehova ni kupwa ni mana? Hana chilweza.

10 Yehova kali ni mana anji, nawa mahasa kunyingika yuma yize muyikalingiwa kulutwe lia matangwa. Chipwe ngwe kutwanyingikine yuma yize muyikalingiwa kulutwe lia matangwa, nihindu mutuhasa kupwa ni mana. Kuchi mutuhasa kupwa no? Shimbu kanda tuchikwata chiyulo, twatamba kunyonga yuma yize muyihasa kulingiwa kuli yetu hanji kuli akwetu. Kanda tupwa ngwe A-Izalele. Ayo yahona kunyonga yuma yize te muyilingiwa nyi mehuka Yehova. Nawa yahona kunyonga ha usendo wo ni Yehova, ni yuma yeswe yize alingililile. Mose muze achimwene, yanyingika ngwenyi A-Izalele kumalinga yuma yipi. Yamba ngwenyi: “Mumu hapwa vungu kulishi mana. Chinyingi chakuhi muli ayo. Nyi kachi mana apwile no, kachi machisa chinyingi, kachi mamona kama songo lio.”​—Shimbi 31:29, 30; 32:28, 29.

11 Chakutalilaho, nyi unazange kulimbata ni umwe mutu, watamba kunyingika ngwe muze hi waputuka kuzanga mutu wacho chakupwa chikalu kulifunga ku manyonga ni ku usolo wakulinga utanji. Kashika kanda ulinga chuma chize muchipihisa usepa we ni Yehova! Ha chino, pwako ni mana ni kwehuka utoji. Panjika chiyulo chino cha mana cha Yehova: “Chikanyame malangikiza ye yipi maswama, alioze yizuzuke masenya kulutwe mba maalamba.”​—Yishima 22:3.

LIFUNGE KUMANYONGA API

12. Kuchi yuma yize twakunyonga muyihasa kutupihisa?

12 Mutu mukwa-mana kakulifunga kumanyonga api. Manyonga jetu mahasa kutukwasa hanji kutupihisa, kali ngwe kahia kaze mukahasa kutukwasa hanji kutwocha. Nyi mutukanyama ni kahia, mutuhasa kukazachisa kanawa hanga tulinge kulia. Alioze nyi kutwakanyamine, kahia mukahasa kutwocha zuwo chipwe kutushiha. Chizechene nawa ni manyonga jetu. Muze mutunyonga ha yuma yize twakulilongesa kuli Yehova chakutulinga kanawa. Alioze nyi mutununga ni kunyonga ku yuma ya utanji ni kulinyonga yetwene ngwe tunalingi yuma yipi, mutuzanga yuma yacho, mba hi mutuyilinga. Chino muchihasa kupihisa usepa wetu ni Yehova.​—Tanga Tiangu 1:14, 15.

13. Yika Eva anyongene hakutwala ku mwono wenyi?

13 Mutuhasa kulilongesa ha chilweza cha pwo mutangu, Eva. Yehova yahana shimbi kuli Alama ni Eva ahone kulia muhuko wa “mutondo wa chinyingi cha chipema ni chipi.” (Uputu 2:16, 17) Alioze Satana yamba kuli Eva ngwenyi: “Kufwa kunuchi kufwa. Mumu Zambi kananyingika ngwenyi, Ha tangwa lize munuliako meso jenu malaula, munupwa ngwe Zambi, nikunyingika chipema ni chipi.” Eva yaputuka kunyonga chize mwono wenyi te muupema nyi te mapwa ni kuliyula mwene ha yuma yipi ni yipema. Yanunga ni kunyonga ha yino yuma mba “yamona ngwenyi, Mutondo upema wa kulia, chikwo nawa unawaha ku meso.” Yika yalingiwile? “Yahelako mihuko, yalia. Yahana nawa kuli mukwo-lunga hamwe nenyi, neye yalia.” (Uputu. 3:1-6) Ha chino, “shili yanjilile hano hashi, ni ku shili kufwa chanjilile.” (Roma 5:12) Eva kachi te kechele kunyonga hakutwala ku yuma yipi yize te malinga!

14. Utowezo uka Mbimbiliya yinatwehe hakutwala ku utanji?

14 Kwamba umwenemwene, shili ya Eva hi utanji ko. Alioze Mbimbiliya yinatutoweza kanawa ngwo kanda tununga ni kulinyonga yetwene ngwe tunalingi yuma ya utanji. Yesu kambile ngwenyi: “Mweswawo matala pwo mukumuvwila usolo, halinga nenyi utanji kulu mu mbunge yenyi.” (Mateu 5:28) Paulu neye kambile ngwenyi: “Kanda nusela unjililo niumwe ha musunya, mukumanununa usolo wawo.”​—Roma 13:14.

15. Upite uka uze twatamba kufupa, nawa mumu liaka?

15 Mbimbiliya yinambe nawa ngwo twatamba kusa mbunge ku kuhalisa Yehova hi kukunyonga wika upite ko. Chipwe ngwe mutu kali pichi, mbongo jenyi kujichi kuhasa kumufunga. (Yishi. 18:11) Yesu yamba ngwenyi, mutu nyi malitulikila mwene upite unji alioze mahona kununga ni kusa Yehova kulutwe ku mwono wenyi kali chijingale. Iye ngwenyi “upite kuli Zambi keshi nawo.” (Luka 12:16-21) Nyi mututulika “upite mwilu” ni kununga kulinga yuma yize muyihalisa Yehova, mutuwahisa mbunge yenyi ni kupwa nawa ni chiseke. (Mateu 6:​ 20; Yishi. 27:11) Nawa usepa wetu upema ni Yehova uli ulemu chinji kuhiana chuma cheswacho.

KANDA UNUNGA NI KULIPIKALA

16. Yika muyihasa kutukwasa nyi mutulipikala?

16 Nyi mutufupa kupwa pichi hano hashi, mutulinehena lamba linji. (Mateu 6:​19) Yesu yamba ngwenyi, waze akulipikala chinji kupwa ni upite, chakupwa chikalu kuli ayo, kusa Wanangana wa Zambi kulutwe ku mwono wo. (Mateu 13:18, 19, 22) Atu amwe nawa kakulipikala mashimbu eswe hakutwala ku yuma yipi yize muyihasa kulingiwa kuli ayo. Alioze nyi mutununga ni kulipikala, mutuhasa kuyiza hanji kutokesa ufulielo wetu muli Yehova. Ha chino, twatamba kufuliela kuli Yehova ngwetu, kumatukwasa. Mbimbiliya yinambe ngwo: “Kulema mu mbunge ya mutu kuchakumuhongesa, alioze liji lipema kuliakumuwahisa.” (Yishi. 12:25) Kashika nyi unalipikala ha chimwe chuma, hanjika ni mutu yoze wa kuwayila Yehova, yoze nawa unakunyingika kanawa. Chisemi, mukwenu-lunga hanji mukwenu-pwo, hanji sepa lie mupema mahasa kukukolweza hanga ufuliele muli Yehova ni kukukwasa hanga weche kulipikala chinji.

17. Kuchi Yehova mahasa kutukwasa muze tunalipikala?

17 Yehova mwe wanyingika kanawa chize twakwivwa kuhiana mutu mweswawo, nawa mahasa kutukwasa hanga tuhwime mbunge muze tunalipikala. Paulu yasoneka ngwenyi: “Kanda nukalipikala ha chuma nichimwe; alioze ha yuma yeswe ku kulemba ni kuliumba hamwe ni kusakwila, kwita chenu akachinyingike kuli Zambi. Mba sambukila ya Zambi, yize yakuhiana kunyonga cheswe, muyikafunga mbunge jenu ni kunyonga chenu muli Kristu Yesu.” (Fwili. 4:6, 7) Kashika, nyi unalipikala, nyonga ha ukwaso uze Yehova makwaha hanga ukolese usepa we ni iye. Ukwaso wacho muuhasa kwiza kupalikila muli mandumbu, makulwana amu chikungulwila, ndungo wamwenemwene wakukanyama, angelo, ni Yesu.

18. Kuchi uhashi wetu wakunyonga muuhasa kutukwasa?

18 Ngwe chize twalilongesa, mutwimbulula Yehova muze mutuzachisa uhashi wetu wa kunyingika chize atu anevu. (1 Timo. 1:11; 1 Yoano 4:8) Mutuwahilila muze mutusolola zango ni umbovu kuli akwetu, muze mutunyonga ha yuma yize muyihasa kutuhuka ku yitanga yetu, ni kwehuka kulipikala mashimbu eswe. Kashika tutwalenuho ni kunyonga chize mwono muukapwa mu Wanangana wa Zambi ni kulinga yitanga yipema ha kwimbulula Yehova.​—Roma 12:12.