Kututuluka ha Chikuma

Kuya ha katalilo wa yikuma

MALONGESO A CHIFUKILO

Shina Songo Hiliakundama Nyi?

Shina Songo Hiliakundama Nyi?

Shina Zambi mecha atu anunge ni kuyula ni kupihisa kutalatala cha atu nyi? Ka, ngwe chize twamona, Zambi makaneha songo lia lamba ni yuma yeswe yize yakupinjisa atu ha miaka yinji. Sakatanga walingile atu ni hashi, kanazange hanga unyingike tangwa lize songo mulikeza. Kuchi iye akusolola chinyingi chino chilemu?

Tutalenu chilweza chino: Nyi unalingi wenyi mu mashinyi, chitangu kota yena mutala mu internet, ha mapa ni kutanga mikanda yize yinasolola jila. Muze unayi mu wenyi muze mumona yilayi yize yinalite ni sango jize watanganga, yena muupwa ni ujikijilo ngwo hiwaheta hakamwihi. Chizechene nawa, Zambi hanatwehe Liji lienyi, lize liakulumbununa yilayi yize yinasoloka hashi heswe. Muze mutumona yilayi yacho yinalingiwa, mutupwa ni shindakenyo ngwetu, tuli ku mashimbu waze anasolola ngwo songo hiliakundama.

Mbimbiliya yinambe ngwo, yuma hano hashi muyikasoloka ha shimbu limuwika, lize muliya ndo ni kusongo. Ha shimbu liacho te muhasoloka yuma yeka ni yeka ya hano hashi. Tala yimwe yuma yize Liji lia Zambi yinambe.

1. YUMA YIPI YINASOLOKA HASHI HESWE Uprofeto uze uli mu kapitulu 24 wa mukanda wa Mateu unahanjika hakutwala ku yuma yize te muyisolola chilayi. Chilayi chacho te muchisolola “kumanunuka cha miaka.” (Versu 3, 14) Yuma ya chilayi chacho yili jita, kuhona cha kulia, yilungo, minyiko kweka ni kweka, kuhona cha kukaula shimbi, kukekema cha zango lia atu ni mangana a yingeleja akwa kupiangula atu. (Versu 6-26) Chochene, kwamba pundu, yuma yacho yaputukile kulu kulingiwa ha sekulu ja kunyima. Alioze, amu songo hiliakundama, yuma yeswe yinalingiwa ha shimbu limuwika lia lamba. Yuma yacho nawa yinalikaula ni yikuma yitatu ya utowezo.

2. YITANGA YA ATU Mbimbiliya yinambe ngwo, ha “matangwa a kusula”—shimbu lize te mulineha songo—yitanga ya atu te muyipihia chinji. Tunatanga chino: “Atu kumakapwa akwa kulifwila ene, akwa kufwila mbongo, akwa kulizata, akwa kulizelula, akwa kushililika, keshi kwononoka kuli yisemi jo, akwa kaleleso, akwa luchisa, keshi zango lia atu, keshi kuhutuka, yilamikiji, keshi kusuula, asasu, keshi kufwila yipema, akwa kuhandukulula, akwa kulipupula, akwa kulifuza, kakuzanga kuheha, kazangile Zambi.” (2 Timoteu 3:1-4) Ewa, chamwenemwene kuhona cha vumbi kuli atu hi chuma chaha ko, alioze ha matangwa akusula yitanga yacho te muyoka chinji, shimbu liacho te malivuluka ngwo “miaka yikalu.” Shina wa kumona kama chize yitanga ya atu yinapihi chinji ha mashimbu wano?

3. HASHI KANANWONOHO Mbimbiliya yinambe ngwo Zambi makwonwona “waze akwonona hashi.” (Usolwelo 11:18) Kuchi te atu monwonona hashi? Ha mashimbu ja Noa kambile chochene nawa, ngwo: “Hashi hapihile kumeso ja Zambi. Hashi te hazala to ni upupilo. Zambi wamwene hashi kumanyi hapihile mumu akwa mwono eswe hanapihisa majila jo hashi.” Kashika Zambi ambile kuli atu jacho api ngwo: “Yami munguanongesa hamuwika ni he hashi.” (Uputukilo 6:11-13) Shina unamono yuma yize yinasolola ngwo hashi hanazale ni upupilo? Chikwo nawa, atu haheta ha limwe shimbu lilemu mu mwono wo: Ayo kali ni tachi ja kupihisa hashi ha kwonona mwono wa atu waze aliho. Ayo kali ni mata anene-anene. Hashi kanapihisaho nawa mu jila yeka. Yuma yize yakulamwina mwono wa atu hano hashi ngwe—mwiku uze twakuhwima, tushitu, mishitu, ni tulunga-lwiji—kanayonona mashimbu eswe hamukunda wa usongwelo upi wa atu.

Achilihule kama, ‘shina ku mashimbu akunyima atu te kakwete ndundo ja konwona hashi ngwe chize analingi musono?’ Alioze haliapwila atu kali ni ndundo ja kulinga mata ni kupihisa hashi. Kwoka cha tecnologia chinatokesa mana ja atu hakuhona kunyingika lamba lize mulihasa kwiza ha yuma yize analingi. Ha chino kununga cha hashi chishi kutala ha chiyulo hanji ha usongwelo wa atu. Atu kechi kapihisa mwono weswe hano hashi mumu Zambi makeza hanga akwonone atu eswe waze anapihisa hashi. Chino che chilakenyo cha Zambi.

4. MULIMO WA KWAMBUJOLA HASHI HESWE Chihanda chikwo cha chilayi cha songo uli umwe mulimo uze te kanda uchilingiwa kama: “Sango lino lipema lia Wanangana kumakaliambujola mu yifuchi yeswe ya hashi mukukapwa shindakenyo ku mavungu eswe, mba hohene songo kumulikeza.” (Mateu 24:14) Mulimo uno wakwambujola te muulisa chinji ni uze mayingeleja akulinga ha sekulu jinji. Ha mashimbu wano akusula, chimwe chikuma chilemu chize te muchipwa kushindakenya chili “Sango lipema lia Wanangana.” Yena unanyingika chimwe chizavu cha ulembelo chize atu jamo akwambujola sango jacho? Chipwe ngwe hi tunamono amwe kanambujola sango, shina kakujambujola wika ku chimwe chihela nyi kakwambujola sango jacho ‘mu yifuchi yeswe ya hashi hanga kukapwe shindakenyo ku mavungu eswe’?

Wanangana wa Zambi kanawambujola hashi heswe mu unji wa kama ja malimi

Site www.pr418.com, yakushindakenya ha “Sango lipema lia Wanangana.” Site yacho yili ni mikanda yize yinalumbununa sango jacho mu malimi kuhiana 700. Unanyingika umwe uhashi ukwo uze wakushindakenya hakwambujola sango lipema lia Wanangana hashi heswe? Chipwe muze te kanda kuchipwa Internet, nihindu Yela ja Yehova te kanaanyingika ha tachi jize akusa hanga ambujole sango lipema hakutwala ku Wanangana wa Zambi. Kuputuka ha 1939 chifukilo cha Kaposhi wa Kutalila chakwiza ni maliji wano, “Kanambujola Wanangana wa Yehova.” Umwe mukanda wakuhanjika yuma ya mayingeleja wahanjikile hakutwala ku mulimo wa kwambujola wa Yela ja Yehova ngwo “kukushi ni waze malieseka no ha mulimo wo ulemu uze akulinga.” Kwambujola chacho chakushindakenya sango lipema ngwo kwasala hakehe hanga “songo lize” kupalikila mu tachi ja Wanangana wa Zambi.

LIMWE SHIMBU LIKALU MU MWONO WA ATU

Shina wakumona yilayi yeswe yiwana ya utowezo wa mu Mbimbiliya yize analumbununa ha longeso lino chize yinalingiwa ha mashimbu wano? Hakupalika cha miaka yinji, kaposhi yono kakukwasa atu waze akumutanga ha kusolola sango hakutwala ku yuma yize yakulingiwa hano hashi ni kwaakwasa kunyingika ngwo tuli hakamwihi ni songo. Chipwe chocho, atu amwe keshi kutayiza ngwo tuli ku mashimbu a kusula, ayo kakwamba ngwo yuma yacho yili yamokomoko nawa mahasa kuyehuka. Ayo nawa kakwamba ngwo amu yuma yakuhanjikela nayo yinanungu ni kwoka hano hashi, yitanga ya hano hashi yinapihia chinji. Alioze kunasoloka yilayi yinji yize yinashindakenya ngwo tuli ha mashimbu akusula.

Amwe akwa-mana kanambe ngwo kwasala hakehe hanga yuma ya hano hashi yalumuke. Chakutalilaho, ha mwaka 2014, mukanda Boletim da Ciência de Cientistas Atômicos ni Conselho de Segurança unakatoweza Conselho de segurança das Nações Unidas hakutwala ku yuma yize yinapinjisa mwono wa atu. Akwa-mana jacho yamba ngwo: “Kuhengula chize twalinga ha yuma yacho yize yinapinjisa mwono wa atu yatukwasa kunyingika ngwo, mukuhasa kupwa umwe luyinda munene kupalikila ku tecnologia.” Atu anji haputuka kunyingika ngwo, hitwaheta ha mashimbu alemu chinji mu mwono wa atu. Atu waze akutuhwisa kaposhi yono ni waze akumutanga keshi kusa pami ngwo, songo hiliakundama. Alioze kanda wivwa woma ha yuma yize muyilingiwa kulutwe lia matangwa, wahilila ha yuma yize muyikalingiwa. Mumu liaka watamba kuwahilila? Mumu ku songo lia yuma yino makahasa kukulamwina!