Kututuluka ha Chikuma

Kuya ha katalilo wa yikuma

KAPITULU 3

Upale Wa Zambi Uka Hali Atu?

Upale Wa Zambi Uka Hali Atu?

1. Mumu liaka Zambi atangile atu?

ZAMBI kali ni upale upema hali atu. Iye katangile Alama ni Eva ni kwaasa mu munda upema. Upale wa Zambi wapwile ngwo atu apwe ni ana, ni kutohwesa munda wo hanga hashi heswe hapwe paraisu ni kufunga tushitu.—Uputukilo 1:28; 2:8, 9, 15; tala Maliji Akusongo 6.

2. (a) Kuchi tunanyingika ngwetu Zambi makalinga yuma yeswe yize hanalakenya? (b) Yika Mbimbiliya yinambe hakutwala ku miaka ya mutolo?

2 Shina wakunyonga ngwe limwe tangwa mutukeza katwama kama mu paraisu nyi? Yehova kanatulweze ngwenyi: “Hinahanjika,” nawa “munguchilinga.” (Izaia 46:9-11; 55:11) Iye makalinga yize hanalakenya, nawa kukushi nichimwe muchimukinda. Yehova kanambe ngwenyi katangile hashi ni chimwe chitela. “Watangileho hanga atu akatwameho.” (Izaia 45:18) Iye kanazange hanga atu atwame hashi heswe. Atu a yitanga yika Zambi anazange hanga akatwame hano hashi? Mbimbiliya yinambe ngwo: ‘Akwa ululi [hanji, akwa-kwononoka] kumakazuka chifuchi; kumakatwamamo ku miaka ya mutolo.’—Samu 37:29; Usolwelo 21:3, 4.

3. Amu atu a kuyiza ni kufwa, yika muhasa kuhula?

3 Alioze, musono atu kakuyiza nawa kakufwa. Kuyihela yinji, atu kanaliase jita ni kulishiha umwe ni mukwo. Kwamba umwenemwene awu hi upale wa Zambi ko. Mba, yika yalingiwile, nawa mumu liaka? Mbimbiliya wika ye muyihasa kuhana kumbululo.

MUKWA-KOLE WA ZAMBI

4, 5. (a) Mu munda wa Endene, iya wahanjikile ni Eva kupalikila muli kapela? (b) Kuchi mutu yoze ukwete yitanga yipema mahasa kupwa mwiji?

4 Mbimbiliya yinatulweze ngwo Zambi kali ni mukwa-kole yoze avuluka ngwo, “Ndiapu kanda Satana.” Satana kazachishile kapela hanga ahanjike ni Eva mu munda wa Endene. (Usolwelo 12:9; Uputukilo 3:1) Satana yasolola ngwe kapela mwe wapwile ni kuhanjika.—Tala Maliji Akusongo 7.

5 Shina Zambi mwe watangile Satana kanda Ndiapu nyi? Ka! Satana kapwile mungelo mu malilu, muze Zambi te analuliekela Alama ni Eva hashi. Alioze yalumuna yitanga yenyi mba yapwa Ndiapu. (Yombi 38:4, 7) Kuchi chino chalingiwile? Shina mutu yoze ukwete yitanga yipema, mahasa kupwa mwiji? Mutu keshi kusemuka mwiji. Alioze muhasa kunyonga hanji kuzanga chuma chize hi ni chenyi ko. Nyi manunga ni kunyonga ha chuma chacho, usolo upi muukola. Mba, muze mapwa ni uhashi, aye meya chuma chacho. Mba malipwisa mwene mwiji.—Tanga Tiangu 1:13-15; tala Maliji Akusongo 8.

6. Kuchi umwe mungelo walipwishile mukwa-kole wa Zambi?

6 Chino che chalingiwile kuli mungelo wacho. Muze Yehova atangile Alama ni Eva, yaalweza hanga apwe ni ana, nawa ‘akazalise hashi.’ (Uputukilo 1:27, 28) Mungelo wacho kota kanyongene chino, ‘Atu wano eswe katamba kuwayila yami hi kuwayila Yehova ko!’ Ha kunyonga chinji ha chikuma chacho, yazanga chinji chuma chize te cha Yehova wika. Mungelo wacho kazangile hanga atu amuwayile. Kashika, yonga Eva ni kumupiangula. (Tanga Uputukilo 3:1-5.) Ha kulinga chino, yalipwisa Satana kanda Ndiapu, mukwa-kole wa Zambi.

7. (a) Mumu liaka Alama ni Eva afwile? (b) Mumu liaka twakushinakajiwa ni kufwa?

7 Alama ni Eva kehukile Zambi ni kulia ku muhuko. (Uputukilo 2:17; 3:6) Ayo yashililika kuli Yehova, hi kulutwe lia matangwa yafwa, ngwe chize Yehova aalwezele. (Uputukilo 3:17-19) Ana ja Alama ni Eva no te akwa-shili, kashika afwile. (Tanga A-Roma 5:12.) Tutalenu chimwe chilweza mba tunyingike mumu liaka ana ja Alama ni Eva no apwile akwa-shili. Achinyonga ngwe unakumu ndopi mu chimwe chikombola. Ndopi jeswe mujituhukamo mujilifwa ni chikombola chacho. Muze Alama ehukile kuli Zambi, iye yapwa mukwa-shili. Amu tuli ana ja Alama, yetu eswe tuli akwa-shili nawa tuli ni “chifwa” chochene cha Alama. Amu yetu eswe tuli akwa-shili kashika twakushinakajiwa ni kufwa.—A-Roma 3:23; tala Maliji Akusongo 9.

8, 9. (a) Yika Satana azangile hanga Alama ni Eva afuliele? (b) Mumu liaka Yehova kakashihile yitanguke jacho ha shimbu lize-liene?

8 Satana kaputukile kulimika ni Yehova muze iye apiangwile Alama ni Eva hanga ehuke Zambi. Kazangile hanga Alama ni Eva afuliele ngwo Yehova kali mukwa-mahuza, mukwa-kuyula mupi yoze keshi kuzanga ayo awahilile. Ha chino, Satana te kanambe ngwenyi, atu katambile kwalweka kuli Zambi yize malinga, nawa ngwenyi, Alama ni Eva katamba kukwata yiyulo yo ene ha yuma yipema ni yipi. Mba yika Yehova te malinga? Iye te mahasa kushiha yilianyi jacho ni kuhwisa luchoko. Alioze nyi kachilingile, shina te masolola ngwenyi, Satana kali mukwa-mahuza? Ka, luchoko wacho kachi kakahwile.

9 Yehova kakazangile kushiha yitanguke jacho ha shimbu lize-liene. Ha chino, iye yahana atu shimbu hanga aliyule ene. Chino te muchisolola pundu ngwo Satana kali mukwa-mahuza nawa ngwo Yehova kananyingika kanawa yize atu akufupiwa. Mutukalilongesa chinji hakutwala ku luchoko wacho mu Kapitulu 11. Haliapwila, yika wanyonga hakutwala ku chiyulo cha Alama ni Eva? Kutala Alama ni Eva kalingile kanawa ha kufuliela muli Satana ni kwehuka Zambi? Yehova kahanyine mwono wa mutolo kuli Alama ni Eva. Iye kaahele mujimba ungunu, chihela chipema cha kutwama, ni mulimo uze te o akuzanga chinji. Alioze Satana kakalingile chuma chipema nichimwe hali Alama ni Eva. Nyi yena wapwileho, kachi yika walingile?

10. Yuma yika yilemu yize twatamba kusakula yetu eswe?

10 Ni yetu nawa, musono, twatamba kusakula yize tunafupu. Mba mwono wetu muulita ni yize mutusakula. Mutuhasa kusakula kwononokena Yehova ngwe Mwata wetu ni kumukwasa kusolola Satana ngwo kali mukwa-mahuza. Chipwe mutuhasa kusakula Satana kupwa mwata wetu. (Samu 73:28; tanga Yishima 27:11.) Atu akehe wika hano hashi e akwononokena Zambi. Alioze hi Zambi ko unayulu hano hashi. Nyi hi Zambi ko unayulu, mba mweka iya unayula hano hashi?

IYA UNAYULU HANO HASHI?

Kuchi te Satana malakenya Yesu mawanangana eswe, nyi te hi ni enyi ko?

11, 12. (a) Yika twalilongesa ha chawana chize Satana ahanyine kuli Yesu? (b) Kuchi yisoneko yinasolola ngwo Satana mwe wakuyula hano hashi?

11 Yesu kanyingikine kanawa yoze unayulu hano hashi. Limwe shimbu, Satana yamusolwela “mawanangana eswe a hano hashi ni uhenya wo.” Satana yalakenya Yesu ngwenyi: “Yino yuma yeswe mungukwahayo, nyi kachi mufulamana unguwayile.” (Mateu 4:8, 9; Luka 4:5, 6) Haliapwila uchilihule ngwe, ‘Shina Satana te mahana kuli Yesu mawanangana waze te hi ni enyi ko? Ka. Mawanangana eswe a hano hashi kali a Satana.

12 Hanji muhasa kulihula ngwenyi: ‘Kuchi Satana mahasa kupwa mwanangana wa hano hashi? Ngwami Yehova Zambi kali Mukwa-ndundo-jeswe nawa mwe watangile yuma yeswe?’ (Usolwelo 4:11) Mba, chochene, alioze Yesu kambile ngwenyi Satana mwe “wayula hashi.” (Yoano 12:31; 14:30; 16:11) Postolo Paulu kavulukile Satana Ndiapu ngwenyi, “zambi ya mwakono.” (2 A-Korindu 4:3, 4) Ni postolo Yoano neye kambile ngwenyi: ‘Hashi heswe kanayulaho kuli mwe chingulungulu.’—1 Yoano 5:19.

CHIZE HASHI HA SATANA MAKANONGESAHO

13. Mumu liaka tunafupu hashi haha?

13 Hano hashi hanapiha chinji. Tunamono jita, kalimbalimba, ulembekese, ni ungulungulu ku yihela yeswe. Atu keshi kuhasa kuhwisa lamba lieswe ali, chipwe ngwe masa tachi hanga ahwise lamba liacho. Alioze kwasala hakehe hanga Zambi ahwise upi weswe hano hashi mu jita yenyi ya Armagedone ni kusalakanyisaho hashi haha haze muhakapwa ululi.—Usolwelo 16:14-16; tala Maliji Akusongo 10.

14. Iya Zambi asakwile hanga apwe Mwanangana mu Wanangana Wenyi? Yika Mbimbiliya yambile hakutwala kuli Yesu?

14 Yehova hanasakula Yesu Kristu hanga apwe Mwanangana mu unguvulu hanji Wanangana Wenyi wa mu malilu. Tununu a miaka kunyima, Mbimbiliya yambile ngwo, Yesu makayula ngwe, “Mwanangana wa Sambukila” nawa ngwo, wanangana wenyi kuuchi kasula. (Izaia 9:6, 7) Yesu kalongesele tumbaji twenyi hanga apwe ni kulemba hakutwala ku wanangana wacho muze ambile ngwenyi: “Wanangana wenu wize. Upale wenu ulingiwe hashi ngwe chizechene unalingiwa mwilu.” (Mateu 6:10) Mu Kapitulu 8, mutukalilongesa chize Wanangana wa Zambi muukasalakana mawanangana a hano hashi. (Tanga Daniele 2:44.) Mba Wanangana wa Zambi muukapwisa hashi heswe paraisu yipema.—Tala Majili Akusongo 11.

HASHI HAHA HANAKUNDAMA!

15. “Hashi haha” yika hanalumbunuka?

15 Mbimbiliya yinalakenya ngwo: “Twakutalatala malilu aha ni hashi haha” nawa “haze hakutwama ululi.” (2 Petulu 3:13; Izaia 65:17) Ha mashimbu amwe Mbimbiliya nyi yinavuluka “hashi” yinambe hakutwala kuli atu waze atwamaho. (Uputukilo 11:1) Kashika “hashi haha” ha ululi hanalumbunuka atu waze akukaula shimbi ja Zambi nawa waze iye akuwahisa.

16. Chawana chika chipema chize Zambi makahana kuli waze makatwama mu chifuchi chaha, nawa yika twatamba kulinga hanga tukatambule chawana chocho?

16 Yesu kalakenyene ngwenyi waze makatwama mu chifuchi chaha cha Zambi e makazuka “mwono wa mutolo.” (Marku 10:30) Yika twatamba kulinga hanga tukatambule chawana chacho? Tanga Yoano 3:16 ni 17:3 hanga uwane kumbululo. Tutalenu haliapwila yize Mbimbiliya yinambe hakutwala ku chize mwono mu Paraisu hano hashi muukapwa.

17, 18. Kuchi mutuhasa kufuliela ngwetu mukukapwa sambukila ni ukulungunga hano hashi?

17 Ungulungulu, jita, upi ni upupilo kuyichikapwako nawa. Kukuchi kapwa yingulungulu hano hashi. (Samu 37:10, 11) Zambi ‘makahwisa jita ndo ku songo lia hashi.’ (Samu 46:9; Izaia 2:4) Hashi muhakapwa atu waze akuzanga ni kwononokena Zambi. Muhakapwa sambukila ya mutolo.—Samu 72:7.

18 Atu ja Yehova kumakatwama ni ukulungunga. Ku mashimbu akunyima, muze A-Izalele apwile ni kwononokena Zambi, ayo te kakutwama kawape. (Ulevi 25:18, 19) Mu Paraisu, kutuchi kevwa woma wa chuma nichimwe chipwe woma wa mutu. Mutukatwama ni ukulungunga ku mashimbu eswe!—Tanga Izaia 32:18; Mika 4:4.

19. Mumu liaka mutuhasa kupwa ni shindakenyo ngwetu mukukapwa kulia chinji mu chifuchi chaha cha Zambi?

19 Mukukapwa kulia chinji. “Kumukukapwa kulumbama cha mbuto mu mavu helu lia milundu.” (Samu 72:16) Yehova ‘Zambi yetu makatuwahisa,’ nawa “mavu makema tachi jaho.”—Samu 67:6.

20. Kuchi tunanyingika ngwetu hashi heswe muhakapwa paraisu?

20 Hashi heswe muhakapwa paraisu. Atu makapwa ni mazuwo mu yihela yipema. (Tanga Izaia 65:21-24; Usolwelo 11:18.) Hashi heswe muhakapema ngwe chize mwapwile mu munda wa Endene. Yehova mashimbu eswe makatwaha yeswayo mutukafupa. Mbimbiliya yinambe hakutwala kuli iye ngwo: “Wakufukula kwoko lie nikuyukisa usona wa waze eswe atwama ni mwono.”—Samu 145:16.

21. Kuchi tunanyingika ngwetu mukukapwa sambukila mukachi ka atu ni tushitu?

21 Mukukapwa sambukila mukachi ka atu ni tushitu. Tushitu kechi kalinga nawa upi kuli atu. Twanuke kechi kevwile nawa woma tushitu waze akutulinga upi musono.—Tanga Izaia 11:6-9; 65:25.

22. Yika Yesu makalinga hali waze ayiza?

22 Niumwe keshi kayiza nawa. Muze Yesu apwile hano hashi, iye kawukile atu anji. (Mateu 9:35; Marku 1:40-42; Yoano 5:5-9) Alioze, amu ali Mwanangana mu Wanangana wa Zambi, iye makawuka atu eswe. Niumwe makamba ngwenyi: “Ngunayiji” wakuhi.—Izaia 33:24; 35:5, 6.

23. Yika Zambi makalinga kuli atu waze anafu?

23 Afu makaahindwisa. Zambi kanalakenya ngwenyi makahindwisa atu anji waze anafu. Chochene, “kumukukapwa uhindukilo wa akwa ululi ni wa yihenge.”—Tanga Yoano 5:28, 29; Yilinga 24:15.

24. Kuchi wanyonga hakutwala ku kutwama mu Paraisu?

24 Yetweswe tuli ni chimwe twatamba kusakula. Mutuhasa kusakula kulilongesa hakutwala kuli Yehova ni kumuwayila, hanji kusakula kulinga yize mutuzanga kulinga yetu ene. Nyi mutusakula kuwayila Yehova, mutuhasa kupwa ni kutalatala chipema. Muze umwe lunga ahulile Yesu hanga amwiwuluke muze te mafwa, Yesu yamulakenya ngwenyi: “Kumukapwa hamwe ni yami mu Paraisu.” (Luka 23:43) Mutulilongesa chinji hakutwala kuli Yesu Kristu ni chize iye makamanununa yilakenyo ya Zambi.