Kututuluka ha Chikuma

Kuya ha katalilo wa yikuma

KAPITULU 10

Angelo — Yika Maahasa Kulinga Hali Yetu

Angelo — Yika Maahasa Kulinga Hali Yetu
  • Shina angelo kakukwasa atu?

  • Kuchi angelo api akupiangula atu?

  • Chatutamba kwivwila woma angelo api?

1. Mumu liaka chatutamba kunyingika kanawa angelo?

 KUNYINGIKA kanawa umwe mutu chatamba nawa kunyingika usoko wenyi. Chizechene nawa, kunyingika kanawa Yehova Zambi chatamba kunyingika asoko jenyi a mu malilu, angelo. Mbimbiliya yinavuluka angelo ngwo “ana a Zambi.” (Yombi 38:7) Ha chino, ulemu uka ayo alinawo mu upale wa Zambi? Shina ayo kakwete ulemu mu mwono wa atu? Ukwaso uka angelo akutwaha? Kuchi akutwahawo?

2. Iya watangile angelo, nawa angahi atangile?

2 Mu Mbimbiliya angelo kanaavulwoka chinji. Tutalenu jimwe versu jize mujitukwasa kunyingika kanawa angelo. Iya watangile angelo? Mukanda wa A-Kolosu 1:16 unambe ngwo: “Muli iye [Yesu Kristu] yuma yeswe yatangiwile, mu malilu ni hano hashi.” Ha chino, waze eswe avuluka ngwo angelo, Yehova Zambi mwe waatangile muli Mwanenyi mutangu. Angelo angahi iye atangile? Mbimbiliya yinasolola ngwo Zambi katangile kama ja tununu a angelo, nawa eswe ndundo jinji akwete.—Samu 103:20. a

3. Yika mukanda wa Yombi 38:4-7 unatulweze hakutwala kuli angelo?

3 Liji lia Zambi, Mbimbiliya, linatulweze ngwo, muze atangile hashi, “ana ja Zambi eswe alikwijile ni chiseke.” (Yombi 38:4-7) Angelo kaatangile miaka yinji kunyima muze te kanda achitanga hashi ni atu. Versu yino ya Mbimbiliya yinasolola nawa ngwo angelo noo kakwivwa yinyengo ni chiseke, mumu yinambe ngwo eswe “alikwijile ni chiseke.” Nyingika ngwo “ana ja Zambi eswe” kawahilile hamuwika. Ha mashimbu jacho angelo eswe te kakulingila Yehova Zambi hamuwika mu usoko walinunga.

CHIZE ANGELO AKUKWASA NI KUFUNGA ATU

4. Kuchi Mbimbiliya yinasolola ngwo angelo ashishika kakwete zango hali atu?

4 Kuputuka muze angelo ashishika amwene Zambi kanatange atu, nihindu ayo kakusolola zango ha kwoka cha atu ni kumanunuka cha upale wa Zambi. (Yishima 8:30, 31; 1 Petulu 1:11, 12) Hakupalika cha miaka, angelo yamona ngwo atu anji kaneche kulingila Sakatanga wo wa zango. Yino yanehene yinyengo yinji kuli angelo ashishika. Alioze nyi mutu malikonyeka kuli Yehova, ‘angelo kakuwahilila chinji.’ (Luka 15:10) Amu angelo akwete zango linji hali atu waze akulingila Zambi, kashika, mutuhasa kunyingika mumu liaka Yehova ha mashimbu anji te akutuma angelo hano hashi hanga akwase ni kufunga tuvumbi twenyi ashishika. (Tanga A-Hepreu 1:7, 14.) Tala yimwe yilweza.

“Zambi yami watumanga mungelo wenyi kuyika makanwa ja ndumba.”—Daniele 6:22

5. Yilweza yika ya Mbimbiliya yinasolola ngwo angelo kakwashile atu?

5 Amwe angelo aali kakwashile Lote lunga mukwa ululi ni anenyi aali a mapwo alilamwine mu unongeso wa mbonge ya Sondome ni Ngomora hakwaatuhwisa haze lia mbonge. (Uputukilo 19:15, 16) Nawa, ha kupalika cha miaka, profeta Daniele yamumbila mu wina wa ndumba, alioze kamulingile nichimwe, ha chino iye yamba ngwenyi: “Zambi yami watumanga mungelo wenyi kuyika makanwa ja ndumba.” (Daniele 6:22) Ha sekulu yitangu ya ha M.J., umwe mungelo katuswile postolo Petulu mu zuwo lia ususu. (Yilinga 12:6-11) Nawa amwe angelo kakwashile Yesu ku uputukilo wa mulimo wenyi hano hashi. (Marku 1:13) Ha mashimbu akehe muze te Yesu kanda achifwa, umwe mungelo yasoloka kuli Yesu “nikumutakamisa.” (Luka 22:43) Yino yahanyine utakamiso unji kuli Yesu ha mashimbu jacho alemu a ku mwono wenyi!

6. (a) Kuchi angelo akufunga atu ja Zambi musono? (b) Yihula yika mutulilongesa haliapwila?

6 Musono, angelo keshi kusoloka nawa kuli atu ja Zambi hano hashi. Chipwe ngwe angelo keshi kumoneka kuli atu, nihindu ayo kakufunga atu, chipi-chipi ku yuma yize muyihasa kupihisa ufulielo wo. Mbimbiliya yinambe ngwo: “Mungelo wa Yehova kakutunga chilombo chenyi cha kujingilika waze akumuvwila woma, kakuapulula.” (Samu 34:7) Mumu liaka maliji wano mahasa kututakamisa chinji? Mumu kuli nawa angelo api waze akuzanga kutunongesa! Ayo aya? Kulihi akatukile? Kuchi ayo akweseka kutulinga upi? Mba tuwane kumbululo, chitangu tutalenu yuma yize yapwile ha uputukilo wa atu atangu.

ANGELO WAZE ALI AKWA-KOLE JETU

7. Atu angahi Satana ahashile kupiangula hanga ehuke Zambi?

7 Ngwe chize twalilongesanga mu Kapitulu 3 wa mukanda uno, umwe wa kuli angelo yapwa ni usolo wa kuyula akwo ni kulimika ni Zambi. Kulutwe lia mashimbu yamuvuluka ngwo Ndiapu Satana. (Usolwelo 12:9) Hakupalika cha miaka 1,600 muze te honga kulu Eva, Satana yahasa kupiangula nawa atu anji, kuchizako wika atu akehe ashishika ngwe Abele, Enoke ni Noa.—A-Hepreu 11:4, 5, 7.

8. (a) Yika amwe angelo alingile mba alipwise andemoniu? (b) Yika andemoniu alingile mba alilamwine ku Sanga linene lia meya ha matangwa ja Noa?

8 Ha matangwa ja Noa, amwe angelo yehuka kuli Yehova. Ayo yahichika chihela cho mu usoko wa Zambi mu malilu, yeza hano hashi, ni kulialumuna mu mijimba ya musunya. Mumu liaka? Twakutanga mu Uputukilo 6:2, ngwo: “Ana a Zambi a malunga amwene ana a mapwo ja atu ngwo, Apema, kashika ambachile mapwo hakachi ka waze eswe azangile.” Alioze Yehova kakechele ngwo yitanga ya angelo jacho yinunge. Kashika iye yaneha Sanga linene lia meya hashi heswe, yashiha atu eswe api ni kufunga wika tuvumbi twenyi ashishika. (Uputukilo 7:17, 23) Ha chino, angelo jacho yihuka, hanji andemoniu, yalumuna mijimba yo ya musunya ni kufuna mu malilu ni mijimba ya spiritu. Ayo yalichinga ni Ndiapu, mba iye yapwa “mwata wa andemoniu.”—Mateu 9:34.

9. (a) Yika yalingiwile kuli andemoniu muze ayo afunyine mu malilu? (b) Yika mutulilongesa hakutwala kuli andemoniu?

9 Muze angelo jacho a yihulia afunyine mu malilu, kakaatayijile ngwe chizechene kakatayijile mwata wo Satana. (2 Petulu 2:4) Chipwe ngwe keshi nawa ni uhashi wa kupwa ni mijimba ya musunya, nihindu ayo kakupiangula chinji atu. Ni ukwaso wa andemoniu, Satana, kali “mukwa kupiangula yifuchi yeswe ya hashi.” (Usolwelo 12:9; 1 Yoano 5:19) Kuchi akuchilinga? Andemoniu kakwete miheto yinji yize akupiangula nayo atu. (Tanga 2 A-Korindu 2:11.) Tulilongesenu yimwe miheto yacho.

CHIZE ANDEMONIU AKUPIANGULA ATU

10. Wanga chuma chika?

10 Andemoniu kakuzachisa wanga ha kupiangula atu. Kupanda wanga chapwa kuzachila hamuwika ni andemoniu hanji kuya ni kutaha. Mbimbiliya yakukanjisa kupanda wanga ni kutoweza ngwo kutwatambile kukwata nichimwe chuma cha wanga. (A-Ngalashia 5:19-21) Andemoniu kakuzachisa wanga ngwe chize akwa-kulowa yishi akuzachisa nguna. Akwa-kulowa yishi kakuzachisa nguna jeka ni jeka hanga akwate yishi a mutapu weka ni weka. Ni andemoniu nawa kakuzachisa wanga weka ni weka hanga apiangule atu a ku mavungu eswe.

11. Kutaha yika chinalumbunuka, nawa mumu liaka chatutamba kuchehuka?

11 Kutaha chili ngwe nguna yize andemoniu a kuzachisa. Kutaha chuma chika? Kutaha chinalumbunuka kufupa kunyingika yuma ya ku mwono. Kuli mutapu unji wa kutaha, ngwe mahamba, ngombo, tufutafuta, munanyi ni yilota. Chipwe tuhu atu anji kakwamba ngwo kutaha hi chipi ko, alioze Mbimbiliya yinasolola ngwo tahi kakuzachisa maspiritu api. Chakutalilaho, mukanda wa Yilinga 16:16-18 unambe hakutwala ku “spiritu ya munanyi” yize yapwile ni kukwasa umwe mwana pwo hanga atahe. Alioze munanyi wacho yiumuhwa muze amutuhwishile ndemoniu.

“Andemoniu kakuzachisa yuma yeka ni yekahanga apiangule nayo atu

12. Mumu liaka chili chipi kuhanjika ni afu?

12 Andemoniu nawa kakupiangula atu ha kwaakolweza hanga ahanjike ni afu. Atu anji waze akulila kufwa cha umwe usoko wo, kanji-kanji kaakwonga ni manyonga a mahuza hakutwala kuli afu. Tahi mahasa kwamba yimwe yuma hanji kwimbulula liji lia mufu. Ha chino, atu anji kakutayiza ngwo afu kali ni mwono, nawa ngwo kuhanjika no muchihasa kukwasa waze ananenganyana. Alioze, “ulembejeko” wacho uli wa mahuza, nawa uli wa utoji. Mumu liaka? Mumu andemoniu mahasa kwimbulula liji lia mufu ni kuhana sango kuli tahi hakutwala kuli mufu wacho. (1 Samuele 28:3-19) Alioze, ngwe chize twalilongesanga mu Kapitulu 6, afu keshi ni mwono. (Samu 115:17) Kashika, “mukwa kuhula afu” kakumwonga kuli andemoniu nawa yitanga yacho kuyalitele ni upale wa Zambi. (Tanga Shimbi Yamuchiali 18:10, 11; Izaia 8:19) Kashika, sako tachi hanga wehuke nguna jeswe jize andemoniu akuzachisa.

13. Yika tununu twa atu waze te akuvwila woma andemoniu ahasa kulinga?

13 Andemoniu keshi kupiangula wika atu, alioze kakwaapinjisa nawa. Musono, Satana ni andemoniu jenyi kananyingika ngwo “mwaka ukepe wika ali nawo” amu kanda achaakasa, kashika ayo analingi upi unji. (Usolwelo 12:12, 17) Chipwe chocho, tununu twa atu waze te akwivwa woma wa andemoniu hanahase kulitusula mu kapinjiso wacho. Kuchi ahasa kulitusula? Yika mutu mahasa kulinga hanga alitusule ku yitanga ya andemoniu?

CHIZE CHATAMBA KULIMIKA NI ANDEMONIU

14. Kuchi mutuhasa kulitusula kuli andemoniu ngwe chize alingile akwa-Kristu atangu a mu Efwesu?

14 Mbimbiliya yinasolola chize chatamba kulimika ni andemoniu ni chize mutuhasa kulitusula kuli ayo. Tala chilweza cha akwa-Kristu a ku sekulu yitangu a mu mbonge ya Efwesu. Muze te kanda achipwa akwa-Kristu amwe akuli ayo te wanga akupanda. Yika ayo alingile mba alitusule ku wanga wacho? Mbimbiliya yinambe ngwo: “Anji a kuli waze te alinga tufutafuta, yaneha mikanda yo, yayocha kumeso ja eswe.” (Yilinga 19:19) Ha kwocha mikanda yo ya wanga, waze akwa-Kristu aha yahichika chilweza chipema kuli waze anazange kulimika ni andemoniu musono. Atu waze anazange kulingila Yehova chaatamba kwocha yuma yeswe ya wanga. Yuma yacho muyihasa kupwa ngwe mikanda, mahamba, tuponya, yinema, yizulie ni miaso, yize yakuchichimieka wanga ni kusoloka nawa ngwe yipema. Nawa ni mikosa hanji yuma yikwo yize atu akunyonga ngwo muyafunga ku upi.—1 A-Korindu 10:21.

15. Yika chatutamba kulinga, mba tulimike kanawa ni andemoniu?

15 Kulutwe lia yimwe miaka muze te akwa-Kristu a mu Efwesu hocha mikanda yo ya tufutafuta, postolo Paulu yaasonekena ngwenyi: “Twakulimika ni . . . maspiritu a ungulungulu.” (A-Efwesu 6:12) Yino yinasolola ngwo andemoniu kakahongele. Ayo nihindu te kakuzanga kupinjisa atu. Mba yika akwa-Kristu jacho te atambile kulinga? Postolo Paulu yamba ngwenyi: “Helu lia yeswe, andenu lukepwe wa ufulielo, yoze munukahasa kujima nenyi mivi yeswe ya kuyila ni kahia ka mwe chingulungulu [Satana].” (A-Efwesu 6:16) Yetu chatutamba kukolesa lukepwe wetu wa ufulielo, mba tulimike kanawa ni mivi ya andemoniu.—Mateu 17:20.

16. Kuchi mutuhasa kukolesa ufulielo wetu?

16 Kuchi mba mutuhasa kukolesa ufulielo wetu? Ndo kulilongesa Mbimbiliya. Kukola cha yikalakala ya zuwo chili ha fundamentu. Ni kukola cha ufulielo wetu nawa chili ha fundamentu, che chinyingi cha umwenemwene cha Liji lia Zambi, ye Mbimbiliya. Nyi twatanga Mbimbiliya ni kulilongesayo mashimbu eswe, ufulielo wetu muukola chinji. Muupwa ngwe chikalakala chikolo, muutukwasa kwehuka yitanga yipi ya andemoniu.—1 Yoano 5:5.

17. Yika chatamba kulinga hanga tulimike ni andemoniu?

17 Chuma chika nawa akwa-Kristu a mu Efwesu te atambile kulinga? Ayo katambile nawa kufupa ukwaso, mumu te katwama mu mbonge yize yapwile ni yitanga yinji ya andemoniu. Kashika, Paulu yaamba ngwenyi: “Lembenu matangwa eswe ni kuliumba cheswe . . . muli spiritu.” (A-Efwesu 6:18) Amu ni yetu twatwama hano hashi ha to ni yitanga ya andemoniu, chili chilemu kulemba kuli Yehova hanga twite ukwaso wenyi mba tulimike ni yitanga ya andemoniu. Chochene, chatutamba kuvuluka jina lia Yehova ha kulemba chetu. (Tanga Yishima 18:10.) Ha chino, chatutamba kulemba kuli Zambi mashimbu eswe ‘atupulwile kama kuli mwe mupi,’ Satana Ndiapu. (Mateu 6:13) Yehova makumbulula kulemba chetu chingunu.—Samu 145:19.

18, 19. (a) Mumu liaka mutuhasa kufuliela ngwetu mutukumba andemoniu? (b) Yihula yika mutuwana kumbululo liayo mu kapitulu yoze masulaho?

18 Andemoniu kakulinga upi unji, alioze nyi twalimika ni Ndiapu ni kukundama kuli Zambi ha kulinga upale wenyi, kutuchi kweevwila woma. (Tanga Tiangu 4:7, 8.) Andemoniu ndundo jo jikepe. Ayo kaahishile ha matangwa ja Noa, nawa kulutwe lia matangwa kumakatambula upatwilo. (Yundase 6) Iwuluka nawa ngwe, yetu tuli ni ukwaso wa angelo a ndundo a Yehova. (2 Mianangana 6:15-17) Angelo jacho kakuwahilila chinji hakumona chize twakulimika ni andemoniu. Ayo kakutukolweza chinji hanga tulinge chocho. Kashika, twatamba kukundama kuli Yehova ni ku usoko wenyi, angelo ashishika. Twatamba nawa kwehuka mutapu weswe wa wanga ni kukaula shimbi ja Liji lia Zambi. (1 Petulu 5:6, 7; 2 Petulu 2:9) Ha chino, tufulielenu ngwetu mutuhasa kukumba andemoniu.

19 Mumu liaka Zambi anechela andemoniu ni ungulungulu uze wakuneha lamba linji kuli atu? Mutuwana kumbululo lia yihula yino mu kapitulu yoze masulaho.

a Hakutwala kuli angelo a ululi mukanda wa Usolwelo 5:11 unambe ngwo, ayo kali “chihuji cha yihuji,” hanji “tununu twa tununu.” Chochene Mbimbiliya yinambe ngwo Zambi katangile kama ja tununu ja angelo.