APENDICE
Yize Uprofeto wa Daniele Wambile ha Kuheta cha Mesaya
PROFETA Daniele katwamine ha miaka 500 kunyima muze Yesu te kanda achisemuka. Alioze, Yehova kalwezele Daniele yuma yize te muyikwasa atu kunyingika kanawa mashimbu waze te Yesu mamuwayisa, hanji kumusakula, apwe Mesaya hanji Kristu. Daniele kambile ngwenyi: “Nyingika chikulumbunuke, chize ku kuhana liji lia kululika ni kutunga Yerusaleme ndo ku kwiza cha (Mesaya) yoze mukwa kuyula amuwayishile ni maji, kumukukapwa semana shimbiali, ni makumi asambano ni semana jiali.”—Daniele 9:25.
Mba tunyingike mashimbu waze te Mesaya maheta, chitangu twatamba kunyingika uputukilo wa mashimbu waze te mapalika mba iye ahete. Kulita ni uprofeto, mashimbu jacho te maputuka ha “kuhana liji lia kululieka ni kutunga Yerusaleme.” Ha mashimbu aka ‘ahanyine liji’ liacho? Kulita ni Nehemia, liji lia kululieka yipanga ya Yerusaleme kalihanyine “ha mwaka makumi aali wa Mwanangana Artasherke.” (Nehemia 2:1, 5-8) Akwa-yinyingi kanasolola ngwo mwanangana Artasherke kaputukile kuyula ha mwaka 474 K.M.J. Ha chino, mwaka 20 wa kuyula chenyi unakakumbana ha mwaka wa 455 K.M.J. Mba hi twawana uputukilo wa mashimbu waze te mahwa mba Mesaya asoloke, ngwe chize ambile Daniele, kaputukile ha mwaka wa 455 K.M.J.
Daniele kanasolola mashimbu waze te mahwa ndo ha kuheta cha ‘Mesaya’ mukwa-Kuyula. Uprofeto unatongola “semana shimbiali, ni makumi asambano ni semana jiali.”—kali semana 69. Jino te mashimbu angahi? Mbimbiliya jinji jinasolola ngwo jino hi semana ko ja matangwa shimbiali, alioze ja miaka. Ha chino, semana yimuwika yinalumbunuka miaka shimbiali. Kwalula chino cha semana ya miaka, A-Yunda akushakulu te kachinyingika kanawa. Chakutalilaho, ha mwaka weswe wamuchishimbiali ayo te kakuhwima ngwe mwaka wa Sambata. (Kutuhuka 23:10, 11) Kashika, semana yimuwika yinalumbunuka miaka 7, ha chino 69 a semana ya uprofeto kali miaka 483.
Haliapwila twalulenu. Nyi twalula chize ha mwaka wa 455 K.M.J. ndo ha mwaka wa 483 mutuheta ha mwaka wa 29 M.J. Uno we mwaka uze apapachishile Yesu hanga apwe Mesaya! a (Luka 3:1, 2, 21, 22) Uno uli umanunuko wamwenemwene wa uprofeto wa mu Mbimbiliya.
a Chize ha mwaka wa 455 K.M.J. ndo ha mwaka 1 K.M.J. muli unji wa miaka 454. Chize ha mwaka 1 K.M.J. ndo ha mwaka 1 M.J. uli mwaka umuwika (te kukwatwamine mwaka zeru). Nawa chize ha mwaka 1 M.J. ndo ha mwaka 29 M.J. yili unji wa 28 a miaka. Nyi twachinga 454, ni 1 nawa ni 28 muyikumbana unji wa miaka 483. Yesu ‘kamushihile’ ha mwaka wa 33 M.J., ha 70 a semana ja miaka. (Daniele 9:24, 26) Tala mukanda Preste Atenção à Profecia de Daniel!, kapitulu 11 ni Estudo das Escrituras, volume 3, mafwo 582-585. Yeswe ni yaali yakufwambwisa kuli Yela ja Yehova.
