Kututuluka ha Chikuma

Kuya ha katalilo wa yikuma

APENDICE

Jina lia Zambi — Chize Akulivuluka ni Chize Linalumbunuka

Jina lia Zambi — Chize Akulivuluka ni Chize Linalumbunuka

MU MBIMBILIYA ye, kuchi mukanda wa Samu 83:18 ausoneka? Mu Tradução do Novo Mundo das Escrituras Sagradas kanayisoneka chino: “Atu akanyingike ngwo yena wika uli ni jina lia Yehova, uli mwe Chitunda helu lia hashi heswe.” Mbimbiliya jinji nejo che ajisoneka. Alioze, akwa-kulumbununa anji kakuchizaho jina lia Yehova ni kusalakanyisaho yisanyiko ngwe “Mwene” hanji “Zambi.” Yika te atamba kusa mu versu ayi? Chisanyiko nyi jina Yehova?

God’s name in Hebrew letters

Versu yino yakuhanjika hakutwala ku jina. Mu Hepreu, limi litangu lize asonekene nalio chihanda chinene cha Mbimbiliya, mwakusoloka limwe jina lia wika. Mu Hepreu kakulisoneka ni יהוה (YHWH). Mu chokwe, jina liacho kakulisoneka ngwo “Yehova.” Shina jina liacho liakusoloka wika ha versu yimuwika ya Mbimbiliya? Ka. Liakusoloka yisuho tununu 7 mu yisoneko yitangu ya Hepreu!

Shina jina lia Zambi lili ni ulemu? Achinyonga kulemba chize Yesu Kristu alongesele. Chinaputuka ni maliji wano: “Tata nuli mu malilu, jina lienu lipwe lisandu.” (Mateu 6:9) Kulutwe Yesu yalemba nawa ngwenyi: “Tata, chichimieka jina lie.” Zambi yamukumbulula ngwenyi: “Hingunalichichimieka, kumungukalichichimieka cheka nawa.” (Yoano 12:28) Chochene, jina lia Zambi lili ni ulemu unji. Mba mumu liaka, akwa-kulumbununa amwe akuchiza jina lia Zambi mu Mbimbiliya jo ni kusalakanyisamo yisanyiko?

Hamukunda wa yitela yaali. Chitangu, atu anji kakwamba ngwo jina liacho kuchatambile kulivuluka mumu musono kutwanyingikine chize te akulivuluka kushakulu. Limi lia Hepreu kushakulu te keshi kulisoneka ni vogal. Kashika musono kukushi niumwe yoze mahasa kutulweza chize te atu akuvuluka YHWH kushakulu. Shina chino muchihasa kutukwika kuvuluka jina lia Zambi? Kushakulu, jina lia Yesu kota te kakulivuluka ngwo Yoshua hanji Yohoshua—alioze kukushi niumwe wanyingika kanawa chize te akulivuluka. Chipwe chocho, musono atu kakuvuluka jina lia Yesu cheka ni cheka, nikulita ni malimi jo. Chipwe ngwe ayo kanyingikine chize te akulivuluka kusekulu yitangu nihindu o te kakulivuluka. Chizechene nawa, nyi waya mu chifuchi cheka, hanji jina lie mahasa kulivuluka cheka mu malimi akwo. Kashika, chipwe ngwe kutushi ushindakenyo wa chize te jina lia Zambi akulivuluka, chino hi chitela chipema ko cha kwecha kulivuluka.

Chitela chamuchiali cha mumu liaka jina lia Zambi akulichiza mu Mbimbiliya chili ha ndako yikulu ya A-Yunda. Anji a kuli A-Yunda te kakunyonga ngwo jina lia Zambi kuchatambile kulivuluka. Nyonga lino lipi lineza ha yimwe shimbi ya mu Mbimbiliya yize apwile ni kwamba ngwo: “Kanda ukavuluka ni mahuza jina lia Yehova Zambi ye, mumu Yehova kechi kusambisa yoze mavuluka ni mahuza jina lienyi.”—Kutuhuka 20:7.

Shimbi yino yakanjisa wika kuvuluka ni nyonga lipi jina lia Zambi. Shina yakanjisa nawa kulivuluka ni vumbi nyi? Ka. Mumu atu waze asonekene Mbimbiliya mu limi lia Hepreu (“Usendo Ukulu”) eswe te malunga ashishika waze anyingikine kanawa shimbi yize ahanyine kuli A-Izalele kushakulu. Ayo te kakuvuluka chinji jina lia Zambi. Chakutalilaho, ayo kasonekene chinji jina liacho mu Masamu, miaso yize te akwimba kuli akwa-kuwayila Zambi. Yehova Zambi yalweka tuvumbi twenyi hanga apwe ni kuvuluka jina lienyi, mba ha ushishiko wo, yononoka. (Joele 2:32; Yilinga 2:21) Kashika, ni musono akwa-Kristu keshi kwecha kuvuluka jina lia Zambi ni vumbi lieswe, ngwe chize Yesu alingile.—Yoano 17:26.

Akwa-kulumbununa Mbimbiliya kakulinga upi unji hakusalakanyisa yisanyiko mu jina lia Zambi. Ayo kakupwisa Zambi ngwe kusuku ali ni atu, alioze Mbimbiliya yinatoweza atu hanga alinge ‘usepa ni Yehova.’ (Samu 25:14) Achinyonga hali umwe sepa lie. Kutala usepa wenu muukola nyi kunwalinyingikine majina jenu? Chizechene nawa, nyi atu kanyingikine jina lia Zambi, Yehova, kuchi ayo mahasa kupwa ni usepa ungunu ni Zambi? Chikwo nawa, nyi keshi kuvuluka jina lia Zambi, ayo kechi kunyingika ulumbunwiso walio ulemu. Yika jina lia Zambi linalumbunuka?

Zambi mwene kalumbunwine jina lienyi kuli kavumbi kenyi Mose. Muze Mose ahulile jina lia Zambi, Yehova yamukumbulula ngwenyi: “Yami mungupwa chize munguzanga kupwa.” (Kutuhuka 3:14 NM) Mbimbiliya yize Rotherham alumbunwine mu inglês yinambe ngwo: “Yami mungukapwa cheswacho yami munguzanga kupwa.” Kashika Yehova mahasa kulipwisa mweswamo anazange ni kulinga cheswacho anazange hanga amanunune upale wenyi.

Achinyonga nyi yena uli ni uhashi wa kupwa cheswacho unazange kupwa. Yika muhasa kulingila masepa je? Nyi umwe wa kuli ayo mayiza chinji, yena muhasa kupwa ndotolo mupema hanga umuwuke. Nyi mukwo mahona mbongo, yena muhasa kupwa pichi hanga umukwase. Alioze yena kushi ni uhashi wa kupwa cheswacho muzanga kupwa. Yetweswe kutushi nawo. Muze mununga ni kulilongesa Mbimbiliya, mukomoka ha kumona chize Yehova akupwa cheswacho anazange hanga amanunune yilakenyo yenyi. Nawa kakuwahilila hakuzachisa ndundo jenyi hanga akwase waze amuzanga. (2 Sango ja Mianangana 16:9) Waze kanyingikine jina lienyi keshi kunyingika yitanga yipema ya utu wa Yehova.

Chochene, jina Yehova lili lia mu Mbimbiliya. Kunyingika ulumbunwiso walio ni kulivuluka ha kuwayila Zambi chakukwasa kukundama kuli Tata yetu wa mu malilu, Yehova. a

a Nyi unazange kunyingika nawa ulumbunwiso wa jina lia Zambi, tala ha kamukanda O Nome Divino Que Durará Para Sempre, wakufwambwisa kuli Yela ja Yehova.