Kututuluka ha Chikuma

Kuya ha katalilo wa yikuma

KAPITULU 5

Chize Mutulihandununa ni Akwa-Hashi

Chize Mutulihandununa ni Akwa-Hashi

“Yenu hi nuli akwa hashi ko.”—YOANO 15:19.

1. Ha chikuma chika Yesu alipikalile ha ufuku wakasula muze te kanda achifwa?

YESU kahanjikile maliji wano ha ufuku wakasula muze te kanda achifwa. Aye te kananyingika ngwenyi, kwasala hakehe hanga ahichike tumbaji jenyi, nawa te kanalipikala hakutwala ku chize ayo te matwama kulutwe lia matangwa. Yesu yaalweza ngwenyi: “Yenu hi nuli akwa hashi ko.” (Yoano 15:19) Mba kulutwe, yaalembelako kuli Tato ngwenyi: “O hi akwa hashi ko, chizechene ngwe yami hi nguli mukwa hashi ko.” (Yoano 17:15, 16) Yika Yesu te anambe kwamba?

2. Yika liji “akwa hashi” lize Yesu ambile linalumbunuka?

2 Hano, liji “akwa hashi” linalumbunuka atu waze kanyingikine Zambi, nawa ali mu chiyulo cha Satana. (Yoano 14:30; A-Efwesu 2:2; Tiangu 4:4; 1 Yoano 5:19) Mba kuchi mutuhasa kulihandununa ni “akwa hashi”? Mu kapitulu yono, mutushimutwinamo yikuma yinji yize muyitukwasa kulihandununa ni akwa hashi, ngwe yino: Kununga ni kushishika ku Wanangana wa Zambi, kwehuka kulinjisa mu yuma ya mafwefwe ni kulimika ni spiritu ya hano hashi. Mahanjika nawa ha kuzala mazalo alita, kulilulieka kanawa, ni kupwa ni nyonga lialita hakutwala ku mbongo. Nawa ni ha kuzala mazalo a utale waze Zambi akutwaha. Tala Maliji Akusongo 16.

KUSHISHIKA KU WANANGANA WA ZAMBI

3. Nyonga lika Yesu apwile nalio hakutwala ku yuma ya mafwefwe?

3 Muze Yesu apwile hano hashi, kamwene ngwenyi, atu kapwile ni milonga yinji, nawa mwono wo wapwile ukalu chinji. Iye kazangile chinji atu nawa te kanazange kwaakwasa. Shina kapwile mwata wa yuma ya mafwefwe? Ka. Iye te kananyingika ngwenyi, atu te kanafupiwa Wanangana wa Zambi, hanji unguvulu wa Zambi. Yesu mwe te mapwa Mwanangana mu Wanangana wa Zambi, nawa Wanangana wacho we wapwile chikuma chilemu mu mulimo wenyi wa kwambujola. (Daniele 7:13, 14; Luka 4:43; 17:20, 21) Yesu kakalinjishile mu yuma ya mafwefwe. Kashika muze Yesu apwile kulutwe lia Nguvulu wa Roma Ponshu Pilatu, iye yamba ngwenyi: “Wanangana wami hi wa hashi ko.” (Yoano 18:36) Chipwe tumbaji jenyi te keshi kulinjisa mu yuma ya mafwefwe. Umwe mukanda unambe ngwo: “Akwa-Kristu atangu te keshi kulinjisa mu yuma ya mafwefwe” (On the Road to Civilization). Ni musono nawa Akwa-Kristu amwenemwene keshi kuchilinga. Ni ushishiko weswe kakukwasa Wanangana wa Zambi, nawa keshi kulinjisa mu yuma ya mafwefwe.—Mateu 24:14.

Shina yena muhasa kulumbununa mumu liaka wakukwasa Wanangana wa Zambi?

4. Kuchi akwa-Kristu amwenemwene akukwasa Wanangana wa Zambi?

4 Tunganda kakukalakalila wata wa mu chifuchi cho mu chifuchi cheka, kashika ayo keshi kulinjisa mu yuma ya mafwefwe a mu chifuchi chacho. Chizechene nawa, akwa-Kristu waze ali ni kutalatala cha kuyula ni Kristu mu malilu no kali ngwe tunganda. Paulu kasonekene hakutwala kuli akwa-Kristu akuwayisa ngwenyi: “Yetu tuli tunganda twa Kristu.” (2 A-Korindu 5:20) Akwa-Kristu akuwayisa kanakalakalila unguvulu wa Zambi. Kashika ayo keshi kulinjisa mu yuma ya mafwefwe ni ya manguvulu a hano hashi. (A-Fwilipu 3:20) Alioze, akwa-Kristu akuwayisa kanakwase tununu a tununu twa atu hanga anyingike unguvulu wa Zambi. “Mapanga akwo” waze ali ni kutalatala cha kutwama miaka yeswe mu paraisu hano hashi, kakukwasa akwa-Kristu akuwayisa. Ni ayo nawa, kakwehuka yuma ya mafwefwe. (Yoano 10:16; Mateu 25:31-40) Yuma yino yinasolola pundu ngwo, akwa-Kristu amwenemwene keshi kulinjisa mu yuma ya mafwefwe a hano hashi.—Tanga Izaia 2:2-4.

5. Mumu liaka akwa-Kristu keshi kwasa jita?

5 Akwa-Kristu amwenemwene a hashi heswe kali usoko umuwika, nawa kanalinungu ni mandumbu jo a yifuchi, minyachi ni mavungu alisa. (1 A-Korindu 1:10) Kashika, nyi te twakuya mu jita, kachi te twakwasa jita ni mandumbu jetu, waze Yesu ambile hanga twaazange. (Yoano 13:34, 35; 1 Yoano 3:10-12) Yesu kalwezele nawa tumbaji jenyi ngwo, ayo te katamba kuzanga nawa akwa-kole jo.—Mateu 5:44; 26:52.

6. Kuchi tuvumbi a Yehova ashishika akumona manguvulu?

6 Chipwe ngwe yetu akwa-Kristu kutushi kulinjisa mu yuma ya mafwefwe, nihindu twakulikolweza hanga tupwe atu apema mu chifuchi. Chakutalilaho, twakusolola vumbi kuli manguvulu, ha kwononokena shimbi jo ni kufweta lijimu. Alioze, twakulikolweza hanga tuhane “kuli Zambi yuma ya Zambi.” (Marku 12:17; A-Roma 13:1-7; 1 A-Korindu 6:19, 20) “Yuma ya Zambi” yinalumbunuka, kumuzanga, kumwononokena ni kumuwayila. Mutuhasa kuhana mwono wetu hanga twononokene Yehova, chakuhona kumwehuka.—Luka 4:8; 10:27; tanga Yilinga 5:29; A-Roma 14:8.

LIMIKE NI “SPIRITU YA HANO HASHI”

7, 8. “Spiritu ya hano hashi” yika, nawa kuchi yakukwata hali atu?

7 Nyi mutuzanga kulihandununa ni yuma ya hashi ha Satana, twatamba kulimika ni “spiritu ya hano hashi.” Spiritu yacho yili manyonga ni yitanga yize yakukatuka kuli Satana, nawa yakuyula atu waze keshi kuwayila Yehova. Alioze akwa-Kristu kakwehuka yitanga yacho. Ngwe chize Paulu ambile, “yetu kutwatambwile spiritu ya hano hashi, alioze Spiritu yoze wa kuli Zambi.”—1 A-Korindu 2:12; A-Efwesu 2:2, 3; tala Maliji Akusongo 17.

8 Spiritu ya hano hashi, yakupwisa atu akwa-kuzo, akwa-kulizata nawa yihulia. Nawa yakupiangula atu hanga ahone kwononokena Zambi. Satana kanazange hanga atu alinge yize ayo ene anazange chakuhona kunyonga ha lamba lize mapwa nalio. Iye kanazange nawa hanga atu atayize ngwo, “usolo wa musunya, ni wa meso” uli ulemu chinji ku mwono wo. (1 Yoano 2:16; 1 Timoteu 6:9, 10) Ndiapu kanalikolweza hanga apiangule tuvumbi a Yehova hanga alinge yuma kulita ni yize iye anazange.—Yoano 8:44; Yilinga 13:10; 1 Yoano 3:8.

9. Kuchi spiritu ya hano hashi muyihasa kukwata hali yetu?

9 Chizechene ngwe mwiku uze twakuhwima, ni spiritu ya hano hashi yili kweswe. Nyi kutwalikolwezele hanga twehuke spiritu yacho, muyihasa kunjila mu manyonga ni mu mbunge jetu. (Tanga Yishima 4:23.) Spiritu yacho yakupiangula atu hakehe-hakehe, kashika, kutwatambile kwecha yitanga ni manyonga ja atu waze keshi kuwayila Yehova yitupiangule. (Yishima 13:20; 1 A-Korindu 15:33) Nawa yuma ngwe yizulie ya sonyi, yitanganyanyi, hanji yiheho ya ponde muyihasa kutupiangula.—Tala Maliji Akusongo 18.

10. Kuchi mutuhasa kwehuka spiritu ya hano hashi?

10 Kuchi mutuhasa kwehuka spiritu ya hano hashi? Twatamba kukundama kuli Yehova ni kutayiza mana jenyi hanga atusongwele. Twatamba nawa kulemba matangwa eswe ni kwita spiritu yisandu ni kulihana chinji mu milimo ya Zambi. Yehova kali Zambi wa ndundo jinji kuhiana mutu mweswawo. Tuli ni shindakenyo ngwetu, iye mahasa kutukwasa hanga twehuke spiritu ya hano hashi.—1 Yoano 4:4.

KUZALA MAZALO WAZE MALEMESA ZAMBI

11. Kuchi spiritu ya hano hashi yakupiangula manyonga ja atu hakutwala ku kuzala?

11 Mutuhasa nawa kusolola ngwetu kutushi kulinga yuma ya hano hashi ha chize twakuzala, ni kulilulieka. Atu anji kakuzala hanga akomwese akwo, aapwise ni manyonga a utanji, asolole uhulia hanji hanga asolole ngwo, kali ni mbongo jinji. Atu akwo keshi kulipikala chinji ha yize akwo akunyonga hali ayo. Kakusakula kuzala chamuzalila. Kutwatambile kwecha hanga yitanga yino yitupiangule ha kusakula mazalo jetu ni ha kulilulieka.

Shina kuzala chami chakuhalisa Yehova?

12, 13. Shimbi jika jatamba kutukwasa ha kusakula yize mutuzala?

12 Amu tuli tuvumbi a Yehova, twakulikolweza hanga tuzale mazalo alita, waze anapeme, anasoloka kanawa kulita ni haze tuli. Mashimbu eswe twakuzala ni “kuhomboka ku meso ni mana,” hanga tusolole ngwetu, twakuwayila “Zambi.”—1 Timoteu 2:9, 10; Yundase 21.

13 Kuzala chetu ni kulilulieka, muchihasa kukwasa hanji kupinjisa akwetu ha chize akunyonga hakutwala kuli Yehova ni atu jenyi. Tunazange kulinga “yuma yeswe ha uhenya wa Zambi.” (1 A-Korindu 10:31) Kuhomboka chinalumbunuka kulemesa manyonga ni kuvumbika yitanga ya akwetu. Kashika nyi tunasakula mazalo jetu ni kulilulieka, twatamba kwiwuluka ngwetu, yize twakusakula yakukwata hali akwetu.—1 A-Korindu 4:9; 2 A-Korindu 6:3, 4; 7:1.

14. Yika twatamba kunyonga muze mutusakula mazalo a kuya no mu munda?

14 Kuchi twakuzala muze tunayi ku kukunguluka hanji ni kwambujola? Shina twakuzala hanga tulilemese yetu ene? Shina mazalo jetu kakupinjisa akwetu? Shina twakunyonga ngwetu, kuzala chetu chinatale wika hali yetu ene? (A-Fwilipu 4:5; 1 Petulu 5:6) Ewa, tunazange hanga tusoloke kanawa, alioze yuma yakutusolola kanawa yili yitanga yipema ya Ukristu. Yitanga yino, ye Yehova akumona muze akututala. Yitanga yacho yakusolola chize twapwa mu mbunge, “mwe mutu wa muchima mu mbunge. . . , yize kumeso ja Zambi ya ndando yinene chikolo.”—1 Petulu 3:3, 4.

15. Mumu liaka Yehova keshi kutulweza chize twatamba kuzala, ni chize twatamba kusoloka?

15 Yehova keshi kutwaha katalilo wa chize twatamba kusakula mazalo jetu. Alioze, iye kakutwaha shimbi ja mu Mbimbiliya jize mujihasa kutukwasa kusakula kanawa mazalo jetu. (A-Hepreu 5:14) Iye kanazange hanga tukwate yiyulo yize muyisolola zango lietu hali iye ni hali akwetu. (Tanga Marku 12:30, 31.) Hashi heswe, Yela ja Yehova kakuzala mazalo alisa, kulita ni kuze atwama ni chize apwa. Kalisa wacho kali mupema.

NYONGA LIALITA HAKUTWALA KU MBONGO

16. Kuchi nyonga lia atu hakutwala ku mbongo linalisa ni yize Yesu alongesele? Yika twatamba kulihula?

16 Satana kanazange hanga atu anyonge ngwo, mbongo ni yikumba yinji yili yuma yize muyitunehena ukulungunga ku mwono, alioze tuvumbi a Yehova kananyingika ngwo, chino hi chamwenemwene ko. Yetu twakujikijila ha maliji a Yesu anambe ngwo: “Mutu keshi kuwana mwono ku kulumbama cha upite wenyi.” (Luka 12:15) Mbongo kujishi kutunehena uwahililo wamwenemwene. Kujishi kutwaha nawa masepa amwenemwene, sambukila ku mbunge ni mwono wa mutolo. Kwamba pundu, yetu twakufupa kupwa ni yimwe ndambu ya upite, nawa tunazange kuwahilila ku mwono. Alioze, Yesu kalongesele ngwenyi, mutuwahilila nyi twapwa ni usepa upema ni Zambi, nawa nyi twalemesa uwayilo wenyi ku mwono wetu. (Mateu 5:3; 6:22) Lihule ngwe: ‘Shina ni yami nakunyonga ngwe chize atu a hano hashi akunyonga hakutwala ku mbongo? Shina nakuhanjika chinji hakutwala ku mbongo?’—Luka 6:45; 21:34-36; 2 Yoano 6.

17. Kuchi mwono we muuhasa kupwa nyi mwehuka nyonga lia atu hakutwala ku mbongo?

17 Nyi twalihulikila wika mu mulimo wa Yehova ni kwehuka nyonga lia atu hakutwala ku mbongo, mwono wetu muupwa ulemu. (Mateu 11:29, 30) Mutuwahilila, nawa mutupwa ni sambukila ku mbunge. (Mateu 6:31, 32; A-Roma 15:13) Kutuchi kulipikala chinji ni yuma ya hano hashi. (Tanga 1 Timoteu 6:9, 10.) Nawa mutwivwa chiseke chize chakwiza ha kuhana. (Yilinga 20:35) Mutupwa nawa ni mashimbu anji hanga tupwe hamuwika ni atu waze twakuzanga. Chipwe ha kupomba mutuya tulo apema.—Chilumbununyi 5:12.

“MAZALO A UTALE ESWE”

18. Yika Satana akweseka kutulinga?

18 Satana kanafupu kupihisa usepa wetu ni Yehova, kashika twatamba kusa tachi hanga tuufunge. Twakulimika ni “maspiritu a ungulungulu muma mwa malilu.” (A-Efwesu 6:12) Satana ni andemoniu jenyi kazangile hanga yetu tuwahilile hanji tupwe ni mwono wa mutolo. (1 Petulu 5:8) Akwa-kole wano a ndundo kakulimika ni yetu, alioze Yehova matukwasa kukumba!

19. Kuchi mukanda wa A-Efwesu 6:14-18 unasolola “mazalo a utale” a akwa-Kristu?

19 Ku mashimbu a kunyima, maswalale te kakuzala mazalo a utale hanga alifunge ku jita. Ni yetu twatamba kuzala “mazalo a utale eswe” waze Yehova akutwaha. (A-Efwesu 6:13) Mazalo jacho matufunga. Mazalo jacho kali ha mukanda wa A-Efwesu 6:14-18 ngwo: “Manenu ngu, se hinunalijichika mu zalilo jenu muya wa umwenemwene, ni chipwiko cha utale cha ululi. Ha yiliato yenu zalenu kululika cha Sango Lipema lia sambukila. Alioze helu lia yeswe, andenu lukepwe wa ufulielo, yoze munukahasa kujima nenyi mivi yeswe ya kuyila ni kahia ka mwe chingulungulu. Andenu nawa tepa lia utale lia ulamwino, ni katana ka Spiritu mwenawo liji lia Zambi. Lembenu matangwa eswe ni kuliumba cheswe ni kuliondela cheswe muli spiritu.”

20. Yika twatamba kulinga mba “mazalo a utale” a tukwase?

20 Nyi umwe swalale mavulama chimwe chihanda cha mazalo jenyi, iye mapwa mu ponde, mumu sali likwo lia mujimba te mulipwa lia washi, nawa akwa-kole jenyi he mamulambila. Nyi mutuzanga hanga “mazalo” jetu atufunge, kutwatambile kuvulama nichimwe chihanda. Twatamba kwazala mashimbu eswe ni kwafunga kanawa. Jita yetu muyinunga ndo muze Yehova makanongesa hano hashi hapi, hamwe ni Satana ni andemoniu jenyi. (Usolwelo 12:17; 20:1-3) Kashika nyi tunapinji ni usolo upi hanji ni umwe uhenge, kutwatambile kuhonga! —1 A-Korindu 9:27.

21. Kuchi mutuhasa kukumba jita ya ku spiritu?

21 Nyi tuli ukawetu, kutushi kuhasa kukumba Ndiapu. Alioze, ni ukwaso wa Yehova mutuhasa kumukumba! Nyi mutuzanga kununga ni kushishika, twatamba kulemba kuli Yehova, kulilongesa Liji lienyi, ni kulikata ni mandumbu jetu. (A-Hepreu 10:24, 25) Yuma yino muyitukwasa hanga tununge ni kushishika kuli Zambi ni kulilulieka hanga tukalile ufulielo wetu.

LILULIEKE HANGA UKALILE UFULIELO WE

22, 23. (a) Kuchi mutuhasa kulilulieka mashimbu eswe hanga tukalile ufulielo wetu? (b) Chikuma chika mutulilongesa mu kapitulu yoze makaulaho?

22 Twatamba kulilulieka hanga tukalile ufulielo wetu ha mashimbu eswe. (Yoano 15:19) Ha kutwala ku yikuma yimwe, Yela ja Yehova keshi kulinga yize atu anji akulinga. Lihule ngwe: ‘Yami ngunanyingika mumu liaka yetu tushi kulinga yuma yize atu anji akulinga? Shina nguli ni shindakenyo ngwami, yize Mbimbiliya ni ndungo washishika akulongesa yili yamwenemwene? Shina nakuwahilila ha kupwa Chela cha Yehova? (Samu 34:2; Mateu 10:32, 33) Munguhasa kulumbunwina atu hakutwala ku ufulielo wami?’—Mateu 24:45; Yoano 17:17; tanga 1 Petulu 3:15.

23 Kanji-kanji, muchihasa kupwa chashi kumona yize twatamba kulinga hanga tulihandununa ni akwa-hashi. Alioze, ha mashimbu amwe, hi chashiko. Satana kakweseka kutupiangula ha kuzachisa miheto ya mitapu yalisa. Muheto umwe uze akuzachisa uli yiheho. Kuchi mutuhasa kusakula kanawa yiheho yetu? Chikuma chino mutulilongesacho mu kapitulu masulaho.