Kututuluka ha Chikuma

Kuya ha katalilo wa yikuma

KAPITULU 8

Yehova Kanazange Hanga Atu Jenyi Alinange

Yehova Kanazange Hanga Atu Jenyi Alinange

“Kuli akwa kulinanga kumulisolola uli mukwa kulinanga.”—SAMU 18:26.

1-3. (a) Mumu liaka chisemi akusa shindakenyo ngwenyi mwanenyi kanapeme? (b) Mumu liaka Yehova anazange hanga atu jenyi alinange?

ACHINYONGA umwe mama kanalulieka kanawa mwanenyi hanga aye ku shikola. Iye masa shindakenyo ngwenyi, mwanenyi kasana nawa kazala mazalo apema ni kusoloka kanawa. Yino muyikwasa mwana hanga alinange ni kusolola kuli akwo ngwo, yisemi jenyi kakumufunga kanawa.

2 Tata yetu, Yehova, kanazange hanga tupeme ni kulinanga. (Samu 18:26) Iye kananyingika ngwenyi, kulinanga chakutuyukisa. Nawa nyi twalinanga, mutumuhalisa.—Ezekiele 36:22; tanga 1 Petulu 2:12.

3 Kulinanga yika chinalumbunuka? Nawa mumu liaka kulinanga chili chilemu kuli yetu? Muze mutushimutwina yihula yino, mutuhasa kumona yitanga yize twatamba kwalumuna.

MUMU LIAKA TWATAMBA KULINANGA?

4, 5. (a) Mumu liaka twatamba kulinanga? (b) Yika yitangiwa yakutulongesa ha chize Yehova akunyonga hakutwala ku kulinanga?

4 Twakwimbulula kulinanga cha Yehova. (Ulevi 11: 44, 45) Kashika, chitela chitangu cha mumu liaka twatamba kupwa akwa kulinanga chili ngwo, mumu tunazange kupwa “akwa kwimbulula Zambi.”—A-Efwesu 5:1.

5 Yitangiwa yakutulongesa nyonga lize Yehova akwete ha kulinanga. Yehova hanalingi hashi ni tungonde waze akupemesa mwiku ni meya. (Jeremia 10:12) Hashi hakulipemesa hene mu mutapu unji, chipwe ngwe atu kakupihisaho. Chakutalilaho, Yehova kalingile nawa amwe tututu akehe-akehe waze mahasa kumoneka wika ni microscópio. Tututu jacho mahasa kupemesa yihela yize yinapiha hanga yipwe yipema. kwalumuna chacho chili chilemu chinji. Akwa-mana kakuzachisa tututu jacho hanga apemese mu yihela muze mwakupwa majilo.—A-Roma 1:20.

6, 7. Kuchi Shimbi ja Mose te jakusolola ngwo waze akuwayila Yehova te katamba kulinanga?

6 Tunamono nawa chize kulinanga chili chilemu ha Shimbi jize Yehova ahanyine kuli A-Izalele kupalikila muli Mose. Chakutalilaho, atu te katamba kulinanga ku mujimba mba Yehova atayize uwayilo wo. Ha Tangwa lia Kuhana Mulambu wa Kufuka Shili, sasendote wa lutwe te katamba kusana kaali keswe. (Ulevi 16:4, 23, 24) Nawa asasendote akwo shimbu kanda achilambula chimuna, ni ayo te katamba kusana ku moko ni ku molu. (Kutuhuka 30:17-21; 2 Sango ja Mianangana 4:6) Ha mashimbu amwe, mweswawo te wakulituna kukaula shimbi ya kulinanga, kapwile ni kumwaha upatwilo wa kufwa.—Ulevi 15:31; Kwalula 19:17-20.

7 Yika mutwamba musono? Mutuhasa kulilongesa yuma yinji ha Shimbi ja Yehova. (Malakia 3:6) Shimbi jacho jinasolola pundu ngwo, akwa-kuwayila Yehova katamba kulinanga. Shimbi ja Yehova kujishi kwalumuka. Chipwe musono, iye kakushimbwila akwa-kumuwayila hanga apwe atu alinanga, nawa keshi luchisa.—Tiangu 1:27.

KULINANGA YIKA CHINALUMBUNUIKA?

8. Ha yika twatamba kulinanga?

8 Ku nyonga lia Yehova, kulinanga chinalumbunuka yuma yinji, hi wika ko ku mujimba, ku mahina hanji kululieka zuwo. Kulinanga chinatale ku yitanga yetu yeswe ya ku mwono, ngwe ku uwayilo, ndako ni manyonga jetu. Ewa, nyi mutuzanga hanga Yehova atumone ngwo tuli akwa kulinanga, twatamba kulinanga mu yuma yeswe.

9, 10. Yika chinalumbunuka kulinanga ku uwayilo wetu?

9 Uwayilo walinanga. Kutushi kulichinga mu uwayilo wa mahuza. Muze A-Izalele apwile mu undungo ku Babilonia, kapwile mukachi ka atu waze te akulinga yuma ya luchisa, ni kuwayila tuzambi a mahuza. Izaia yaprofeteza ngwenyi, A-Izalele te mafuna ku chifuchi cho hanga ahilwise uwayilo walinanga. Yehova yamba ngwenyi: “Tuhukenumo! Kanda nukwata ku chuma cha luchisa. . . . Katukenumo nulipemese.” Uwayilo wo kuli Zambi te kuwatambile kupwa ni malongeso, yitanga ni ndako ja ulembelo wa Babilonia.—Izaia 52:11.

10 Ni musono nawa, akwa-Kristu amwenemwene, kakwehuka uwayilo wa mahuza. (Tanga 1 A-Korindu 10:21.) Ndako jinji jize akutayiza hamwe ni mianda, yinakatuka mu malongeso a uwayilo wa mahuza. Chakutalilaho, mu yifuchi yinji, atu kakutayiza ngwo, mutu kali ni chuma chize chakusala ni mwono nyi hafwa, nawa kuli ndako jinji jinakatuka ha mahuza jacho. (Chilumbununyi 9:5, 6, 10) Akwa-Kristu amwenemwene katamba kwehuka ndako jacho ja mahuza. Asoko jetu hanji maazanga kutushinjila hanga tutayize ndako jacho. Alioze amu tunazange hanga Yehova atumone ngwetu, tuli akwa kulinanga, kutuchi kwecha hanga atushinjile ku yuma yacho.—Yilinga 5:29.

11. Kulinanga ku yitanga yika chinalumbunuka?

11 Kulinanga ku yitanga. Nyi mutuzanga hanga Yehova atumone ngwo twalinanga, twatamba kwehuka utanji wa mutapu weswe. (Tanga A-Efwesu 5:5.) Mu Mbimbiliya, Yehova kanatulweze hanga ‘tuchine utanji.’ Nawa kanasolola pundu ngwo waze akulinga utanji chakuhona kulikonyeka, “kechi kahinga wanangana wa Zambi.”—1 A-Korindu 6:9, 10, 18; tala Maliji Akusongo 22.

12, 13. Mumu liaka twatamba kulinanga ku manyonga?

12 Kulinanga ku manyonga. Kanji-kanji manyonga e akutwala ku yitanga. (Mateu 5:28; 15:18, 19) Manyonga alinanga mahasa kukukwasa hanga ulinge yuma yipema. Chochene, tuli yihenge, kashika ha mashimbu amwe twakupwa ni manyonga api. Nyi twapwa ni manyonga jacho, twatamba kwehuka kawashi-washi. Nyi kutwalingile chocho, ha kupalika cha mashimbu, manyonga api mahasa kupihisa mbunge yetu. Ha chino, mashimbu eswe mutuputuka kuzanga kulinga yuma yipi yize twakunyonga. Kashika twatamba kusa yuma yipema mu mbunge yetu. (Tanga A-Fwilipu 4:8.) Ha chino, twatamba kwehuka yiheho ya utanji ni upupilo. Twatamba nawa kusakula kanawa yuma yize mututanga, mututala ni yize mutuhanjika.—Samu 19:8, 9.

13 Mba tununge mu zango lia Zambi, twatamba kulinanga ku uwayilo, ku yitanga ni ku manyonga jetu. Alioze, kulinanga ku mujimba chili nawa ni ulemu ku meso ja Yehova.

KUCHI MUTUHASA KULINANGA KU MUJIMBA?

14. Mumu liaka chili chilemu kulinanga ku mujimba?

14 Nyi twanunga ni kulinanga ku mujimba ni ku yihela yize twatwama, chino muchituyukisa hamwe ni waze twasulangana no. Mutupwa ni mwono upema, nawa akwetu mazanga kulikata ni yetu. Alioze tuli ni chitela chikwo chilemu cha mumu liaka twatamba kulinanga ku mujimba. Kulinanga chetu chakuhalisa Yehova. Nyonga ha chino: Nyi muumona umwe mwana kali ni majilo mashimbu eswe, muhasa kupwa ni nyonga lipi hakutwala kuli yisemi jenyi. Chizechene nawa, nyi kutwasele tachi hanga tununge ni kulinanga, atu mahasa kupwa ni nyonga lipi hakutwala kuli Yehova. Paulu kambile ngwenyi: “Kanda tusa chitalingiso nichimwe ha chikuma nichimwe, kuchina atu masaula milimo yetu; alioze mu yuma yeswe tukasolole chinyingi ngwe tuvumbi twa Zambi.”—2 A-Korindu 6:3, 4.

Ngwe atu a Yehova, twatamba kulinanga mu yuma yeswe

15, 16. Yika mutuhasa kulinga hanga tupwe atu waze alinanga?

15 Kulinanga ku mujimba ni mazalo jetu. Twatamba kupwa ni ndako ya kulinanga mashimbu eswe ku mwono wetu. Chakutalilaho, twatamba kusana matangwa eswe, nyi muchilita. Nawa twatamba kusana ku moko ni zapa, chipi-chipi shimbu kanda tuchiteleka ni ha mashimbu akulia, chipwe muze mutuya mu kumba hanji muze mutukwata chuma cha majilo. Kusana ku moko chakusoloka ngwe hi chilemu ko, alioze chili chilemu mumu chakukinda kukwachika tututu api ni misongo yikwo. Nawa chino muchihasa kulamwina mwono. Nyi kutushi ni kumba, mutuhasa kufupa jila yikwo hanga tushikile yipi. A-Izalele akulu kakapwile ni kumba, alioze ayo kapwile ni kushikila yipi mu mavu, kusuku ni atu, mazuwo, nawa kusuku ni ngiji.—Shimbi Yamuchiali 23:12, 13.

16 Mazalo jetu kafupiwile kupwa a ndando yinji hanji waze anatuhuka haliapwila. Alioze, katamba kupwa apema nawa alita. (Tanga 1 Timoteu 2:9, 10.) Tunazange hanga kuzala chetu chifumanyise Yehova.—Titu 2:10.

17. Mumu liaka twatamba kupemesa zuwo lietu ni yikumba yetu?

17 Zuwo lietu ni yikumba yetu. Chipwe ngwe zuwo lietu hi lia mbongo jinji ko, nihindu twatamba kulipemesa ni kulilulieka kanawa. Chizechene nawa, nyi tuli ni mashinyi twatamba kwapemesa kanawa muchima ni haze, chipi-chipi muze twakuya no ku kukunguluka hanji mu kwambujola. Kanda tuvulama ngwetu, mu mulimo wakwambujola, twakuhanjika kuli atu hakutwala ku mwono mu paraisu yipema. (Luka 23:43; Usolwelo 11:18) Kupemesa zuwo lietu ni yikumba yetu chakusolola ngwo, tunalilulieka haliapwila hanga tukatwame hashi haha hapema.

18. Mumu liaka tunazange hanga yihela yetu ya uwayilo yipwe yipema?

18 Chihela chetu chize twakuwayila Yehova. Twakusolola ngwetu kulinanga chili chilemu ha kununga ni kupemesa yihela yetu ya uwayilo, ngwe Zuwo lia Wanangana, hanji yihela yize twakulingila ku kukunguluka cha mambonge. Muze atu akwiza ku Zuwo lietu lia Wanangana ha tangwa litangu, ayo kakumona chize liapwa lipema. Yino yakulemesa Yehova. Yetu eswe mu chikungulwila, mutuhasa kulihana hanga tukwase kupemesa Zuwo lietu lia Wanangana hanga linunge ni kupema.—2 Sango ja Mianangana 34:10.

EHUKA NDAKO JA LUCHISA

19. Yika twatamba kwehuka?

19 Chipwe ngwe Mbimbiliya kuyishi kutongola ndako jeswe jize twatamba kwehuka, alioze yili ni shimbi jize mujihasa kutukwasa hanga tunyingike chize Yehova akunyonga ha ndako jacho. Iye kazangile hanga tunwe makanya a mutapu weswe hanji kupwa yizengi. Nyi Zambi kali sepa lietu, mutwehuka yuma yacho. Mumu liaka? Mumu twakulemesa chinji chawana cha mwono. Ndako jacho mujihasa kutushihisa washi, ni kusa mwono wa waze twatwama no mu ponde. Atu anji kakweseka kwecha ndako jacho jipi hanga mwono wo upeme. Alioze, amu tuli masepa ja Yehova, tuli ni chitela chilemu cha kwecha ndako jacho—zango lietu hali Zambi. Umwe mwana pwo yamba ngwenyi: “Ni ukwaso wa Yehova, mwono wami hiwapema nawa hinecha ndako jipi. . . . Ngunamono ngwami nyi ku tachi ja yami mwene te chichi kuhasa kwecha ndako jacho.” Mutushimutwina shimbi jitano ja mu Mbimbiliya, jize mujihasa kukwasa mutu hanga eche ndako jipi.

20, 21. Ndako jika jize Yehova anazange hanga twehuke?

20 “Kashika se yilakenyo yino tuli nayo, akwetu a zango, tulipemesenu ku luchisa mweswe wa musunya ni spiritu, tukamanunune usandu ni woma kumeso ja Zambi.” (2 A-Korindu 7:1) Yehova kanazange hanga twehuke ndako jeswe jipi jize jakupihisa manyonga hanji mujimba wetu.

21 Chikuma chikwo chilemu cha mumu liaka twatamba ‘kulipemesa ku luchisa mweswe wa musunya,’ kanachisolola ha mukanda 2 A-Korindu 6:17, 18. Yehova kanatulweze ngwenyi: “Kanda nukwata ku chuma cha luchisa.” Kanalakenya nawa ngwenyi: “Mungukanutambula. Mungupwa kuli yenu Tatenu, yenu munupwa kuli yami, anami a malunga ni anami a mapwo.” Ewa, nyi mutwehuka ndako jeswajo ja luchisa, Yehova matuzanga ngwe chize umwe tata akuzanga ana jenyi.

22-25. Shimbi jika ja Mbimbiliya jize mujihasa kutukwasa hanga twehuke ndako ja luchisa?

22 “Ukazange Mwene Zambi ye ni mbunge ye yeswe, ni mwono we weswe, ni kunyonga che cheswe.” (Mateu 22:37) Lino lie liji lilemu chinji ha shimbi jeswe. (Mateu 22:38) Yehova katela zango lietu lieswe. Mba kuchi mutuhasa kumuzanga ni mbunge yeswe, nyi mutusakula kulinga yuma yize muyihasa kupihisa mwono wetu, hanji manyonga jetu? Alioze, twatamba kusa tachi hanga tulinge yuma yize muyisolola ngwo twakuvumbika mwono.

23 “[Yehova] kakuhana kuli eswe mwono, ni mwiku, ni yuma yeswe.” (Yilinga 17:24, 25) Nyi umwe sepa lie makwaha chimwe chawana chilemu, shina muchipihisa hanji muchimbila? Mwono uli chawana chilemu cha Zambi. Twakusakwilila chinji ha chawana chino. Kashika, tunazange kufunga kanawa mwono wetu hanga tuhane uhenya kuli Yehova.—Samu 36:9.

24 “Ukazange mwenyembo we ngwe wakulizanga yena mwene.” (Mateu 22:39) Ndako ja luchisa kujishi kupinjisa wika yetwene. Jakupinjisa nawa atu waze ali hamwe ni yetu, kanji-kanji atu waze twakuzanga chinji. Chakutalilaho, mutu yoze watwama mu zuwo limuwika ni yoze wakunwa makanya, mahasa kukwachika yikola ha mukunda wa kuhwima mwishi wa makanya. Alioze nyi twecha ndako jacho jipi, ngwe kunwa makanya, mutusolola ngwetu, twakuzanga atu waze twatwama no.—1 Yoano 4:20, 21.

25 “Ukaewulwise kuzeyela kuli mianangana, ni akwa kuyula.” (Titu 3:1) Mu yifuchi yinji, chili chipi kupwa ni makanya asasu hanji kwanwa. Kashika, muze Yehova akutulweza hanga tuzeyele manguvulu, twakwononokena shimbi jacho.—A-Roma 13:1.

Muze twakulinanga, twakuhana uhenya kuli Yehova

26. (a) Yika twatamba kulinga mba Yehova atayize uwayilo wetu? (b) Mumu liaka kulinanga ku meso ja Zambi chili chipema ku mwono wetu?

26 Nyi tunazange kupwa masepa ja Yehova, twatamba kwalumuna jimwe ndako ku mwono wetu. Nawa, twatamba kuchilinga kawashi-washi. Hi chashiko kwecha ndako jipi, alioze mutuhasa kuchilinga! Yehova kanalakenya ngwenyi, matukwasa. Iye kanambe ngwenyi: “Yami Yehova nguli Zambi yenu, yoze wakunulongesa hanga nukalumbunuke, yoze wakunusongwela mu jila yize chanutamba kuya.” (Izaia 48:17) Nyi twasa tachi hanga tununge kupwa atu alinanga nawa apema, mutuhasa kupwa ni shindakenyo ngwetu, tunahalisa Zambi yetu.