Kututuluka ha Chikuma

Kuya ha katalilo wa yikuma

Apendice

Yuma Yiwana yize Yatwama mu manyinga ni Muze Makupasula

Yuma Yiwana yize Yatwama mu manyinga ni Muze Makupasula

Yuma yiwana yize yili mu manyinga. Yuma yiwana yitangu yize yili mu manyinga yino, glóbulos vermelhos, glóbulos brancos, plaquetas ni plasma. Chakutalilaho, mu glóbulos vermelhos, muli proteina jize akusanyika ngwo hemoglobina. Yitumbo yize yili ni hemoglobina ya atu hanji ya tushitu kakuyizachisa hanga awuke nayo atu waze akwete katota ni waze anahono manyinga.

Plasma yili 90% a meya waze akukoka yinunu a yinunu ya hormônio, sais inorgânico, enzima, nutriente, hamwe ni mineral ni suka. Plasma yakukoka nawa coagulação, proteínas, ngwe albumina, ni anticorpo hanga yilimike ni yikola. Nyi mutu mapwa ni yimwe yikola, mandotolo mahasa kumusonekena yitumbo ya gamaglobulina yize akuchiza ku plasma ya atu waze atambwile yitumbo hanga ahone kupwa ni yikola yacho. Glóbulo branco muyihasa kupwa ni interferons ni interleucinas, yize akuzachisa hanga awuke nayo yikola yize yakukatuka ku katutu ni yikola yikwo ya câncer.

Shina mukwa-Kristu katamba kutayiza yitumbo yize akulinga ni yuma yiwana yize yili mu manyinga? Mbimbiliya kuyishi kutulweza pundu nyi twatamba kutayiza nyi ka, kashika mutu ni mutu katamba kukwata chiyulo chenyi mwene kumeso ja Zambi. Amwe kakulituna yuma yino yiwana, ni kupukuna ha Shimbi yize Zambi ahanyine kuli A-Izalele yinambe ngwo, katamba kuchiza manyinga eswe a kashitu ni ‘kwaazujila hashi ngwe meya.’ (Shimbi Yamuchiali 12:22-24) Akwo, chipwe ngwe keshi kutayiza kutambula manyinga hanji yuma yize yatwama mu manyinga, ayo hanji mahasa kutayiza yitumbo yize akulinga ni yuma yiwana yize yatwama mu manyinga. Ayo mahasa kunyonga ngwo yitumbo yize akulinga kukatuka mu yuma yiwana ya mumanyinga kuyishi kulumbunuka mwono wa atu hanji wa kashitu.

Muze mukwata chiyulo hakutwala ku yuma yiwana yize yatwama mu manyinga lihule ngwe: ‘Shina ngunanyingika ngwami nyi chatayijile yuma yeswe yiwana yize yatwama mu manyinga ngunalitunu nawa yitumbo yimwe yize akulinga ni manyinga hanga awuke nayo yikola hanji hanga alulieke kanawa manyinga ni coagular hanga tuhone kufwambuka manyinga anji? Shina munguhasa kulumbununa kuli ndotolo mumu liaka kuchiso kutayiza hanji ngunatayiza kutambula yuma yiwana yize yatwama mu manyinga?’

Kupasula. Kupasula chakufupiwa hemodiluição, ni uhindukilo wa célula. Ha kulinga hemodiluição manyinga kakwachiza mu mujimba, ni kusalakanyisamo chimwe chuma chikwo chize kuchishi manyinga, muze mahwisa manda manyinga ni kwaahilwisa cheka mu mujimba. Uhindukilo wa célula wakukunga manyinga waze atoka muze mutu anamupasula. Manyinga jacho kakwaachijila ha chimwe chilonda, ni kwakosa mba aahilwise cheka mu mujimba. Majila akulingila uukiso uno mahasa kulisa, kuli ndotolo ni ndotolo, mukwa-Kristu katamba kulweza ndotolo nyonga lienyi hakutwala ku chikuma chino.

Hakukwata chiyulo cha uukiso uno lihule ngwe: ‘Nyi machiza manyinga mu mujimba wami hanga atulike haze nawa aapatula kwenda mu mujimba, shina mbunge yami muyinyonga ngwo manyinga jacho nihindu kali ni jami, nawa katambile kwaazujila hashi hanga alitokele? (Shimbi Yamuchiali 12:23, 24) Shina mbunge yami yakufumba ni Mbimbiliya muyingulema nyi machiza amwe manyinga mu mujimba wami, hanga alulieke mba angusewo cheka? Ngunanyingika ngwami nyi chatayijile uukiso weswe uze mazachisa manyinga jami, ngunalitunu nawa kupima cha manyinga ni uukiso wa hemodiálise hanji wakuzachisa cha makina a mbunge-ni-yihunguhungu?’

Mukwa-Kristu mwene mwe watamba kukwata chiyulo ha chize manyinga jenyi mapwa kuzachisa ha mashimbu waze anamupasula. Nawa ni ha kupima chize chakufupiwa kuchiza amwe manyinga, hanji kwalumuna nawa ni kwasa mu mujimba.