Kututuluka ha Chikuma

Kuya ha katalilo wa yikuma

mustafahacalaki/DigitalVision Vectors via Getty Images

KANYAMENU!

Mana ja Atu—Matukwasa nyi Matunehena Lamba?—Yika Mbimbiliya Yakulongesa?

Mana ja Atu—Matukwasa nyi Matunehena Lamba?—Yika Mbimbiliya Yakulongesa?

 Mianangana a hashi, akwa-ciencia ni akwa-tecnologia kanakahanjika chinji hakutwala ku mana ja atu. (MA). Chipwe ngwe kanyingika ngwo mana jacho kali alemu, nihindu kanalihulumba hakutala kuli yize muyihasa kulingiwa ni mana jacho mazachisa mu jila yipi.

  •   “Mana waze atu ali no hakutwala ku yuma ya matecnologia, kakwete ndundo jinji, mahasa kukwasa atu . . . Alioze chikwo mana jacho mahasa kwokesa ungulungulu, kupihisa ulite, ukulungunga ni kutwala atu hanga ahone kujikijila ha chiyulo cha manguvulu.”—Kamala Harris, muhato wa nguvulu wa mu Estados Unidos, 04 Maio, 2023.

  •   “Chipwe ngwe mana ja atu (MA) kakukwasa ku yipatulo ya uukiso, alioze kali ponde yinene ha mwono wa atu,” kulita ni chimwe chizavu cha mandotolo a hashi heswe waze akusongwela kuli Ndotolo, Frederik Federspiel, ha sango jize asonekene ha 09 Maio, 2023, BNJ Global Health. a

  •   “Mana ja atu mahasa kupwa ngwe jila ya kunyingikinamo yuma yinji. Alioze, kwasala hakehe, mahasa kukinda atu ahone kupwa ni milimo. Akwa-kulinga yuma ya tecnologia kanalipikala ngwo kwasala hakehe yuma ya tecnologia muyise mwono wa atu mu ponde.—The New York Times, 01 Maio, 2023.

 Ha kupalika cha mashimbu, mutumona zwalala nyi mana ja atu ha yuma ya tegnologia muyihasa kuyukisa atu nyi hanji muyasa mu ponde. Yika Mbimbiliya Yakulongesa?

Mumu liaka yuma yize atu akulinga yakuneha woma

 Mbimbiliya yinasolola mumu liaka atu kechi kuhasa kuzachisa yuma ya tegnologia hanga alinge wika yuma yipema.

  1.  1. Atu mahasa kupwa ni nyonga lipema lia kulinga yuma, alioze ayo kechi kuhasa kukinda upi uze wakwiza ku yitanga yo.

    •   “Jila kuyili yize yapwa kuli mutu ngwe yinapeme; alioze songo liayo liapwa majila a kufwa.”—Yishima 14:12.

  2.  2. Mutu kechi kuhasa kunyingika chize akwo makalakala ni yuma ya tecnologia yize analiga.

    •   “Mba milimo yeswe nahondanganyine kushi lia tangwa yangupihilile se munguyihichika kuli mutu yoze mangukaula. Iya unanyingika nyi makapwa mukwa mana nyi chihepuke? Hindu makayula milimo yami yeswe yize nahondanganyine nikusolola mana jami kushi lia tangwa.”—Chilumbununyi 2:18, 19.

 Kwivwa woma wacho chhinasolola ngwo tunafupiwa usongwelo wa Sakatanga wetu.

Kuli iya mutuhasa kujikijila

 Sakatanga wetu hanalakenya ngwenyi kechikwecha hanga mutu umwe hanji tecnologia yize atu malinga yinongese hashi hanji atu.

  •   “Hashi hakusala chizechene ha miaka.”—Chilumbununyi 1:4.

  •   “Akwa ululi kumakazuka chifuchi; kumakatwamamo ku miaka ya mutolo.”—Masamu 37:29.

 Kupalikila mu Mbimbiliya, Sakatanga wetu kakutwaha usongwelo uze mukatunehena sambukila ni ufunge kulutwe lia matangwa. Nyi unazange kunyingika nawa yize Mbimbilya yakulongesa tanga yikuma, “Kuchi mutuhasa kupwa ni ufunge wamwenemwene kulutwe lia matangwa?” ni “Muhasa kushimbwila yuma yipema kulutwe lia matangwa.”

a Tala chikuma achi mu inglês: “Threats by Artificial Intelligence to Human Health and Human Existence,” escrito por Frederik Federspiel, Ruth Mitchell, Asha Asokan, Carlos Umana e David McCoy.