Ir al contenido

Ir al índice

CHI NABENA TEMA | CHI BIBLIA CHOROASIA WAA IƊIƊAA

Chi Biblia papel isa kõa diɗii ɓuuɗe ɓʉsiɗau siɗa maka ɓumina choroasia

Chi Biblia papel isa kõa diɗii ɓuuɗe ɓʉsiɗau siɗa maka ɓumina choroasia

KÃARE PASASAA. Chi Biblia ɓʉpeɗaaɗarã mauɗe chi jãuɗebena copia sakapeɗaaɗarã maarãba ɓʉsiɗau chi papel papiro mauɗe pergamino abadauɗe (2 Timoteo 4:13). * Chi Biblia jãu papelɗe ɓʉsiɗau bẽrã, ¿akawa kõa wã ɓoosee?

Chi papiro isa ɓʉa diɗibaria mambea ichi kolor baɗa perdebarii. Richard Parkinson mauɗe Stephen Quirke, jãarãba Egipto puuruɗebena ãrĩã kuitaa nureerã, ãchia naka jara panuu: “Chi papelna tiempoɗaa akababarii jãu joraɗe babarii. Chi rollo poro chaupeɗa ɓekeaba ɓeraa wãbarii, jãu rollo ʉa koɓoapeɗa artonaba kopeɗa mauɗe insetorã biɗa kobadau, chi kapurra torroa nureerãburu”. Chi ɓee papirorã unupeɗaaɗakare, pisiaba makawẽebʉrã ɓekea koɓeeba isa daña wãuchiɗau.

Chi pergamino aude chaarea nii papiroɗeeba, maka ɓumina baniaba ɓekeaburuuɗe makawẽebʉrã pisiaba isa akababarii. * Chi pergamino insetorãba isa kotabadaa. Mauɗeeburu, chi libro Everyday Writing in the Graeco-Roman East (Oriente Grecorromanoɗe saka ɓʉ panua) jãuba jara ɓuu chi librorã nabẽraeɗeɗa ɓʉpeɗaaɗabaɗa “isa daña wãuribarii”. Chi Biblia jãka daña ɓooɗabasirã, iɗibea wãʼãebai baɗa.

SAKA CHOROASAA CHI BIBLIA. Dachi Akõreba israelitarãmaa ley deasiiɗe jaraɗabaɗa, joma chi reyrã puuru Israelɗebenarãba ɓʉɗai basii “copia nau leyɗebena ãchirã baita”, jarai bʉrã chi 5 librorã nabenarã Bibliaɗebena. (Deuteronomio 17:18). Mauɗe chi copia saka nureabarirã jãarãba copiarã ãrĩãburu sakasiɗau chi Bibliaɗebena, mauɗeeburu chi siglo primeroɗe chi sinagogaɗe joma Israelɗe druaɗe makawẽe siɗa Macedonia druaɗe biɗa copiarã ãrĩã basii (Lucas 4:16, 17; Hechos 17:11). ¿Saka choroa duanaa jãarã copiarã asta iɗiɗaa?

Chi copiarã Rollos del mar Muerto abadau jãarã ãrĩãdu choroasiɗaa ioro kaɗaɗe mo choɓeaɗe iujãa põesãa ɓuuɗe.

Philip Comfort, mauba Nuevo Testamento abadauɗebena ãrĩã kuitaa ɓuu, jãuba naka a ɓuu: “Chi judiorãba rollorã Bibliaɗebena ioro kaɗaɗe uardabachiɗau isa dañabiɗaamaaba”. Chi cristianorã biɗa maka asebachiɗau. Mauɗeeburu, chi ɓee rollorã Bibliaɗebena unubadau ioro kaɗaɗe koɓee makawẽe siɗa mo choɓeaɗe, chi uarɗayu pãriu kuɓuuɗe eɗa, makawẽebʉrã iujãa põesãa ãrĩã ɓuuɗe.

KÃARE UNUPANUA IƊIBEABENAƊE. Chi pedaso chekerã rollorã Bibliaɗebena choroa panuu asta iɗiɗaa, chi keɗeerã 2000 año choroa keɗee. Chi libro naeɗeeɗabena koɓee Biblia kĩra ɓuuwẽe. Bibliaɗebenadu ãrĩãburu copia sakapeɗaaɗa bẽrã mauɗe jãarã yataɗeeɗabena ɓea.

^ par. 3 Chi papel papiro abadau mau chi planta baniaɗebena kuɓuu, papiro jarabadaa. Mauɗe pergamino asebadau ãnimararã eɗebena.

^ par. 5 Por ejemplo, chi acta original de la Declaración de Independencia de los Estados Unidos jãu pergaminoɗe ɓʉsiɗau. Mau ɓʉpeɗaaɗabaɗa pasasii 250 año mambea akawa chi ɓʉ koɓooɗabaɗa jeraa wãsii.