A ummi cazin ah kal

A Thi Kho Lomi Thlarau Kan Ngei Maw?

A Thi Kho Lomi Thlarau Kan Ngei Maw?

Baibal chimmi

 Hebru biafang neʹphesh le Greek biafang psy·kheʹ kha Baibal cheukhat ah “thlarau” tiah an leh. Hebru biafang ningin “thaw a ngeimi thilnung” tiah sullam a ngei i Greek biafang ningin “nunnak a ngeimi” tiah sullam a ngei. a Cucaah mah Hebru biafang le Greek biafang nih pum chungah a ummi, thih hnuah a nung rihmi kha a chim duhmi a si lo. A nungmi kha a chim duhmi a si. Cucaah Baibal lehnak tampi nih neʹphesh le psy·kheʹ kha a konglam cungah i hngat in “nunnak,” “minung,” “thilnung” le “keimah” ti bantukin a phunphun in an leh. Baibal nih neʹphesh le psy·kheʹ kha zei bantuk sullam in dah a hman ti kha zohhmanh u sih:

Adam cu thlarau pek a si lo​—a nungmi mi pakhat a hung si

  •   Jehovah Pathian nih hmasa bik mipa Adam kha a ser tikah “mipa cu a hung nung” tiah Baibal nih a ti. (Genesis 2:7) Cucaah Adam cu thlarau pek a si lo, mah canah nunnak a ngeimi minung a hung si.

  •   Baibal nih thlarau kha rian a ṭuan khomi, thil a khong khomi, a ei khomi, nawlbia a zul khomi le ruak a tawng khomi in a langhter. (Levitikas 5:2; 7:​20; 23:30; Deuteronomi 12:20; Rom 13:1, King James Version) Mah tuahsernak hna cu a nungmi minung lawng nih an tuah khawh.

Thlarau cu a thi kho lomi a si maw?

 A si lo, thlarau cu a thi kho. Baibal caang tampi nih thlarau kha a thi khomi in an langhter. Tahchunhnak cheukhat hi zohhmanh u:

  •   “A sualmi thlarau cu a thi lai.”​—Ezekiel 18:​4, 20, Judson Bible.

  •   Hlanlio Israel chan ah sualnak ngan a tuahmi hna caah dantatnak cu “an thlarau [nunnak] thlei a si.” (Exodus 12:15, 19; Levitikas 7:​20, 21, 27; 19:8, King James Version) Mah pa cu “thah a si hrimhrim lai.”​—Exodus 31:14.

  •   Baibal caang cheukhat ah miruak caah “a thimi thlarau” timi biafang a hman. (Levitikas 21:11; Nambar 6:6, NW a tanglei fianternak) A hramthawk Hebru holh ah neʹphesh asiloah “thlarau” tiah a hmannak mah Baibal caang hna kha Baibal lehnak tampi nih “miruak” asiloah “mithi” tiah an leh.

“Thlarau” cu “nunnak” ti sullam a ngei

 Baibal nih “thlarau” kha mah he a sullam aa khatmi “nunnak” ti zongin a hman. Tahchunhnak ah, Job 33:22 ah Hebru biafang “thlarau” (neʹphesh) caah mah he aa lomi “nunnak” kha a hman. Cu bantukin mi pakhat i thlarau asiloah nunnak cu ṭih a nung asiloah a sung kho tiah Baibal nih a langhter.​—Exodus 4:​19; Biaceihtu 9:​17; Filipi 2:​30.

 “Thlarau” cu nunnak timi sullam a ngei ti kha kan hngalhthiam ahcun ‘a thaw a cah pah khin’ tiah aa ṭialmi Baibal caang kha hngalhthiam awkah a kan bawmh lai. (Genesis 35:18) Mah cu langhternak bia a si i mi pakhat nunnak a dongh lai kha a langhtermi a si. Cucaah Baibal lehnak cheukhat nih Genesis 35:18 ah aa telmi mah biafang kha “hmanung bik a thaw” tiah an leh.​—Good News Translation; New Jerusalem Bible.

A thi kho lomi thlarau zumhnak cu khoika in dah a rat?

 Khrihfaram hna nih an pommi a thi kho lomi thlarau zumhnak cu Baibal in si loin hlanlio Greek mi hna ruahnak in a rami a si. Encyclopædia Britannica nih hitin a ti: “Thlarau kong he aa tlaiin Baibal langhternak cu thaw dawpnak le chuahnak he aa pehtlai. Hmuh khawh, tawngh khawh a si lomi thlarau le hmuh khawh, tawngh khawh a simi pum tiah aa dang tein a langhter. Pum le thlarau aa khat lo timi Khrihfa zumhnak cu hlanlio Greek mi hna sinin aa thawkmi a si.”

 Pathian nih a cawnpiaknak ah a thi kho lomi thlarau ti bantuk minung ruahnak hna he fonh a simi kha a ngaithiam lai lo. Baibal nih hitin ralrin a kan pek: “Minung nih pakhat le pakhat an i cawnpiak chin lengmangmi chungin a chuakmi minung fimnak, santlaihnak zeihmanh a ngei lomi fimnak, hlennak menmen a simi cu hmangin, ahohmanh nih sal ah in ser hna hlah seh.”​—Kolose 2:8.

a The New Brown, Driver, and Briggs Hebrew and English Lexicon of the Old Testament, cahmai 659 le the Lexicon in Veteris Testamenti Libros, cahmai 627 ah zoh.